Радыкальныя змены ў культурнай традыцыі Беларускага літаратурнага аб’яднання „Белавежа”: наватарская і правакацыйная паэзія Віктара Сямашкі

The poetry of Viktar Siamaška brings a strong and radically new contribution to the literary heritage of the Bielavieža group of Belarusian writers in eastern Poland. His mainly short, even minimalist, verses strike fresh and unconventional notes, rich in wordplay, euphony, anaphora and palindromes in all the themes he tackles, such as family, ageing and death, religion (particularly his Catholic faith), urban and rural life, the latter including many fantastic, personified images; his view of the city is dyspeptic from Moscow to Paris with Miensk in the centre. Musician and journalist as well as avant-garde poet, his five books to date (2010–2023) are both challenging and stimulating. Adventurous in form on the page, their lexical range is broad, not least in the use of non-standard, previously taboo words. A whole study could be made of Siamaška’s fantastic imagery and metaphoric structures, but the present study is devoted only to an overall picture of his poetic achievement to date.Poezja Wiktara Siamaszki stanowi znaczący i radykalnie nowy wkład w dziedzictwo literackie Białoruskiego Stowarzyszenia Literackiego „Białowieża”. Krótkie, wręcz minimalistyczne wiersze poety uderzają niebanalnymi i niekonwencjonalnymi środkami językowymi, takimi jak gra słów, eufonia, anafora czy palindrom. Równie imponująco prezentuje się tematyka poezji Siamaszki: od problematyki rodzinnej, poprzez starzenie się i śmierć, religię (szczególnie wiarę katolicką), aż po życie w mieście i na wsi, od Moskwy po Paryż, z Mińskiem jako centrum wszechświata. Pięć wydanych dotąd (w latach 2010–2023) książek tego muzyka i dziennikarza, a także poety awangardowego dla odbiorcy stanowi zarówno wyzwanie, jak i inspirację głównie ze względu na szatę językową: odważnym operowaniem nowatorskim słownictwem oraz przełamywaniem językowego tabu. Wyobraźnia poetycka oraz metaforyka Siamaszki wymagają szerszego opracowania, niniejszy artykuł został poświęcony jedynie ogólnej prezentacji twórczości poetyckiej tego zasługującego na uwagę poety.Паэзія Віктара Сямашкі ўносіць прыкметны і радыкальна новы ўклад у літаратурную спадчыну Беларускага літаратурнага аб’яднання „Белавежа” ва ўсходняй Польшчы. Кароткія, нават мінімалістычныя вершы паэта ўражваюць арыгінальнымі і нетрадыцыйнымі моўнымі сродкамі, такімі як гульня слоў, эўфанія, анафара і паліндром. Не менш уражвае і тэматычны дыяпазон паэзіі Сямашкі: ад сямейных праблем праз старэнне і смерць, рэлігію (асабліва каталіцкую) да жыцця ў горадзе і ў вёсцы, ад Масквы да Парыжа, з Мінскам як цэнтрам сусвету. Пяць кніг паэта-авангардыста, музыканта і журналіста, апублікаваныя дагэтуль (у 2010–2023 гг.), уяўляюць сабой выклік, але таксама натхненне для чытача, дзякуючы іх непаўторнай мове і аўтарскаму стылю: смеламу выкарыстанню наватарскай лексікі і парушэнню моўных табу. Фантастычная вобразнасць і метафарычныя канструкцыі Сямашкі заслугоўваюць асобнага глыбокага даследавання; даны артыкул дае толькі агульнае ўяўленне пра творчасць гэтага знакамітага паэта, пра яго важнейшыя дасягненні на сённяшні дзень

Rozwój cywilnego paktu solidarności w prawie francuskim na tle innych państw europejskich

