Przestrzeń komunikacyjna współczesnej biblioteki: studia i szkice z teorii i praktyki, red. Anita Has-Tokarz, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2022, ss. 186. ISBN 978-83-227-9634-4

Przestrzeń komunikacyjna współczesnej biblioteki: studia i szkice z teorii i praktyki, red. Anita Has-Tokarz, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2022, ss. 186. ISBN 978-83-227-9634-

Czy historycy śnią o cyfrowych rękopisach? Platforma Cyfrowa Biblioteki Kórnickiej w warsztacie badacza przeszłości

The Kórnik Library of the Polish Academy of Sciences was one of the prime movers in the initiation of the Wielkopolska Digital Library project. Since 2019, the library has made large portions of its collections available online on the Kórnik Library Digital Platform. The platform was set up as a result of the execution of the “Digital format for the resources of the Kórnik Library of the Polish Academy of Sciences” project. The platform is an online database of materials held by the library (an OPAC catalogue) that allows read- ers to search individual catalogue databases, have access to the digital library and available genealogical databases. This article discusses the Platform as a tool for researchers in the Humanities, as well as its future possible directions of development.PAN Biblioteka Kórnicka była jednym z inicjatorów powstania Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. Od roku 2019 udostępnia swoje zbiory na Platformie Cyfrowej Biblioteki Kórnickiej, platformie, która powstawała w ramach realizacji projektu „Cyfrowe udostępnianie zasobów Polskiej Akademii Nauk Biblioteki Kórnickiej”. Jest ona katalogiem OPAC umożliwiającym czytelnikom przeszukiwanie baz katalogowych, korzystanie z biblioteki cyfrowej, a także baz genealogicznych. Celem artykułu jest omówienie Platformy jako narzędzia pracy dla humanistów, a także wskazanie jego dróg rozwoju.    

Artur Jazdon, „W bezpiecznym żyjesz kraju”. Polskie książki, prasa i biblioteki Poznania lat Wielkiej Wojny, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023, s. 444. ISBN 978-83-7768-356-9

Artur Jazdon, „W bezpiecznym żyjesz kraju”. Polskie książki, prasa i biblioteki Poznania lat Wielkiej Wojny, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023, s. 444. ISBN 978-83-7768-356-

Cundisiusowie: pracownicy książki we Wschowie i Lesznie w XVII i XVIII wieku

The article aims to present the life and activities of bookbinders and booksellers from the Cundisius family, operating in the 17th and 18th centuries in Wschowa and Leszno. The analysis of incomplete material collected by means of archival, bibliographic and literature research, it was possible to determine the fate of several family members. The figure of Johann Kuntze (1626–1700) was most fully presented, using the Latinized form of his surname. Born in Merseburg, active in Görlitz, before 1669 he settled in Wschowa. Here he published a report on the visit of Augustus II to this city. His grandson was probably the bookbinder in Leszno, Johann Gottfried (d. 1769), known for publishing three editions of the hymnal for the Lutheran parish in Leszno. Other members of the Cundisius family dealt solely with bookbinding. Conclusion: In view of the available data it has been established that the Cundisius family dominated the 18th century bookmarket in the field of bookbinding in Wschowa and Leszno. At the end of the century the family’s position decreased due to the changes in book production and trade.Celem artykułu jest próba przedstawienia dziejów rodziny pracowników książki – Cundisiusów, parających się działalnością wydawniczą, księgarską i introligatorstwem we Wschowie i Lesznie na przełomie XVII i XVIII wieku. W wyniku analizy niekompletnych materiałów zebranych na podstawie przeprowadzonych kwerend archiwalnych, bibliograficznych oraz w literaturze przedmiotu udało się ustalić losy kilku przedstawicieli rodziny. Najpełniej zaprezentowana została postać Johanna Kuntzego (1626–1700), posługującego się zlatynizowaną formą nazwiska, który – urodzony w Merseburgu, czynny zawodowo w Görlitz – przed 1669 rokiem osiadł we Wschowie. Tu ogłosił relację z wizyty Augusta II w tym mieście. Zapewne jego wnukiem był introligator w Lesznie Johann Gottfried (zm. 1769), znany z wydania trzech edycji śpiewnika dla użytku parafii luterańskiej w Lesznie. Pozostali przedstawiciele rodziny zajmowali się jedynie oprawą książek. Wnioski: W świetle dostępnych danych wiadomo, że Cundisiusowie zdominowali rynek książki we Wschowie i Lesznie w XVIII wieku w zakresie oprawy książek. U schyłku stulecia pozycja rodziny uległa obniżenium ze względu na zmiany w produkcji i handlu książką

Wróg zza Odry. Niemcy na łamach czasopisma „Płomyk” (1945-1949)

