Anne Applebaum, Gułag, tłum. Jakub Urbański, Świat Książki, Warszawa 2005, ss. 624.

Grzegorz Zackiewicz - Białystok423824

Rewolucja lutowa i jej konsekwencje w propagandzie środowisk lewicy niepodległościowej w Królestwie Polskim w 1917 roku

One of the key events for the Polish cause during World War I was the February Revolution of 1917. This was reflected, among others, in propaganda of Polish left-wing parties (the Polish Socialist Party, the Polish People's Party, the Party of National Independence etc.) for whom Józef Piłsudski was the main authority.Politicians of these parties claimed that the fall of tsarism in Russia was caused by several factors. First of all, the following issues were mentioned: weakness of tsarist rule and wartime defeats; shortages of food supply in cities;  activities of both the liberal opposition and the revolutionary movement in Russia; and last but not least, external (British) inspiration of the coup d'état.In the propaganda of left-wing independence parties, Russian liberals were criticized. Paweł Milukov, Aleksander Guczkow and other politicians from this circle were accused of imperialist tendencies. The hopes of Polish activists were associated with the actions of Russian democratic socialists, above all Aleksander Kiereński. It was thought that revolutionary changes in Russia would end only after reaching peace.In the summer and autumn of 1917, among Polish socialists and other left-wing sympathizers of Piłsudski, there was a widespread conviction that Russia was on the verge of another coup d'état.Jednym z kluczowych wydarzeń z punktu widzenia sprawy polskiej w czasie I wojny światowej była rewolucja lutowa. Znalazło to w 1917 r. odzwierciedlenie między innymi w propagandzie lewicowych partii niepodległościowych z Królestwa Polskiego (Polska Partia Socjalistyczna, Polskie Stronnictwo Ludowe, Partia Niezawisłości Narodowej i inne), dla których głównym autorytetem pozostawał Józef Piłsudski.Politycy wspomnianych partii twierdzili, że upadek caratu w Rosji był uwarunkowany różnymi czynnikami. Wskazywano tu na takie przede wszystkim kwestie jak: słabość władzy carskiej i klęski wojenne Rosji; braki żywnościowe w miastach; działalność zarówno opozycji liberalnej, jak też ruchu rewolucyjnego w Rosji; a także, zewnętrzna (brytyjska) inspiracja przewrotu.W propagandzie partii lewicy niepodległościowej poddawano zdecydowanej krytyce rosyjskich liberałów, którzy objęli władzę po przewrocie. Paweł Milukow, Aleksander Guczkow i inni politycy z tego kręgu byli oskarżani o imperialistyczne tendencje. Nadzieje działaczy polskiej niepodległościowej lewicy wiązały się z aktywnością rosyjskich demokratycznych socjalistów, zwłaszcza zaś Aleksandra Kiereńskiego. Powszechne było też przekonanie, że rewolucyjne przeobrażenia zakończą się w Rosji dopiero w momencie zawarcia pokoju.Latem i jesienią 1917 r. polscy socjaliści i inni lewicowi sympatycy Piłsudskiego z Królestwa Polskiego byli przekonani, że Rosja znajduje się u progu kolejnego przewrotu, a dni rządu Kiereńskiego są już policzone

Jacek Piotrowski, Generał Stefan Hubicki. Żołnierz, polityk, lekarz (1877–1955), wyd. GAJT, Wrocław 2009, ss. 256

Grzegorz Zackiewicz - Uniwersytet w Białymstoku826927

Polish political elites on events in Russia in the first months after the November 1917 Bolshevik coup d’état

