ASPECTUAL PAIRS AND THE AKTIONSART CATEGORY: THE EXAMPLE OF PREFIXED VERBS WITH A DISTRIBUTIVE MEANING

U ovom radu na primeru parova ređati – izređati i ginuti – izginuti razmotrićemo odnos vidskih parnjaka i distributiva, sa ciljem da pokažemo da postoje glagoli distributivne semantike koji istovremeno odgovaraju kriterijumima za svrstavanje u vidske parnjake.This article deals with the relationship between aspectual pairs and prefixed verbs considered as distributives. It analyses the verbs izređati and izginuti to show that there are prefixed verbs which could be observed both as distributives and as aspectual counterparts. By comparing the lexical meanings of the verbs izređati and ređati, the article shows that the imperfective counterpart ređati has a distributive meaning as does izređati, i.e., the analysed imperfective and prefixed perfective combine the same lexical meaning and could be considered as aspectual pairs. By comparing the lexical meanings of the verbs izginuti and ginuti, the conclusion was reached that the secondary meaning of the verb izginuti has a corresponding aspectual correlation in the secondary semantic realization of the verb ginuti, which means that one prefixed verb can have one semantic realization as a distributive and another as an aspectual counterpart of the imperfective verb from which was derived

FRAZEOLOGIZMI S KOMPONENTOM ZVONO, BUBANJ I GAJDE U FRAZEOLOGIJI SRPSKOG JEZIKA I NJIHOVI EKVIVALENTI U SLOVAČKOM JEZIKU

Polazeći od shvatanja da se u frazeologiji jednog jezika odražava i specifična jezička slika sveta, te da su frazeologizmi izvor različitih kulturnih sadržaja značajnih za nacionalnu kulturu, u radu je ispitivana semantika zvona, bubnja i gajdi u frazeologiji srpskog jezika, u cilju sagledavanja značaja i uloge muzičkih instrumenata u jednom društvu i sredini. Nakon semantičkog opisa izdvojenih frazeologizama, tražili smo njihov (frazeološki) ekvivalent u slovačkom, očekujući visok stepen podudarnosti, s obzirom na bliskost dvaju jezika. Kontrastiranje jedinica frazeološkog fonda srpskog i slovačkog jezika, osim translatološkog i didaktičkog (mogućnosti prezentacije etnokulturnog sadržaja u proučavanju datih jezika kao stranih) značaja, sprovedeno je i s ciljem uočavanja sličnosti i razlika u konceptualizaciji pomenutih muzičkih instrumenata u frazeologiji dvaju slovenskih jezika i kultura.This paper considers the use and significance of Serbian phrasemes which include the components zvono (bell), bubanj (drum) and gajde (bagpipes). After the semantic description of the selected phrasemes, we have searched for their phrasal equivalents in the Slovak language and culture, relying on the typology of phraseological equivalence and contrastive analysis. Our starting point was the understanding that the phraseology of one language reflects the specific linguistic picture of the world, especially in the context of local cultures. It can be viewed as the source of various cultural events relevant to the national culture, which also indicate the role of musical instruments in the society and the environment

Aspectual pairs in the Serbian language (imperfective verb : perfective verb formed with prefixes za-, iz-, na-, o-, po-, s- and u-) ; Видовые пары глаголов в сербском языке (глагол несовершенного вида : глагол совершенного вида образованный приставками за-, из-, на-, о-, по-, с- и у-)