The concept of a relationship between two people has begun to change over the years in French legislation. In the 1990s, more and more European countries responded with appropriate regulations to the demands of same-sex couples who wanted to enter into formal and legally accepted unions. At that time, French legislation indicated that both the concept of marriage and family were reserved for heterosexual couples. However, the need to legalize same-sex unions was noted, and the creation of the civil solidarity pact (Pacte civil de solidarité, PACS) in 1999 was a response to social needs. It allowed the persons who entered into it to inherit from each other and to be jointly responsible for their debts. The introduction of the civil solidarity pact has also raised the question of what a relationship between two people is: a contract or a form of institution.Pojęcie związku dwojga ludzi na przestrzeni lat w ustawodawstwie francuskim zaczęło się zmieniać. W latach 90. XX w. coraz więcej państw europejskich odpowiedziało stosownymi regulacjami na postulaty par jednopłciowych, które chciały zawierać formalne i akceptowane w świetle prawa związki. W tym czasie ustawodawstwo francuskie wskazywało, że pojęcie zarówno małżeństwa, jak i rodziny zarezerwowane jest dla par heteroseksualnych. Dostrzeżono jednak potrzebę legalizacji związków jednopłciowych, a odpowiedzią na potrzeby społeczne było stworzenie w 1999 r. cywilnego paktu solidarności (Pacte civil de solidarité, PACS). Pozwala on, aby osoby, które go zawarły, mogły po sobie dziedziczyć oraz wspólnie odpowiadać za swoje długi. Wprowadzenie paktu solidarności cywilnej zrodziło również pytanie, czym są związki pomiędzy dwiema osobami: umową czy formą instytucji

Маркеры этнічнай ідэнтычнасці жыхароў Віленшчыны (па матэрыялах палявых этнаграфічных экспедыцый пачатку ХХІ ст.)

The article presents an analysis of ways to articulate one's and another's ethnic identity of the inhabitants of Vilnius region on the basis of linguistic, territorial and religious markers of distinctiveness. The research is based on the ethnographic fieldwork materials collected in 2007-2011. Language is the most significant marker of ethnic identity in the Belarusian-Lithuanian borderland, where it is difficult to find other contrasting cultural differences between Lithuanians, Poles and Belarusians. For example, in Vilnius region Lithuanians are most often identified by local Slavic-speaking residents on the basis of this feature. However, in the case of people who speak a regional variant of the Belarusian language in Vilnius region, we are dealing with an ethnic anomaly or liminal category – often referred to as locals (“people from here”). Residents who consider themselves Poles call their language simple (prostaya mova). For them, it is no longer a direct marker of ethnicity. In this case, other determinants become markers of identity. First of all, it is the territory of origin and religion that situationally signal the ethnic boundaries between Lithuanians, Poles and Belarusians of Vilnius region.W artykule przedstawiona jest analiza sposobów na artykułowanie swojej i cudzej tożsamości etnicznej mieszkańców Wileńszczyzny na podstawie językowych, terytorialnych i religijnych wyznaczników odrębności. Badanie opiera się na etnograficznych materiałach terenowych zebranych na początku XXI wieku. Język jest najważniejszym markerem tożsamości etnicznej na pograniczu białorusko-litewskim, gdzie ciężko jest odnaleźć inne kontrastujące odrębności kulturowe między Litwinami, Polakami i Białorusinami. Na przykład Litwini są najczęściej identyfikowani przez lokalnych mieszkańców słowiańskojęzycznych na podstawie akurat tej cechy. Natomiast w przypadku osób posługujących się regionalną odmianą języka białoruskiego na Wileńszczyźnie mamy do czynienia z anomalią etniczną lub kategorią liminalną, często określaną jako tutejsi. Mieszkańcy, którzy uważają się za Polaków, nazywają swój język prostym. Dla nich nie jest on już bezpośrednim wyznacznikiem przynależności etnicznej. W tym przypadku inne wyznaczniki stają się markerami tożsamości. Przede wszystkim jest to terytorium pochodzenia i religia, które sytuacyjnie sygnalizują etniczne granice między Litwinami, Polakami i Białorusinami Wileńszczyzny.У артыкуле разглядаецца, як жыхары Віленшчыны артыкулююць сваю і чужую этнічную ідэнтычнасць, выкарыстоўваючы моўныя, тэрытарыяльныя і рэлігійныя маркеры адметнасці. Даследаванне выканана на падставе палявых этнаграфічных матэрыялаў, сабраных у пачатку ХХІ ст. Мова з’яўляецца найважнейшым маркерам этнічнай ідэнтычнасці на беларуска-літоўскім памежжы, дзе мы не знаходзім іншых кантрасных культурных адрозненняў паміж літоўцамі, палякамі і беларусамі. Напрыклад, літоўцы часцей за ўсё ідэнтыфікуюцца мясцовымі славянамоўнымі жыхарамі паводле гэтай прыкметы. Аднак у выпадку з носьбітамі рэгіянальнага варыянта беларускай мовы на Віленшчыне мы сутыкаемся з этнічнай анамаліяй або лімінальнай катэгорыяй, якая нярэдка вызначаецца як тутэйшыя. Сваю мову мясцовыя жыхары, якія лічаць сябе палякамі, называюць простай і для іх яна ўжо не з’яўляецца прамым індыкатарам этнічнай прыналежнасці. У гэтым выпадку маркіруючае значэнне набываюць іншыя прыкметы ідэнтычнасці – найперш тэрыторыя паходжання і рэлігія, якія сітуацыйна сігналізуюць пра этнічныя межы паміж літоўцамі, палякамі і беларусамі Віленшчыны

