39 research outputs found
The role of hormonal therapy in osteoporosis
W społeczeństwach rozwiniętych na okres po menopauzie przypada 1/3 długości życia kobiety. Występujący w tym czasie deficyt estrogenów
istotnie wpływa na przebieg wielu procesów metabolicznych przyczyniając się do rozwoju chorób, a w konsekwencji pogorszenia
jakości życia. Do tkanek estrogenozależnych należą między innymi kości. Brak ochronnego wpływu estrogenów prowadzi do przesunięcia
dynamicznej równowagi przemian kostnych w kierunku resorpcji, przez co zmniejszeniu ulega masa kostna, pogorsza się jej jakość
i zwiększa ryzyko niskoenergetycznych złamań. W ostatnich latach poglądy na temat stosowania estrogenowo-gestagennej terapii hormonalnej
stały się bardzo kontrowersyjne. Wyniki licznych badań klinicznych nie są jednoznaczne, a argumenty zarówno za, jak i przeciw
często podyktowane emocjami. Potwierdzono, że terapia hormonalna zapobiega pogarszaniu jakości kości oraz wpływa ochronnie na
kość zmniejszając ryzyko złamań osteoporotycznych. Racjonalna analiza korzyści w stosunku do ryzyka oraz wnikliwa ocena stanu
zdrowia pacjentek umożliwia optymalny wybór terapii. Indywidualizacja w doborze leków zmniejszających ryzyko złamań pozwala na
skorzystanie z dostępnych dobrodziejstw terapii hormonalnej z równoczesnym zachowaniem jej bezpieczeństwa.
(Endokrynol Pol 2011; 62 (1): 61-64)In developed societies, the post-menopausal period covers approximately one third of a woman’s life. The deficit of oestrogens observed
during the post-menopausal period significantly affects the course of many metabolic processes, causing a number of diseases and in
consequence diminishing quality of life. Among others, bones belong to oestrogen-dependent tissues. The deficit of the protective influence
of oestrogens compromises the dynamic balance of the bone transformation process towards resorption, thus reducing bone mass
and quality, while increasing the risk of low-energy fractures. In recent years, differing views on the application of oestrogen/gestagen
therapy have reached the level of controversy. The results of numerous clinical studies are far from unequivocal, with the whole subject
one of heated debate. It has been confirmed that hormonal therapy prevents bone quality deterioration, while opening a protective
umbrella around the bone, reducing the risk of osteoporotic fractures. A rational approach to weighing possible advantages against possible
risks and a thorough evaluation of a patient’s health condition allows for optimal therapy selection.
(Pol J Endocrinol 2011; 62 (1): 61-64
Osteoporoza związana z ciążą – opis przypadku
Loss of bone mineral density (BMD) – usually temporary – occurs during pregnancy and lactation. Pregnancy associated osteoporosis (PAO) is an uncommon disease of unknown etiology. We present a case of a 35-year old woman with PAO, manifesting initially at the end of the first pregnancy as back pain. It reappeared in the second pregnancy, four years later. X-ray revealed multilevel compression fractures of Th12, L1, L2. DEXA showed L2-L4 T-score: -3.3 SD, hip T-score: -2.09 SD. Laboratory findings were irrelevant. She was put on antiresorptive treatment, calcium and vitamin D. Although there has been an improvement in BMD, the patient is a definite candidate for vertebral kyphoplasty due to disabling pain.W czasie ciąży i laktacji dochodzi do utraty gęstości masy kostnej, jednak najczęściej jest ona przejściowa. Osteoporoza związana z ciążą (pregnancy associated osteoporosis – PAO) jest rzadką chorobą o nieznanej etiologii. Prezentujemy przypadek 35-letniej kobiety, u której choroba manifestowała się początkowo pod koniec pierwszej ciąży bólem pleców. Pojawiły się one także w drugiej ciąży, cztery lata później. Rtg ujawniło wielopoziomowe złamania kompresyjne Th12, L1, L2. Densytometria wykazała T- score L2-L4: -3,3 SD, T-score z bliższego końca kości udowej: -2,09 SD. Wyniki badań laboratoryjnych nie wykazały istotnych patologii. Chora została poddana leczeniu przeciwresorpcyjnemu, preparatami wapnia i witaminy D. Mimo, że nastąpiła poprawa w zakresie parametrów densytometrycznych, ból w dalszym ciągu znacznie upośledza życie pacjentki i powoduje, że jest ona kandydatką do vertebroplastyki
