M & L Jaargang 26/2

Werner Wouters Stadsarcheologie in Vlaanderen. Een korte inleiding.Marie Christine Laleman Het geheugen van een stad: drie decennia Gentse stadsarcheologie. [A citys memory: three decades of city archeology in Ghent.]Gent speelde met de officiële oprichting in 1975 van een Dienst Archeologie en Historische Monumenten in België een pioniersrol.Figuren als Firmin De Smidt, Adelbert Van de Walle en Siegfried De Laet hadden weliswaar het pad gebaand, maar na de stadsarcheologische verkenning van de buitentuin van de Sint-Pietersabdij zou niets meer zijn zoals het was.Joan Vandenhoute en Patrick Raveschot, pioniers van het eerste uur, kunnen het niet meer navertellen, maar met Marie Christine Laleman wordt het verleden meer dan ooit een gesprekspartner voor de toekomst.Bieke Hillewaert Archeologie in Brugge. Van Stedelijke naar intergemeentelijke dienst. [Achaeology in Bruges. From urban to inter-municipal service.]De belangrijke archeologische verzameling van de Brugse Stedelijke Musea vormde de achtergrond voor de oprichting in 1977 van een eigen Stedelijke Archeologische Dienst. Nog maar pas in 2004 ging deze op in Raakvlak, een interlokale vereniging - tussen polders en zandstreek - voor archeologie in Brugge en Ommeland. Vanuit de nieuwe vestiging in de Pakhuizen aan de Komvest legt Bieke Hillewaert de link tussen de Société Archéologique de Bruges en de Lokale Archeologische Advieskaart, met duidelijke klemtoon op het bodemonderzoek.Bart Robberechts, Liesbeth Troubleyn, Raf Ribbens en Frank Kinnaer Mechelen en de stedelijke dienst Archeologie. [Mechelen and the municipal archaeology sevice.]Heel wat water vloeide door Zenne en Dijle sinds de vroegste graafwerken in de Mechelse Sint-Romboutskathedraal, nauwelijks een eeuw terug, en het recente archeologisch onderzoek van de Grote Markt, Veemarkt en het Minderbroederklooster.In het zog van een lange traditie aan archeologische verenigingen en voor een alerte bevolking werd in 2004 het onwaarschijnlijke bewaarheid: de oprichting van een stedelijke dienst Archeologie zonder eigen stadsarcheoloog: een uitdaging waar Bart Robberechts, Liesbeth Troubleyn, Raf Ribbens en Frank Kinnaer intussen met succes vaste vorm aan gaven.Johan Veeckman en Tim Bellens Stadsarcheologie in Antwerpen. [City archaeology in Antwerp.]Na een blitse start in 1952, in de schaduw van het Steen, belandde het stadsarcheologisch onderzoek in de Scheldestad voor lange jaren in de spreekwoordelijke steeg.De ruim 400 publicaties wijzen immers ook tegelijk op de keerzijde van de medaille: archeologie gelieerd met museale werking en niet met ruimtelijke ordening.Sinds 1995 vonden archeologie en monumentenzorg elkaar in de huidige Stadsontwikkeling. Johan Veeckman en Tim Bellens juichen de evolutie met recente resultaten toe.Hubert Heymans en Anja Neskens Stadsarcheologie in Maaseik. [City archaeology in Maaseik.]Hiertoe gestimuleerd door lokale privé-sponsoring en de creatie van een eerste archeologisch museum nam de stad Maaseik reeds in 1984 de moedige beslissing tot aanstelling van een stadsarcheoloog annex conservator.Beperkte middelen beperkten ook de interventies tot noodopgravingen, occasioneel tot ruimer onderzoek. Wat kaarslicht en een Agnus Dei zoal vermogen verneemt de lezer met Hubert Heymans en Anja Neskens hierbij uit eerste bron.Summar

Histological and stable isotope analysis of archaeological bones from St. Rombout’s cemetery (Mechelen, Belgium) : intra-site, intra-individual, and intra-bone variability

