Shaken or Stirred? Polish Constitutional (Dis)continuity between 1917–2017

Abstract The purpose of this paper is to answer the main research question “is there a constitutional continuity in Poland or even the Polish constitutional identity or rather there was a permanent discontinuation in last 100 years of Polish history of state?” For this purpose, the Polish constitutional history in the 20th and 21st centuries has been analyzed with respect to the changes made in the Polish political system over the past century from republican and democratic governments with a strong parliament to governments more akin to the monarchy, with a strong presidency, and even autocratic. Looking for sources of Polish political inspiration references are made to the legacy of the Polish-Lithuanian Commonwealth

W poszukiwaniu optymalnej formy państwa u progu niepodległości . Królestwo Finlandii i Królestwo Litwy z 1918 r.

First World War is defi ned as the clash of two ideologies – monarchical, which embodiment was the Austro-Hungarian Empire and republican symbolized by the United States of America. Austria emerged from World War as a small country, barely shadow of its former power, also – a republic. United States advanced to the rank of a world power, and maintained this position throughout the twentieth century. The consequence of the war was to be the end of “ancieme regime” based on monarchies and the advent of the democratic republic and universal suff rage known as „Pax Americana”. The main challenge that faced the builders of the postwar order was not royalism, but irredentism, as an aftermath of the disintegration of the great monarchies, which in Central Europe were the only factors of multi-national cohesion. A natural consequence of their fall was intensifi ed development of nationalist ideas of strengthened by self-determination of peoples. For nations which did not have their own state, the primary issue was the decision about the form of a future political system. The choice of the Republican form of government perfectly fi t in the idea for the new order based on democratic ideals. It turned out that this choice was not the only one possible. The idea of monarchy proved so attractive, that young nation-states appealed to that. This paper aims to present two examples of constitutional experiments, which used the idea of monarchy to implement the postulate of self-determination of nations – Finland (Kingdom of Finland) and Lithuania (Kingdom of Lithuania). Both proved to be ephemeral, which are in the literature generally ignored or treated as marginal. The task which the author has set himself is to attempt to answer the question about the reasons for choosing the monarchical form of the emerging political systems, and evaluate this choice

Artykulacja interesów w politycznym procesie decyzyjnym – grupy interesu, lobbing, wysłuchanie publiczne, petycje, think tanki, fundacje polityczne

