TEKST PRAWNY JAKO HIPERTEKST – O INTERTEKSTUALNOŚCI TŁUMACZEŃ PRAWNYCH NA PRZYKŁADZIE MIĘDZYNARODOWYCH INSTRUMENTÓW Z ZAKRESU HANDLU LUDŹMI

The paper examines the intertextuality of translated legislation with a case study of international legal instruments combating trafficking in human beings. The instruments come from three systems (United Nations, Council of Europe and European Union) and are interrelated both by explicit references and implicit textual quotes, the latter being most evident in uniform definitions of trafficking in all the documents. The paper identifies four types of relations in translation, i. e. 1) relations between source texts, 2) relation between the source text and the target text, 3) relations between existing translations, and 4) relations between the target text and target-language legislation. Drawing on Mattila’s metaphor of a legal text as a hypertext, the author shows that translation creates a non-symmetrical hypertext due to partial distortion of interrelations between source texts on the one hand and through new intertextual relations due to recontextualisation and lack of standarisation, on the other hand. The intertextual relations in translation have been found to be more complex and less predictable. Translations demonstrate a surprisingly high variation of equivalents of identical prefabricated terminological units; and low textual fit to non-translated legislation in Polish.Artykuł analizuje zjawisko intertekstualności tekstów prawnych w tłumaczeniuna przykładzie powiązanych ze sobą dokumentów międzynarodowych z zakresu handlu ludźmi (ONZ, Rada Europy i UE). Zidentyfikowano cztery rodzaje relacji występujących w przypadku tłumaczeń: 1) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a innymi zbliżonymi aktami prawnymi w języku źródłowym; 2) relacja pomiędzy tekstem źródłowym a docelowym; 3) relacja pomiędzy tekstem docelowym a wcześniejszymi tłumaczeniami powiązanych aktów; 4) relacja pomiędzy tekstem docelowym a aktami prawnymi kraju docelowego. W części analitycznej zbadano szczegółowo powiązania między dokumentami źródłowymi, spójność tekstu docelowego z poprzednimi tłumaczeniami oraz jego dopasowanie tekstowe, analizując tłumaczenia niemal identycznej w języku angielskim definicji handlu ludźmi. Korzystając z metafory hipertekstu Mattili, autorka dowodzi, iż wbrew postawionej hipotezie tłumaczenie tworzy niesymetryczny hipertekst, częściowo zamazujący relacje między tekstami źródłowymi i kreujący nowe zależności intertekstualne na skutek rekontekstualizacji, zniekształceń wynikłych podczas procesu tłumaczenia, braku standaryzacji ekwiwalentów, czynników idiosynkratycznych i (zbyt) indywidualnych decyzji tłumaczy. Relacje intertekstualne w tłumaczeniu wydają się być bardziej złożone i mniej przewidywalne

Jakość przekładu prawnego i prawniczego w świetle normy europejskiej PN-EN 15038 oraz hipotezy uniwersaliów translatorycznych

The paper discusses the quality of legal translation under the EN 15038 standard of translation services and the hypotheses of translation universals. The standard, Translation services – Service requirements, offers a holistic approach to quality at all stages of translation service provision, viewing translation proper as one of the stages only. It specifies quality assurance procedures, one of which is obligatory revision of translation by another translator which involves a check of the target text (TT) against the source text (ST), i.e. “the four-eye principle”. Chesterman’s division of translation universals into S-universals and T-universals raises our awareness of two inseparable sides of specialised translation: the equivalence relation (the ST-TT relation) and the relation of textual fit between the TT/translationese and naturally occurring non-translated target language. The equivalence relation, which is of priority in legal translation, involves the accuracy of information transfer as well as adequate and consistent use of specialised terms. Given the risk of failure to transfer the information content of the ST to the TT, the independent revision requirement seems to be perfectly suited to legal translation, in particular translation of the law and certified translation. The relation of textual fit concerns naturalness of translation and is achieved through grammatical, lexical, phraseological, typographical and stylistic correctness. The weight of the two dimensions depends on the purpose and status of the translation and its target group.Artykuł jest próbą spojrzenia na jakość przekładu prawnego i prawniczego przez pryzmat uniwersaliów translatorycznych i normy PN-EN 15038 „Usługi tłumaczeń – Wymagania dotyczące świadczenia usług”. Norma zawiera holistyczne podejście do jakości tłumaczenia na wszystkich etapach świadczenia usługi tłumaczeniowej, wprowadzając m.in. obowiązkową weryfi kację tłumaczenia przez innego tłumacza. Ocena tekstu docelowego powinna obejmować zarówno relację ekwiwalencji (dokładność tłumaczenia), której należy przypisać najwyższą wagę, jak i relację dopasowania tekstowego (naturalność tłumaczenia)

Egzamin na tłumacza przysięgłego a realia wykonywania zawodu: głos krytyczny w sprawie weryfikowania kompetencji kandydatów na tłumacza przysięgłego

