What’s in a Name: Gamifying the Intangible History of Larochette, Luxembourg

The Larochette app is part of a larger interdisciplinary project to create a digital reconstruction of the town and castle of Larochette, Luxembourg. The paper discusses the creation of an app that serves to pique interest in linguistics and historical geography, traditionally dry subjects with little intrinsic appeal to children and the general public. This project harnesses this effect, presenting the results of the preceding landscape study in an interactive educational environment that rewards the user for engaging with the content. As the app allows natural movement and intuitive interaction, exploration and learning are prompted by curiosity. The goal of connecting place names to heritage is not explicitly stated, nor is it presented as an educational game. In short, this is the second phase of a collaborative case study in the digital experience of history, which is grounded in user experience design and informed by the historical and architectural expertise of the collaborators

Digital History and Hermeneutics

For doing history in the digital age, we need to investigate the “digital kitchen” as the place where the “raw” is transformed into the “cooked”. The novel field of digital hermeneutics provides a critical and reflexive frame for digital humanities research by acquiring digital literacy and skills. The Doctoral Training Unit "Digital History and Hermeneutics" is applying this new digital practice by reflecting on digital tools and methods

Holy vows, worldly manners: monastic space, consumption practices and social identity in the Cistercian nunnery of Clairefontaine

Deze scriptie richt zich op historisch fenomeen van het vrouwelijk religieus bestaan in de Lage Landen tijdens de middeleeuwen en vroeg moderne tijd. Vetrekpunt van de studie is de Cisterciënzergemeenschap van Clairefontaine. Deze werd gesticht in de 13de eeuw als necropool voor de graven van Luxemburg (Huis van Limburg-Luxemburg). Hoewel de abdij slechts een honderdtal jaar werd gebruikt als aristocratische begraafplaats, bleef ze gedurende haar ganse geschiedenis een symbool voor Luxemburg als politieke en culturele entiteit. Dankzij deze symbolische betekenis kon de gemeenschap rekenen op de steun van allerlei sociale groepen die zich om uiteenlopende belangen probeerden te vereenzelvigen met de stichters van de abdij en traditionele Luxemburgse aristocratie. De grote symbolische waarde van de plek heeft gemaakt dat de gemeenschap kon rekruteren in de hoogste rangen van de feodale elite, wat niet enkel bijdroeg tot het adellijk karakter van de gemeenschap, maar ook tot de welstand van de abdij. Na de opheffing van de gemeenschap in 1796 verdween de abdij snel uit het zicht. Tussen 1997 en 2007 werd het grootste deel van het gebouwen bestand terug aan het licht gebracht dankzij grootschalig archeologisch onderzoek. In de scriptie wordt dieper ingegaan op de creatie van sociale identiteit. Identiteit die gevormd werd door sociale interactie binnen de gemeenschap, maar ook door wisselwerking tussen de gemeenschap en allerlei actoren in de seculiere maatschappij waaronder de patronen en de verschillende weldoeners van de abdij. Om deze sociale processen te bestuderen worden in de eerste plaats archeologisch resten aangewend die vervolgens worden geconfronteerd met zo veel mogelijk ander historisch bronmateriaal. De scriptie bestaat uit drie delen en acht hoofdstukken, waarvan zeven hoofstukken werden gepubliceerd of aangeboden ter publicatie in een internationaal tijdschrift met peer-review. In het eerste deel wordt het onderwerp van onderzoek uitgebreid gesitueerd met aandacht voor de specifieke onderzoeksvragen en -methodologie. Tevens wordt het theoretisch denkkader van de auteur belicht. Tenslotte wordt aan de hand van een historisch-architecturale studie een chronologisch kader aangeboden voor de rest van de scriptie. Het tweede deel illustreert het proces dat nodig is om van ruwe archeologisch data tot leesbare historische bouwstenen te komen. In drie casestudies wordt aangetoond hoe een nauwkeurige detailanalyse tot een historische interpretatie kan leiden. Het derde luik toont aan hoe deze voorzichtige interpretaties uit een archeologische detailanalyse in een breder historisch en sociaal omgeving, een meer fundamentele bijdrage kunnen leveren tot het fenomeen van het vrouwelijk religieus bestaan in de Lage Landen. In een laatste hoofdstuk worden alle bevindingen die in de scriptie werden voorgesteld omtrent methodologie en sociaal-historische interpretatie, nog een keer kort samengebracht

