The burden of premature mortality in Poland analysed with the use of standard expected years of life lost

Background: Despite positive changes in the health of the population of Poland, compared to the EU average, the average life expectancy in 2011 was 5 years shorter for males and 2.2 years shorter for females. The immediate cause is the great number of premature deaths, which results in years of life lost in the population. The aim of the study was to identify the major causes of years of life lost in Poland. Methods: The analysis was based on a database of the Central Statistical Office of Poland, containing information gathered from 375,501 death certificates of inhabitants of Poland who died in 2011. The SEYLLp (Standard Expected Years of Life Lost per living person) and the SEYLLd (SEYLL per death) measures were calculated to determine years of life lost. Results: In 2011, the total number of years of life lost by in Polish residents due to premature mortality was 2,249,213 (1,415,672 for males and 833,541 for females). The greatest number of years of life lost in males were due to ischemic heart disease (7.8 per 1,000), lung cancer (6.0), suicides (6.6), cerebrovascular disease (4.6) and road traffic accidents (5.4). In females, the factors contributing to the greatest number of deaths were cerebrovascular disease (3.8 per 1,000), ischemic heart disease (3.7), heart failure (2.7), lung cancer (2.5) and breast cancer (2.3). Regarding the individual scores per person in both males and females, the greatest death factors were road traffic accidents (20.2 years in males and 17.1 in females), suicides (17.4 years in males and 15.4 in females) and liver cirrhosis (12.1 years in males and 11.3 in females). Conclusions: It would be most beneficial to further reduce the number of deaths due to cardiovascular diseases, because they contribute to the greatest number of years of life lost. Moreover, from the economic point of view, the most effective preventative activities are those which target causes which result in a large number of years of life lost at productive age for each death due to a particular reason, i.e. road traffic accidents, suicides and liver cirrhosis.National Science Centre, no. DEC-2013/11/B/HS4/00465

Sposoby nobilitowania polityków w wybranych tekstach prasowych

The article deals with linguistic exponents of ennobling politicians in the press. The authors emphasize the coexistence of graphic elements (photos and colours) with verbal ones, i.e. lexis, grammatical categories and the following ways of argumentation: the legitimization of one’s own function, assuming the pose of dominance, steering a conversation and the functioning of the aureole effect

Czynniki determinujące samoocenę stanu zdrowia mieszkańców wybranych domów pomocy społecznej — wstępne wyniki badań

Artykuł przedstawia analizę czynników determinujących samoocenę stanu zdrowia mieszkańców wybranych domów pomocy społecznej z terenu powiatów płockiego ziemskiego i płockiego grodzkiego. Badanie zostało przeprowadzone wśród 170 mieszkańców wybranych losowo domów pomocy społecznej, przy czym — ze względu na stan sprawności umysłowej badanych — analizie statystycznej poddano odpowiedzi 142 osób. Narzędziem badania był autorski kwestionariusz wywiadu, natomiast do oceny sprawności umysłowej respondentów wykorzystano skrócony test sprawności umysłowej według Hodgkinsona. Do opisu i oceny zależności pomiędzy zmiennymi wykorzystano test niezależności chi2 i współczynnik współzależności C‑Pearsona. Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności samooceny stanu zdrowia od wieku, stanu cywilnego czy wykształcenia badanych. Stwierdzono natomiast istotną zależność pomiędzy samooceną stanu zdrowia a samopoczuciem, subiektywną oceną szczęścia, oceną zdrowia w porównaniu z innymi w tym samym wieku, czy możliwością samodzielnego poruszania się

