Kara ograniczenia wolności z zastosowaniem dozoru elektronicznego – utracona szansa naprawy tej kary w polskim prawie karnym

The Act on the Amendments to the Penal Code and some other Acts of 20 February 2015 modified many regulations concerning the structure and the way of executing penalties, including the restriction of liberty. In this paper, the reasons for the implementation of an order requiring a person to remain within their home or stay at the restriction place, being electronically monitored, are presented and assessed. This is followed by the assessment of the provisions of the Executive Penal Code governing this form of punishment, which was briefly available under Polish criminal law. The author presents the reasons why a restriction of liberty order had been introduced in the first place and then abolished by the Act Amending the Executive Penal Code of 11 March 2016 and offers his own explanation of this. He also examines whether the amendment of February 2015 was a right decision and presents his own views, concluding with some de lege ferenda points regarding the possibility of re-introducing the order of the restriction of liability, but with certain amendments pertaining to the detailed execution of this order.Ustawa z 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny i niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 396) wprowadziła liczne zmiany w przepisach dotyczących struktury oraz wykonywania kar, m.in. reformując sposób wykonywania kary ograniczenia wolności. W publikacji autor przedstawił powody wprowadzenia obowiązku pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wyznaczonym miejscu z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego jako jednej z form kary ograniczenia wolności, dokonał oceny tej, niestety krótko obowiązującej, zmiany w polskim prawie karnym. Autor omówił również pokrótce przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, które regulowały dokładnie sposób wykonywania kary ograniczenia wolności w formie stanowiącej przedmiot publikacji, a także zaprezentował przyczyny cofnięcia tej części reformy ustawą z 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny i ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. poz. 428). Podjął też próbę odpowiedzi na pytanie, czy przywrócenie dozoru elektronicznego jako systemu wykonywania kary pozbawienia wolności było słuszne. Autor zaproponował też uwagi de lege ferenda odnośnie do przywrócenia usuniętej ustawą z 11 marca 2016 r. omawianej formy kary ograniczenia wolności z pewnymi zmianami co do szczegółów dotyczących sposobu jej wykonywania, które powinny znaleźć się w Kodeksie karnym wykonawczym

"Bimbrownictwo" i "skręcanie papierosów" z perspektywy prawa karnego

W rozdziale autor podejmie próbę odpowiedzi na pytanie czy produkcja alkoholu etylowego oraz wytwarzanie wyrobów tytoniowych na własny użytek bez wpisu do rejestru (czyli potocznie zwane „bimbrownictwo” i „skręcanie papierosów”) stanowią przestępstwo, czy może są legalne. Art. 12a ustawy o 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych kryminalizuje bowiem wyrabianie, skażanie, odkażanie, oczyszczanie lub odwadnianie alkoholu etylowego albo wytwarzanie wyrobów tytoniowych bez wymaganego wpisu do rejestrów. W publikacji zostanie poruszona kwestia, czy wspomniany zakaz dotyczy tylko działalności gospodarczej, czy również produkcji na użytek własny. Autor odwoła się do tradycji ustawodawczej i poprzednio obowiązujących w tej dziedzinie aktów prawnych, jak również przeanalizuje podobne regulacje, występujące m.in. w ustawie z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina, która odróżnia wyrób wina na własny użytek od jego produkcji w działalności gospodarczej. W przedłożeniu zostaną wykorzystane zarówno poglądy orzecznictwa jak i przedstawicieli doktryny, które autor odpowiednio skomentuje. Na zakończenie zastanowi się nad społeczną szkodliwością omawianego czynu zabronionego w odniesieniu do domowego „bimbrownictwa” i „skręcania papierosów” oraz nad zawinieniem sprawcy tych czynów

Podstęp jako znamię przestępstwa zgwałcenia a uboczne motywy podjęcia decyzji o obcowaniu płciowym

