Усна традиційна неказкова проза з Поділля у виданні Люціана Семенського

У статті розкрито особливості збирацької та едиційної практики польського поета, перекладача, фольклориста Люціана Семенського. Здійснено текстологічний аналіз опублікованих фольклорних зразків у збірці «Podania i legendy polskie, ruskie, litewskie» («Польські, руські, литовські перекази і легенди», Познань, 1845), осмислено методи фіксації та принципи публікації, що їх використовував Л. Семенський.В статье раскрыты особенности собирательной и эдиционной практики польского поэта, переводчика, фольклориста Люциана Семенского. Текстологически проанализированы опубликованные фольклорные образцы в сборнике «Podania i legendy polskie, ruskie, litewskie» («Польские, украинские, литовские предания и легенды», Познань, 1845), осмыслены методы фиксации и принципы публикации, которые использовал Л. Семенский.The article describes the features of collecting praxis of Polish poet, translator, folklorist Lutsian Semensky. Textual analysis of published folk examples of collection «Podania i legendy polskie, ruskie, litewskie» (Poznan, 1845) is done, fixation methods and principles of the publications of L. Semensky are investiged

Ballads and Legends: Media Transformations of Canonical Narratives in Polish and Czech Culture

The paper presents a comparative interpretation of recent Czech and Polish transmediations of canonical literary texts and architexts: ballads by K. J. Erben and Polish legends and folk tales, which are generally regarded as representations of both timeless and historical national values. The theoretical framework is built upon the theory of intermediality introduced by W. Wolf and I. O. Rajewsky, the concept of media modalities developed by L. Elleström, and current multimodal research represented by J. Bruhn and others. The transmediations (a film, a crowdfunded comic book, a series of short films employed as online advertisements) are not only subject to analysis of media-specific strategies involved in the artistic transformations; the authors´ motivations, the economic conditions under which the examined media products were made, and the modes of their distribution and participation in cultural communication are taken into account as well. The results of the analysis illuminate the strong influence of the multimedia environment, of the generic frames of individual media and the strategies that authors of the transmediations use to attain success with audience

Postmodernistyczny palimpsest: Legendy Polskie. Operacja „Bazyliszek”

This article is a case study presenting an analysis and interpretation of the short film Operation Basilisk, produced as part of the ‘Polish Legends’ project, representing the convention of New Adventure Cinema. Its aim is to trace the multifaceted nature of the transtextual relations used by the filmmakers in order to realize a high quality popular culture text representative of convergence culture and to show the resulting connotations of the terms ‘Polish’ and ‘Slavic’.Artykuł jest studium przypadku przedstawiającym analizę i interpretację zrealizowanego w ramach projektu „Legendy Polskie” filmu krótkometrażowego Operacja „Bazyliszek” reprezentującego konwencję Kina Nowej Przygody. Jego celem jest prześledzenie wieloaspektowości wykorzystywanych przez twórców relacji transtekstualnych w celu zrealizowania reprezentatywnego dla kultury konwergencji wysokojakościowego tekstu kultury popularnej i ukazanie wynikających z tego konotacji pojęć ‘polski’ i ‘słowiański’

Literatūrinio padavimo apie Jūratę ir Kastytį kilmė: moksliniai vertinimai ir siužeto šaltinių klausimas

The article explains what may have led to the appearance of one of the most famous and popular legend in Lithuanian culture about the love of the Queen of the Baltic Sea, Jūratė, and the mortal fisherman Kastytis, and looks at the history of its research. According to most scholars, the legend “Queen of the Baltic Sea” was created by Liudvikas Adomas Jucevičius (Ludwik Adam Jucewicz, 1813–1846), a Lithuanian writer, ethnographer, folklorist, historian and translator. The article examines the first reviews of the story and explains how the academic world came to the conclusion that this source is not authentic. It also investigates which sources may have influenced Jucevičius’ story, including mythological plots and the literary works by other authors.Straipsnyje aiškinamasi, kas galėjo lemti vieno iš žymiausių ir populiariausių lietuvių kultūroje literatūrinių padavimų – pasakojimo apie Baltijos jūros karalienės deivės Jūratės ir mirtingojo žvejo Kastyčio meilę siužeto atsiradimą, apžvelgiama jo mokslinių tyrinėjimų istorija. Daugumos mokslininkų nuomone, padavimą „Baltijos jūros karalienė“ sukūrė lietuvių raštijos veikėjas, etnografas, tautosakininkas, literatas, istorikas ir vertėjas Liudvikas Adomas Jucevičius (Ludwik Adam Jucewicz, 1813–1846). Straipsnyje tiriami pirmieji atsiliepimai apie padavimą, aiškinamasi, kaip mokslo pasaulyje buvo prieita išvados, kad šis šaltinis – neautentiškas. Taip pat svarstoma, kurie šaltiniai galėjo daryti įtaką padavimo atsiradimui, kiek tai buvo mitologiniai siužetai, kiek grožinės literatūros autorių darbai