Samoocena stanu zdrowia i zachowań zdrowotnych starszych mieszkańców wsi

Celem niniejszej pracy była próba oceny czynników warunkujących poczucie jakości życia wśród starszych mieszkańców wsi ze szczególnym uwzględnieniem samooceny stanu zdrowia tych osób. Przeprowadzając badanie, uzyskano dane dotyczące między innymi subiektywnej oceny zdrowia, występowania chorób i dolegliwości, przyjmowania leków oraz zachowań zdrowotnych i funkcjonowania społecznego. Badanie przeprowadzono w styczniu i lutym 2010 roku na terenie trzech losowo wybranych wsi powiatu pajęczańskiego. Badaniem kwestionariuszowym objęto 109 osób w wieku 65 lat i więcej. W analizie statystycznej danych wykorzystano wskaźniki struktury, miary położenia dla cech mierzalnych oraz test niezależności χ2. W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 71 (65,1%) kobiet i 38 (34,9%) mężczyzn. Samoocena stanu zdrowia osób starszych była raczej niezadowalająca. Aż 75,2% badanych seniorów wskazało, że choruje przewlekle lub często, zaś jedynie 24,8%, że rzadko lub wcale. 85% spośród badanych, którzy odczuwali dolegliwości, przyjmowało leki. Niemal 70% badanych wskazało, że martwi się o swą przyszłość. Ponad połowa badanych podejmowała w czasie wolnym aktywność fizyczną, ale najczęściej sporadycznie. Niemal wszyscy respondenci spożywali dziennie 3−4 posiłki (92%). Niemal połowa respondentów jedynie czasami stosowała zasady zdrowego żywienia. Najważniejsze wnioski płynące z badnia to: 1) subiektywna ocena stanu zdrowia osób starszych jest ważnym miernikiem jakości życia warunkowanej stanem zdrowia, 2) poznanie uwarunkowań jakości życia i zachowań zdrowotnych w konsekwencji może przyczynić się do poprawy życia ludzi starszych ze środowiska wiejskiego

What Conceptual Metaphors Appear in Texts on Psychedelics and Medicine? Corpus-Based Cognitive Study

This paper aims to present conceptual metaphors employed to discuss psychedelics in texts published online by organizations popularizing knowledge about psychedelic substances. The foundation of this investigation comprises Cognitive Grammar, Conceptual Metaphor Theory, and Corpus Linguistics. A corpus of 160 texts on medical research, mental health, and therapy published in 2020 is built to enable quantitative and qualitative analysis. The investigation reveals the existence of the conceptual metaphors: psychedelic experience is a trip (a single experience that requires return and may involve adventurous, sacred, challenging aspects), the psychedelic experience is a journey (a set of experiences (trips), integration process, and development, may involve healing), the psychedelic substance is a tool / bridge / vehicle / agent providing access. The study of collocates of the word “psychedelic” also suggests the conceptualization of the psychedelic substances and/or experience as medicine in the analyzed corpus

Communicative responsibility in non-native speech. Overcoming foreign accent in English in religious discourse

