Powodowanie rozkładu pożycia rodzinnego jako podstawa zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego przeciwalkoholowego – w świetle orzecznictwa sądowego

W przepisach ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przewidziano możliwość zastosowania obowiązku leczenia odwykowego przeciwalkoholowego względem osoby uzależnionej. Przymusowe leczenie odwykowe może być prowadzone w systemie niestacjonarnym lub stacjonarnym. Obie formy leczenia odwykowego stanowią jednak ustawowy wyjątek, bowiem jako zasadę przewidziano dobrowolne podejmowanie leczenia nałogu. W judykaturze wskazuje się w szczególności, że samo uzależnienie od alkoholu nie wystarcza do zobowiązania uczestnika do podjęcia leczenia odwykowego przeciwalkoholowego. Musi istnieć również tzw. przesłanka społeczna. Jedną z nich jest powodowanie przez osobę uzależnioną rozkładu życia rodzinnego. W praktyce orzeczniczej sądów odwoływanie się do tej okoliczności występuje często. Jednakże ustalenie, czy ma ona faktycznie miejsce, ma charakter ocenny. Nie każdy bowiem konflikt w rodzinie jest tożsamy z rozkładem pożycia. Poza tym nie można uwzględnić wniosku, jeżeli doszło już do definitywnego rozpadu więzi rodzinnych. Sąd uwzględnia przy tym stan istniejący w dacie zamknięcia rozprawy, a zatem poprawa postępowania osoby uzależnionej, w tym podjęcie dobrowolnej terapii, musi wpływać na ostateczny kierunek rozstrzygnięcia sądu. Orzekanie o zobowiązaniu do podjęcia leczenia odwykowego przeciwalkoholowego jest szczególnie istotne, jeżeli zachodzi realna obawa, że kryzys rodziny dotkniętej alkoholizmem jednego z jej członków będzie się pogłębiał. Szybkość reakcji aparatu państwowego zwiększa zarazem prawdopodobieństwo sukcesu.The provisions of the Act of 26 October 1982 on Upbringing in Sobriety and Counteracting Alcoholism provide for the possibility of applying obligatory withdrawal treatment to an addicted person. Compulsory withdrawal treatment may be provided in a stationary or inpatient system. However, both forms of addiction treatment constitute a statutory exception, as withdrawal treatment is voluntary in principle. In particular, judicature points out that alcohol dependence alone is not sufficient to oblige a participant to undertake alcohol treatment. There must also be a so called social premise. One such premise is the fact that an addicted person is causing a breakdown of family life. In the jurisprudence of courts this circumstance is often referred to. However, whether this actually takes place is a matter of judgement. Not every conflict within a family constitutes a breakdown of family life. Moreover, the application cannot be taken into account if the family ties have already definitively disintegrated. At the same time, the court takes into account the state existing at the date of closing of the hearing, and therefore the improvement of the addicted person’s conduct, including the initiation of voluntary therapy, must influence the final direction of the court’s decision. A decision on the obligation to undertake alcohol treatment is particularly important if there is real fear that a crisis in a family affected by alcoholism of one of its members will deepen. Rapid reaction on the part of the state apparatus increases the probability of success.Zadanie „Wspieranie badań naukowych w obszarze problemów wynikających z używania alkoholu” finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-202

Optymalność zachowku wobec przemian rodzinno-społecznych

In Polish legal system the protection of the closest relatives of the deceased is based on the system of legitim. Th e benefi t, which results from art. 991 of the Civil Code, is granted only to the spouse, descendants and parents of the deceased, who would be appointed to the succession by virtue of the Act. Th is regulation has been in force in Polish law continuously since the adoption of the Civil Code. It is characterized by rigidity and formalization. Meanwhile, over the years, Polish society, relations within the family, have changed. Despite the social changes, the provisions of inheritance law relating to a reserved portion of an estate have not been changed. In other legal systems, however, there are alternative solutions in force, which diff erently regulate the protection of the testator’s relatives from harm. One of the examples of such a system is in particular the quasi-alimentary family provision under English and Welsh law. Th e article compares both institutions, pointing out that the family provision system allows the court to issue a decision that is appropriate to the realities of a given case, since the court adjudicating on the legitimacy of the entitled person’s claim assesses in particular whether the person making the claim was actually (and not only formally) close to the deceased and whether they require fi nancial support.W prawie polskim ochrona osób najbliższych zmarłego oparta na jest na systemie zachowku. Świadczenie to, co wynika z art. 991 k.c., przysługuje wyłącznie małżonkowi, zstępnym i rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do dziedziczenia z mocy ustawy. Regulacja ta obowiązuje w polskim prawie nieprzerwanie od uchwalenia Kodeksu cywilnego. Cechuje ją sztywność i sformalizowanie, tymczasem na przestrzeni lat zmieniło się polskie społeczeństwo oraz relacje wewnątrz rodziny. Mimo zaistniałych przemian społecznych przepisy prawa spadkowego odnoszące się do zachowku obowiązują w sposób niezmieniony. Natomiast w innych systemach prawnych obowiązują inne rozwiązania, które zgoła odmiennie regulują zabezpieczenie bliskich spadkodawcy przed ich pokrzywdzeniem. Takim systemem jest w szczególności funkcjonujący w prawie angielskim i walijskim system quasi-alimentacyjny (family provision). W artykule porównano obie instytucje, zwracając uwagę, iż system family provision pozwala na wydanie przez sąd rozstrzygnięcia, które jest adekwatne do realiów danego przypadku, skoro sąd orzekający o zasadności roszczenia uprawnionego ocenia w szczególności to, czy osoba występująca z żądaniem była faktycznie (a nie jedynie formalnie) bliska zmarłemu i czy wymaga ona wsparcia fi nansowego