Предмет ове докторске дисертације јесу глаголи изведени префиксима за-, из-, на-, о-, по-, с- и у- и њихови мотивни глаголи, који заједно образују видски пар. Уобичајено је да се однос два глагола који су у опозицији само по видском значењу, док им је лексичко значење исто, сматра правим видским паром, а средства која учествују у процесу извођења глагола који чине пар средствима са правим / чистим видским значењем. Постојање правог видског пара имплицира и постојање другачијег, „неправог” видског пара, који се у литератури везује за модел: прост имперфективни глагол : префиксирани перфективни глагол, у коме се префикс сматра јединицом са лексичким значењем. Овакву поставку проблематизују примери попут писати – написати, који су, према неким ауторима, близу томе да се сматрају правим видским паровима, али се не прихватају као такви. Са друге стране, постоје мишљења да пример писати – написати, за разлику од примера писати – исписати (у коме исписати представља парњак са исписивати, не са писати), одражава чисто видско парњаштво. Префиксираним глаголима у улози чисте перфективизације замера се, са значењске стране, нанос резултативности и, са формалне стране, могућност да наспрам префиксираног глагола постоји трећи, секундарно имперфективизовани члан...The topic of this doctoral dissertation are verbs formed with prefixes za-, iz-, na-, o-, po-, s- and u- and their base verbs with which they form an aspectual pair. It is common for the relation between two verbs, which are in opposition only by their aspectual meaning, while their lexical meaning is the same, to be considered a real / pure aspectual pair. At the same time, the affixes used for deriving the verbs that make a pair are considered affixes with a pure aspectual meaning. The existence of a real aspectual pair implies the existence of a different “unreal” aspectual pair as well and in literature this pair is connected to a model: the simple imperfective : the prefixed perfective where the prefix is considered a unit with a lexical meaning. Examples such as “pisati – napisati” present a problem for this theory. Such examples are close to being identified as an aspectual pair by some authors but are not accepted as such. Prefixes which have the role of perfectivization are criticized in the aspect of meaning for applying resultativity and in the formal aspect for creating the possibility of an existence of a third, secondary imperfective member versus the prefixed verb. On the other hand, there is authors who believe that the example “pisati – napisati” compared to the example “pisati – ispisati” (where “ispisati” presents a pair with “ispisivati”, not with “pisati”) reflects aspectual pairing..

Work Satisfaction of Female Scientists in the Serbian Post-Socialist Transformation Context

This article studies the level of female scientists' work satisfaction, and general and gender-related factors that would contribute to greater work satisfaction. We applied an interdisciplinary approach - we draw on Bronfenbrenner's ecological model of (professional) development, sociological analysis of the context and linguistic analysis of the text. A hundred Serbian female scientists filled in the online questionnaire. They reported moderate satisfaction with their work. Thematic analysis of their answers yielded nine general work satisfaction improvement factors: Creating a fair and effective management and improving relations with superiors, Improving social relationships with peers (Bronfenbrenner's micro-and meso-system), Improving technical resources, Increasing salaries, Professional improvement support, The modernization and application of scientific work, Improving human resources, Establishing transparent, consistent and fair system rules (exosystem) and Combating corruption and nepotism (macrosystem). Six gender-related factors were determined: Overcoming social obstacles related to pregnancy and child-care, Change in attitudes in cases of harassment (micro- and meso-system), Overcoming legal obstacles related to pregnancy and child-care, Change in procedures in cases of harassment (exosystem), Achieving respect and equality, and Changing social image through personal efforts (macrosystem). Recommendations for policy and practice improvement are discussed in the light of the dominant values in the Serbian post-socialist transformation context

