Algorytmy w procesie edukacji – możliwości i ograniczenia

Introduction: Algorithm application is now a common topic in scientific and popular science publications. More and more practitioners and theoreticians associated with teaching, upbringing, and therapy are turning to it, hoping to make their activities more effective and improve their organization.Research Aim: This article presents the possibilities and limitations of introducing algorithms to the educational process.Evidence-based Facts: Over the past years, the number of publications dedicated to AI and the process of algorithmization, has increased significantly. Defining the concept of an algorithm, and pointing out its connection with machine learning and artificial intelligence have paved the way for applying algorithms in many areas of our lives from applications used on personal devices, to medicine, banking, educational policy, and scientific research. The increasing popularization of algorithmization and easier access to this technology have sparked a discussion about its limitations and dangers affecting adults and children, either directly orindirectly.Summary: Practitioners and researchers involved in educational processes still lack knowledge of the topic under discussion. Few scientific or popular science publications prepared by real specialists are aimed at this audience. Without a thorough understanding of algorithmization, machine learning, and artificial intelligence, the introduction of algorithms to the educational processes may not only fail to achieve the intended results but also lead to disorders in the development of children, adolescents, and adults.Wprowadzenie: Tematyka zastosowań algorytmów jest obecnie bardzo powszechna w publikacjach naukowych i popularnonaukowych. Coraz częściej sięgają po nią teoretycy i praktycy i związani z nauczaniem, wychowaniem czy terapią, mając nadzieję na zwiększenie efektywności podejmowanych działań oraz ich usprawnienie organizacyjne.Cel badań: Celem artykułu jest przedstawienie możliwości i ograniczeń implikacji algorytmów do procesu edukacji.Stan wiedzy: W ciągu ostatnich lat znacznie wzrosła liczba publikacji, poświęconych problematyce związanej z AI oraz procesem algorytmizacji. Zdefiniowanie pojęcia algorytmu, wskazanie jego związku z uczeniem maszynowym oraz sztuczną inteligencją dookreśliło możliwości zastosowania algorytmów w wielu obszarach naszego życia – od aplikacji wykorzystywanych na osobistych urządzeniach, poprzez medycynę, bankowość, politykę oświatową dobadań naukowych. Coraz większa popularyzacja algorytmizacji oraz łatwiejszy dostęp do tej technologii, spowodowała podjęcie dyskusji nad jej ograniczeniami i niebezpieczeństwami w sposób pośredni i bezpośredni, dotyczącymi również dzieci.Podsumowanie: Praktycy i naukowcy zajmujący się procesami edukacji posiadają wciąż niewystarczającą wiedzę dotyczą poruszanego tematu. Niewiele publikacji naukowych czy popularnonaukowych autorstwa realnych specjalistów jest skierowanych do tej grupy odbiorców. Bez dokładnego rozeznania w tematyce algorytmizacji, uczenia maszynowego czy sztucznej inteligencji implikacja algorytmów może nie tylko nie przynieść zamierzonych rezultatów, ale skutkować zaburzeniami rozwoju dzieci, młodzieży i osób dorosłych

Postawy twórcze nauczycieli szkół ponadpodstawowych a ich kompetencje zawodowe dotyczące kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami i bez niepełnosprawności