Apart from evoking accent-based stereotypes, non-native speech has been found to pose threat to intelligibility and overburden listeners with additional cognitive load which may evoke their irritation (Johansson 1975; Kelly 2000; Munro 2003; Lippi-Green 2012; Moyer 2013). The paper discusses the notion of communicative responsibility defined as speaker’s effort to overcome the undesirable consequences of foreign accent for the sake of efficient conveyance of relevant message. Five religious lectures (amounting to 5hrs of audio-visual material) delivered in Polish-accented English are discussed with respect to the speaker’s non-native pronunciation and his morally motivated effort to convey the message precisely despite phonetically deviant speech. The shortcomings of non-native pronunciation are anticipated and targeted by preventive strategies, such as disambiguation, frequent repetition and use of emphatic stress to highlight the most relevant information, eliciting direct feedback from the listeners, monitoring their non-verbal responses, as well as the employment of enhancing devices, such as [email protected] Bryła-Cruz is an Adjunct Professor at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland. Her main research interests concern the role of linguistic and socio-linguistic factors in Second Language Acquisition, particularly pronunciation, and the perception of non-native accents by English native speakers. More recently, she has studied the role of phonetics in listening comprehension in a series of empirical studies.Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, PolandAsher, J. & García, R. 1969. The optimal age to learn a foreign language. Modern Language Teacher 53: 334-341.Auhagen, A.E. & Bierhoff, H. (eds.). 2001. Responsibility: The Many Faces of a Social Phenomenon. London: Routledge.Bansal, R. K. 1969. The Intelligibility of Indian English: Measurements of the Intelligibility of Connected Speech, and Sentence and Word Material, presented to Listeners of Different Nationalities. Hyderabad: Central Institute of English.Baugh, J. 2003. Linguistic profiling. In: S. Makoni, G. Smitherman, A. Ball & A. Spears (eds.), Black Linguistics: Language, Society and Politics in Africa and the Americas, 155-168. London: Routledge.Brown, A. 1991. Pronunciation Models. Singapore: Singapore University Press.Bryła-Cruz, A. 2016. Foreign Accent Perception: Polish English in the British Ears. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.Campbell, H. A. (ed.). 2013. Digital Religion: Understanding Religious Practice in New Media Worlds. London / New York: Routledge.Celce-Murcia, M., Brinton, D. M. & Goodwin, J. M. 1994. Teaching Pronunciation: a Reference for Teachers of English of Speakers of other Languages. Cambridge: Cambridge University Press.Church, R. Breckinridge, Alibali, M.W. & Kelly, S. D. 2017. Understanding gesture: Description, mechanism and function. In: R. B. Church, M. W. Alibali & S. D. Kelly (eds.), Why Gesture? How the Hands Function in Speaking, Thinking and Communicating (Gesture Studies 7), 3-10. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.Clark, H. H. 1994. Managing problems in speaking. Speech Communication 15: 243‐250.Dawson, L. L. 2005. The mediation of religious experience in cyberspace. In: M. T. H2jsgaard & M. Warburg (eds.), Religion and Cyberspace, 15-37. New York / London: Routledge.De Ruiter, J. P. 2017. Asymmetric redundancy of gesture and speech. In: R. B. Church, M. W. Alibali & S. D. Kelly (eds.), Why Gesture? How the Hands Function in Speaking, Thinking and Communicating (Gesture Studies 7), 59-75. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.Derwing, T., Fraser, H., Kang, O., Thomson, R. 2014. L2 Accents and ethics. Issues that merit Attention. In: A. Mahboob & L. Barratt (eds.), Englishes in Multilingual Contexts: Language Variation and Education, 63-80. New York / London: Springer.Dragojevic, M. & H. Giles. 2016. I don’t like you because you’re hard to understand. Human Communication Research 42 (3): 396-420.Erwin, S. I. 2005. Language Barriers Hinder Multinational Operations. National Defense (90). http://www.nationaldefensemagazine.org/articles/2005/7/1/2005july-language-barriers-hinder-multinational-operations, retrieved March, 2017.Field, J. 2005. Intelligibility and the listener: The role of lexical stress. TESOL Quarterly 39 (3): 399-423.Flege, J. E. 1988. The production and perception of foreign language speech sounds. In: H. Winitz (ed.). Human Communication and its Disorders. A Review, 224-401. Norwood, NJ: Ablex.Flege, J. E. & Southwood, H. 1999. Scaling foreign accent: direct magnitude estimation versus internal scaling. Clinical Linguistics and Phonetics 13 (5): 335-349.Gilbert, J. B. 2010. Pronunciation as orphan: What can be done? Speak Out! 43: 3-7.Gullberg, M. 1998. Gesture as a Communication Strategy in Second Language Discourse. A Study of Learners of French and Swedish. Lund: Lund University Press.Gullberg, Marianne. 