Projekt kodeksu karnego wojskowego oraz prawo Legionu Czechosłowackiego w Rosji

The article presents the reasons for the creation, content and fate of the draft of the military criminal code developed for the needs of the Czechoslovak Legion in Siberia at the time of its involvement in the Russian Civil War. After introducing the historical background of the Legion’s activity in Russia, it summarizes the functioning of the improvised legal system that the legionnaires, cut off in Siberia from their command in Europe, had to create and maintain. Subsequently, the paper deals with the reasons for the necessity of creating a new criminal code in the middle of a civil war and the process of its creation, as well as a brief summary of the content of the individual parts of the draft. The last chapter sheds light both on the reasons why the code did not come into effect in the end, and on the “second life” that was breathed into it by the Corps Court (the Supreme Court of the Czechoslovak Army in Siberia) in its resolution S-2/19. In addition to general history books dealing with the Czechoslovak legions, the sources for this article were, in particular, archival materials of the Legal Department of the Branch of the Czechoslovak National Council in Russia, containing, among other things, the original draft of the code, and the book-published memoirs of Viktor Svoboda, chairman of the Legal Department.W artykule przedstawiono przyczyny powstania, treść i losy projektu kodeksu karnego wojskowego opracowanego na potrzeby Legionu Czechosłowackiego na Syberii w czasie jego zaangażowania w rosyjską wojnę domową. Po wprowadzeniu do historycznego tła działalności Legionu w Rosji opisano funkcjonowanie improwizowanego systemu prawnego, który legioniści, odcięci na Syberii od swojego dowództwa w Europie, musieli stworzyć i utrzymać. Następnie omówiono przyczyny konieczności stworzenia nowego kodeksu karnego w środku trwania wojny domowej oraz proces jego tworzenia, a także krótko podsumowano treść poszczególnych części projektu. Ostatni rozdział rzuca światło zarówno na powody, dla których kodeks ostatecznie nie wszedł w życie, jak i na „drugie życie”, które tchnął w niego Sąd Korpusu (Najwyższy Sąd Armii Czechosłowackiej na Syberii) w swojej uchwale S-2/19. Oprócz powszechnie znanej literatury historycznej dotyczącej czechosłowackich legionów źródłami do niniejszego artykułu były w szczególności materiały archiwalne Wydziału Prawnego Oddziału Czechosłowackiej Rady Narodowej w Rosji, zawierające m.in. oryginalny projekt kodeksu, oraz opublikowane w formie książkowej wspomnienia przewodniczącego Wydziału Prawnego Viktora Svobody