The paper attempts to critically evaluate the sworn translator examination in the light of the reality of professional practice. The analysis will cover the following components: assessment criteria, including the relatively low rating of the information transfer criterion and lack of the critical (fatal) error criterion, prohibition to use reference materials (encyclopaedic dictionaries, legislation) and a limited possibility to use dictionaries, lack of access to the Internet, and the need to hand-write the examination. These elements will be correlated with the EMT model of translation competencies and the realities of professional practice. The paper proposes eight postulates which can improve the translation part of the sworn translator examination by adjusting it to a greater degree to skills and competences required of sworn translators on the job. Finally, it is suggested to separate translation from interpreting certifications and to introduce specialisations.Artykuł jest próbą krytycznej oceny części pisemnej egzaminu w świetle realiów wykonywania zawodu. Ocenie zostaną poddane szczególnie następujące elementy: kryteria oceny, w tym niska waga kryterium zgodności treści oraz brak kryterium błędu krytycznego, zakaz korzystania z materiałów pomocniczych (leksykonów, tekstów ustaw) i ograniczona możliwość korzystania ze słowników, brak dostępu do Internetu oraz konieczność odręcznego pisania podczas egzaminu. Elementy te zostaną skorelowane z modelem EMT kompetencji tłumaczeniowych oraz realiami wykonywania zawodu. W ujęciu bardziej globalnym postuluje się rozdzielenie uprawnień na tłumaczenia pisemne i ustne oraz możliwość specjalizacji

Translatoryka korpusowa

The aim of the paper is to discuss Corpus-Based Translation Studies as a new methodology in Translation Studies (TS): its place on the TS map, its genesis, tracks of research, methods of analysis, limitations and perspectives. Considering recent developments in TS, Corpus-Based Translation Studies has emerged owing to the technological and linguistic turns in TS and the combination of corpus linguistics and Descriptive Translation Studies. It uses two types of corpora: comparable corpora (to research textual fit, that is, features of translations against the target language) and parallel corpora (to research equivalence and other aspects of translations against source texts). Corpora also have practical applications in translation practice, translator training and the development of resources for translators. As a method, Corpus-Based Translation Studies is an empirical, inductive, descriptive and datadriven approach. It is especially well-suited for the identification of typical, regular and frequent patterns and for comparison of two or more large data sets (corpora). It also has its limitations, mainly due to technological and corpus design constraints, and it requires triangulation of data and methodologies. Overall, it is a promising methodology which contributes new knowledge about translations.Celem artykułu jest omówienie założeń translatoryki korpusowej jako nowej metodologii badań nad przekładem. Artykuł pozycjonuje translatorykę korpusową na tle najnowszych kierunków badań nad przekładem („zwrot technologiczny”) i omawia jej teoretyczne podstawy wywodzące się z językoznawstwa korpusowego i opisowych badań nad przekładem. Następnie przedstawiono główne typy korpusów (korpus porównawczy i równoległy), oprogramowanie służące do ich analizy oraz podstawowe metody analizy. Omówiono w nim również stan badań, zastosowania teoretyczne i praktyczne badań korpusowych, a także perspektywy rozwoju i ograniczenia

Quality aspects in institutional translation

The purpose of this volume is to explore key issues, approaches and challenges to quality in institutional translation by confronting academics’ and practitioners’ perspectives. What the reader will find in this book is an interplay of two approaches: academic contributions providing the conceptual and theoretical background for discussing quality on the one hand, and chapters exploring selected aspects of quality and case studies from both academics and practitioners on the other. Our aim is to present these two approaches as a breeding ground for testing one vis-à-vis the other. This book studies institutional translation mostly through the lens of the European Union (EU) reality, and, more specifically, of EU institutions and bodies, due to the unprecedented scale of their multilingual operations and the legal and political importance of translation. Thus, it is concerned with the supranational (international) level, deliberately leaving national and other contexts aside. Quality in supranational institutions is explored both in terms of translation processes and their products – the translated texts

Quality aspects in institutional translation : introduction

Introduction to the volum

Investigación en traducción jurídica: un marco multiperspectivo y de métodos mixtos para la traducción jurídica

El objetivo de este artículo es proponer un marco de investigación multiperspectivo y de métodos mixtos para la traducción jurídica mediante la modelización de las dimensiones y los factores clave aplicables a la traducción jurídica. Como resultado de la actual expansión de los estudios de traducción jurídica, el campo está experimentando un desarrollo metodológico que amplía nuestra perspectiva sobre este tipo de traducción. El artículo propone cuatro postulados para el marco multiperspectivo de investigación de la traducción jurídica: transdisciplinariedad, multidimensionalidad, bidireccionalidad y multimetodología. El marco de investigación multiperspectivo para la traducción jurídica abarca un continuo de cuatro dimensiones clave de la traducción, las cuales son: el producto en sí; el contexto de producción y recepción; el proceso y los participantes, modelados según sus factores dominantes; y finalmente, los componentes y métodos de investigación relacionados. La segunda parte del artículo investiga, a modo de ilustración, cómo los métodos de corpus interactúan con el marco multiperspectivo propuesto anteriormente. En las conclusiones se argumenta que cabe esperar que la investigación sobre la traducción jurídica sea cada vez más amplia y esté más basada en el trabajo en equipo para dar cabida a múltiples perspectivas sobre el objeto de estudio