Introduction: Teacher professional competence may be an indicator of general, special and inclusive education quality. However, creative attitudes of teachers may contribute to an increase in their motivation, self-awareness and subjective well-being. Furthermore, teachers’ professional competence may constitute grounds for developing creative competence which enables an analysis of the relationship between teachers’ creative attitudes and teachers’ professional skills in working with students with disabilities and without special needs.Research Aim: The present study aimed to compare the levels of perceived professional competences in teaching students with and without disabilities as well as to examine the relationship between the creative attitudes and the aforementioned competences in a sample of secondary school teachers.Research Method: A diagnostic survey method as well as the following instruments were used: Creative Behavior Questionnaire KANH by Popek, Teachers’ Perceived Professional Competences Questionnaire by Byra and Kazanowski, a short demographic survey aimed at teachers.Results: The teachers place greater emphasis on evaluative and innovative competence in teaching students with disabilities. However, psychological and communicative competence in working with students without special needs are rated higher. There is a relationship between teachers’ creative attitudes and the self-reported professional competences in teaching students with and without disabilities. The interdependencies are more recognizable regarding the studentswithout special needs. The hypothesis was partially verified.Conclusions: The findings prove that fostering teachers’ creative attitudes may improve teachers’ professional competences in special, mainstream and inclusive education. Pedagogically, it is important to promote both student and teacher creativity.Wprowadzenie: Kompetencje zawodowe nauczyciela mogą być wyznacznikiem jakości kształcenia ogólnego, specjalnego i włączającego. Natomiast, postawy twórcze nauczycieli mogą przyczyniać się do zwiększenia ich motywacji, samoświadomości i dobrostanu psychicznego. Ponadto, kompetencje zawodowe nauczycieli mogą stanowić podłoże dla rozwoju ich kompetencji twórczych, co pozwala na analizę związku między postawami twórczymi pedagogów a ich spostrzeganymi umiejętnościami w kształceniu uczniów z niepełnosprawnościami i bez specjalnych potrzeb.Cel badań: W prezentowanych badaniach porównano poziomy spostrzeganych kompetencji zawodowych w zakresie kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami i tych pełnosprawnych oraz oszacowano związek między postawami twórczymi a wskazanymi kompetencjami w grupie nauczycieli szkół ponadpodstawowych.Metoda badań: Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego oraz narzędzia badań: Kwestionariusz Twórczego Zachowania KANH Popka, Kwestionariusz Kompetencji Zawodowych Dla Nauczycieli Byry i Kazanowskiego, krótki kwestionariusz wywiadu adresowany do nauczycieli.Wyniki: Badani nauczyciele przypisują większe znaczenie kompetencjom ewaluacyjnym i innowacyjnym w kształceniu uczniów z niepełnosprawnościami. Natomiast, mając na uwadze pracę z uczniami bez niepełnosprawności nauczyciele wyżej oceniają kompetencje psychologiczne i komunikacyjne. Istnieje związek między postawami twórczymi nauczycieli a oceną ich własnych kompetencji zawodowych w pracy z uczniami z niepełnosprawnościami i bez specjalnych potrzeb. Zależności te są wyraźniejsze w przypadku kształcenia uczniów pełnosprawnych. W świetle wyników badań własnych, hipoteza robocza została częściowo potwierdzona.Wnioski: Otrzymane wyniki utwierdzają nas w przeświadczeniu, że rozwijanie postaw twórczych nauczycieli może sprzyjać podnoszeniu ich kompetencji zawodowych zarówno w kształceniu specjalnym, jak i ogólnodostępnym lub włączającym. Z pedagogicznego punktu widzenia, istotną kwestią jest nie tylko promowanie twórczości uczniów, ale również nauczycieli

Świadomość zdrowotna młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym

Introduction: Human health awareness is defined as a complex cognitive structure responsible for directing and organizing health behavior. Due to the nature of intellectual disability, including the frequent co-occurrence of health problems, it seems crucial to understand this structure in people with moderate intellectual disabilities.Research Aim: The aim of the research was to present the level of knowledge of health and disease in the study group of young people with moderate intellectual disabilities and the place of health in the hierarchy of their values, which are elements of health awareness. The study included a total of 27 people (16 women – 59.26% and 11 men – 40.74%). The respondents were aged 13 to 19.Method: The diagnostic survey method was used, with a standardized interview technique in the form of a guided conversation. In order to measure the place of health in the respondents’ hierarchy of values, a modified questionnaire Personal Values List – PVL was used, adapted to the cognitive abilities of people with intellectual disabilities.Results: The results show that the majority of the people with moderate intellectual disabilities taking part in the questionnaire achieved high knowledge scores in the following categories: health and disease, physical activity, body hygiene, nutrition, safety. Two categories were at the average level: rest and medical assistance. In addition, for two of the respondents, good health was the highest value, next to love, friendship, nice appearance, wealth, knowledge and wisdom, courage and kindness.Conclusions: The present research results provide an important rationale for systematic health promotion activities among students with moderate intellectual disabilities in order to prevent and eliminate undesirable health behaviors.Wprowadzenie: Świadomość zdrowotna człowieka jest definiowana jako złożona struktura poznawcza odpowiadająca za ukierunkowanie i organizowanie zachowania zdrowotnego. Ze względu na istotę niepełnosprawności intelektualnej, w tym częste współwystępowanie problemów zdrowotnych kluczowe wydaje się poznanie tej struktury u osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.Cel badań: Celem badań było przedstawienie w grupie badanej młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym poziomu jej wiedzy o zdrowiu i chorobach oraz miejsca zdrowia w hierarchii jej wartości, będących elementami świadomości zdrowotnej. Badaniami objęto ogółem 27 osób (16 kobiet – 59,26% i 11 mężczyzn – 40,74%). Badani byli w wieku od 13 do 19 lat.Metoda badań: Posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, z techniką wywiadu standaryzowanego w formie rozmowy kierowanej. W celu pomiaru miejsca zdrowia w hierarchii wartości badanych, wykorzystano zmodyfikowany i dostosowany do możliwości poznawczych osób z niepełnosprawnością intelektualną kwestionariusz Lista Wartości Osobistych – LWO.Wyniki: Otrzymane wyniki wskazują, że większość badanych osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym uzyskała wysokie wyniki wiedzy w kategoriach: zdrowie i choroba, aktywność ruchowa, higiena ciała, odżywianie, bezpieczeństwo. Na poziomie wyników przeciętnych znalazły się dwie kategorie: wypoczynek i pomoc medyczna. Ponadto dla dwóch badanych dobre zdrowie stanowiło najwyższą wartość, obok miłości, przyjaźni, ładnego wyglądu, bogactwa, wiedzy i mądrości, odwagi oraz dobroci.Wnioski: Zaprezentowane wyniki badań stanowią istotną przesłankę do podejmowania systematycznych działań promujących zdrowie wśród uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, w celu zapobiegania oraz niwelowania niepożądanych zachowań zdrowotnych