This study compares histological preservation in archeological bones from different burial types to unravel the histotaphonomy-to-funerary practices relationship. Αn intraskeletal approach is also adopted to explore intraindividual (inner ear part of the petrous bone vs. upper/lower limb long bones) and intrabone (proximal vs. distal diaphysis) variability in bone collagen preservation, δ13C, and δ15N. The aim is to (a) target bones that likely retain higher amounts of collagen, (b) better understand the inner ear bone collagen isotopic signature and remodeling, and (c) assess intrabone isotopic and histological homogeneity. For the histological analysis, the data have been collected from 61 specimens (20 individuals) from the medieval/postmedieval cemetery of St. Rombout, Belgium. Thin sections have been studied using optical and scanning electron microscopy. For the collagen and isotopic data, 101 samples have been collected from 21 individuals. Distinct histological patterns are observed only in bones from single coffin burials; however, bone histology can display intraindividual and intrabone variability, which are important to account for interpretations. Collagen wt.%, δ13C, and δ15N show significant intraindividual differences but insignificant intrabone variability. This study also confirms the extraordinary nature of the petrous bone, as the inner ear bone collagen δ13C and δ15N values reflect the dietary input of the first approximately 2–3 years of life

MEMOR : a database of archeological human remains collections from Flanders, Belgium

The aim of this article is to describe a newly created open access database of archeological human remains collections from Flanders, Belgium. The MEMOR database () was created to provide an overview of the current practices of loans, reburial, and the research potential of human skeletons from archeological sites currently stored in Flanders. In addition, the project aimed to provide a legal and ethical framework for the handling of human remains and was created around stakeholder involvement from anthropologists, geneticists, contract archeologists, the local, regional and national government agencies, local and national government, universities, and representatives of the major religions. The project has resulted in the creation of a rich database with many collections available for study. The database was created using the open-source Arches data management platform that is freely available for organizations worldwide to configure in accordance with their individual needs and without restrictions on its use. Each collection is linked to information about the excavation and the site the remains originate from, its size and time period. In addition, a research potential tab reveals whether any analyses were performed, and whether excavation notes are available with the assemblage. The database currently contains 742 collections, ranging in size from 1 to over 1000 individuals. New collections will continue to be added when new assemblages are excavated and studied. The database can also be expanded to include human remains collections from other regions and other material categories, such as archaeozoological collections

U-BIOPRED clinical adult asthma clusters linked to a subset of sputum omics

Background: Asthma is a heterogeneous disease in which there is a differential response to asthma treatments. This heterogeneity needs to be evaluated so that a personalized management approach can be provided. Objectives: We stratified patients with moderate-to-severe asthma based on clinicophysiologic parameters and performed an omics analysis of sputum. Methods: Partition-around-medoids clustering was applied to a training set of 266 asthmatic participants from the European Unbiased Biomarkers for the Prediction of Respiratory Diseases Outcomes (U-BIOPRED) adult cohort using 8 prespecified clinic-physiologic variables. This was repeated in a separate validation set of 152 asthmatic patients. The clusters were compared based on sputum proteomics and transcriptomics data. Results: Four reproducible and stable clusters of asthmatic patients were identified. The training set cluster T1 consists of patients with well-controlled moderate-to-severe asthma, whereas cluster T2 is a group of patients with late-onset severe asthma with a history of smoking and chronic airflow obstruction. Cluster T3 is similar to cluster T2 in terms of chronic airflow obstruction but is composed of nonsmokers. Cluster T4 is predominantly composed of obese female patients with uncontrolled severe asthma with increased exacerbations but with normal lung function. The validation set exhibited similar clusters, demonstrating reproducibility of the classification. There were significant differences in sputum proteomics and transcriptomics between the clusters. The severe asthma clusters (T2, T3, and T4) had higher sputum eosinophilia than cluster T1, with no differences in sputum neutrophil counts and exhaled nitric oxide and serum IgE levels. Conclusion: Clustering based on clinicophysiologic parameters yielded 4 stable and reproducible clusters that associate with different pathobiological pathways