Z elity chłopskiej do lubelskiej elity władzy. Kilka słów o pochodzeniu i początkach kariery rodziny Konopniców

The text focuses on the origin of the Konopnica family, who was among the ruling elite in Lublin in the second half of the 16th and the first half of the 17th century. It attempts to supplement information concerning the first known representative of this family, namely Jakub of Konopnica. The paper draws on hitherto unknown, and therefore not present in any studies, information contained in the Lublin municipal books. Information from this source indicates that the Konopnica family descended from Marcin Tomczyk, a rich peasant who lived in the village of Konopnica. Marcin and his family have already been examined at length by Małgorzata Kołacz-Chmiel. Now an analysis of the sources under study has revealed some more information about Jakub Konopnica’s wife. Only her name has been known so far, and thanks to the Lublin municipal books, certain facts about her family have been discovered. The text also poses a question relating to the credibility of the accounts according to which Jakub Konopnica grew wealthy through illegal felling in the forest which was municipal property.Tekst dotyczy pochodzenia rodziny Konopniców, która wchodziła w skład elity władzy Lublina w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII w. Stanowi próbę uzupełnienia wiadomości dotyczących pierwszego znanego dotąd przedstawiciela tej rodziny – Jakuba Konopnicy – w oparciu o nieznane dotąd i niewprowadzone do obiegu naukowego wiadomości źródłowe zawarte w treści lubelskich ksiąg miejskich. Informacje zapisane w tym źródle wskazują, że Konopnicowie wywodzili się od Marcina Tomczyka, bogatego chłopa żyjącego we wsi Konopnica. Marcin oraz jego rodzina byli już nieco szerzej przedstawieni w badaniach prowadzonych przez Małgorzatę Kołacz-Chmiel. Dodatkowo udało się znacznie poszerzyć zakres informacji dotyczących żony Jakuba Konopnicy. Znane było dotąd jedynie jej imię, natomiast zapisy w lubelskich księgach miejskich informują także o jej rodzinie. Tekst zawiera jednocześnie pytanie o wiarygodność przekazów mówiących o tym, że Jakub Konopnica bogacił się w sposób nielegalny, prowadząc wyrąb drzew w lesie stanowiącym własność miejską

Trwałość dawnych elementów krajobrazu i sieci drożnej w ramach współczesnej przestrzeni miejskiej na przykładzie ulic Krańcowej i Wilczej w Lublinie

The article attempts to demonstrate, basing on the example of Wilcza Street running through the south-eastern area of Lublin, that certain elements of the cultural landscape (primarily roads) could be preserved after the inclusion of suburban regions into the dynamically developing cities in the 19th and 20th centuries. Examination of the cartographic source material and the observation of the present-day landform have led to a hypothesis that the modern Wilcza Street could be a fragment of an old local road, which had lost its original significance as a result of changes made to the street network, yet endured as a local road. For reasons unknown, it was integrated into and ran through the system of streets newly laid out in Lublin, allowing it to survive to this day. Despite the disappearance of most elements formerly associated with this road (crossings, the majority of other roads), the street survived the numerous changes in its surroundings and remains an example of the incredible durability of certain aspects of the cultural landscape

Zarys dziejów parafii Popkowice do początków XVII wieku

Artykuł jest próbą syntetycznego omówienia najwcześniejszego okresu dziejów parafii Popkowice, od momentu jej powstania, do początków XVII wieku. W oparciu o przekazy źródłowe weryfikuje on poglądy występujące w dotychczasowej literaturze dotyczącej poruszanego tematu. W tekście dokładniej przeanalizowano okoliczności powstania parafii popkowickiej, postawiono hipotezy dotyczące jej wcześniejszej przynależności parafialnej, omówiono jej dzieje w XV i XVI stuleciu, a także upadek w czasie reformacji i odnowienie w 1. połowie XVII wieku. W ostatniej części artykułu przedstawiono przynależność parafii Popkowice do jednostek administracji kościelnej oraz zestawiono możliwie kompletną na obecnym etapie badań listę plebanów popkowickich w omawianym okresie

Nieznany rękopis Konstancji Biernackiej z Małachowskich pt. „Osjan polski, czyli Zbiór współczesnej Polki dla jej wnuka, Pawła Biernackiego”

The manuscript by Konstancja Biernacka née Małachowska, kept in the Hieronim Łopaciński Provincial Public Library in Lublin, is entitled Osjan polski, czyli Zbiór współczesnej Polki dla jej wnuka, Pawła Biernackiego [Polish Ossian, or a Contemporary Polish Woman’s Collection for Her Grandson, Paweł Biernacki]. The author collected mainly poems by various authors, but also documents that testify to the history of the nation and the family. She wanted her grandson to get to know history and learn what patriotism is thanks to them. Paweł received the collection for his thirteenth birthday on 22 March 1831. The article discusses the content of the volume, which is a valuable testimony to the social, political and cultural life of the early 19th century. It is an extremely interesting extension of the circle of Polish reception of The Songs of Ossian by James Macpherson. The conducted research shows that the bound collection, kept in the library, contains works created after 1831, which proves that work on it continued, in accordance with the wish expressed by the author. On the day when the grandmother gave it to her grandson, it looked different than today. The manuscript will be made available to the modern reader, with a detailed explanation of the content and reference to broad interpretive contexts. [tłum. Marta Szymczak]Rękopis Konstancji Biernackiej z Małachowskich, przechowywany w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, nosi tytuł Osjan polski, czyli Zbiór współczesnej Polki dla jej wnuka, Pawła Biernackiego. Autorka zebrała głównie utwory poetyckie różnych autorów, ale także dokumenty, będące świadectwami dziejów narodu i rodziny. Chciała, by wnuk dzięki nim poznał historię i nauczył się, czym jest patriotyzm. Paweł otrzymał zbiór na trzynaste urodziny, 22 marca 1831 roku. Artykuł omawia zawartość tomu, będącego cennym świadectwem życia obyczajowego, politycznego i kulturalnego początku XIX wieku. Stanowi on niezwykle ciekawe poszerzenie kręgu polskiej recepcji cyklu Pieśni Osjana Jamesa Macphersona. Przeprowadzone badania wskazują, że oprawiony zbiór, przechowywany w bibliotece, zawiera utwory powstałe po 1831 roku, co dowodzi kontynuowania pracy nad nim, zgodnie z życzeniem wyrażonym przez autorkę. W dniu ofiarowania go wnukowi przez babcię wyglądał inaczej niż dziś. Rękopis zostanie udostępniony współczesnemu odbiorcy, łącznie ze szczegółowym omówieniem zawartości i przywołaniem szerokich kontekstów interpretacyjnych

