Sources of mineral waters in the area of the eastern part of Beskid Żywiecki

We wschodniej części Beskidu Żywieckiego występuje wiele źródeł, które były znane i opisywane już na przełomie XVII i XVIII w. W artykule przedstawiono wykaz (wraz z krótką charakterystyką) źródeł siarczkowych i solankowych oraz źródeł z ochrą, znajdujących się na tym terenie. Ze względu na zawartość związków mineralnych w wodzie, wzięto pod uwagę zarówno źródła wód mineralnych, czyli wód zawierających co najmniej 1 g/dm^3 rozpuszczonych substancji stałych, jak i akratopegi, charakteryzujące się zawartością stałych substancji rozpuszczonych, mieszczących się w przedziale od 0,5 do 1 g/dm^3. Ponadto przedstawiono źródła wody słodkiej o wprawdzie niższej mineralizacji (<0,5 g/dm^3), jednak posiadające pozytywne cechy fizjologiczne. Obiekty przedstawiono na mapie zamieszczonej na końcu artykułu.The eastern part of Beskid Żywiecki includes many springs that have been known and described as early as the turn of the 17th and 18th centuries. This article presents sulphur and brine springs (including short specifications) and springs with ochre, located in this area. As for the content of mineral compounds in water, springs taken into account included both the springs of mineral water, i.e. water including at least 1 g/dm^3 of soluble solid substances, and akratopegs, characterised by the content of soluble solid substances ranging between 0.5 and 1 g/dm^3. Additionally, the article presents springs of sweet water with a lower degree of mineralisation (<0.5 g/dm^3) and positive physiological properties. The locations are marked on a map posted at the end of the article

Extreme meteorological and hydrological phenomena that occurred in the area of Babia Góra and the region of Żywiec during the period from the 16th century to the first decade of the 21st century

W niniejszym opracowaniu omówiono ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne, jakie wystąpiły na Podbabiogórzu i Żywiecczyźnie w okresie od XVI w. do 1. dekady XXI w. Dokonano charakterystyki tych zdarzeń oraz oceniono ich czasowe zróżnicowanie. Zwrócono również uwagę na wyrządzone przez nie straty materialne oraz na ich oddziaływanie na ówczesnych mieszkańców tych ziem. W opracowaniu przedstawiono takie zjawiska ekstremalne, jak: gradobicia, wichury, powodzie, susze, długie i mroźne oraz ciepłe zimy. W celu zobrazowania rozmiarów ówczesnych zdarzeń dokonano przeliczenia miar staropolskich na miary obecnie używane.This study discusses extreme meteorological and hydrological phenomena that occurred in the area of Babia Góra and the region of Żywiec during the period from the 16th century to the first decade of the 21st century. It presents a characterization of these events and an assessment of their diversity through time. The author also noticed material losses caused by such occurrences and their impact on residents of these lands. The study presents such extreme phenomena as hailstorms, gales, floods, droughts, long and frosty winters, as well as warm winters. For the purpose of depicting the scale of events of that time, measures of the Old Poland were converted into measures currently in use

Hydrological and geomorphological effects of extreme precipitation in May 2014 in the Rybny Potok catchment (Babia Mountain Massif)

Mountain streams are subject to continuous modeling of river beds during floods. The greatest changes occur within them, however, during the catastrophic floods caused by sudden rainfall. The increase in the intensity of transformation occurs in forest areas, where the wooden logs carried by the swollen streams create a dumping ground, around which there is a greater accumulation of transported material and the formation of an increased mosaic of geomorphological forms. The study was conducted in the Rybny Potok catchment area (Babia Góra National Park). The flooding occurred on 15-16 May 2014 due to the heavy rainfall, which on 15 May amounted to 138 mm. Whereas 216.5 mm of rainfall fell in the catchment area in three days. This resulted in a sudden and full spate streams, contributing to a significant transformation in the bottoms of their geomorphological valleys. There were created many new forms, while the pre-existing increased their size

The possibilities of using monumental protection objects in the environmental education in Zawoja