Artykuł dotyczy problematyki ubocznych motywów podjęcia decyzji o obcowaniu płciowym z perspektywy podstępu jako jednego ze znamion przestępstwa zgwałcenia. Na wstępie autor podaje przykłady sytuacji, w których osoba podejmuje decyzję o obcowaniu płciowym pod wpływem błędu co do ubocznych motywów tej decyzji, aby ułatwić prowadzenie dalszych rozważań. Celem artykułu jest bowiem próba przełamania przyjętej linii interpretacyjnej, zgodnie z którą jako podstęp przy zgwałceniu mogą być traktowane wyłącznie wprowadzenie w błąd co do istotnych – a nie ubocznych – motywów decyzji o podjęciu obcowania płciowego. Posługując się różnymi metodami wykładni i posiłkując się ustaleniami piśmiennictwa i orzecznictwa, autor przedstawia argumenty za oraz przeciwko różnicowaniu ubocznych oraz istotnych motywów decyzji o podjęciu obcowania płciowego. Podział ten z perspektywy przedmiotu ochrony przestępstwa zgwałcenia – wolności seksualnej – wydaje się nie znajdować uzasadnienia, pozbawiając prawnokarnej ochrony grupę osób, zwłaszcza trudniących się prostytucją. Jednocześnie siła argumentów przeciwko zmiany interpretacji skłania do twierdzenia o istnieniu luki prawnej w tym zakresie i konieczności rozpoczęcia pogłębionej dyskusji na temat racjonalnej interpretacji znamienia podstępu

Wolność słowa i pisma adwokata oraz immunitet adwokacki w Polsce

Adwokat jako przedstawiciel zawodu zaufania publicznego ma za zadanie chronić prawa i wolności obywateli oraz współdziałać w kształtowaniu i stosowaniu prawa. Należyte wykonanie tych zadań gwarantuje mu przepis art. 8 ustawy Prawo o adwokaturze, który wskazuje w ustępie 1 w jakich granicach może korzystać z wolności słowa i pisma przy wykonywaniu swojego zawodu, a także poprzez immunitet adwokacki z ustępu 2 wyłącza możliwość ponoszenia przez niego odpowiedzialności karnej (pozostawiając wyłącznie odpowiedzialność dyscyplinarną) za ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony, jej pełnomocnika lub obrońcy, kuratora, świadka, biegłego lub tłumacza. Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie rzeczywistych granic wolności słowa i pisma adwokata przy wykonywaniu jego zawodu oraz scharakteryzowanie immunitetu adwokackiego, a także dokonanie oceny regulacji zawartej w przepisach ustawy Prawo o adwokaturze z perspektywy wyzwań stawianych adwokaturze przez współczesność, z uwzględnieniem wzorców wypracowanych w ciągu nieomal 100 lat niepodległej Polski

The Assesment of Permissibility of Using Non-statutory Justifications in Czech and Polish Criminal Law

The subject-matter of this paper is the acceptability of non-statutory justifications, analysed on the instance of very similar penal law systems of closely related countries, namely the Republic of Poland and the Czech Republic. In both of them, one can observe a phenomenon of invoking circumstances not set forth in any legal act and rendering an action prohibited in the light of judicature. This paper studies whether it is permitted that public authorities invoked such circumstances in a democratic state of law. It is claimed by certain author that by invoking it judicial authorities violate the principles of specificity, separation of powers and legality, being the cornerstones of Polish and Czech law, and, thus, jeopardise the legal security of individuals; moreover, this course of action may be a threat to the legal system. Regardless of the fact that Poland and the Czech Republic are studied here, the considerations may well apply to any other penal law systems based on the formal and material definition of a crime and the above-mentioned principles. The research method in use was that of analysing legal provisions (mainly, basic laws and penal codes) formally and dogmatically