Instytucja zgłaszania zastrzeżeń do protokołu po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 162 k.p.c. strony reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników co do zasady mają obowiązek zgłaszania zastrzeżeń do protokołu celem odnotowania dostrzeżonych uchybień procesowych sądu – pod rygorem utraty prawa powoływania się na te uchybienia w czasie późniejszym. Owy rygor stosowany jest nawet jeśli następczo strona wypowie lub cofnie pełnomocnictwo. W artykule analizie poddano instytucję art. 162 k.p.c. zarówno w nowym, jak i w poprzednim kształcie. Zwrócono uwagę, iż aktualna treść art. 162 k.p.c. może budzić szereg wątpliwości interpretacyjnych, skoro odmiennie traktuje się zgłaszanie zastrzeżeń przez strony występujące w procesie samodzielnie w odróżnieniu od tych, które są reprezentowane przez zawodowych pełnomocników. W artykule zaakcentowano potrzebę wprowadzenia określonych zmian legislacyjnych – celem łagodzenia nadmiernego rygoryzmu tej regulacji.In accordance with the current wording of Article 162 of Code of Civil Procedure, the parties represented by professional proxies are, as a rule, obliged to raise objections that are recorded to the minutes in order to note the court’s observed procedural deficiencies - on pain of losing the right to invoke these defi ciencies at a later date. This rigour applies even if subsequently a party terminates or withdraws the power of attorney. The article analyses the institution of Article 162 of the Civil Procedure Code in both its new and previous form. It was pointed out that the current content of Article 162 of the Code of Civil Procedure may give way to a number of doubts concerning interpretation, since the objections raised by the parties acting independently in the civil case are treated differently then those represented by proxies. In the article it was stated that there is a need to consider introducing certain legislative changes - in order to mitigate the excessive rigour of the current provisions

Microplastics in the environment: characteristic, identification and potential risk

Plastics are widely used in industry as well as in a daily lives. Large amounts of plastics debris are delivered into environment, especially into aqueous ecosystems and transformed into microplastics. The present work describes microplastics as the marine environment contaminants, their sources and also methods of their identification in the environment. Moreover, the ability of plastics to acculumation of organic and inorganic contaminants and possible harmful effect on the aquatic organisms is also discussed in presented work

Wpływ prawomocnego skazania na wyrok sądu w sprawie o niegodność dziedziczenia. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 stycznia 2019 r., I ACa 576/12

In the commentary I deal with the issue of the impact of a non-appealable verdict held in criminal proceedings for the crime of deceased’s abuse on the procedure concerning the unworthiness of inheritance. In reality of the case, such a conviction was passed to the testator’s wife, who was attributed physical and psychological abuse against her husband. Th e court of appeal in a case concerning the unworthiness of inheritance of the deceased, bound by the decision of the criminal court, found that the defendant (the wife of the testator) committed a serious crime against him. Given that the crime of abuse can only be committed intentionally, the court took the view that the claim of the unworthiness of inheritance deserved to be taken into account. In my opinion, the judgment of the Court of Appeal was correct. It is also to be welcomed that the court of the second instance decided to suspend proceedings until the criminal court delivered a judgment in a case of deceased’s abuse. After a conviction, the court of appeal correctly decided to take proceedings and gave a ruling on the merits of the case. Consequently, the court changed the contested judgment dismissing the claim and ruled that the defendant’s succession to the deceased was unworthy. Th is was the right decision to make from the point of view of procedural economics.W niniejszej glosie zajmuję się problemem wpływu wydania przez sąd karny prawomocnego wyroku skazującego za przestępstwo znęcania się nad spadkodawcą na postępowanie o niegodność dziedziczenia. W realiach sprawy taki wyrok skazujący zapadł wobec żony spadkodawcy, której przypisano stosowanie przemocy fi zycznej i psychicznej wobec jej męża. Sąd odwoławczy w sprawie o niegodność dziedziczenia, związany orzeczeniem sądu karnego, uznał, że pozwana (żona spadkodawcy) dopuściła się wobec niego ciężkiego przestępstwa. Mając na względzie, że przestępstwo znęcania może być popełnione wyłącznie umyślnie, sąd doszedł do przekonania, że powództwo o niegodność dziedziczenia zasługiwało na uwzględnienie. W moim przekonaniu wyrok sądu apelacyjnego był słuszny. Również na aprobatę zasługuje to, że sąd drugiej instancji zdecydował się na zawieszenie postępowania do czasu wydania przez sąd karny wyroku w sprawie o znęcanie nad spadkodawcą. Po wydaniu wyroku skazującego, sąd odwoławczy prawidłowo zdecydował się na podjęcie postępowania i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy. W związku z tym sąd zmienił zaskarżony wyrok oddalający powództwo i orzekł o niegodności dziedziczenia pozwanej po spadkodawcy. Takie postąpienie sądu było słuszne z punktu widzenia ekonomiki procesowej

