Оblicza kultury w słownikach lingwokulturologicznych na przykładzie Kościeja Nieśmiertelnego (Кащея «Кощея» Бессмерт¬ного)

The article compares descriptions of a linguistic unit Kashei the Immortal in entries in two linguocultural dictionaries. The choice of the analytical material is based on the fact that in the Russian collective consciousness Kashei the Immortal functions  as one of the most vivid examples of negative characters. The repelling appearance and personality of the character appear in songs, nursery rhymes and puzzles. Moreover, there stories about Kashei are passed from generation to generation. The comparison  of the entry Kashei the Immortal in linguocultural dictionaries aims at determining to what extent common knowledge about the analyzed linguistic unit is present in lexicographical publications.The article compares descriptions of a linguistic unit Kashei the Immortal in entries in two linguocultural dictionaries. The choice of the analytical material is based on the fact that in the Russian collective consciousness Kashei the Immortal functions  as one of the most vivid examples of negative characters. The repelling appearance and personality of the character appear in songs, nursery rhymes and puzzles. Moreover, there stories about Kashei are passed from generation to generation. The comparison  of the entry Kashei the Immortal in linguocultural dictionaries aims at determining to what extent common knowledge about the analyzed linguistic unit is present in lexicographical publications

Śladami „złotej kohorty” (Dmitrij Bykow, „Uniewinnienie”)

Dmitry Bykov’s novel Justification, created within the convention of alternative history, is a story about a fruitless attempt to justify Stalin’s crimes. The work combines mythologizing and demythologizing tendencies, which makes it an interesting example of quasi-historical prose. Moreover, the novel constitutes a significant voice in the debate on Russia's present condition and prospects

Dziecięca matematyka w przestrzeni baśniowej – studenckie kreacje narracyjne

CEL NAUKOWY: Celem badań była analiza studenckich bajek matematycznych skierowanych do uczniów klas 1-3 szkoły podstawowej. Analiza ta posłużyła do ustalenia składników narracyjnych modelowej bajki matematycznej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule zastosowałyśmy analizę narracyjną, zwracając uwagę na literackość bajek oraz specyfikę zadań matematycznych, determinujących fabułę analizowanych tekstów. Skoncentrowałyśmy się na wyłonieniu cech modelowej bajki matematycznej, adresowanej do uczniów klas 1-3. PROCES WYWODU: Genezę podjętego tematu wyjaśnia Wprowadzenie. Kluczowe rozdziały artykułu (Świat przedstawiony w studenckich bajkach matematycznych oraz Typowe i nietypowe zadania tekstowe w narracjach bajkowych) obejmują analizę jakościową materiału badawczego oraz walorów edukacyjnych bajek matematycznych. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Modelowa bajka matematyczna bezpośrednio służy do aktywizacji intelektualnej ucznia. Na plan pierwszy wysuwają się w niej treści matematyczne, służące celom dydaktycznym i literackim – grze intertekstualnej. Wyłoniony model bajki matematycznej jest semantycznie i stylistycznie spójny, dostarcza przeżyć estetycznych i satysfakcji poznawczej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Standard bajek matematycznych odzwierciedla poziom gotowości studentów do tworzenia materiałów dydaktycznych i praktycznego zastosowa- nia efektów kształcenia uniwersyteckiego. Połączenie bajki i matematyki stwarza przestrzeń do aktywności nadawcy i odbiorcy

Baśń

"„Nikt nie wie, kiedy i gdzie powstały opowieści o nieznanych światach, dziwnych nierealnych postaciach oraz o wydarzeniach i kiedy ludzie zaczęli je sobie przekazywać. Nie wiadomo, od jak dawna żyją w wyobraźni kolejnych pokoleń biedne sieroty i dzielni rycerze, dobre duchy i straszne smoki. Wiemy jednak, że baśnie o nich powstawały od bardzo dawna, bo były ludziom potrzebne, jak chleb i jak dach nad głową. Człowiekowi nie wystarcza to, co widzi i czego doznaje na co dzień. Zawsze pragnął dowiedzieć się, jak jest tam, gdzie jego wzrok nie sięga, za górą, za lasem. Chciał poznać to, co było, i domyśleć się tego, co będzie”. (fragm.