Kompleksowe leczenie osteoporozy
Osteoporoza należy do chorób o zasięgu społecznym. Lekarz rodzinny (LR) powinien dążyć do przekazania swoim pacjentom jak najpełniejszej wiedzy na temat tej choroby i sposobów jej zapobiegania. Odpowiednie postępowanie profilaktyczne może nie tylko opóźnić wystąpienie choroby i spowolnić jej przebieg, ale nawet nie dopuścić do ujawnienia zaburzenia. Przekazanie informacji o znaczeniu stylu życia, zachęcanie do odpowiedniej suplementacji
witaminą D3 i preparatami wapnia może zapewnić bardziej aktywny udział pacjentów w trosce o zachowanie zdrowia. W razie stwierdzenia przez LR wyższego niż 20% 10-letniego ryzyka złamania należy włączyć terapię farmakologiczną lekami rekomendowanymi
do leczenia osteoporozy. W razie wątpliwości LR kieruje chorego na konsultację bądź leczenie w poradniach specjalistycznych. W razie wystąpienia złamań kostnych LR powinien zwrócić uwagę na to, czy i w jaki sposób kontynuowane jest leczenie specjalistyczne. Należy dążyć do zapewnienia kompleksowej opieki nad chorym, w tym działań rehabilitacyjnych
oraz pomocy psychologicznej. Niniejsza praca ma być pomocą dla LR w podejmowaniu decyzji terapeutycznych w praktykach podstawowej opieki zdrowotnej
The role of anorexia nervosa in secondary osteoporosis development with the risk for low energy fractures
W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost częstości występowania jadłowstrętu psychicznego (AN, anorexia nervosa). Problem
dotyczy zwłaszcza dziewcząt i młodych kobiet, ale coraz częściej dotyka także chłopców i młodych mężczyzn. Anorexia nervosa jest czynnikiem
ryzyka rozwoju osteoporozy wtórnej. Zaburzenia metaboliczne, występujące u pacjentów z AN doprowadzają do pogorszenia jakości
kości i w konsekwencji do zwiększenia ryzyka złamań. Ich następstwa są główną przyczyną śmiertelności chorych z AN. U podstaw
zmian jakości kości wymienia się zaburzenia hormonalne (m.in. hypoestrogenizm, wzrost greliny i peptydu Y, nieprawidłowe stężenia
leptyny i endokanabinoidów) oraz wynikające z tego faktu zakłócenia mechanizmu regulacji resorpcji kostnej (układ RANK/RANKL/OPG). Ryzyko pozakręgowych osteoporotycznych złamań kości u kobiet z AN jest znacząco wyższe niż u zdrowych rówieśniczek.
Poprawa gęstości mineralnej kości następuje dopiero po uzyskaniu znaczącego wzrostu masy ciała. Przeciwdziałanie utracie wagi, nadzór
nad prawidłowym odżywianiem są kluczem do osiągnięcia prawidłowej szczytowej masy kostnej, zmniejszenia ryzyka osteoporozy
i złamań niskoenergetycznych kości. (Endokrynol Pol 2011; 62 (1): 45-47)Anorexia nervosa (AN) has in recent years become considerably more common. The disease primarily affects girls and young women, and
also boys and young men. AN is a risk factor for secondary osteoporosis. AN-related metabolic disturbances lead to diminished bone
quality and increased risk of fractures. The consequences of low energy fractures are the main causes of death in women with AN. Hormonal
disturbances (e.g. hypoestrogenism, increased levels of ghrelin and Y peptide, changes in leptin and endocannabinoid levels), as well
as the mechanisms involved in bone resorption (RANK/RANKL/OPG), are considered to be of great importance for anorectic bone quality.
The risk of osteoporotic, non-vertebral fractures in AN patients is significantly higher than in healthy women. An improvement of bone
mineral density is possible after substantial body mass increase. Weight loss, in conjunction with a well-balanced, controlled diet, is the key
to correct peak bone mass levels, and diminishes the risk of osteoporosis with its consequence of low energy bone fractures.
(Pol J Endocrinol 2011; 62 (1): 45-47
Metabolic syndrome and bone
Ostatnia dekada przyniosła wzrastające obciążenie społeczno-ekonomiczne dwoma palącymi problemami: ogromnym wzrostem występowania
otyłości na całym świecie oraz - w związku ze starzeniem się społeczeństwa - dużym odsetkiem ludzi dotkniętych osteoporozą.