Paleogenetic investigations of hominin diversity and dispersals in Eurasian prehistory

Ancient DNA (aDNA) is able to provide genetic snapshots into the human past that can be linked together to study evolutionary processes and demographic patterns impossible to uncover with the study of modern-day DNA alone. In this thesis I make use of major methodological “game changers” in the field of aDNA in order to reconstruct complete mitochondrial DNA (mtDNA), as well as genome-wide nuclear data (nDNA) from ancient human specimens. The combination of next generation sequencing (NGS) technologies and target enrichment paired up with sampling of different anatomical elements, enabled me to expand the amount of analyzable hominin remains ranging from Pleistocene European hunter-gatherers to Holocene farmers in Remote Oceania. I first investigated the mtDNA of late Neandertals from Goyet cave in Belgium and of an archaic femur from Hohlenstein-Stadel in southwest Germany to explore the changes in genetic diversity of this extinct hominins through time and provide the temporal interval for a putative African gene flow event into Neandertal populations. In addition, I carried out two studies that explored demographic changes in European Upper Paleolithic and Mesolithic hunter-gatherers by means of both mtDNA and nDNA, and revealed population structure and unexpected genetic turnovers in Ice Age Europe. By expanding the temporal and geographical distribution of genomic data it was able to infer population movements in European prehistory and compare them to climatic and archaeological records over almost 40,000 years. While the formation of some genetic clusters tightly matches to the associated archaeological changes across Europe, other major genomic transformations seem to be more influenced by environmental fluctuations. In the last project, I contributed in producing aDNA of four individuals among the first settlers of Vanuatu and Tonga in the Southwest Pacific. Sampling the petrous portion of their temporal bones allowed me to retrieve genomic data from climatic conditions unfavorable for DNA preservation. Those genomes highlight the role of previously unknown dispersals in shaping the ancestry of present-day people in Remote Oceania. Here, I take a time trip to shed light into the genetic history of our ancestors and closest extinct relatives.Die Analyse alter DNA (aDNA) erlaubt Einblicke in die genetische Vergangenheit der Menschheit und hiermit die Möglichkeit Entwicklungsprozesse und demografische Muster zu untersuchen, welche aus Sicht der Genetik rezenter Populationen verborgen bleiben. In meiner Doktorarbeit wende ich neueste methodische Errungenschaften an, um ganze mitochondriale Genome sowie genom-weite Daten prähistorischer Individuen zu rekonstruieren. Die gezielte Anreicherung menschlicher DNA durch Hybridisierungmethoden gepaart mit Next Generation Sequenzierungs-technologie erlaubte es mir die Anzahl erfolgreich analysierter menschlicher Skelettreste um altsteinzeitliche Jaeger-Sammler sowie die der frühesten Siedler des südwestlichen Pazifiks zu erweitern. Zunächst gelang mir die erfolgreiche genetische Untersuchung von späten Neandertalern aus der Goyet Höhle in Belgien sowie eines archaischen Femur aus der Hohlenstein-Stadel Höhle, SW Deutschland. Diese beiden Studien ermöglichten einen diachronen Einblick in die genetische Diversität archaischer Homininen und lieferten zudem eine mögliche Zeitspanne für genetischen Einfluss aus Afrika in Neandertaler-Gruppen Europas. In zwei weiteren Arbeiten zu mitochondrialer sowie Kern-DNA konnte ich überraschenderweise mehrfach genetische und demografische Umwälzungen in Europas Altsteinzeit nachweisen. Eine sehr gute geographische sowie zeitliche Auflösung an Fundmaterial der frühen Besiedlungsgeschichte Europas erlaubte es mir zudem die genetischen Daten mit archäologischem Fundkontext sowie geologischen bzw. paläo-klimatischen Daten abzugleichen und hiermit die Siedlungsdynamik früher Europäer zu erfassen. Interessanterweise lassen sich genetische cluster mit archäologischen Sachkulturen bzw. deren Änderungen durch die Zeit verbinden, während andere Veränderungen eher in Einklang mit den dramatischen Klimafluktuationen der letzten 40,000 Jahre gebracht werden können. In meinem letzten Kapitel beschreibe ich meinen Beitrag zu einer Arbeit, welche die Erstbesiedlung der südpazifischen Inseln Vanuatu und Tonga untersucht hat. Uns gelang die Generierung von genomweiten Daten aus den Felsenbeinen von vier Individuen aus tropischen Regionen – ein Unterfangen, das bis dahin unmöglich schien. Die genetischen Ergebnisse werfen neues Licht auf die Besiedlungsgeschichte und die genetische Komplexität in der Genese der Bewohner der südwestpazifischen Inseln in Ozeanien. Mit dieser Arbeit gelingt mir ein zeitlich wie geographisch weit gefächerter Einblick in die genetische Herkunft unserer Vorfahren sowie eng mit uns verwandter, aber heute ausgestorbener, menschlicher Entwicklungslinien