2008. A helping hand? Gestures, L2 learners, and grammar. In: S. G. McCafferty & G. Stam (eds.), 185-210. Gesture: Second Language Acquisition and Classroom Research. New York / London: Routledge.Johansson, S. 1978. Studies of Error Gravity: Native Reactions to Errors Produced by Swedish Learners of English. Göteborg, Sweden: Acta Universitatis Gothoburgensis.Johnson, T. D. 2014. The Preacher as Liturgical Artist. Metaphor, Identity and the Vicarious Humanity of Christ. Cascade Books: Oregon.Johnson, P. W. T. 2015. The Mission of Preaching: Equipping the Community for Faithful Witness. Downers Grove: InterVarsity Press.Kelly, G. 2000. How to Teach Pronunciation. Harlow: Longman.Kendon, A. 2004. Gesture: Visible Action as Utterance. Cambridge: Cambridge University Press.Lambert, W. E., Hodgson, R. C., Gardner R. C. & Fillenbaum, S. 1960. Evaluational reactions to spoken English. Journal of Abnormal and Social Psychology 60: 44-51.Lenneberg, E. 1967. Biological Foundations of Language. New York: John Wiley.Lippi-Green, R. 1997. English with an Accent. Language, Ideology, and Discrimination in the United States. Devon: Biddles Ltd.Lippi-Green, R. 2004. Language ideology and language prejudice. In: E. Finegan & J. R. Rickford (eds.), Language in the USA: Themes for Twenty-first Century, 289-304. Cambridge: Cambridge University Press.Lischner, R. 2002. The Company of Preachers: Wisdom on Preaching, Augustine to the Present. Grand Rapids: Wm. B. Eerdmans Publishing Co.Luce, P. A. & Pisoni, D. B. 1998. Recognizing spoken words: the neighbourhood activation model. Ear Hear 19 (1): 1-36.McRoy, S. W. & Hirst, G. 1995. The repair of speech act misunderstandings by abductive inference. Computational Linguistics 21 (4): 435‐478.McNeill, D. 1992. Hand and Mind: What Gestures Reveal about Thought. Chicago: The University of Chicago Press.Moyer, E. 2013. Foreign Accent: The Phenomenon of Non-Native Speech. Cambridge: Cambridge University Press.Munro, M. J. 2003. A primer on accent discrimination in the Canadian context. TESL Canada Journal 20 (2): 38-51.Oyama, S. 1976. A sensitive period in the acquisition of a non-native phonological system. Journal of Psycholinguistic Research 5: 261-285.Penfield, W. & Roberts, L. 1966. Speech and Brain Mechanisms. New York: Atheneum.Resner, A. 1999. Preacher and Cross: Person and Message in Theology and Rhetoric. Grand Rapids, Michigan: Eerdman.Roembke, L. 2000. Building Credible Multicultural Teams. Pasadena (CA): William Carey Library.Sapon, S. 1952. An application of psychological theory to pronunciation problems in second language learning. Modern Language Journal 36: 111-114.Scovel, T. 1969. Foreign accents, language acquisition and cerebral dominance. Language Learning 19: 245-263.Sobkowiak, W. 1996. English Phonetics for Poles. Poznań: Bene Nati.Stott, J. 2017. Between Two Worlds: the Challenge of Preaching Today. Grand Rapids, Michigan: Eerdmans Publishing Company.Strother, J. B. 1999. Communication failures lead to airline disasters. IPCC 99: Communication jazz: Improvising the new international communication culture: Proceedings. Paper presented at the 1999 IEEE International Professional Communication Conference, New Orleans, LA, September 7-10, 29-34. Piscataway, NJ: IEEE.Szpyra-Kozłowska, J. 2013. On the irrelevance of sounds and prosody in foreign-accented speech. In: E. Waniek-Klimczak & L. Shockey (eds.), Teaching and Researching English Accents in Native and Non-native Speakers, 15-29. Berlin: Springer Berlin Heidelberg.Thompson, I. 1991. Foreign accents revisited: The English pronunciation of Russian emigrants. Language Learning 41 (2): 177-204.Trudgill, P. & Hannah, J. 1994. International English. A Guide to Varieties of Standard English. Bristol: J. W. Arrowsmith Ltd.Walley, A. 2007. Speech learning, lexical reorganization, and the development of word recognition by native and non-native English speakers. In: O.-S. Bohn & M. Munro (eds.), Language Experience in Second Language Learning, 315-330. Amsterdam: John Benjamins Publishing.Williams, F. 1970. Language, attitude and social change. In: F. Williams (ed.), Language and Poverty: Perspectives on a Theme, 380-399. Chicago, IL: Markham.Woods, P. 2006. The hedgehog and the fox; Approaches to English for peacekeeping. In: J. Edge (ed.), (Re)locating TESOL in An Age of Empire, 208-226. New York: Polgrave Macmillan.Wright, R. 2004. Factors of lexical competition in vowel articulation. In: J. Local, R. Ogden & R. Temple (eds.), Phonetic Interpretation: Papers in Laboratory Phonology VI, 75-87. Cambridge: Cambridge University Press.“The Strategy of the Devil in our lives” https://www.youtube.com/watch?v=u3Z4CNERkfw“Spiritual warfare” https://www.youtube.com/watch?v=jI4CqFAymDw&t=1619s“Opening doorways to the demonic activity” https://www.youtube.com/watch?v=n61ZfLE_XyQ&t=774s“The evil spirits in action” https://www.youtube.com/watch?v=QVIIbVawzXM“The distraction power of the Jezebel spirit” https://www.youtube.com/watch?v=MxaEn7X1-Ec&t=2132sDalai Lama https://www.youtube.com/watch?v=HbC-TXNGK1M26 (3/2019)42

