Patriotyczne karty pocztowe z kolekcji ks. Stanisława Roehlego

In the article, I have analyzed 22 patriotic postcards from the collection of priest Stanislaw Roehle. Sources come from the first half of the twentieth century and concern mostly on the partitions of Poland. I have presented the multiplicity of motifs and symbols shown on postcards: images of Polonia, references to history – knights, insurgents, national heroes, important battles, heraldic motifs, symbol of White Eagle, folk and creators of Polish culture. I have tried to show their important function in Polish society: they appealed to the emotional sphere, taught moral attitudes, raised the national spirit, consolidated national consciousness, consolidated various social classes, taught history, raised hope and encouragement, showed the beauty of the fatherland and created the possibilities of presenting these contents to less educated layers. In the days after regaining independence, they became an expression of gratitude for their homeland and concern for its future destiny.W artykule przeanalizowałam dwadzieścia dwie karty pocztowe o tematyce patriotycznej z kolekcji ks. Stanisława Roehlego. Źródła pochodzą z I poł. XX wieku i dotyczą w większości czasów zaborów. Zaprezentowano na nich wielość motywów i symboli ukazanych na kartach pocztowych: wizerunki Polonii, odwołania do historii – rycerzy, powstańców, bohaterów narodowych, ważnych bitew, motywów heraldycznych, symbolu Orła Białego, ludowości czy twórców kultury polskiej. Na ich przykładzie ukazano, jak ważną funkcję pełniły w społeczeństwie polskim: odwoływały się do sfery emocjonalnej, uczyły postaw moralnych, budziły ducha narodu, utrwalały świadomość narodową, konsolidowały różne warstwy społeczne, uczyły historii, budziły nadzieję i otuchę, pokazywały piękno ojczyny oraz stwarzały możliwości prezentacji tych treści warstwom mniej wykształconym. W czasach po odzyskaniu niepodległości, stawały się wyrazem wdzięczności za ojczyznę oraz troski o jej przyszłe losy

Archeologia poza archaīos. Przykład obozu jeńców wojennych i internowanych w Tucholi (woj. kujawsko- -pomorskie)

This paper is a case study of a prisoner of war and internment camp in Tuchola (Kujawsko-Pomorskie Province, Poland). The camp operated between 1914 and 1923. During the First World War it was run by Germans and later, during the Polish-Soviet War, by the Poles. The site provides a context for discussing two issues around archaeological research of the recent past. The first issue is how archaeology can be used to analyse the transformations of landscapes related to modern armed conflicts. The second point deals with the documentation and analysis of the remains of the camp using ALS derivatives. The main conclusion of this paper is that LiDAR technology can be also a useful tool in the context of approaching landscapes from the recent past

"The Königsberg text" in two poems : "Otkrytka iz goroda K." by Joseph Brodsky, and "Naujas atvirukas iš K. miesto" by Tomas Venclova

The paper concerns the poetry of two dissidents from Eastern Europe - a Russian one, and a Lithuanian one: Josif Brodski and Tomas Venclova. The first part of the paper is factual: it’s a short outline of the history of their close friendship which started in 1966 in the USSR, and lasted till Brodski’s death in 1996. In the second part of the paper I describe a literary dialog between the two poets: firstly, I write about about both Russian and Lithuanian poems, which were dedicated by the author to, respectively, Venclova and Brodski, secondly about intertextual references and allusions in chosen poems, and thirdly - about Tomas Venclova’s papers on Brodski’s work. Third part of the paper is devoted to the intertextual interpretation of - mainly - two poems: Oткрытка из города К. by Josif Brodski, and Naujas atvirukas iš K. miesto (Nowa pocztówka z miasta K.) by Tomas Venclova, where the town of Königsberg / Kaliningrad is depicted as a place where both the lyrical persona, and the town itself (as a hero of the poem) experience a "limit-situation" of annihilation. The main thread leads to the reconstruction of the art of conducting the poetic dialog about relations between the human being, culture, and history, by the two poets deep-rooted in both East- and West European cultures, which they feel to be exiles from

“It’s cold round here…”. Everyday life of a German office worker in Poznań as described in her postcards sent home between 1941 and 1944