Emocje i motywacja w prawie. Wybrane aspekty

Z wprowadzenia:"Zainteresowanie osiągnięciami współczesnej psychologii oraz naukami kognitywnymi nie jest nowością w teorii prawa. Powstało oraz powstaje wiele koncepcji teoretycznoprawnych opartych na wynikach nauk empirycznych. Bardziej sceptyczne podejście do nauk empirycznych panuje w praktyce i dogmatyce prawniczej. Wśród dogmatyków i praktyków prawa badania z tego zakresu są w najlepszym wypadku traktowane jako interesujące – lecz mało przydatne w prawie – ciekawostki. Być może sceptyków wykorzystania osiągnięć nauk empirycznych, w szczególności psychologii i nauk kognitywnych, nie da się przekonać, ale warto chociaż spróbować podważyć – przynajmniej częściowo – ich przekonania."(...)Publikacja powstała w ramach realizacji projektu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki pt.: „Motywacyjna podstawa prawa. Współczesna interpretacja teorii Leona Petrażyckiego” (2019/33/B/HS5/01521

Studies in Law. Research Papers

Słowo wstępne: "Drodzy Czytelnicy, Prezentujemy Państwu kolejny numer naszego periodyku. W tym bogatym zbiorze wypowiedzi przedstawicieli doktryny prawa i praktyki prawniczej znalazło się miejsce dla prac autorów z różnych dziedzin prawa. Analizowane zagadnienia odnoszą się w szczególności do problematyki prawa konstytucyjnego, prawa cywilnego, prawa pracy, prawa karnego. Zgromadziliśmy cenne spostrzeżenia autorów z różnych ośrodków akademickich – tak z Polski, jak i z zagranicy. Obok interesujących artykułów naukowych oraz glos przedstawiamy też niemałą liczbę innych tekstów, przede wszystkim recenzji publikacji naukowych i sprawozdań pokonferencyjnych. Mamy nadzieję, że ten, jak i przyszłe numery czasopisma stanowić będą dla Państwa interesującą lekturę, skłaniającą do refleksji nad poruszanymi tematami i prowokującą do tworzenia kolejnych prac naukowych. Liczymy, że zechcą Państwo publikować je – jak do tej pory – na łamach czasopisma „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały”. Życzę inspirującej lektury!"(...

Evidence of the opinion of the scientific institute (article 290 of the code of civil procedure) in the light of judicial case-law – selected issues

Dowód opinii instytutu naukowego lub badawczego przeprowadza się w postępowaniu cywilnym, gdy zachodzi potrzeba uzyskania specjalistycznej wiedzy na najwyższym poziomie. Orzecznictwo sądowe wskazuje, że zlecenie instytutowi wydania opinii jest uzasadnione wówczas, jeżeli ekspertyzy biegłych sporządzone w tej sprawie są niewystarczające lub sprzeczne. Zgodnie z wyborem orzecznictwa powołanego w artykule opinia instytutu jest wydawana przez co najmniej dwóch pracowników instytutu, a wnioski zawarte w ekspertyzie powinny odzwierciedlać stanowisko dominujące w tym instytucie. W tym kontekście w praktyce sądowej szczególną uwagę zwraca się na potrzebę uzasadnienia opinii przez instytut naukowy w sposób przystępny i zrozumiały, tak aby mogła ona zostać oceniona przez osoby nieposiadające specjalistycznej wiedzy. W opracowaniu przedstawiono również poglądy orzecznictwa związane z mocą dowodową opinii instytutu.Evidence of the scientific or research institute’s opinion shall be provided in civil proceedings when there is a need to obtain special knowledge of the highest standard. Judicial case-law indicates that it may be useful to instruct the institute to give an opinion if the expert opinions drawn up on the matter are inadequate or contradictory. According to the choice of the jurisprudence cited in the article, the opinion of the institute is issued by at least two staff members of this research institute, and the conclusions expressed in the report should reflect the dominant position of the institute. In this context, particular attention is paid in judicial practice to the need for the scientific institute to justify its opinion in an accessible and comprehensible manner so that it can be assessed by persons who do not have special knowledge. The study also presents the jurisprudence views related to the evidentiary force of the institute’s opinion