Warianty leksykalne utrwalonych połączeń wyrazowych w przekazach prasowych o profilu polityczno-społecznym

Fixed word combinations and their modifications are frequently used by journalists in press releases of a political and/or social profile. Analyzing the source material gathered from “Gazeta Wyborcza” in 2001, I found many lexical variants of phrasemes and proverbs.The most interesting modifications appeared in the headlines. This article describes a few such examples.Fixed word combinations make it easier for senders of political-social announcements to express their thoughts indirectly. They can be used to convey irony, mockery, or aversion towards a person or the subject of the statement in a veiled way. The proper understanding (i.e., in accordance with the sender’s intentions) of such a constructed announcement often requires some intellectual effort from the reader. It is a kind of game. Interpreting the metaphorical sense causes a relationship to form between the participants of the communicative process.Changeable modifications appear as a result of the replacement of one component by a different word, which from the sender’s point of view is more attractive than the one in the base form (Bąba 1989, p. 54). This leads to the appearance of so-called lexical variants. Most frequently, these units are not fixed in the Polish language, but are created especially for the needs of a certain text. They enable the meaning of a phraseme or proverb to be matched to the content of the article, which constitutes the context of its usage. They usually narrow the meaning.The modified phrasemes and proverbs attract the reader’s attention, convincing him of the sender’s views. The language of politics and the media is the language of manipulation and persuasion. Fixed word combinations are very important language devices that facilitate an effective influence on the reader/receiver.W tekstach o tematyce polityczno-społecznej twórcy komunikatów chętnie wykorzystują utrwalone połączenia słowne oraz ich modyfikacje. Niniejszy artykuł zawiera zarys badań dotyczących wariantów leksykalnych wyekscerpowanych z tekstów pochodzących z „Gazety Wyborczej” z 2011 roku. Baza materiałowa jest w pełni reprezentatywna, jednak z przyczyn praktycznych w niniejszym wywodzie została ograniczona do kilku egzemplifikacji.Analizy związków wyrazowych zarejestrowanych w komunikatach o tematyce polityczno-społecznej wykazały, że ich twórcy stosują różnego rodzaju operacje na tego typu jednostkach. Dotyczą one zarówno formy, jak i semantyki frazeologizmów. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że najczęściej dochodzi tu do wymiany komponentu – powstają wówczas tzw. warianty leksykalne. Tworzone są ze względu na potrzeby określonego tekstu. Umożliwiają dopasowanie znaczenia związku frazeologicznego, przysłowia do treści artykułu, który stanowi kontekst jego użycia. Zazwyczaj zawężają znaczenie.Związki frazeologiczne, przysłowia umożliwiają nadawcy komunikatów o tematyce polityczno-społecznej wyrażanie myśli nie wprost. Służą wyrażaniu ironii, kpiny oraz niechęci do osoby lub tematu wypowiedzi w sposób zawoalowany. „Rozszyfrowanie” tak sformułowanego komunikatu zmusza odbiorcę do wysiłku intelektualnego. Jest to swoistego rodzaju gra nadawcy z odbiorcą.Utrwalone połączenia wyrazowe oraz ich modyfikacje przyciągają uwagę czytelnika, często ułatwiają przekonanie go do poglądów nadawcy. Język polityki, mediów jest językiem manipulacji, perswazji. Leksiniai fiksuotų žodžių kombinacijų variantai politinės socialinės spaudos pranešimuoseSocialinio ir / ar politinio pobūdžio spaudos pranešimuose žurnalistai dažnai naudoja fiksuotų žodžių kombinacijas ir jų modifikacijas. Analizuojant tyrimo medžiagą, surinktą 2001 metų laikraštyje „Gazeta Wyborcza“, buvo aptikta daug leksinių variantų frazemų ir priežodžių. Įdomiausios modifikacijos nustatytos antraštėse. Šiame straipsnyje nagrinėjama keletas tokių pavyzdžių.Fiksuotos žodžių kombinacijos politinio-socialinio pranešimo siuntėjams padeda lengviau netiesiogiai reikšti mintis. Kalbant apie žmogų arba teiginį, jos gali reikšti ironiją, pašaipą ar antipatiją paslėptu būdu, netiesiogiai. Toks pranešimas ir jo teisingas supratimas, atitinkantis siuntėjo ketinimus, dažnai iš skaitytojo pareikalauja tam tikrų intelektualinių pastangų. Tai žaidimas. Metaforinės reikšmės interpretacija mezga tam tikrą bendravimą tarp komunikacinio proceso dalyvių.Kintančios modifikacijos atsiranda pakeitus vieną pagrindinės formos komponentą kitu, kuris, siuntėjo nuomone, yra patrauklesnis nei įprastinis (Bąba 1989, p. 54). Tai sudaro palankias prielaidas atsirasti vadinamiesiems leksiniams variantams. Tokie vienetai dažniausiai nėra fiksuoti lenkų kalboje, o sukurti specialiai konkrečiam tekstui. Jie leidžia frazemos ar priežodžio reikšmei prisiderinti prie straipsnio turinio, kuris ir sudaro jo vartojimo kontekstą. Paprastai tokių leksinių vienetų reikšmė susiaurėja.Modifikuotos frazemos ir priežodžiai patraukia skaitytojo dėmesį ir įteigia siuntėjo nuomonę. Politikų ir žiniasklaidos kalba yra manipuliacinė ir įtaigi. Fiksuotų žodžių kombinacijos yra labai svarbi kalbos priemonė, padedanti lengviau ir efektyviau paveikti skaitytoją/ gavėją.REIKŠMINIAI ŽODŽIAI: frazeologija, modifikacijos, manipuliacijos, lingvistinės išdaigos, šiuolaikinė spauda