Prawnokarna ocena klapsa

Artykuł poświęcony jest problematyce prawnokarnej oceny klapsa. Klaps, pomimo wprowadze-nia ponad 10 lat temu do polskiego porządku prawnego zakazu stosowania kar cielesnych, nadal jest zachowaniem akceptowanym pośród części społeczeństwa. Biorąc pod uwagę stanowiska prze-ciwników oraz zwolenników stosowania tej metody wychowawczej, jak również normy prawa kar-nego, należy odpowiedzieć na pytanie, czy stosujący go opiekunowie będą ponosić bezwarunkową odpowiedzialność karną. Udzielenie tej odpowiedzi wymaga analizy zachowania stosującego klapsy z perspektywy modelu przestępstwa. Zachowanie stosującego klapsy wypełnia znamiona typu czynu zabronionego z art. 217 k.k., lecz w niektórych przypadkach może nie cechować się karygodnością (art. 1 § 2 k.k.) bądź jego sprawcy nie będzie można przypisać winy (art. 1 § 3 k.k.). Autor ocenia także dawanie klapsów z punktu widzenia kontratypu karcenia małoletnich oraz za-biera stanowisko w kwestii dopuszczalności posługiwania się kontratypami pozaustawowymi.Narodowe Centrum Nauk

Wybrane prawnokarne aspekty prób samobójczych, nakłaniania do samobójstwa oraz pomocy w samobójstwie

W niniejszym przedłożeniu Autor rozważa problemy, które niesie samobójstwo człowieka z perspektywy prawa, a zwłaszcza prawa karnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na typ czynu zabronionego nakłaniania do samobójstwa oraz pomocy w samobójstwie (art. 151 k.k.). Przedmiot opracowania będzie stanowić próba odpowiedzi na pytanie, jaki charakter ma dobro prawne w postaci życia ludzkiego i czy to ono stanowi lub musi stanowić wyłączny przedmiot ochrony przepisu art. 151 k.k.? Czy dalsze istnienie przepisu art. 151 w Kodeksie karnym jest naprawdę konieczne

The So-called Crime of Plagiarism as a Manifestation of the Protection of the Copyrights

In the article the author presents the Article 115 ust. 1 of Act of 4 February 1994 on Copyright and Related Rights as a protection measure from infracting authors moral rights. He especially focuses on the identification of the proper legal good which is protected by this rules. Such identification is necessary to determine the scope of criminalisation. The author also analyses the features of an offence having regard to all interpretation problems attached. He also considers the rationality of the criminalisation of plagiarism