Self-presentation in 'unsuitable' resumes: A case from Serbia

Osnovni cilj ovog istraživanja bio je utvrditi načine na koje ljudi opisuju sebe u rezumeima označenim kao 'neprikladni'nakon prvog pregleda regrutera jedne proizvodne kompanije u Srbiji. Forma i sadržaj pedeset rezimea analizirani su kvalitativnom analizom sadržaja, induktivnim pristupom. Lične životne priče opisane intimnim, submisivnim tonom dominirale su u rezimeima, u poređenju sa opisom radnog iskustva i kompetencija. Kada je reč o sadržaju rezime, utvrđene su dve sržne kategorije - Ja kao zaposleni i Potrebe zadovoljene zaposlenjem. Pronalazeći podršku u literaturi koja se bavila postsocijalističkom transformacijom u Srbiji, kao i u teoriji Hofsteda, pokazano je da postoji sukob dva vrednosna sistema u Srbiji - onog koji poseduju autori 'neprikladnih' rezimea, a koji odražava kolektivističke i feminine vrednosti, i onog koji je karakterističan za tržište rada u Srbiji, a koji odražava individualističke i maskuline vrednosti. Autore 'neodgovarajućih' rezimea odlikuje međuzavisno konstruisanje selfa, primena defanzivnih strategija upravljanja utiscima, a potreba za radom je isključivo finansijske prirode. Najzad, ukazuje se na potrebu za boljim sporazumevanjem kandidata za posao i poslodavaca koji imaju različite vrednosne sisteme, pogotovo u kontekstu aktuelnih socio-ekonomskih promena u Srbiji.The main goal of this research was to explore the ways people portray themselves in resumes, labelled as 'unsuitable' after the first review of the recruiters in a manufacturing company in Serbia. The form and the content of fifty resumes were analyzed using qualitative content analysis, inductive approach. Personal life stories described in an intimate and submissive tone were predominantly present in resumes, compared to the description of work experience and competencies. Concerning the content of the resumes, two core categories emerged - I as a worker and Employment needs. Finding support in the literature dealing with postsocialist transformation in Serbia and Hofstede's theory, results are interpreted as pointing to the opposition of two value systems in Serbia: that of the authors of 'unsuitable' resumes, reflecting collectivistic and feminine values and that of the job market in Serbia, reflecting manly individualistic and masculine values. The authors of 'unsuitable' resumes display interdependent self-construal, use defensive impression management strategies and their need to work is exclusively financial in nature. Finally, the need for better understanding between job candidates and employers, having different value systems, especially in the context of actual socio-economic changes in Serbia is discussed

Synthesis and optical characterization of europium and samarium doped La2O3-Y2O3

Seskvioksidi kubične biksbitne strukture se često koriste kao matrice za fosfore na baziretkih zemalja. Posebno su važni za proizvodnju luminescentnih transparentnih keramikakoje se koriste za scintilatorske detektore i keramičke lasere. U tim slučajevima, kubičnastruktura i mala veličina čestica sinterovane keramike je krucijalna za postizanjetransparentnosti. Nanokristalinični La2O3−Y2O3 čvrsti rastvori sa visokim sadržajem La2O3su značajni zato što je La2O3 jako sredstvo za sinterovanje. Međutim, nanokristaliničnimaterijali imaju različite termodinamičke i kristalizacione osobine u odnosu naodgovarajuće kompaktne materijale. Stoga nanomaterijali mogu imati različite kristalnestrukture u odnosu na kompaktne materijale čak iako imaju isti hemijski sastav.U ovoj tezi su sintetisani nanostrukturni prahovi na bazi čvrstih rastvora Y2O3 i La2O3((Y1-xLax)2O3 (x = 0, 0,1; 0,2; 0,3; 0,4; 0,5; 1)) metodom polimerno−kompleksnog rastvora.Iako je Y2O3 seskvioksid C-kubičnog tipa, a La2O3 heksagonalne strukture, u slučajunanokristala kubična struktura je dobijena sa sadržajem La2O3 do 50%. Ovo je značajnoviše nego u kompaktnim materijalima iste strukture, gde sadržaj La2O3 ne prelazi 20%. Samaterijalima na bazi lantan-oksida mora da se postupa sa predostrožnošću zbog njegovogafiniteta da reaguje sa atmosferskom vodom formirajući novi stabilan La(OH)3..