Otyłość trzewna, wyrażona zwiększonym obwodem talii, jest w świetle aktualnych wytycznych zasadniczą komponentą zespołu
metabolicznego (MS, metabolic syndrome). Dotychczas nie łączono występowania obu jednostek chorobowych, gdyż w badaniach udowadniano
ochronny wpływ dużej masy ciała na gęstość mineralną kości (BMD, bone mineral density). Wiadomo jednak, że tkanka tłuszczowa
jest aktywną endokrynnie tkanką wydzielającą wiele czynnych biologicznie związków mających wpływ także na kość, a adipocyt
i osteoblast wywodzą się ze wspólnej komórki prekursorowej. Coraz więcej dowodów przemawia za wspólną determinantą genetyczną
obu chorób. Pojawiają się także dane pochodzące z badań eksperymentalnych oraz epidemiologicznych, mówiące, że sama otyłość,
a także poszczególne elementy zespołu metabolicznego mogą mieć negatywny wpływ na kościotworzenie. Udowodniono na przykład, że
u chorych z tym rozpoznaniem zarówno gęstość mineralna kości, jak i ryzyko złamania były zwiększone. Zjawisko to obserwowano także
w przypadku wysokich wartości ciśnienia tętniczego. Do tej pory nie wyjaśniono przekonująco sprzeczności między zwiększoną gęstością
mineralną kości a dużym ryzykiem złamania niskoenergetycznego u chorych z cukrzycą typu 2. W pracy omówiono doniesienia i kontrowersje
związane ze współistnieniem i wzajemnymi interakcjami między elementami zespołu metabolicznego a osteoporozą i jej powikłaniami.In recent years an increasing socioeconomic burden of two pressing problems has been observed: enormous prevalence of obesity and
- along with aging of populations - great number of people affected with osteoporosis. Visceral obesity, expressed by increased waist
circumference, is according to the latest guidelines a crucial component of metabolic syndrome (MS). So far the two entities have not been
linked, as studies have proven beneficial effect of increased body weight on bone mineral density (BMD). It has been shown however, that
adipose tissue is actually an endocrine tissue, secreting numerous biologically active substances that influence also bone. Moreover, an
adipocyte and osteoblast derive from a common precursor cell. There is also increasing number of evidence showing common genetic
determination of the diseases. Data from experimental and epidemiological studies proves that obesity itself as well as remaining components
of MS might have negative influence on bone. BMD as well as fracture risk have been shown to be raised in patients diagnosed with
MS. The same has been observed for high blood pressure. What’s more, contradiction between high BMD and - simultaneously - high
fracture risk in subjects with type 2 diabetes has not been convincingly explained. The paper discusses reports and controversies on
coexistence and interactions between MS and osteoporosis and its complications
Pregnancy, lactation and bone mineral density
Abstract Evidence shows that pregnancy and lactation lead to the decrease of bone mineral density (BMD), which is related to mobilization of skeletal calcium. Numeorous mechanisms are involved in maternal adaptation to the increased demand for calcium. BMD has been proved to return to the baseline level after weaning. Pregnancies and long or repeated periods of feeding do not seem to determine the diagnosis of osteoporosis in later life. In fact, women with multiple pregnancies have been shown to have the same or higher BMD and lower fracture risk compared with nulliparous women. Pregnancy and lactation-associated osteoporosis (PLO) is a rare disease entity. It manifests itself as low back pain, and often leads to a number of vertebral compression fractures and, therefore, to potentially serious health consequences
Ogólne zasady komunikacji między pacjentem i lekarzem
W artykule przedstawiono ogólne zasady komunikacji oraz problemy spotykane w relacjach
lekarzy z pacjentami. Ponadto określono bariery i błędy popełniane we wzajemnych
kontaktach, podkreślono podstawowe zasady przekazywania informacji zaś analizę
wpływu cech nadawcy, odbiorcy i kontekstu sytuacyjnego potraktowano jako punkt
wyjścia do pracy nad poprawą porozumiewania się. Szczególną rolę przypisano umiejętnościom
interpersonalnym lekarzy rodzinnych kształtujących postawy i udział pacjentów
w procesie leczenia
Czy przewlekły kaszel u osoby dorosłej może nie mieć podłoża organicznego? Kaszel na tle psychogennym
Kaszel jest naturalnym odruchem obronnym organizmu pozwalającym na usunięcie
z dróg oddechowych drażniących substancji i ciał obcych. Kiedy trwa przewlekle, staje
się znaczącym problemem dla chorego i częstą przyczyną wizyt w gabinecie lekarskim.
Intensywny i uporczywy kaszel powoduje silny dyskomfort i wyraźnie obniża jakość życia,
a jego powikłania mogą poważnie zaburzyć funkcjonowanie organizmu.
Etiopatogeneza bywa złożona, stąd często trudno wykryć przyczynę przewlekłego kaszlu.
Dokładna analiza źródeł jest jednak konieczna i wymaga szczegółowych badań. Niepowodzenia
w leczeniu przewlekłego kaszlu mogą wywoływać u lekarza poczucie bezradności
i skłaniać ku przedwczesnej diagnozie kaszlu o podłożu funkcjonalnym lub psychogennym.