In Western Europe, at least since the 1960s, the process redefinition of state authority has been occurring, whose manifestation are, inter alia, the ingoing weakening of political parties and the growing importance of international or supranational non-governmental decision makers, such as, at trans-national level, global corporations and powerful international organisations, including the supranational European Union. At a national level, among the most prominet decision makers are interest groups which are replacing political parties as the main intermediate bodies located between individuals and public authorities. Political parties fulfil this role mainly during an electoral campaign. At other times, other entities become representatives of the interests of individuals. The present study is designed to examine, from a legal point of view, selected institutions and methods (i.e. lobbying, public hearings, petitions) used by interest groups in Poland, with particular focus on the recent appliance practice thereof, as well as less known types of interest group such as think thanks and political foundationsNell’Europa occidentale fin dai primi anni sessanta del Novecento prende forma il processo di ridefinizione del potere dello stato che si manifesta, tra gli altri, con un continuo indebolimento dei partiti politici insieme alla crescita dell’importanza dei gruppi di tendenza non governativi con caratteristiche soprannazionali e nazionali. A livello sovrannazionale si tratta soprattutto di potenti aziende multinazionali (le corporation) e maggiori organizzazioni internazionali, tra cui la transnazionale per eccellenza l’Unione Europea. Anche i gruppi d’interesse sono diventati attori piü rilevanti a livello nazionale.Una delle origini di tale processo è la trasformazione del paradigma dello stato e della società. Sotto l’influenza della dottrina liberale, prevalente negli stati democratici moderni, la nazione (vista come una comunità etnica fondata sui pilastri sotto forma di grandi gruppi sociali: operai, contadini/agricoltori, la borghesia, proprietari terrieri etc.) è stata sostituita dalla società percepita come un insieme di numerevoli minoranze che stanno alla base di gruppi di interesse e/o pressione autonomi. Questi gruppi si formano e dissolvono parzialmente, frequentemente sovrapponendosi. I loro interessi sono sovente contradditori. Gli individui non sono sempre in grado di individuare i propri interessi nell’appartenere ad un gruppo specifico od ad un altro. La loro composizione viene sottoposta a modifiche continue e dinamiche. Spesso i gruppi rivaleggiano tra loro in una lotta finalizzata ad avere accesso ai vari poteri e/o livelli decisonali. I partiti politici diventano inefficienti nel confronto di una dinamica rapida dei gruppi di interesse. Il ruolo dei cosiddetti “enti intermediari”, localizzati tra l’individuo e gli organi del potere, è svolto dai partiti politici principalmente durante la campagna elettorale. Al di fuori di questo periodo il ruolo degli intermediari è acquisito da altri soggetti che riescono in un modo migliore rispetto ai partiti politici a svolgere il ruolo di portavoce degli interessi degli individui. I gruppi di interesse sono diversi dai partiti politici. Essi possono assumere una forma qualsiasi a seconda di vari fattori, come per esempio il tipo di interesse rappresentato, la numerosità del gruppo o il tempo richiesto per conseguire un esito desiderato. Il gruppo ha di solito un carattere temporaneo: esso nasce al fine di conseguire un determinato interesse che congiunge i suoi membri e si scioglie insieme al suo conseguimento, oppure in conseguenza di una sconfitta. La localizzazione fuori dall’area stretta di competizione politica e la mancanza di una dichiarazione obbligatoria su prefenze politiche di un gruppo lo rende immune a cambiamenti politici portati da vittorie e sconfitte elettorali. Un gruppo di interesse non partecipa all’esercizio del potere. Il suo obiettivo principale è invece quello di ottenere risultati concreti congruenti con gli interessi degli individui che ne stanno dietro. Questi gruppi possono assumere una forma di associazioni, fondazioni, sindacati, unioni di lavoratori, organizzazioni di ordine professionale, ma anche rimanere in qualità di un gruppo non formalizzato.[1] J. Gładys-Jakubik, Grupy interesu w demokracji deliberatywnej, in: Grupy interesu i lobbing…, p. 83.Na zachodzie Europy co najmniej od lat 60. XX w. trwa proces redefinicji władzy państwowej, którego przejawem jest m.in. postępujące osłabienie partii politycznych i wzrost znaczenia pozarządowych ośrodków wpływu – o charakterze ponadnarodowym oraz krajowym. Na poziomie ponadnarodowym są to przede wszystkim globalne korporacje i wpływowe organizacje międzynarodowe, w tym ponadnarodowa Unia Europejska. Do rangi najbardziej znaczących aktorów na poziomie krajowym urosły grupy interesu, które coraz częściej zastępują partie polityczne w sprawowaniu roli tzw. „ciał pośredniczących”, zlokalizowanych pomiędzy jednostką a organami władzy. Partie pełnią tę rolę głównie w czasie kampanii wyborczej. Poza tym okresem rolę pośredników przejmują inne podmioty, które lepiej od partii spełniają rolę rzeczników interesów jednostek.Niniejszy artykuł stanowi omówienie polskiej regulacji prawnej wybranych instytucji i metod, którymi posługują się grupy interesów (lobbing, wysłuchanie publiczne, petycje), ze szczególnym uwzględnieniem najnowszej praktyki ich stosowania, a także prezentację dwóch mniej znanych typów grup interesów (think tanki i fundacje polityczne)

President’s lobbying. Legal regulation of lobbying activities in relation to the president of Poland. Theory and practice