Towards the Post-Human Body. On New Poetry and New Reality

Tekst umieszczony w bazie w ramach projektu NPRH "Polskie studia literacko-kulturowe II. Wydanie monograficznych numerów 'Tekstów Drugich' w wersji angielskojęzycznej i umieszczenie ich w międzynarodowych bazach danych”.Narodowy Program Rozwoju HumanistykiMaciej Pieczyńsk

E-literackie architektury Andrzeja Głowackiego. Archetyptura. Estetyka QR kodu

The author analyzes and interprets the e‑literary project of Andrzej Głowacki titled Archetypture: the QR Code aesthetics. This project, presented as an exhibition at the Europa – Far East Gallery at the Man­ ggha Museum in Krakow at the turn of 2015/2016, is part of a larger e‑literary and artistic cycle, located in the space between e‑literature and artistic installation.Autorka dokonuje analizy i interpretacji e‑literackiego projektu An­ drzeja Głowackiego pt. Archetyptura: Estetyka QR Kodu. Projekt ten, prezentowany w formie wystawy w Galerii Europa – Daleki Wschód przy Muzeum Manggha w Krakowie na przełomie 2015/2016 roku, wpisuje się w większy cykl e‑literacko‑artystyczny, lokujący się w prze­ strzeni pomiędzy e‑literaturą a artystyczną instalacją

The gender factor in the perception of English segments by non-native speakers

The aim of the paper is to present the findings of an empirical study which contributes to the ongoing research into gender effects on second language acquisition by exploring a biological influence on L2 pronunciation learning. One of the most frequent arguments used to vindicate single-sex education is that there are substantial sensory and perceptual differences between males and females which rationalize gender-specific teaching methods and gender-segregation at schools. The present study provides some preliminary insights into the perception of selected phonetic contrasts by Polish secondary school learners with the aim of investigating gender-based similarities and differences in the accuracy of sound recognition by males and females. The findings suggest that a commonly cited female advantage in acquiring L2 pronunciation cannot be attributed to their superior phonetic perception, as male participants performed equally well and identified the same number of English segments correctly