Baśń

"„Nikt nie wie, kiedy i gdzie powstały opowieści o nieznanych światach, dziwnych nierealnych postaciach oraz o wydarzeniach i kiedy ludzie zaczęli je sobie przekazywać. Nie wiadomo, od jak dawna żyją w wyobraźni kolejnych pokoleń biedne sieroty i dzielni rycerze, dobre duchy i straszne smoki. Wiemy jednak, że baśnie o nich powstawały od bardzo dawna, bo były ludziom potrzebne, jak chleb i jak dach nad głową. Człowiekowi nie wystarcza to, co widzi i czego doznaje na co dzień. Zawsze pragnął dowiedzieć się, jak jest tam, gdzie jego wzrok nie sięga, za górą, za lasem. Chciał poznać to, co było, i domyśleć się tego, co będzie”. (fragm.

Moc Słowiańszczyzny, siła fantazmatu

Article presents the phenomenon of the popularity of Slavic motifs in the latest Polish popular culture. Its aim is to show the changes in the approach to Slavism after 1989. The starting point is the concept of phantasmatic criticism by Maria Janion and a reflection on the contemporary change in the approach to the Romantic tradition in order to create new narratives about Polish identity, in which Slavism is understood as a phantasm which may be important. Therefore, in addition to the forms of historical writing, various types of fantasy work play an increasingly important role. Two positions are crucial: skeptical about the possibility of creating Slavic fantasy (Andrzej Sapkowski) and creative, inspired by Slavic heritage (Maria Janion). The article ends with a proposal to interpret the fashion for the Slavs in relation to research in the field of spectral theory.Artykuł przedstawia zjawisko popularności motywów słowiańskich w najnowszej polskiej kulturze popularnej. Jego celem jest pokazanie zmian w podejściu do Słowiańszczyzny po 1989 roku. Punktem wyjścia jest koncepcja krytyki fantazmatycznej Marii Janion i refleksja nad zmianą współcześnie podejścia do tradycji romantycznej, by stworzyć nowe narracje o polskiej tożsamości, w których ważna może być Słowiańszczyzna pojęta jako fantazmat. Dlatego obok form pisarstwa historycznego coraz większą rolę odgrywają różne rodzaje twórczości fantastycznej. Kluczowe są dwa stanowiska: sceptyczne wobec możliwości stworzenia słowiańskiej fantastyki (Andrzeja Sapkowskiego) oraz kreatywne, zafascynowane słowiańskim dziedzictwem (Marii Janion). Artykuł kończy propozycja interpretacji mody na Słowiańszczyznę w odniesieniu do badań z kręgu teorii widmologii

I am the River! Wanda by Zuzanna Orlińska, Literary Tradition and Hydrofeminism

The paper presents a short story entitled Wanda by Zuzanna Orlińska as a posthumanist reinterpretation of the traditional ethnocentric legend. Subtle changes in te character’s motivation and expanding the plot of Wanda’s story into two other texts create a new understanding of community (not only a national one), as well as a new model of women’s participation in it. The foundations of this new model are agency, care and interdependence

Jestem rzeką! Wanda Zuzanny Orlińskiej na tle tradycji oraz hydrofeminizmu

The paper presents a short story entitled Wanda by Zuzanna Orlińska as a posthumanist reinterpretation of the traditional ethnocentric legend. Subtle changes in te character’s motivation and expanding the plot of Wanda’s story into two other texts create a new understanding of community (not only a national one), as well as a new model of women’s participation in it. The foundations of this new model are agency, care and interdependence.Artykuł przedstawia opowiadanie Zuzanny Orlińskiej pt. Wanda z tomu Współczesny bajarz polski jako próbę reinterpretacji etnocentrycznej legendy w duchu feminizmu i posthumanizmu. Za sprawą subtelnych zmian w motywacji bohaterki oraz rozbudowaniu jej wątku postać królowej z dziejów bajecznych konotuje nowy sposób myślenia o wspólnocie (nie tylko narodowej), a także o zasadach uczestniczenia w niej kobiet. Kobiety stają się jej częścią, przejawiając troskę, współzależność i sprawczość

Literatura dla dzieci w edukacji regionalnej

Artykuł stanowi próbę naszkicowania problematyki możliwości wykorzystania literatury dla najmłodszych (dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym) w edukacji regionalnej, a także zarysowania przyszłych obszarów badawczych. Autorka określa cele, w realizacji których mogą pomóc książki dla dzieci, przedstawia warunki, jakie powinna spełniać literatura, aby była skuteczna w procesie wychowawczym, poleca wybrane pozycje książkowe, spełniające wymienione kryteria. Kolejne części tekstu skupiają się na problematyce edukacji językowej, temacie wykorzystania podań, legend i baśni oraz książek w szczególny sposób traktujących miejsce akcji (jako jednego z „bohaterów”)