Метаморфозы памяти в пьесе Николая Рудковского Дожить до премьеры

At the beginning of the 21st century, the societies of the post-Soviet countries are still faced with the problem of determining its position in relation to the Soviet past and self-identification of national identity. The popularity of the nostalgic narrative about the lost socialist world order, actively supported by official propaganda in some countries, led to a paradoxical metamorphosis – the project of the future socialist society has become a symbol of conservative values and a glorious heroic past. Since the beginning of the 40s of the 20th century in the literature of the medium memory a mythologizing vision of the Second World War has become subjected. The subject of the article is the analysis of the drama of contemporary Belarusian writer Nikolai Rudkovsky “Дожить до премьеры” (“Live to See the Premiere”). Exploring the theme of war, the playwriter shows the evolution of the perception of a memorable event: from the high rank of a historical fact to the experience of an individual, doomed to operate in a warlike reality. The playwriter interprets collective memory and the Soviet, Russian and Belarusian literary canon in reference to various types of metatexts corresponding to the theme of war.Na początku XXI wieku społeczeństwa krajów postradzieckich wciąż borykają się z problemem określenia swojej pozycji wobec sowieckiej przeszłości oraz samoidentyfikacji tożsamości narodowej. Popularność nostalgicznej narracji o utraconym socjalistycznym porządku świata, w niektórych krajach aktywnie wspierana przez oficjalną propagandę, doprowadziła do paradoksalnej metamorfozy projektu przyszłego społeczeństwa – oto idee socjalistyczne stały się symbolem konserwatywnych wartości i chwalebnej heroicznej przeszłości. Od początku lat 40. XX wieku w literaturze medium pamięci stała się poddana mitologizacji wizja drugiej wojny światowej. Przedmiotem artykułu jest analiza dramatu współczesnego pisarza białoruskiego Nikołaja Rudkowskiego Дожить до премьеры (Dożyć do premiery). Eksplorując temat wojny dramaturg ukazuje ewolucję percepcji wydarzenia pamięciowego: od wysokiej rangi faktu historycznego do doświadczenia jednostki, skazanej na funkcjonowanie w wojennej rzeczywistości. Pamięć zbiorową oraz sowiecki, rosyjski i białoruski kanon literacki dramatopisarz interpretuje w nawiązaniu do różnego typów metatekstów, korespondujących z tematyką wojenną.В двухтысячные годы перед обществом в постсоветских странах по-прежнему остро стоит проблема конструирования национальной идентичности и самоопределения по отношению к советскому прошлому. Популярность ностальгического нарратива по утраченному социалистическому мироустройству, в некоторых странах активно поддерживаемая официальной идеологией, привела к парадоксальной метаморфозе – проект будущего социалистического общества стал символом консервативных ценностей и славного героического прошлого. В данном контексте несомненно основополагающим событием памяти становится Великая отечественная война, в мифологизации и „памятизации” которой литература, начиная с 1940-х годов, играла значительную роль, во многом выполняя роль медиума памяти. Базируясь на исследованиях коллективной памяти и постпамяти, в статье проанализирована пьеса современного белорусского драматурга Николая Рудковского Дожить до премьеры, в которой автор, обращаясь к теме войны, с помощью обширных интертекстуальных связей воссоздает эволюцию восприятия события памяти от эмпирического и монументального модуса до рефлексирующего, показывает опасности пропагандистской трактовки военного нарратива, интерпретирует сберегающую память и сложившийся литературный советский, российский и белорусский канон, тем самым фиксируя и одновременно анализируя коллективную память и постпамять современного белорусского общества

Ustawa o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych. Uwagi na tle nowych rozwiązań prawnych

The study presents the basic assumptions of the new statutory solution for the paramedic profession and the paramedic self-government together with analogies of the existing State Emergency Medical Services Act, using the scientific descriptive-dogmatic method, together with conclusions and final postulates. It has been shown that already at the beginning of the new Act on the profession of paramedic and the self-government of paramedics there are postulates and certain criticisms. Nevertheless, as a whole, the legal solutions in the initial version can be assessed as satisfactory. How successful this legal act will be, depends on the outcome of work on eliminating possible contradictions between the new act and the State Emergency Medical Services Act. Analysis in this area should be implemented without delay in this regard.W opracowaniu przedstawiono podstawowe założenia nowego rozwiązania ustawowego w zakresie ratownictwa medycznego i samorządu zawodowego ratowników medycznych wraz z analogiami do dotychczasowej ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym przy zastosowaniu metody naukowej opisowo-dogmatycznej wraz z wnioskami i postulatami końcowymi. Wykazano, że już na początku obowiązywania nowej ustawy o zawodzie ratownika medycznego i samorządzie ratowników medycznych pojawiają się postulaty oraz określona krytyka. Niemniej jako całokształt rozwiązań prawnych w początkowej wersji można ocenić nowy akt prawny jako zadowalający. Na ile będzie to udany akt prawny, to zależy od rezultatu prac w zakresie wyeliminowania ewentualnych sprzeczności pomiędzy nową ustawą a ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Analiza w tym zakresie powinna zostać wdrożona niezwłocznie

On rafle aussi les enfants : Mémoire d’un délit de séquestre par le gouvernement de Vichy « Les Presque Sœurs » de Cloé Korman