On a variant of Jessen–Mercer’s inequality

A new variant of Mercer’s inequality [A.McD. Mercer, A variant of Jensen’s inequality, J. Inequal. Pure Appl. Math. 4(4) (2003) Article 73] of Jessen’s type is given. Moreover, versions of Chebyshev’s inequality and Hardy–Littlewood– Pólya inequality for some abstract nonnegative linear functionals are obtained

Okrucieństwo w dawnej polszczyźnie – pojęcie, wartość – na podstawie rzeczowników okrucieństwo, okrutność

The article explores the understanding and evaluation of the Polish cultural concept of okrucieństwo (cruelty) in the period from Old Polish to the end of the Middle Polish era. The study is based on contextual uses of two lexemes expressing that concept: okrutność i okrucieństwo. The data consist of exemplifications from dictionaries and corpora of historical texts. The meaning of the concept of okrucieństwo in previous times was an inclination to inflict suffering and its realisation in deeds. The concept was stable at that time; the first traces of an extension of its meaning only appeared at the end of the Middle Polish period, when animals (apart from people) began to be perceived as objects of cruelty. Cruelty was evaluated negatively, exposed in texts in various ways, including by placing it among other negative concepts, by adding negative epithets, or by including horrifying content. The concept was unequivocally negatively evaluated throughout the period under study and remains so to this day; deviations from this evaluation have been completely exceptional, and therefore can be considered a universal anti-value.Artykuł stanowi próbę odtworzenia pojmowania i wartościowania okrucieństwa w okresie od staropolszczyzny do końca doby średniopolskiej na podstawie kontekstowych użyć dwóch reprezentujących pojęcie leksemów – okrutność i okrucieństwo. Materiał badawczy stanowią egzemplifikacje z odpowiednich słowników i korpusów tekstów historycznych. Sensem pojęcia okrucieństwo w dawnych czasach było zadawanie cierpienia, widziane jako skłonność człowieka i jej realizacja w czynach. Pojęcie było w tym czasie stabilne, jego ewolucja, a raczej jej pierwszy ślad, nastąpiła dopiero pod koniec doby średniopolskiej – było to rozszerzenie sensu – jako obiekty okrucieństwa zaczęto postrzegać nie tylko ludzi (jak wcześniej), ale i zwierzęta. Z pojmowaniem okrucieństwa łączyła się jego ujemna aksjologizacja eksponowana w tekstach na różne sposoby, m.in. przez umieszczanie go pośród innych pojęć negatywnie wartościowanych, opatrywanie negatywnymi epitetami, czy epatowanie grozą. Pojęcie było przez cały badany okres oceniane jednoznacznie negatywnie i tak jest do dzisiaj, odstępstwa od takiej oceny były zupełnie wyjątkowe, a zatem można je uznać za uniwersalną antywartość