W artykule podjęto próbę omówienia pierwszych polskich reakcji na przewrót bolszewicki. Na przełomie 1917 i 1918 r. wspólne zdecydowanej większości komentatorów było przekonanie o nietrwałości rządów bolszewickich. Zgadzano się też zazwyczaj, że Lenin i jego partia to siła destrukcyjna, kontynuująca rozpoczęte wraz z wybuchem rewolucji lutowej dzieło zniszczenia imperium carskiego. Motywowana ideologicznie krytyka bolszewizmu choć niewątpliwie dominowała nie była na gruncie polskim powszechna. Część komentatorów, głównie lewicowych, akcentowała znaczenie antywojennych haseł bolszewików i – jak wierzono – ich pozytywny stosunek do kwestii samostanowienia narodów. The article attempts to discuss initial Polish reactions to the Bolshevik coup d’état. In late 1917 to early 1918, the majority of commentators were all convinced that Bolshevik rule would be short-lived. It was also generally agreed that Lenin and his party were a destructive force that was continuing the work of destroying the tsarist empire that had begun with the outbreak of the February Revolution. Though undoubtedly dominant, ideologically motivated criticism of Bolshevism was not universal in Poland. Some commentators – mainly leftists – stressed the importance of the Bolshevik anti-war slogans and what was believed to be their positive attitude towards the issue of the self-determination of nations

Estońskie partie polityczne w walce o władzę w drugiej dekadzie XXI w.

W artykule została omówiona ewolucja systemu partyjnego Estonii w kontekście walki o władzę w kraju w drugiej dekadzie XXI w. (cezurę początkową stanowi tu wejście Estonii do strefy euro). Do 2016 r. scena polityczna w tym kraju była zdominowana przez Estońską Partię Reform. Ta liberalna, prorynkowa i prozachodnia partia tworzyła wówczas kolejne koalicje rządowe. Główną siłą opozycyjną była natomiast Estońska Partia Centrum, populistyczna, szczególnie popularna wśród licznej w kraju mniejszości rosyjskiej. Jesienią 2016 r. na scenie politycznej Republiki Estońskiej zaszły istotne zmiany. Liberałowie stracili poparcie koalicjantów, którzy porozumieli się z opozycyjną dotąd Estońską Partią Centrum. Jakkolwiek Estońska Partia Reform pozostała najsilniejszą partią w kraju, znalazła się w opozycji. Inną charakterystyczną tendencję wyznaczał w drugiej połowie dekady wzrost popularności eurosceptycznej Estońskiej Partii Konserwatywno-Ludowej. Wybory w 2019 r. wygrała opozycyjna liberalna Estońska Partia Reform, ale nie udało jej się zbudować większościowej koalicji. U władzy pozostała wówczas Estońska Partia Centrum, która zawarła zaskakujące i przez wielu krytykowane porozumienie z Estońską Partią Konserwatywno-Ludową. Ta koalicja okazała się jednak nietrwała. Powrót liberałów do władzy w styczniu 2021 r. potwierdził ich niezmiennie silną od lat pozycję polityczną. Co jednak istotne, nastąpiło to w czasie kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa

Polski ruch zawodowy wobec Obozu Zjednoczenia Narodowego (1937–1939)

The article characterises the attitude of the largest Polish trade union centres towards the Camp of National Unity (Polish: Obóz Zjednoczenia Narodowego, OZN). The differing opinions on OZN expressed between 1937 and 1939 by representatives of trade union organisations and the actions taken in their consequences were, to a large extent, conditioned by the ideological stance of individual circles. They also resulted from historical backgrounds and the relations of some headquarters with political parties. They were also a consequence of competition for supremacy in the labour movement.W artykule scharakteryzowano stosunek największych polskich central związkowych do Obozu Zjednoczenia Narodowego. Zróżnicowane opinie na temat OZN, wyrażane w latach 1937–1939 przez przedstawicieli organizacji związkowych, a także podejmowane w związku z tym działania były w dużej mierze uwarunkowane nastawieniem ideowym poszczególnych środowisk. Wynikały też z zaszłości historycznych i powiązań niektórych central z partiami politycznymi. Były również konsekwencją rywalizacji o prymat w ruchu zawodowym

Richard Pipes, Rosja bolszewików, tłum. Władysław Jeżewski, Wydawnictwo Magnum, Warszawa 2005, ss. 618

1536637