The Polish law on lobbying activity in the legislative process was passed on July 7th, 2005. Analysis of the practice of the law on lobbying could lead to a conclusion that it covers only the Sejm, the Senate and the Council of Ministers’ activities. Nevertheless - which is the main thesis of this article - it applies also to the president of Poland, as a head of state and important organ of the executive power. „Professional lobbying activities” in Poland are related to specific rights and duties. These include partly lobbyists, and most of all the recipient of lobbying. According to the law on lobbying, the head and employees of the presidentialoffice have certain responsibilities and duties. Firstly they are obliged to report all lobbying activities addressed to the president. Secondly – the head of the office should regulate in detail the inner rules of lobbying activities conducted therein. After 10 years the law on lobbying is still not applicable to the described area. There are no reports and no inner regulations at all. This article provides justification for the thesis presented above: the Lobbying Act applies to the president and his administration. In the article I also present some examples of different types of lobbying activity addressed to the president of Poland. The article aims to strengthen the postulate of immediate implementation of the provisions of the Act, which for the past decade was not at all respected by the presidential administration. The conclusions of the article are summarized in several points. They apply to both the current lobbying law and proposals for the necessary changes.Uniwersytet GdańskiBanaszak Bogusław. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: CH Beck.Bielakowski Cezary. 2015. „Wojna ze szmatami”. Wprost, 13-19 kwietnia 2015: 20-21.Kuczma Paweł (red.). 2013. Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. Komentarz, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa.Skrzydło Wiesław. 2000. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Kraków: Zakamycze.Spurek Sylwia. 2015. Działalność lobbingowa w procesie stanowienia prawa. Komentarz. LEX.Winczorek Paweł. 2008. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa: Liber.Wiszowaty Marcin Michał. 2010. Działalność lobbingowa w procesie stanowienia prawa. Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. z komentarzem. Warszawa 2010: Wydawnictwo Sejmowe.Wróblewska Iwona. 2012. „Wysłuchanie publiczne w Polsce. Analiza rozwiązań normatywnych na tle praktyki ich stosowania”. Przegląd Sejmowy 3 (110): 89-108.183-20

Przyjmowanie przez Prezydenta RP obcych orderów, na gruncie polskiej regulacji prawnej i praktyki orderowej

The first orders had been established and awarded by monarchs long before the republican concept of presidency was developed. The many powers which presidents took over from monarchs include, inter alia, the awarding (and revoking) of state honours. The issue, usually regarded as marginal, does not appeal to constitutional law scholars. Poland’s legal regulations concerning orders are hardly precise (this being particularly true as far as the constitutional law is discussed) and the fact gives rise to many practical problems concerning application of the country’s constitution and statutes from the field, quite frequently going beyond the matters of orders in the strict meaning of the phrase. One of the questions of the kind, not having become an object of interest to legal scholars so far, is the acceptance by the President of the Republic of Poland of foreign orders and distinctions received either within his capacity as the supreme representative of the State in international relations or as a private individual. The picture resulting from an analysis of practice and theory of order-related issues is hardly a coherent one. The following paper – besides due presentation – aims at sharpening the somewhat blurry image.Prezydenckie prawo do nadawania orderów i odznaczeń określane jest powszechnie jako jedno z „tradycyjnych uprawnień głowy państwa”. Pierwsze ordery ustanowili i nadawali monarchowie, w czasach przed nastaniem instytucji prezydenta. Wśród wielu uprawnień, które prezydenci przejęli od monarchów znalazło się m.in. właśnie nadawanie (i pozbawianie) orderów i odznaczeń państwowych. Zagadnienie to, traktowane na ogół jako marginalne, ze względu na jego głównie symboliczny charakter, nie wzbudza dużego zainteresowania doktryny prawa konstytucyjnego. Regulacja prawna dotycząca zagadnień orderowych, szczególnie w jej konstytucyjnej części nie jest precyzyjna, co rodzi wiele interesujących kwestii praktycznych dotyczących stosowania konstytucji i ustaw, nierzadko wykraczających poza ścisłą tematykę orderową. Jedną z takich kwestii, która do tej pory nie znalazła się w obszarze zainteresowań doktryny i zasługuje na omówienie jest przyjmowanie przez Prezydenta RP obcych orderów i odznaczeń oraz ich status jako odznaczeń uzyskiwanych w ramach pełnionej funkcji najwyższego przedstawiciela państwa w stosunkach międzynarodowych, czy przez osobę prywatną. Z analizy praktyki i teorii zagadnień orderowych wyłania się niespójny obraz. Niniejsze opracowanie ma na celu odtworzenie i rozjaśnienie tego obrazu i uzupełnienie dorobku doktryny o kilka tez i spostrzeżeń dotyczących interpretacji przepisów konstytucji i ustaw odnoszących się do tytułowej materii

Projekt Konstytucji Państwa Polskiego z 1917 roku, czyli o idei odbudowy państwa polskiego w 1918 roku jako monarchii mieszanej (konstytucyjnej) i o głównych postanowieniach monarchicznej konstytucji dla Polski