Wpływ struktury agrarno-osadniczej na rozwój rzeźby lessowego zbocza doliny Wieprza (Roztocze Szczebrzeszyńskie)

This paper presents the conditions for the development and functioning of anthropogenic loess relief in an area with high gradients, dihedrals >100 m, and significant gully dissection (about 4 km∙km–2). Particular attention was paid to erosional processes and sediment deposition, their dynamics, and the geomorphological effects resulting from several centuries of continuous use. The response of the environment to strong anthropopressure resulted in the formation of a set of road-like relief, erosional and accumulative forms, integrated into the drainage system of catchment area and settlement zone. The danger of flash floods in the village of Kawęczyn, located at the foot of the slope of the Wieprz River valley, whose source is the area of cultivated fields belonging to the village in terms of a uniform funnel-shaped catchment, is discussed. The catchment’s land use is dominated by deciduous forests in ravine systems (64.9%), and arable fields as cereals occupy 31.6%. Soil erosion rates were assessed using the RUSLE model with plant protection parameters. The erosivity of precipitation was calculated for an average multi-year total of 710.9 mm. The average erosion rate without protective treatments is highest in the slope gradient range of 2–7⁰ and is 18.9 t∙ha–¹∙rok–¹, while with treatments of 7.9% efficiency, it is 17.4 t∙ha–¹∙year–¹. Low erosion occurs in the 15–35⁰ range, which may be associated with permanent vegetation cover or terracing of dry valley slopes. The terraced system is dissected by road basins, formed with roads perpendicular to the fields. On the other hand, the slope of the Wieprz River valley, which is cultivated longitudinally, with a sub-terrace at the foot, is dissected by road gullies with cones/embankments at the outlet.W pracy przedstawiono warunki rozwoju i funkcjonowanie antropogenicznej rzeźby lessowej w obszarze o dużych spadkach, deniwelacjach >100 m oraz o znacznym rozcięciu wąwozami – około 4 km∙km–2. Szczególną uwagę zwrócono na procesy erozyjne i depozycję osadów, ich dynamikę oraz skutki geomorfologiczne, będące rezultatem kilkusetletniego ciągłego użytkowania. W reakcji środowiska na silną antropopresję ukształtował się zespół drogowych form rzeźby, erozyjnych i akumulacyjnych, wkomponowanych w system odwodnienia zlewni i strefy osadniczej. Omówiono zagrożenie powodziami błyskawicznymi wsi Kawęczyn, położonej u podnóża zbocza doliny Wieprza, których źródłem jest przynależny do wsi obszar pól uprawnych w ujęciu jednolitej zlewni lejkowatej. W użytkowaniu zlewni największy udział mają lasy liściaste w systemach wąwozowych (64,9%), a pola orne jako zboża zajmują 31,6%. Ocenę natężenia erozji gleb przeprowadzono za pomocą modelu RUSLE z wykorzystaniem parametrów ochronnych roślin. Erozyjność opadów obliczono dla średniej sumy z wielolecia 710,9 mm. Średnia wielkość erozji bez zabiegów ochronnych jest najwyższa w przedziale nachylenia stoków 2–7⁰ i wynosi 18,9 t·ha⁻¹·rok⁻¹, natomiast z zabiegami o efektywności 7,9% – 17,4 t·ha⁻¹·rok⁻¹. Niska erozja występuje w przedziale 15–35⁰, co można wiązać z trwałą okrywą roślinną lub terasowaniem zboczy suchej doliny. System teras rozcinają niecki drogowe, uformowane przy prostopadłym do pól przebiegu dróg. Natomiast zbocze doliny Wieprza, uprawiane wzdłużstokowo, z terasą podstokową u podnóża, rozcinają wąwozy drogowe stożkami w formie wałów u wylotu

Badania fizykochemiczne, petrograficzne oraz mineralogiczne lubelskiego bursztynu