The article examines the message about the Germans after the Second World War, sent by children's magazine “Płomyk”. The author analyzes how the narrative on the victims and heroes of the war changed over time and how the threat of armed conflict was portrayed there. Furthermore, the author establishes what tools were used to build the image of the enemy (real or imaginary) of the past and present. The analysis looks into the contexts of the publication of that content. The talk focuses on magazine addressed to young audiences and published in 1945-1949.Autor proponuje refleksję nad przekazem dotyczącym Niemiec i Niemców tworzonym przez czasopismo dla dzieci „Płomyk” po drugiej wojnie światowej. Analizuje, jak na przestrzeni kolejnych lat zmieniał się w nich charakter narracji odnoszącej się do ofiar i bohaterów drugiej wojny światowej. Bada, w jaki sposób przedstawiane było zagrożenie konfliktem zbrojnym. Ustala, jakie narzędzia służyły budowaniu wizerunku wroga (realnego lub wyimaginowanego) z przeszłości i teraźniejszości. Sprawdza, w jakich kontekstach wówczas o tym mówiono. W swoich poszukiwaniach autor porusza się w obszarze przekazu magazynu adresowanego do młodych odbiorców, ukazującego się w latach 1945-1949

Katalogi centralne w zmieniającym się świecie bibliotek

Union catalogues are the norm in developed countries. In the most widespread model, metadata resources grow with the growth of collections, through shared cataloguing. The aim of this article is to give a general overview of the tasks and directions of development of union catalogues, with a particular focus on new technologies, and in the context of the complexity of managing projects involving the implementation of their new kinds. We also warn against defective solutions. Conclusions were derived from the authors’ own observations and those mediated by the literature; methods therefore can qualify as empirical and meta-empirical. The focus was on „national” (country) union (central) catalogues. Examples of several solutions were given, subjecting them to evaluation, formulated mainly in terms of user experience and cultural priorities of design. The changes that catalogues undergo when using Linked Open Data are considered and progress to date is critically assessed. A comparison is also made between the NUKAT union catalogue of Poland, founded in 2002 and dominated by the resources of academic libraries, and the (competing?) „integrated catalogues” project run by the National Library. Successful projects, such as the new British or Swiss catalogue, also based on the Software as a Service principle, have an advantage over others not so much due to the inclusion of linked open data, but due to the harmonious cooperation of many institutions. We conclude that its implementation in Polish managerial practice is crucial to the success of the target Polish catalogue.Katalogi centralne są normą w krajach rozwiniętych. W najszerzej rozpowszechnionym modelu zasoby metadanych przyrastają wraz z przyrostem zbiorów, drogą współkatalogowania. Celem artykułu jest ogólne przedstawienie zadań i kierunków rozwoju katalogów centralnych, ze szczególnym uwzględnieniem nowych technologii i w kontekście złożoności zarządzania przedsięwzięciami polegającymi na wdrażaniu ich nowych odmian, a także ostrzeżenie przed błędnymi rozwiązaniami. Wnioski zostały wywiedzione z obserwacji własnych oraz zapośredniczonych przez piśmiennictwo, metody były zatem empiryczne i metaempiryczne. Skupiono się na narodowych (krajowych) katalogach centralnych i podano przykłady kilku rozwiązań, poddając je ocenie, formułowanej głównie w kategoriach user experience oraz kulturowych priorytetów projektu. Rozważono zmiany, jakim katalogi podlegają przy stosowaniu Linked Open Data, i krytycznie oceniono dotychczasowe postępy. Porównano też założony w 2002 roku katalog centralny NUKAT, zdominowany przez zasoby bibliotek naukowych, oraz (konkurencyjne?) przedsięwzięcie „połączone katalogi”, któremu przewodzi Biblioteka Narodowa. Projekty zwieńczone powodzeniem, jak nowy katalog brytyjski czy szwajcarski, także oparte na zasadzie „Software as a Service”, mają przewagę nad innymi nie tyle dzięki uwzględnieniu linkowania otwartych danych, ile dzięki harmonijnemu współdziałaniu wielu instytucji. Wysnuto wniosek, że wdrożenie tej zasady w polskiej praktyce zarządzania jest kluczowe dla docelowego powodzenia polskiego katalogu