Tak zwane kontratypy pozaustawowe a funkcja gwarancyjna prawa karnego

Przedmiotem rozdziału jest próba konfrontacji tak zwanych kontratypów pozaustawowych z zasadami legalizmu, podziału władzy oraz określoności. Zasady te realizują między innymi funkcję gwarancyjną prawa karnego, która w demokratycznym państwie prawa powinna być respektowana w stopniu jak najwyższym, uniemożliwiając nieuzasadnione i bezprawne pociągnięcie jednostki do odpowiedzialności karnej. Instytucja tak zwanych kontratypów pozaustawowych nie budzi większego zainteresowania ze strony karnistów. Dotychczasowe badania miały charakter przyczynkarski i zrodziły nieliczne oraz niekompleksowe opracowania dotyczące jedynie poszczególnych tak zwanych kontratypów pozaustawowych. Przedstawiciele nauki prawa karnego nie osiągnęli ponadto konsensusu odnośnie zaprezentowanej problematyki. Budzi to zdziwienie, gdyż zagadnienia dotyczą szczególnie ważnego w prawie karnym obszaru – wyłączenia odpowiedzialności karnej. Właściwa interpretacja przepisów w tym zakresie jest kluczowa zarówno dla potencjalnych sprawców, jak i pokrzywdzonych czynem zabronionym. Argumenty te przemawiają za uznaniem prezentowanej kwestii za wyzwanie współczesnego prawa karnego. Zdecydowana większość przedstawicieli nauki, głównie w pozycjach podręcznikowych, zabiera głos w sprawie tej instytucji, aprobując możliwość posługiwania się nią przez wymiar sprawiedliwości, pomimo że jej źródłem nie jest akt prawa spisanego, lecz piśmiennictwo naukowe oraz orzecznictwo, co już na samym wstępie winno budzić duże wątpliwości. Owa aprobata jest o tyle zaskakująca, że zasadniczo utrzymuje się, nie bacząc na podnoszone przeciwko tak zwanym kontratypom pozaustawowym przez niektórych karnistów poważne zarzuty. Nieliczni przedstawiciele nauki prawa karnego zarzucają bowiem tak zwanym kontratypom pozaustawowym sprzeczność z zasadą określoności (Rajzman 1966: 47, Sitarz 2016: 172), zasadą podziału władzy (Zoll 2005: 428; Marek, Konarska-Wrzosek 2016: 167) czy zasadą legalizmu (Kopeć 2015: 156). Stawiane wobec tak zwanych kontratypów pozaustawowych zarzuty wynikają z faktu, że nie są one umieszczone w żadnym akcie prawa powszechnie obowiązującego, którego katalog znajduje się w art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z tym nie stanowią norm prawa spisanego, czym narażają się na zarzut niezgodności z regułą szczegółową, wynikającą z zasady określoności, która nakazuje uznanie ustawy za jedyne źródło prawa karnego. Zaś fakt, że sędzia w trakcie orzekania posługuje się normami niewyróżnionymi przez ustawodawcę powoduje, iż de facto wkracza on w jego rolę. Dlatego też podnosi się, że następuje ingerencja przedstawiciela władzy sądowniczej w dziedzinę władzy ustawodawczej. Odnaleźć też można pogląd, według którego powołanie się przez sąd w trakcie orzekania na tak zwane kontratypy pozaustawowe godzi w zasadę legalizmu (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), głoszącą, iż organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. W przedłożeniu autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie o słuszność wskazanych zarzutów. Przedstawiony zostanie ogólny modelu tak zwanego kontratypu pozaustawowego, a następnie skonfrontowany z intepretowanymi z aktów prawa krajowego oraz międzynarodowego zasadami legalizmu, podziału władzy oraz określoności. Dokonana została ponadto próba oceny możliwości wyodrębniania tak zwanych kontratypów pozaustawowych przez doktrynę albo jej brak w przypadku godzenia w funkcję gwarancyjną prawa karnego

Przyczyny wprowadzenia zakazu stosowania kar cielesnych wobec małoletnich oraz skutki jego stosowania

To present the purpose and the actual role of the prohibition of corporal punishment against minors in society, the sources, causes and effects of introducing this normative prohibition are analysed, based on the example of the Polish legal system. The sources that sought to adopt the amendment in question are indicated, as well as the entities influencing the enactment of the prohibition in its final version. The situation of entities that will reap benefits from the ban in question and those to suffer losses is also described. The analysis of formal and informal rules relating to the upbringing methods used in the society is aimed at answering the question of whether the prohibition of corporal punishment against minors achieved the goal intended by the legislator or even caused the opposite effect.Aby przedstawić cel i rzeczywistą funkcję, którą w społeczeństwie pełni zakaz stosowania kar cielesnych wobec małoletnich, na przykładzie polskiego systemu prawnego przeprowadzono analizę źródeł, przyczyn i skutków wprowadzenia tego zakazu w drodze normatywnej. Wskazano też, kto dążył do uchwalenia omawianej zmiany oraz podmioty mające wpływ na ukształtowanie zakazu w ostatecznej wersji. Ponadto opisano sytuację zarówno tych podmiotów, które w wyniku wprowadzenia przedmiotowego zakazu osiągną zyski, jak i tych, które poniosą straty. Analiza formalnych i nieformalnych reguł dotyczących metod wychowawczych, które obowiązują w społeczeństwie, ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zakaz stosowania kar cielesnych wobec małoletnich pozwolił zrealizować cel założony przez ustawodawcę czy też wywołał odwrotny skutek