W jednej z największych w Polsce kolekcji pocztówek, znajdującej się w ikonograficznych zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, znalazło się prawie sto kartek od jednego nadawcy, Wery V. – niemieckiej urzędniczki Stowarzyszenia Rolników Kraju Warty (Landesbauernschaft Wartheland), do tego samego odbiorcy – jej matki zamieszkałej w Hamburgu, wysyłanych z Poznania w latach 1941-1944. Początkowo Poznań był dość atrakcyjnym i spokojnym miejscem pracy w porównaniu z często bombardowanym Hamburgiem – pensja bez podatku, niektóre artykuły reglamentowane w Rzeszy tu bez kartek dla urzędników niemieckich, trzy naloty alianckie. W miarę upływu wojny pogarszały się warunki życia i pracy Wery. Prawdopodobnie obawa przed cenzurą i autocenzurą sprawiły, że nie ujawniła swego stosunku do narodowego socjalizmu. Jej postawę wobec Polaków trudno uznać za wrogą. Czas wolny przeznaczała przede wszystkim na korespondencję, poszukiwanie artykułów trudnych do zdobycia w głębi Rzeszy, wysyłanie paczek ze zdobyczami lub praniem czy ubraniami do przerobienia. Rzadko bywała w kinie, kawiarni, teatrze i operze – jeśli tak, to często z powodu zimna. Dużo pisała o pogodzie, niewiele o swej pracy. Dopiero od sierpnia 1944 roku, kiedy zapanował chaos, informowała o zmianach w jej biurze i o zamykaniu oddziałów zamiejscowych.Pisane przez nią widokówki były uzupełnieniem listów do matki. Lektura całej ko-respondencji pozwoliłaby na pełniejsze odtworzenie życia codziennego Wery V.w Poznaniu.One of the largest postcard collection in Poland, housed in Poznań University Library iconographic collection, includes a set of nearly a hundred postcards written by just one person, Wera V., a German clerk working for the German administration of the occupied region in Poznań, in the Agricultural Workers’ Association (Landesbauernschaft Wartheland), and sent to the same recipient – her mother in Hamburg in the years 1941-1944. Initially, the new town , Poznań, turned out for the woman to be fairly attractive and a peaceful working place as compared to frequently bombed Hamburg, with such advantages as a tax-free salary, or certain commodities that were rationed in the Reich here obtainable for the German state service office workers without coupons, and just three air raids. However, in the course of the war, the living and working conditions for the Germans began to deteriorate considerably. Wera’s choice of law with which to comply, most likely the fear of the Nazi censorship regulations and, plainly, her self-censorship, made her not reveal her true feelings towards the National Socialism. However, her attitude towards the Poles can hardly be called hostile. Wera V. spent her free time mostly on writing letters, searching for commodities hard to obtain back in the Reich, and sending home parcels with trophies, dirty linen and clothes to be redone. She hardly ever went to the cinema, a cafe, the theatre or the opera – the reason being, more often than not, the cold she found hard to endure. She wrote much about weather, much less about her work. It was only from August 1944, when chaos started to prevail, that she started to write about the changes going on in her office and about shutting down of non-Poznań-based departments. The picture postcards written by Wera V. complemented the letters written to her mother. A closer inspection to Wera’s epistolary output could make it possible to reconstruct her everyday life in Poznań more fully

„Pani gruba i nieletka, gruba także portmonetka” - o dawnych i współczesnych znaczeniach (użyciach) przymiotnika "gruby"

In the article, the author presents the semantics of the lexeme gruby. He draws attention to the stages and mechanisms of shaping secondary meanings of the word (presenting changes from the Old Polish period to the present day). The analyses are based on the methods commonly adopted in lexical semantics. A special place in the considerations is given to the meaning ‘an obese, overweight person.’ The observations also concern aesthetic evaluation in language (and, partly, ethical evaluation as well), and at the same time the topic is connected with the analysis of the exponents of lexical parameterisation

„Te obrazki mogą zagrozić pokojowi publicznemu”. Karty pocztowe ze zbioru Bernarda Chrzanowskiego przed niemieckim parlamentem

This article presents a collection of picture postcards owned by Bernard Chrzanowski (1861–1944), a Polish social and national activist from the Poznan province, who was a member of German Reichstag in Berlin between 1901–1910. During his speeches at the German Parliament he staunchly protested against the conduct of the German state towards Polish culture and Polish national identity and denounced abuses and malpractices of Prussian administration against the Poles. A number of his plenary speeches and addresses concerned Article 130 of the German penal code, frequently used by the police and Prussian courts to impound items of Polish literature and art, including popular at the time patriotic picture postcards. At times, Chrzanowski used picture postcards asa kind of “material exhibits”. A section of his collection has survived and is now held in the collections of the University Library in Poznan.Bernard Chrzanowski (1861–1944), polski działacz społeczno-narodowy w Poznańskiem, w latach 1901–1910 był posłem w parlamencie Rzeszy w Berlinie. Podczas swoich przemówień występował w obronie polskiej kultury i tożsamości narodowej, wskazywał na różne nadużycia pruskiej administracji wobec Polaków. Kilka jego mów plenarnych poświęconych było paragrafowi 130 niemieckiego kodeksu karnego, często wykorzystywanego przez policję i sądy pruskie do konfiskowania polskiej literatury i sztuki, w tym popularnych wówczas patriotycznych kart pocztowych. W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu zachował się zbiór kilkudziesięciu obiektów ikonograficznych, głównie pocztówek, których Chrzanowski podczas swoich wystąpień używał jako swoistych „dowodów rzeczowych”. Celem artykułu jest przedstawienie owego zbioru i jego wykorzystania w walce parlamentarnej na przykładzie wybranych wystąpień poznańskiego posła