Geneza i wzory literackie poematu „Cztery pory życia ludzkiego” Juliana Ursyna Niemcewicza (w świetle przedmowy autora)

The article concerns Julian Ursyn Niemcewicz’s didactic poem entitled Four Seasons of Human Life. The work was written at the beginning of the 19th century, but was not published until 1973. Considerations begin with reminding the author’s preface to the poem, which remains in a manuscript, and contains valuable interpretative guidelines (e.g. the literary models). In further parts the article presents the problems of four successive parts of the poem: Childhood, Youth, Manhood, Old Age.Artykuł dotyczy poematu dydaktycznego Juliana Ursyna Niemcewicza pt. Cztery pory życia ludzkiego. Utwór powstał na początku XIX wieku, ale został opublikowany dopiero w 1973 roku. Rozważania rozpoczyna przypomnienie autorskiej przedmowy do poematu, która pozostaje w rękopisie, a zawiera cenne wskazówki interpretacyjne (np. literackie wzory). W dalszych partiach artykułu przedstawiona została problematyka czterech kolejnych części poematu: Dzieciństwo, Młodość, Wiek męski, Starość

The development of the parish network in the archdeaconry of Lublin until the end of the 16th century. The current state of research

The article summarizes all the findings on the development of the parish network in the archdeaconry of Lublin in the period from the appearance of the church structures in this area until the beginning of the 17th century. The work which was of fundamental importance in research on the issue under discussion was the study by Przemysław Szafran, published in the 1950s. Researchers exploring the issue of the development of the church structures in the areas around Lublin still refer to the findings included in the work mentioned above. There is no other work which could be compared to Szafran’s one, despite the fact that numerous studies conducted in recent decades have revealed that it is already out of date. The postulate for the future is, therefore, conducting comprehensive research on the development of the church structures in the archdeaconry of Lublin in the first centuries of their development and presenting up-to-date data on this subject

Seasonal dynamics of mites (Acari) in pastures and meadows in Poland, with species analysis of Oribatida

The study involved three pastures, grazed by geese, goats and fallow deer, and three nearby meadows (control plots) situated in north-central Poland. Samples of 150 cm3 each (6 cm of soil and 3 cm of lower parts of plants) were collected in spring, summer and autumn 2016 and 2017 in 10 replications, 360 samples in total. This material included 22.561 mites, among which Oribatida accounted for 69%, Mesostigmata for 21%, and other mites for 10%. At most study sites, both pastures and meadows, no significant seasonal differences in the abundance of Oribatida and Mesostigmata were seen. Such differences were only observed for the third category of other mites that were the most abundant in spring and usually the least abundant in autumn. Also species diversity of Oribatida differed between the seasons – in all pastures it was the highest in summer and the lowest in spring, while in all meadows it was the highest in spring and decreased towards autumn. Oribatid species were more affected by the habitats than by seasons, as some species were strongly associated with pastures (Platynothrus peltifer), other with meadows (Achipteria coleoptrata, Liebstadia similis, Metabelba pulverosa, Scheloribates laevigatus and Sellnickochthonius immaculatus), and some (Eupelops occultus and Tectocepheus velatus) were abundant in both habitats. Although the effect of seasonality was weaker than that of the habitat, it was still perceptible. Platynothrus peltifer was most associated with autumn, T. velatus with spring, E. occultus with spring and summer and L. similis with summer.publishedVersio

The Funnel Beaker Culture in the Lublin Region in the Light of the Excavations and Publications of Jan Kowalczyk

The article discusses the contribution of Jan Kowalczyk to the study of the Funnel Beaker culture. The paper presents his achievements in field research on settlements and funerary sites in Central and Eastern Poland (cemeteries and settlements on the Nałęczów Plateau, settlement in Gródek in the Hrubieszów Basin) and thoughts on the methodology of searching and exploration of the Neolithic graves. The most important publications of this author were also recalled. The results of his work are placed in the context of the present state of research

Recognition of the loess covers by using a resistivity imaging method

A main aim of research work was to recognize loess covers by geoelectrical method for three tipped areas, to define loess thickness and show their variability. Resistivity imaging method was used. To research chose Kańczuga Plateau, Nałęczów Plateau and Prydniestrov’ja region (Ukraine). There were used resistivity imaging methods, and the work results were corelated with geological documentation of the research area. The research showed variability in loess covers related to their stratigraphy and allow determine thickness loesses deposit