Archaeogenetic perspectives on the hunter-gatherers and prehistoric farmers of the Mediterranean

I applied state-of-the-art ancient DNA (aDNA) approaches to recover highly degraded DNA molecules from post-glacial hunter-gatherers and early farmers from the Mediterranean to investigate the demographic processes that underlie archaeological transitions after the Ice Age and during the expansion of farming practises. I placed a particular emphasis on examining the genomic evidence for crossings of the Mediterranean Sea, as was proposed by archaeologists based on similarities in material culture. Each of the manuscripts contributes crucial genomic reference points for Mediterranean areas where human occupation locally persisted during the Ice Age, or with some of the earliest indications for farming. In Manuscript A, I report the oldest ancient genome-wide data for Africa to date retrieved from nine ~15,000 calBP microlithic Iberomaurusian hunter-gatherers from the Mediterranean coast in Morocco (Van de Loosdrecht et al. 2018. Science). In Manuscript B, I report a genomic transect of ten individuals from the Iberian Peninsula from various sites with Upper Palaeolithic to Middle Neolithic occupations (~13,000-6,000 calBP) (Villalba-Mouco et al. 2019. Curr. Biol). In Manuscript C, I explore the multi-disciplinary potential of archaeogenetics, and jointly report genomic and isotopic data for dietary inference for a transect of 19 Mesolithic foragers and Early Neolithic farmers from Sicily (~10,700-7,200 calBP) (Van de Loosdrecht et al. 2020. BioRxiv). In the discussion I provide archaeogenetic perspectives on topics long been debated by scholars of Mediterranean prehistory: 1) the origin of the Iberomaurusian industry in Northwest Africa; 2) the admixture dynamics of European foragers after the Ice Age; 3) the genomic evidence for direct population interactions across the Mediterranean Sea; 4) the demographic processes underlying the transition from foraging to farming in the Mediterranean; and 5) the southern Mediterranean Neolithic expansion route.1. Introduction 1.1. The ancient DNA revolution: current state-of-the-art 1.2. The ~10,000-year trajectory from foraging to farming in the Mediterranean region 1.2.1. Northwestern Africa during and after the last Ice Age 1.2.2. Europe during and after the last Ice Age 1.2.3. The Neolithic Revolution: sedentary farming communities expand into the Mediterranean 2. Aims and objectives 3. Overview of manuscripts 3.1. Manuscript A 3.2. Manuscript B 3.3. Manuscript C 4. Author contributions 5. Manuscript A 6. Manuscript B 7. Manuscript C 8. Discussion 8.1. Archaeogenetic perspectives on the repopulation of northern Africa and Europe after the Last Glacial Maximum 8.1.1. Northwestern Africa 8.1.2. Europe 8.2. Is there genomic evidence that prehistoric Mediterranean peoples were in direct contact across the Mediterranean Sea? 8.3. Limitations of ancestry inferences using ancient DNA 8.4. Conclusion 8.5. Outloo

Reconstructing the Historic Landscape of Larochette, Luxembourg

Cultural Heritage education relies on a solid foundation of scientifically validated knowledge. This case study shows how different disciplines come together to source, combine, and interpret data for a landscape reconstruction of Larochette, Luxembourg. It is the initial stage of a larger interdisciplinary project to create an educational game that highlights the tangible and intangible heritage that can be traced in the town's structures even today