This study presents, for the first time, the results of research on Lublin amber and the associated glauconite and sandstones accompanying amber deposits. The material was collected directly from mining excavations. Comprehensive analyses were performed on glauconite, sandstones, and amber samples taken from the excavation walls of the Stellarium mine (Górka Lubartowska-Niedźwiada deposit). The article includes petrographic and mineralogical characterization of glauconite and sandstones. FTIR spectroscopic analyses were conducted on amber samples obtained from the bottom, middle, and top sections of the deposit series, as well as from sandstones of varying hardness (hard, medium, soft). FTIR results did not reveal a clear relationship between the degree of amber depolymerization and its position in the profile, nor between the content of C=O and C–H bonds and the hardness of the host rock. However, a distinct increase in C=C bond content was observed in amber extracted from harder sandstones, which may indicate partial degradation of the polymer network leading to reduced crosslinking. AFM nanomechanical tests showed that amber from hard sandstones exhibits higher stiffness and brittleness with a simultaneous decrease in elasticity. Minor differences in elasticity values were also noted depending on sampling depth and amber color, with milky varieties showing higher Young’s modulus values. The obtained results provide a basis for further research on the genesis of Lublin amber and its distinctiveness compared to other varieties of succinite (Baltic amber).W pracy przedstawiono po raz pierwszy wyniki badań lubelskiego bursztynu oraz glaukonitu i piaskowców, które towarzyszyły złożom bursztynu. Materiał do badań pozyskano bezpośrednio z wyrobisk górniczych. Przeprowadzono kompleksowe analizy glaukonitu, piaskowców oraz bursztynów pobranych ze ścian eksploatacyjnych kopalni Stellarium (złoże Górka Lubartowska-Niedźwiada). W artykule dokonano charakterystyki petrograficznej i mineralogicznej glaukonitu oraz piaskowców. Zaprezentowano również badania spektroskopowe FTIR bursztynów pobranych ze spągu, środkowej części oraz stropu serii złożowej, a także z piaskowców o różnej twardości (twarde, średnie, miękkie). Przeprowadzone badania FTIR nie wykazały jednoznacznej zależności pomiędzy stopniem depolimeryzacji bursztynu a jego położeniem w profilu ani pomiędzy zawartością wiązań C=O i C–H a twardością skały macierzystej. Zaobserwowano natomiast wyraźny wzrost zawartości wiązań C=C w bursztynach wydobytych z piaskowców o większej twardości, co może wskazywać na częściową degradację sieci polimerowej, prowadzącą do obniżenia stopnia usieciowania struktury. Badania nanomechaniczne AFM wykazały, że bursztyny z piaskowców twardych cechują się wyższą sztywnością i kruchością, przy jednoczesnym spadku sprężystości. Niewielkie różnice w wartościach modułu sprężystości odnotowano także w zależności od głębokości pobrania próbek i barwy bursztynu – odmiany mleczne charakteryzowały się wyższymi wartościami modułu Younga. Uzyskane wyniki stanowią podstawę do dalszych badań nad genezą bursztynu lubelskiego oraz jego odrębnością względem innych odmian sukcynitu (bursztynu bałtyckiego)

« Un homme obscur » et le souci du monde

Der Beitrag enthält das Abstract ausschließlich in französischer und englischer Sprache.An Obscure Man (1982) by Marguerite Yourcenar is a pivotal short novel in her oeuvre. The protagonist, Nathanaël embodies the author’s philosophical ideas, akin to her longer novels like Memoirs of Hadrien and The Abyss. Despite their different eras and lives, Nathanaël, Zénon and Hadrien share a deep concern for the world. Nathanaël’s life, marked by diversity and trials from his birth in Greenwich to various global adventures and encounters with distinct women, reflects themes of human existence, nature, and philosophical inquiry. His death symbolises a nature-led concerto, emphasising Yourcenar’s exploration of the human condition and nature’s role.Un homme obscur (1982) de Marguerite Yourcenar est une nouvelle importante dans son œuvre. Le protagoniste, Nathanaël, incarne les idées philosophiques de l’auteure, similaires à celles de ses romans plus longs comme Mémoires d’Hadrien et L’Œuvre au noir. Malgré des époques et des vies différentes, Nathanaël, Zénon et Hadrien partagent une profonde préoccupation pour le monde. La vie de Nathanaël, marquée par la diversité et les épreuves, de sa naissance à Greenwich à ses aventures à travers le monde et ses rencontres avec des femmes différentes, reflète des thèmes de l’existence humaine, de la nature et de la quête philosophique. Sa mort symbolise un concerto guidé par la nature, soulignant l’exploration de Yourcenar sur la condition humaine et le rôle de la nature