Na obszarze Polski prawem chronionych jest obecnie 36 353 pomników przyrody, spośród których większość stanowią drzewa (94,7%), których szacunkowo w tej formie ochrony przyrody podlega ochronie około 111 100 sztuk. Spośród nich 132 drzewa znajdują się na obszarze Podbabiogórza, a najwięcej u północnych podnóży Babiej Góry na obszarze gminy Zawoja, w której ochroną objęto 12 pojedynczych drzew oraz 5 ich zgrupowań, w których ochronie podlega łącznie 37 drzew. Największą grupę spośród nich stanowią lipy (16 sztuk; 43%). Natomiast pozostałą część stanowi: 7 jodeł, 7 buków, 4 dęby, 2 wiązy i 1 jesion. Większość spośród chronionych drzew została objęta ochroną prawną przed nawet kilkoma dziesięcioleciami. Od tego czasu zazwyczaj nie sprawdzano ich stanu zdrowotnego. Często część z tych drzew uległa uszkodzeniu, a ich otoczenie zarosło przez co dotarcie do nich stało się utrudnione. Drzewa te nie były wykorzystywane w edukacji i turystyce pomimo dużych możliwości ich wykorzystania w edukacji przyrodniczej. Dlatego w artykule dokonano rozpoznania drzew pomnikowych na obszarze gminy Zawoja i zaproponowano wytyczenie ścieżki dydaktycznej. Projekt ścieżki przeznaczony dla turystów indywidualnych jak i grup szkolnych wyznaczono na długości 10 km. Zaprojektowano 9 punktów postojowych mieszczących się przy drzewach pomnikowych. Na każdym punkcie zaproponowano przedstawienie informacji o poszczególnych gatunków drzew oraz na temat funkcjonowania życia w koronach drzew. Ponadto zaproponowano przedstawienie informacji na temat budowli historycznych mieszczących się w sąsiedztwie tych drzew.At the Polish area 36,353 monuments of nature are now protected by law, of which the majority are trees (94.7%), about 111,100 pieces. Of these, 132 trees are located in the area of Podbabiogórze, and most northern foothills of the Babia Mountain area in Zawoja commune, in which the protection of individual trees covered 12 single trees and 5 groupings: a total of 37 trees. Most of the trees were protected under legal protection even a few decades ago. Since then their health status usually has not been checked. Often, some of these trees have been damaged and their surroundings overgrown, they are difficult to reach. These trees have not been used in education and tourism, despite the high possibility of using them in environmental education. Therefore,the paper recognises monumental trees in the area of Zawoja and the nature trail is proposed. The project path is designed for individual tourists and school groups at a length of 10 km. There are intended 9 parking spaces set around monumental trees. At every point t is proposed to provide information about individual species of trees and on the functioning of life in the treetops. Moreover, it is proposed to provide information on historic buildings coming within the vicinity of these trees

Improving of environmental education quality through the consolidation of existing and development of innovative educational base : the example of the Zawoja commune

W artykule przedstawiono sposoby nowoczesnego rozwoju edukacji przyrodniczej na przykładzie gminy Zawoja. Zaprezentowano powstałą już infrastrukturę dydaktyczną (9 ścieżek dydaktycznych oraz infrastrukturę dydaktyczną skierowaną do osób niepełnosprawnych, na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego). Następnie zaprezentowano będące w trakcie budowy Centrum Górskie w Zawoi, które ma pełnić funkcję dydaktyczną na temat obszarów górskich i himalaizmu. Autor zaprezentował też cztery projekty szlaków geoturystycznych, mających na celu edukację w zakresie procesów kształtujących powierzchnię Ziemi.The author presents the development of modern methods of environmental education based on the example of the Zawoja commune. The paper presents the educational infrastructure already formed (nine nature trails and educational infrastructure founded by the Babia Góra National Park and targeted at disabled people). The mountain centre at Zawoja that will be concerned with the teaching of the mountains and mountaineering was also presented. The author additionally presented four projected geotourism trails aimed at educating about the processes shaping the Earth’s surface

Some of geo-touristic assets of the area stretching around Babia Góra

Babia Góra i jej okolice są jednym z najpopularniejszych i najbardziej eksplorowanych turystycznie regionów w Polsce. W artykule scharakteryzowano budowę geologiczną i rzeźbę terenu, a także przedstawiono najatrakcyjniejsze obiekty geoturystyczne z tego terenu (wychodnie skalne, formy skałkowe, wodospady, jaskinie itp.). Obiekty zaprezentowano, grupując je pod względem położenia geograficznego i uwzględniając: masyw Babiej Góry, Kotlinę Orawską, pasmo Policy, Pasmo Jałowieckie z Czeretnikami, Dolinę Skawy, grupę Żurawnicy, grupę Łamanej Skały oraz Wzgórze Lanckorońskie. W artykule przedstawiono także podstawy geoturystykiBabia Góra and its environs make up one of the most popular and most frequently visited regions in Poland. The article in question seeks to characterise the geological structure and the lie of the land, and also present the most attractive tourist sights in the area in question (rock outcrops, rock formations, waterfalls, caves, etc.). The sights are presented in accordance with their geographical location and cover: the Babia Góra Massif, the Orava Valley, the Polica range, the Jałowiec Range along with Czeretniki, the Skawa Valley, the Żurawnica group, the Łamana Skała group and the Lanckorońskie Hill. This article also presents basic information on geo-tourism

Geomorphological and landscape changes in the small mountain catchments caused by catastrophic floods and their permanence in the landscape

he research performed in the catchment Rybny Potok, Suszanka, Kasinianka and Czarny Potok was aimed to examine the diversity of geomorphological changes occurring during catastrophic floods. The flooding occurred in the studied catchments in 2001 and 2014. Catchment geomorphological mapping was carried out and then stability of the resulting geomorphological forms was teste