„Gloria victis” Elizy Orzeszkowej

Przedmiotem artykułu jest opowiadanie Elizy Orzeszkowej Gloria victis z 1910 roku. Autorka ukazuje napięcie pomiędzy romantyczną z ducha ideową koncepcją utworu o powstańczym zrywie 1863 roku a modernistycznym obrazowaniem i wrażliwością estetyczną. Zwraca uwagę na konsekwencje narracji prowadzonej z perspektywy leśnej przyrody (wiatru, drzew): symbolizm mitu eleuzyńskiego, techniki impresjonizmu i ekspresjonizmu oraz brutalny naturalizm w opisach śmierci i umierania. Eksponuje zarysowaną przez Orzeszkową dychotomię historii (i niepamięci) i biologii (cyklu natury)

Elżbieta Oraczowa / Elizaweta Oracz. Eugenia Żmijewska wobec Elizy Orzeszkowej

Eugenia Żmijewska (1865–1923) wrote the short story Dwa spotkania [Two Meetings], from an idea which was provided to her by Eliza Orzeszkowa. The article presents the relations between the writers: 1) on the biographical level (correspondence, critical and literary articles and memoirs); 2) at the textual level (analysis of Two Meetings and Żmijewska’s novel Jutro [Tomorrow], whose protagonist is Orzeszkowa). The analysis of the first editions and reprints of Żmijewska’s works shows frequent rewriting. This makes us doubt the theory of the faithful fulfilment of Orzeszkowa’s testament as a writer. A comparison between Żmijewska’s journalism and her novels proves that through the literary creation of the character of Orzeszkowa she presented her own views.bbbEugenia Żmijewska (1865–1923) napisała opowiadanie Dwa spotkania, do którego pomysł dała jej Eliza Orzeszkowa. Artykuł przedstawia relacje obu pisarek:1) w płaszczyźnie biograficznej (korespondencja, artykuły krytycznoliterackie i wspomnieniowe); 2) w płaszczyźnie tekstowej (analiza Dwóch spotkań i powieści Żmijewskiej Jutro, której bohaterką jest Orzeszkowa). Analiza pierwodruków i przedruków utworów Żmijewskiej wykazuje częste przeredagowania. Każe to wątpić w tezę o wiernym wypełnieniu pisarskiego testamentu Orzeszkowej. Porównanie publicystyki Żmijewskiej z jej powieściami dowodzi, że przez kreację literacką postaci Orzeszkowej prezentowała własne poglądy

Gloria Victis : Vétérans de la guerre de 1870-1871 et reconnaissance nationale

Les vaincus du conflit franco-prussien de 1870-1871 et futurs Victorum Patribus, pères des vainqueurs de l’après-Grande Guerre, sont marqués et fédérés par une expérience singulière. L’article s’attache à évoquer ce monde combattant à travers trois ensembles de remarques. Le premier s’intéresse au rapport entre culte des morts et célébration des vivants et à la nécessité impérieuse d’une organisation collective pour combler un désir de reconnaissance inassouvi. Le second vise à établir quelques traits structurels de ce monde combattant : parcellisation associative, place prépondérante de l’entraide, rapport au politique. Il s’agit enfin d’envisager l’aboutissement des revendications du mouvement combattant comme moments nationaux dont il est tout à la fois bénéficiaire, acteur et vecteur. Assurément, pour le monde combattant, les suites de la guerre de 1870 ont été comme une propédeutique.Gloria Victis: veterans of the 1870-1871’s war and national gratefulness In France, the fathers of the winners of World War One had gone through the experience of losing a war in 1871. Evoking the shock and the shared memory of defeat among these people, my paper follows three main lines: it explores the relation between the worship of the dead and the need for a larger public tribute, claimed by their associations. It tries to describe the societies of former soldiers, their lack of unity, the way they supported each other, their involvement in politics. It shows the result of their action as a major contribution to the construction of the nation

I Melii in attesa della revanche

L’expansion coloniale des nations européennes et les conflits nationalistes du début du xxe siècle sont l’occasion d’une nouvelle lecture du Dialogue des Méliens de Thucydide, de la part des hommes de lettres français. Rémy de Gourmont, premièrement, et, peut-être à travers lui, Maurice Barrès reflètent, dans la France vaincue, la position des Méliens et remettent en discussion le sens de la réappropriation des Anciens, sur la base de la valeur universelle ou non de leur témoignage et de l’inexorabilité – ou de l’insuffisance – du thème de la Raison d’État.The colonial expansion of the European nations and the nationalist conflicts of the early XXth century were the occasion of a new reading of Thucydides' Dialogue of the Melians by some French men of letters. Rémy de Gourmont, in the first place and, possibly through him, Maurice Barrès, mirror, in vanquished France, the Melians' position and bring back into discussion the meaning of a reappropriation of the Ancients, on the basis of the universal value or not of their testimony and the inexorability -or insufficiency- of the theme of the Reason of State.L’espansione coloniale delle nazioni europee e i conflitti nazionalistici di inizio ‘900 sono l’occasione per la rilettura del Dialogo dei Melii, di Tucidide, da parte di uomini di lettere francesi. Remy de Gourmont, inizialmente, e, forse attraverso di lui, Maurice Barrès rispecchiano, nella Francia sconfitta, la posizione dei Melii e rimettono in discussione il significato della ripresa degli antichi, secondo il valore universalistico o meno della loro testimonianza e l’inesorabilità – o l’insufficienza – del tema della Ragion di Stato

The 1956 revolution in Hungarian literature. On the margins of the literary canon

The article is an attempt at an outline of the situation in Hungarian literature confronted with the revolution of 1956. The events of the Hungarian October are some of the more frequent themes in revisionist literature. Selected examples of literary works show the most important features of that literature, writing strategies, patterns of artistic message. From the wide selection of the literature, a poem, fragments of a diary, a novel, and an authobiographical essay by Sandor Marai, Gyorgy Moldova, Istvan Orkeny and Imre Kertesz were selected.The article is an attempt at an outline of the situation in Hungarian literature confronted with the revolution of 1956. The events of the Hungarian October are some of the more frequent themes in revisionist literature. Selected examples of literary works show the most important features of that literature, writing strategies, patterns of artistic message. From the wide selection of the literature, a poem, fragments of a diary, a novel, and an authobiographical essay by Sandor Marai, Gyorgy Moldova, Istvan Orkeny and Imre Kertesz were selected

O sposobach wyrażania ekspresji w "Gloria victis" Elizy Orzeszkowej

Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn. Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021.514315