Der Beitrag enthält das Abstract ausschließlich in französischer und englischer Sprache.Our purpose is to show how much the contemporary novel can carry war stories in the form of a family investigation, but also a historical one. To do this, and without wanting to upset our readers, we have chosen Cloé Korman’s The Almost Sisters, which behind a backdrop that dates back to the Second World War, revisits the horrors that the Jewish children of France experienced between 1942 and 1944. Evoking the most despicable infamy of the 20th century committed by the Vichy government, the deportation to Auschwitz of 11,400 children, Korman proposes to return to the story of these little ones orphaned by the deportation of their parents. In this sense, it presents the story of six little girls who are tossed from one institution to another, from one camp to another. Three of them survive, and the other three take the road to Auschwitz in convoy 77.Notre propos est de montrer combien le roman contemporain peut-être porteur de récits de guerre sous forme d’enquête familiale, mais également historique. Pour ce faire, et sans vouloir bousculer nos lecteurs, nous choisissons celui de Cloé Korman Les presque sœurs, qui sous une toile de fond qui remonte à la seconde guerre mondiale, revisite l’horreur que les enfants juifs de France ont vécu entre 1942 et 1944.Evoquant la plus ignoble infamie du XXème siècle commise par le gouvernement de Vichy, la déportation vers Auschwitz de 11400 enfants, Korman propose de revenir sur l’histoire de ces petits rendus orphelins par la déportation de leurs parents. En ce sens, elle présente l’histoire de six fillettes qui vont être ballottés d’une institution l’autre, d’un camp l’autre. Trois d’entre elles survivront, les trois autres prendront le chemin d’Auschwitz dans le convoi 77

„Nędza mieszkaniowa” w Polsce jako skutek II wojny światowej. W poszukiwaniu prawnych form jej przezwyciężenia – kwaterunek jako instytucja prawa mieszkaniowego (1944–1959)

The article discusses the allocation of dwellings as an institution of the housing law in the People’s Republic of Poland, which was established in 1944 and was solidified by 1959, eventually becoming a central institution, typical of the entire period of the People’s Republic. The emergence of the allocation of dwellings was caused, on the one hand, by the housing situation in Poland after World War II, which the Manifesto of the Polish Committee of National Liberation described emphatically as “housing poverty” and, on the other hand, was shaped by the solutions present in the Soviet Union, or more broadly, in the housing law of the Eastern Bloc states. Thus, as a legal institution, it became a part of the political transformation of Poland after World War II and of the housing policy implemented by the government of the People’s Republic. The article deals with the following issues: the housing policy of the Soviet Union and the Eastern Bloc states, the housing situation in Poland after World War II, the emergence of the allocation of dwellings and its development until 1959. Furthermore, in the description of the allocation of dwellings as an institution, the following normative solutions, inherently connected with it, are discussed: allocation of dwellings as a source of a tenancy relation (distribution of apartments based on administrative law), housing standards, regulated rent, special protection of the tenant against termination of tenancy. The analysis leads to the conclusion that the origin of the institution should be sought in the Soviet Union, and that it fits into the realities of the communist regime and the transformation of the civil law present therein, i.e. publicization of private law, its instrumentalization and restrictions on private property.W artykule omówiony został kwaterunek jako instytucja prawa mieszkaniowego Polski Ludowej, która powstała w 1944 r., a następnie utrwaliła się do 1959 r., stając się ostatecznie instytucją centralną i zarazem charakterystyczną dla całego okresu Polski Ludowej. Powstanie kwaterunku uwarunkowane było z jednej strony sytuacją mieszkaniową Polski po II wojnie światowej, którą Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego określił dobitnie „nędzą mieszkaniową”, z drugiej zaś rozwiązaniami obecnymi w Związku Radzieckim czy też – szerzej – w prawie mieszkaniowym państw bloku wschodniego. Tym samym jako instytucja prawna wkomponowuje się on w przeobrażenia ustrojowe Polski po II wojnie światowej i w politykę mieszkaniową realizowaną przez władzę ludową. W artykule przedstawiono kolejno następujące zagadnienia: polityka mieszkaniowa Związku Radzieckiego i państw bloku wschodniego, sytuacja mieszkaniowa w Polsce po II wojnie światowej, powstanie kwaterunku i jego rozwój do 1959 r. W charakterystyce kwaterunku jako instytucji omówiono następujące rozwiązania normatywne, immanentnie z nim związane: przydział kwaterunkowy jako źródło stosunku najmu (administracyjnoprawna dystrybucja mieszkań), normy mieszkaniowe, czynsz reglamentowany, szczególna ochrona najemcy przed wypowiedzeniem najmu. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że rodowodu instytucji prawa mieszkaniowego należy poszukiwać w Związku Radzieckim oraz że wpisuje się ona w realia ustroju komunistycznego i przeobrażenia prawa cywilnego w nim obecne, a zatem w publicyzację prawa prywatnego, jego instrumentalizację oraz ograniczenia własności prywatnej