Poezie Wilhelma Przeczka v českých a německých překladech

In this article, we are presenting the work of a Polish poet from a Polish minority the Czech Cieszyn Silesia Wilhelm Przeczek (7. 4. 1936 v Karviná, Czechoslovakia - 10. 7. 2006 Třinec, Czech Republic) into the Czech and German language, as the author’s poetry was published not only in journals but also in books. We understand translation as an expression of intercultural communication, and especially in the area of the literature of a national minority, which is undoubtedly a Polish ethnic group in the Czech Cieszyn Silesia, it is a paramount phenomenon comparing the quality of literary life in the area with majority culture (Czech); as far as translations into German are concerned, it shows the interest of translators in the work of a poet from the Polish national minority, without this witnessing the emanation of a typical Polish soul in Polish literature in the Czech Republic and former Czechoslovakia, but it is evidence that it is fully competitive in total Polish national culture

Kategoria intensywności we frazeologii języka polskiego i rosyjskiego

The work is devoted to one of the semantic categories, and investigation of its projection in phraseological units in the Polish and Russian language. The analysis conducted concerns an attempt to indicate types and means of reflecting intensity in the polarized semantic space, limited by antonymic pairs of adjectives naming a given feature. Some of the points of a created semantic space take on their own verbalization on the linguistic level. Their greatest density, which is proved by the semantics of intensity, takes place near polar points. The semantic features in focus can be added by means of units of different language levels, phraseologisms included. The material analysed derives from lexicographic sources: phraseological, explanatory and comparative dictionaries. The notion of phraseology is understood here in broad terms, that is, it takes into account stable comparative constructions, collocations, and probably a series of compounds not fully or partially phraseologised. Adjectives correspond to given notions and form linguistic units naming certain features, in the areas (categories) of “space”, “time”, “speed", “quantity”, “power”, “sensibility”, “state”, and “assessment”. Intensity refers to the quantitative value which affects units referring to physical characteristics. It is much more difficult to find it in the units to which quantitative value is ascribed. In the analysis of phraseologisms the author uses an onomasiologic approach (from the notion to the name) because it is the actual reality and phenomena taking place in it, by means of their denotations, that have an influence on the meaningful content of linguistic units. The research method constituted the principle of comparing units which possess a lower level of intensity with the ones characterized by a bigger intensity, such as ładna jak lalka -*■ piękna jak lalka', cienki jak włos -» cienki jak włosek, cienki jak włosek -* cieniutki jak włosek, jasne jak słońce -* jasne jak słońce na niebie, etc. The very method allows for both the establishment of the same intensity in JF. and the identification of its degree. The mechanism of intensity increases functions in linguistic units of different levels, but its investigation has never been the subject of analysis in the literature

Kobieta bez głosu. O powieści Christiny Dalcher Vox

The subject of the study is Vox (2018; Polish translation – 2019), the debut novel of Christina Dalcher, an American writer and linguist. The author presents the issues of interpersonal communication in a world in which some members of society (women) of a certain country have been allotted a daily word limit of 100 words. The novel concerns the problem of marginalization of a particular social group – determined by the criterion of biological sex – which confines them to the sphere of home, ultimately forcing women to withdraw from the public life. At the same time it touches upon a fundamental human characteristic: language and communication, which facilitate the creation of bonds in human societies. However, the curtailment of speech for one group has consequences for the communication process of the non-silenced group which has retained complete freedom of speech as well; after all, communication requires interaction and cooperation of at least two parties. The advantage of one party leads to the disappearance/destruction of dialogue, to authoritarian monologue. The novel is referred to as a feminist dystopia, a political novel, a novel of the Donald Trump era, a novel of the #MeToo era, a socially engaged, activist novel, a novel of manners, a linguistic thriller, a medical thriller. Each of these genological expressions directs the reading of Vox differently. Regardless of the readings, however, the novel remains a story about the premeditated atrophy of interpersonal communication

Pozytywnie zaczytani – inspiracje, wyzwania, realizacje

Publikacja Pozytywnie zaczytani – inspiracje, wyzwania, realizacje zawiera cztery teksty skierowane do tych wszystkich, którzy biorą czynny udział w kreowaniu kultury czytelniczej w szkole. Cykl otwiera esej prof. Grzegorza Pyszczka, który prezentuje gorąco dyskutowaną kwestię kanonu lektur i ciągłego poszukiwania najlepszych kryteriów służących dokonywaniu właściwych wyborów w procesie jego kreowania. W kolejnym artykule dr Olga Dawidowicz-Chymkowska ukazuje panoramę współczesnej literatury młodzieżowej spod znaku „magii i miecza”, upatrując w tego typu tekstach trafnego narzędzia pedagogicznego i właściwego punktu wyjścia do prowadzenia udanych rozmów z nastoletnimi poszukiwaczami dobrych lektur – rozmów kreujących przyszłego dojrzałego czytelnika. Praktyczne aspekty wdrażania młodzieży do aktywnego czytelnictwa ukazują scenariusze zajęć opracowane przez Małgorzatę Taraszkiewicz, która dostrzega podstawę uniwersalnego wykształcenia przede wszystkim w kulturowej umiejętności odczytania „świata słowami opisanego” we wszelkiego rodzaju literaturze. Zamykający publikację artykuł Anny Grunwald wyraża opinię, że „czytanie jest cool”, i ukazuje, w jaki sposób animacja kulturalna – również w obszarze muzealnictwa – może wspierać praktyki prowadzące do pozytywnego zaczytania młodego pokolenia