Działalność wydawnicza w Poznaniu w latach 1945–1950: odrodzenie i upadek

This article discusses the publishing output in the city of Poznań in the years 1945–1950, i.e. the period of its reconstruction following the war’s conclusion. The article aims to show its development within the first three post-war years, and then its slow decline throughout the subsequent changing political situation. The new (communist) authorities deliberately sought to eliminate private and cooperative publishers from the market and attempted to curb any publishing activities by other entities. The main thesis is that this impediment and restriction to such a dynamically developing activity combined with the centralisation of the publishing movement in Warsaw led in consequence to a serious loss and damaging effects on the scientific, cultural and literary development of Poznań. Methods: The basic research methods applied by the present author are bibliographic, statistical and comparative, and the analysis is based on the bibliographic data on the publishing movement in Poznań collected by the author. These data are then compared with research results from previous years. Results and conclusion: The author shows that the publishing production in Poznań between the years 1945 and 1950 was much higher than previously reported in the literature.W artykule została przedstawiona produkcja wydawnicza Poznania w latach 1945–1950, czyli w okresie odbudowy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Celem artykułu jest ukazanie jej rozwoju w pierwszych trzech latach, następnie powolnego upadku spowodowanego zmieniającą się sytuacją polityczną. Nowe władze dążyły do wyeliminowania z rynku wydawców prywatnych i spółdzielczych oraz prowadzenia działalności nakładczej przez inne podmioty. Zahamowanie tak prężnie rozwijającej się działalności i centralizacja ruchu wydawniczego w Warszawie doprowadziły do poważnego uszczerbku w rozwoju naukowym, kulturalnym i literackim Poznania. Metody badawcze: bibliograficzna, statystyczna i porównawcza. Podstawę analiz stanowią dane bibliograficzne dotyczące ruchu wydawniczego w Poznaniu zebrane przez autora, które porównywano z wynikami badań z lat poprzednich. Wnioski: autor wykazał, że produkcja wydawnicza Poznania lat 1945–1950 była znacznie większa niż to do tej pory przedstawiano w literaturze

Konferencja Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich. Historia powstania na podstawie analizy dostępnych dokumentów oraz najważniejsze fakty w 25-leciu działalności

This article presents the following topics: origination, surrounding circumstances and history of the origin of the Conference of Directors of Academic Libraries of Higher Education Institutions in Poland – Polish: KDBASP). The paper analyses archival documents, including the correspondence between various institutions and the people that were the first movers in the initiation of the idea of a creation of an organisation that would bring together academic libraries, and, first of all, the confidential IBD Report that discussed the execution of the TRAIL project, within which the very idea of the establishment of the association had been conceived. In addition, the most important initiatives of the KDBASP undertaken during its twenty five long existence are presented and discussed.W artykule przedstawiono genezę, okoliczności i historię powstania Konferencji Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych (przemianowanej na Konferencję Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich – KDBASP). Analizie poddano archiwalne dokumenty, m.in. korespondencję między instytucjami oraz osobami mającymi wpływ na zainicjowanie idei utworzenia organizacji bibliotek akademickich, a przede wszystkim poufny raport IBD, relacjonujący realizację projektu TRAIL, w ramach którego powstała koncepcja powołania zrzeszenia. Zaprezentowano również najistotniejsze działania KDBASP w 25-leciu jego istnienia.

Prywatna biblioteka braci Grimm i odnaleziony fragment księgozbioru w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu

The private book collection that belonged to Jakob and Wilhelm Grimm testifies to the sixty-year-long period of the fertile research (and artistic) output of the famous German researchers and founders of the German philology, and in itself is an important subject to study. This book collection, comprising rare prints and unique editions, is more than just a series of items of significant material of bibliophile value. It is particularly valuable primarily as a source of knowledge on the research methods used by the two researchers. In the footnotes and indexes to their publications of fairy tales or folk legends, both Jakob and Wilhelm were very meticulous in providing their written source material, i.e. the sources that they held in their book collection, the items of which had purposefully been acquired by the duo to preserve for subsequent editions of old relics European and German literature. Equally important for the research on the literary output and research activity of the Grimm Brothers is the analysis of hand-written underlining, notes and annotations that the texts were typographically enhanced by during the reading. The volumes from the portion of the working collection of the Brothers Grimm found in the Poznań University Library were long though to had been lost during the WWII, and now can be of significant value in their contribution to the development of modern research on the Brothers’ literary and scientific output. The very fact that they have been found allows us to believe that the book collections at the Library can hold other volumes that belonged to the private book collection of Jakob and Wilhelm Grimm still to be discovered.Prywatny księgozbiór Jakuba i Wilhelma Grimmów, który jest świadectwem sześćdziesięciu lat pracy twórczej słynnych niemieckich badaczy i założycieli filologii germańskiej, sam w sobie jest ważnym przedmiotem badań. Księgozbiór ten, który zawiera rzadkie druki i unikatowe edycje, ma bowiem nie tylko wartość materialną i bibliofilską. Jest on niezwykle cenny przede wszystkim jako źródło wiedzy o metodzie pracy dwojga badaczy. Jakub i Wilhelm w przypisach i indeksach do swoich publikacji baśni czy podań skrupulatnie odnotowywali ich pisemne źródła, które posiadali w swoim księgozbiorze, gromadzonym właśnie w celu zachowania i edycji zabytków europejskiego i niemieckiego piśmiennictwa. Równie istotna dla badań nad dziełem i działalnością braci Grimm jest analiza odręcznych podkreśleń i notatek nanoszonych w trakcie lektury. Odnalezione w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu woluminy pochodzące z prywatnego księgozbioru braci Grimm, które od zakończenia II wojny światowej uchodziły za zaginione, mogą znacznie przyczynić się do rozwoju współczesnych badań grimmowskich, a ponadto dają nadzieję, że w zbiorach BUP znajdują się także inne – uważane za zaginione – pozycje z prywatnej biblioteki Jakuba i Wilhelma