The aim of this paper is to analyze the provisions of the “draft Constitution of the Polish State” of July 1917 – an original achievement of the Polish doctrine of state law. In the opinion of the majority of contemporary representatives of Polish constitutional law, the activities of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland, as well as the Regency Council – bodies composed of Poles, but appointed by the German occupation authorities in 1916–1917, were meaningless, and the bodies themselves were imposed from outside and pursuing foreign interests. As a consequence, the value of the systemic achievements of these bodies and its meaning is denied. However, the analyzed document developed under the auspices of the Provisional Council of State of the Kingdom of Poland was chronologically the first full draft constitution for Poland after the state regained its independence. It is an interesting and original testimony to the high substantive level of Polish science of constitutional law developing in the absence of Polish statehood. It is also a proof that a mixed (constitutional) monarchy was considered to be the optimal political system for rebuilding statehood after more than 120 years of non-existence. The fact of fully Polish authorship of the project (mainly in the persons of prominent professors of law) may be a counter-argument against the thesis that the idea of a monarchical system for the Polish state reactivated in 1918 was completely foreign and imposed from the outside. Although the Polish political elites in 1918 ultimately gave up the idea of introduction of a constitutional monarchy in Poland, some of the solutions contained in the 1917 draft constitution became an inspiration for later systemic projects, both submitted during the work on the first full constitution of an independent Polish state enacted in 1921 as well as during the subsequent discussions on its revision.Celem niniejszego opracowania jest omówienie założeń Projektu Konstytucji Państwa Polskiego z lipca 1917 r. – prawie nieobecnego w literaturze naukowej z zakresu prawa konstytucyjnego dokumentu stanowiącego oryginalny element dorobku polskiej doktryny prawa państwowego. W opinii większości przedstawicieli polskiej nauki prawa konstytucyjnego działalność Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego i Rady Regencyjnej – ciał złożonych z Polaków, ale powołanych przez okupacyjne władze niemieckie w latach 1916–1917 była pozbawiona znaczenia, a same organy narzucone z zewnątrz i realizujące obce interesy. W konsekwencji odmawia się znaczenia i neguje wartość dorobku ustrojowego tych ciał. Tymczasem, projekt z 1917 r. firmowany przez Tymczasową Radę Stanu Królestwa Polskiego był chronologicznie pierwszym, pełnym projektem konstytucji dla Polski po odzyskaniu przez nią niepodległości. Jest on ciekawym i oryginalnym świadectwem wysokiego poziomu polskiej nauki prawa konstytucyjnego rozwijającej się w warunkach braku własnej państwowości. Jest także dowodem na uznanie ustroju monarchii mieszanej (konstytucyjnej) za optymalny dla odbudowy państwowości po ponad 120 latach podziału terytorium i narodu na trzy części i ich pozostawania pod obcymi wpływami. Całkowicie polskie autorstwo projektu może stanowić kontrargument wobec tezy o całkowicie obcej i narzuconej z zewnątrz idei ustroju monarchicznego dla reaktywowanego w 1918 r. państwa polskiego. Chociaż ostatecznie polskie elity zrezygnowały z wprowadzenia w Polsce ustroju monarchii konstytucyjnej, część rozwiązań zawartych w projekcie konstytucji z 1917 r. stała się inspiracją dla późniejszych projektów ustrojowych, zarówno zgłaszanych w czasie prac nad pierwszą po zaborach, pełną konstytucją niepodległego państwa polskiego uchwaloną w 1921 r. jak również w czasie dyskusji nad jej rewizją

Współksiążęta czy konprincepsi? Kilka uwag o statusie prezydenta Francji i biskupa Urgell jako głowy państwa andorańskiego w kontekście formy ustrojowej Andory