Przewlekły kaszel w zaburzeniach organicznych pojawia się w chorobach układu oddechowego,
układu pokarmowego, układu krążenia i układu nerwowego, jak również chorobach
nowotworowych oraz w wyniku pojawienia się skutków ubocznych stosowanych
leków. Może mieć również podłoże nieorganiczne. Wynika wówczas z doświadczanego
przez chorego silnego wewnętrznego napięcia w sferze ciała i psychiki.
Czynniki emocjonalne wywołujące kaszel zwykle nie są przez chorego uświadomione,
jednocześnie przeżywanie bólu i innych dolegliwości związanych z przewlekłym kaszlem
jest realnym doświadczeniem dla chorego. Bywa, że kaszel jest jedynym dla pacjenta,
dostępnym i skutecznym sposobem zwrócenia na siebie uwagi otoczenia. Jest
oznaką protestu lub - nie wprost - wołaniem o pomoc i opiekę. Zlekceważenie pacjenta,
czy przypisanie mu chęci manipulacji otoczeniem w konsekwencji stygmatyzuje
go i pozostawia w samotności z dodatkowym poczuciem winy.
Lekarz zmotywowany by w atmosferze wsparcia i zrozumienia pomóc pacjentowi w szerszym
spojrzeniu na chorobę, może odkryć wiele emocjonalnych przyczyn kaszlu, a tym
samym ułatwić pacjentowi proces zdrowienia poprzez nacisk na leczenie przyczynowe
Terapia hormonalna w osteoporozie
W społeczeństwach rozwiniętych na okres po menopauzie przypada 1/3 długości życia kobiety. Występujący w tym czasie deficyt estrogenów
istotnie wpływa na przebieg wielu procesów metabolicznych, przyczyniając się do rozwoju chorób, a w konsekwencji pogorszenia
jakości życia. Do tkanek estrogenozależnych należą między innymi kości. Brak ochronnego wpływu estrogenów prowadzi do przesunięcia
dynamicznej równowagi przemian kostnych w kierunku resorpcji, przez co zmniejsza się masa kostna, pogorsza się jej jakość i zwiększa
ryzyko niskoenergetycznych złamań. W ostatnich latach poglądy na temat stosowania estrogenowo-gestagennej terapii hormonalnej
stały się bardzo kontrowersyjne. Wyniki licznych badań klinicznych nie są jednoznaczne, a argumenty zarówno za, jak i przeciw często
podyktowane emocjami. Potwierdzono, że terapia hormonalna zapobiega pogarszaniu jakości kości i wpływa ochronnie na kość, zmniejszając
ryzyko złamań osteoporotycznych. Racjonalna analiza korzyści w stosunku do ryzyka oraz wnikliwa ocena stanu zdrowia pacjentek
umożliwiają optymalny wybór terapii. Indywidualizacja w doborze leków zmniejszających ryzyko złamań pozwala na skorzystanie
z dostępnych dobrodziejstw terapii hormonalnej z równoczesnym zachowaniem jej bezpieczeństwa.
(Endokrynol Pol 2011; 62 (zeszyt edukacyjny II): 19–22)In developed societies, the post-menopausal period covers approximately one third of a woman’s life. The deficit of oestrogens observed
during the post-menopausal period significantly affects the course of many metabolic processes, causing a number of diseases and in consequence
diminishing quality of life. Among others, bones belong to oestrogen-dependent tissues. The deficit of the protective influence
of oestrogens compromises the dynamic balance of the bone transformation process towards resorption, thus reducing bone mass and
quality, while increasing the risk of low-energy fractures. In recent years, differing views on the application of oestrogen/gestagen therapy
have reached the level of controversy. The results of numerous clinical studies are far from unequivocal, with the whole subject one of
heated debate. It has been confirmed that hormonal therapy prevents bone quality deterioration, while opening a protective umbrella
around the bone, reducing the risk of osteoporotic fractures. A rational approach to weighing possible advantages against possible risks
and a thorough evaluation of a patient’s health condition allows for optimal therapy selection.
(Pol J Endocrinol 2011; 62 (education supplement II): 19–22
Motywacja pacjenta a przestrzeganie zasad terapii w chorobach przewlekłych
Skuteczność leczenia w chorobach przewlekłych zależy w dużym stopniu od współpracy
z pacjentem. Lek niezażywany nie działa. Na wytrwałość w leczeniu (persistens) oraz zgodność
z zaleceniami medycznymi (compliance) wpływają między innymi zrozumienie przez
pacjenta istoty choroby i celu leczenia, koszty terapii, częstość stosowania leku, dostęp
do lekarza, jego umiejętności interpersonalne, osobowość pacjenta, schorzenie, które się
leczy oraz choroby współistniejące. Część z tych czynników można modyfikować, oczekując
przebiegającej równolegle do poprawy współpracy oraz poprawy wyników leczenia