Problematyka ustrojowa Andory nie stanowi wiodącego przedmiotu badawczego ani zagranicznej, ani tym bardziej polskiej doktryny konstytucyjnej. Opracowania na ten temat w polskiej literaturze naukowej, powstałe pod rządami obecnie obowiązującej konstytucji państwa andorskiego z 1993 r., tworzą skromną liczebnie listę kilku artykułów lub fragmentów rozleglejszych opracowań na ogólniejsze tematy. W rezultacie zdecydowana większość wymienionych opracowań dotyczących małych państw posiada głównie sprawozdawczy charakter. Pozwala to na pominięcie kwestii podstawowych i ogólnych dotyczących ustroju Andory i poruszenie wybranych zagadnień szczegółowych, które w dotychczasowych opracowaniach wspominano jedynie na marginesie czy w przypisach. Wśród nich: kwestia statusu ustrojowego specyficznej głowy państwa i w związku z tym właściwe określenie formy państwa andorańskiego. Andorscy copríncipes funkcjonują w języku polskim jako „współksiążęta”. W konsekwencji automatycznie Andorę określa się jako „księstwo”, a więc uchodzi ono powszechnie za państwo o ustroju monarchicznym, a wręcz monarchię konstytucyjną.Tę praktykę należy uznać co najmniej za dyskusyjną. Autor formułuje dwie hipotezy i poddaje je weryfikacji: po pierwsze – Andora jest pryncypatem, a nie księstwem, a więc mieszaną formą ustrojową łączącą elementy monarchiczne i republikańskie, w których przeważają te drugie, obok reliktowych śladów tych pierwszych. Głowa państwa w pryncypacie powinna być określana mianem „princepsa”, a w przypadku Andory dokładniej: koprincepsów, aby uniknąć mylącego porównania z księciem, jako monarchiczną, dziedziczną głową państwa. Po drugie – pomimo przyjęcia nowoczesnej konstytucji w ustroju Andory pozostały relikty feudalne wynikające z jej dawnego statusu kondominium. Widać to szczególnie w kształcie ustrojowym instytucji głowy państwa oraz pozostawieniu częściowej możliwości wpływania państw macierzystych koprincepsów na ich decyzje.The constitutional system of Andorra is not a popular subject of study of science either in Poland or abroad. In Poland, after 1993 (the year the adoption of the current constitution) were published only a few articles or fragments of larger studies on this topic. As a result, the vast majority of these studies have mainly reporting character. Many interesting issues have been mentioned only in footnotes. Among them: the question of the status of specific, Andorran head of state and (resulting) the correct indication of the form of Andorran state. Co-principes are translated into Polish as „co-princes”. It consequently, automatically determined Andorra as a „principality”, ie the state of monarchical system, and even a constitutional monarchy . This should be considered , at least as controversial. The author formulates two hypotheses and subjected them to verify. Firstly – Andorra is a principate (not a principality) – a mixed form of political system combines elements of monarchy and republic, outweigh the latter, in addition to the relics of the former. Head of State in principate should be referred to as „princeps”, and in the case of Andorra, specifically: co-princeps. In this way we will avoid misleading comparisons with „a prince”, as monarchical, hereditary head of state. Secondly – despite the adoption of a modern constitution, there are remaining relics of feudal times in the political system of Andorra, resulting from the former status of „condominium”. This is particularly evident in the form of the Andorran heads of state institution. It also gives a partial capacity to influence decisions of the co-principes by their home country’s authorities

In search of the optimal form of the state at the threshold of independence. Kingdom of Finland and the Kingdom of Lithuania of 1918

First World War is defined as the clash of two ideologies – monarchical, which embodiment was the Austro-Hungarian Empire and republican symbolized by the United States of America. Austria emerged from World War as a small country, barely shadow of its former power, also – a republic. United States advanced to the rank of a world power, and maintained this position throughout the twentieth century. The consequence of the war was to be the end of “ancieme regime” based on monarchies and the advent of the democratic republic and universal suff rage known as „Pax Americana”. The main challenge that faced the builders of the postwar order was not royalism, but irredentism, as an aftermath of the disintegration of the great monarchies, which in Central Europe were the only factors of multi-national cohesion. A natural consequence of their fall was intensifi ed development of nationalist ideas of strengthened by self-determination of peoples. For nations which did not have their own state, the primary issue was the decision about the form of a future political system. The choice of the Republican form of government perfectly fit in the idea for the new order based on democratic ideals. It turned out that this choice was not the only one possible. The idea of monarchy proved so attractive, that young nation-states appealed to that. This paper aims to present two examples of constitutional experiments, which used the idea of monarchy to implement the postulate of self-determination of nations – Finland (Kingdom of Finland) and Lithuania (Kingdom of Lithuania). Both proved to be ephemeral, which are in the literature generally ignored or treated as marginal. The task which the author has set himself is to attempt to answer the question about the reasons for choosing the monarchical form of the emerging political systems, and evaluate this choice