Ishrana i kvalitet mesa

There are numerous factors which influence the quality of pork meat (genetic basis, rearing conditions, preslaughter procedures, carcass treatment, cooling). It is understandable that nutrition is one of the major factors which influence the quantity and quality of meat. Main objective of proper nutrition is the best utilization of the genetic potential of pigs, and obtaining of meat which will satisfy the consumer or be used as raw material in manufacturing of meat products. Quality of pig meat is most often associated with pH value, colour succulence, tenderness, content of intramuscular fat (marbling), sustainability and, in general, acceptability by consumers. In this paper, the effect of certain modifications in pig nutrition on post mortal changes, selected technological properties of meat (pH value, water binding capacity, and colour), content of intramuscular fat, quality of fat and acceptability of meat is presented.Brojni su činioci koji utiču na kvalitet mesa svinja (genetska osnova, uslovi gajenja, postupci pre klanja, klanje, obrada trupa, hlađenje). Razume se da je ishrana jedan od veoma značajnih činilaca koji utiče i na količinu i na kvalitet mesa. Osnovni cilj pravilne ishrane je što je moguće više iskorišćavanje genetskog potencijala svinja, i dobijanje mesa koje će zadovoljiti potrošača ili naći svoju namenu u izradi proizvoda od mesa. Kvalitet svinjskog mesa se najčešće vezuje za pH vrednost, boju, sočnost, mekoću, sadržaj intramuskularne masti (mramoriranost), održivost i, uopšte, za prihvatljivost od strane potrošača. U ovom radu prikazan je uticaj određenih modifikacija u ishrani svinja na postmortalne promene, odabrane tehnološke osobine mesa (pH vrednost, sposobnost vezivanja vode, boja), sadržaj intramuskularne masti, kvalitet masti i prihvatljivost mesa

Psychographic analysis in the segmentation of the tourist market

Za razliku od robnih proizvoda, turističke usluge su „neopipljive“ i „nemerljive“, pa se teško mogu definisati u robno-novčanom smislu. Potrošač u turizmu kupuje u skladu sa svojim sistemom vrednosti, osobinama ličnosti i najviše prema stilu života. Stil života se manifestuje kroz modele ponašanja potrošača, koji su u fokusu marketinškog istraživanja. Karakteristike savremenih potrošača u kupovini proizvoda i usluga najviše dolaze do izražaja kroz analizu stila života, pa je važno kako i čime ga meriti. Psihografska analiza je instrument za merenje stila života koji čine aktivnosti, interesi, mišljenja, osobine ličnosti i druge interne dimenzije potrošača. Predmet ove disertacije je primena psihografske analize u svrhu segmentacije turističkog tržišta. Između različitih psihografskih tehnika merenja, autor se opredelio za „vrednosti i stil života“ (Values and Lifestyles) ili VALS 2 model. Prema autorovim saznanjima, ovo je prva primena VALS 2 tehnike za potrebe segmentacije turističkog tržišta. Empirijsko istraživanje obavljeno je u Republici Hrvatskoj na uzorku inostranih posetilaca, koji su anketirani putem VALS 2 upitnika. Primenjena je modifikovana verzija standardnog VALS 2 upitnika, prilagođen za korisnike turističkih usluga. Cilj disertacije je da se kroz psihografsku analizu, primenom VALS 2 tehnike identifikuje što više segmenata, u sklopu postojećih osam, prema VALS 2 tipologiji. Naučno-istraživačka metodologija sastoji se od teoretskog istraživanja relevantne literature iz navedenih oblasti, kao i empirijskog (kvalitativnog i kvantitativnog) istraživanja. Korišćenjem klaster analize, metodom aglomeracije, identifikuje se osam segmenata potrošača. Rezultati istraživanja služe kao osnova za razvoj marketing strategija. Metodologija i rezultati istraživanja su originalni i korisni, kako za naučno-istraživačku, tako i za poslovnu praksu. Očekuje se njihova primena, ne samo u regiji istraživanja, već i u zemljama okruženja, uključujući i Republiku Srbiju.Compared to the market goods, the tourist services are „intangible“ and „immeasurable“, what makes them difficult to define in the monetary terms. At the tourist market, the customer is purchasing „anticipated benefits“complying with his value system, personality traits and lifestyle. Characteristics of the contemporary customers in the purchase of goods and services are mostly outspoken through their lifestyle, so it is importatant how to measure it. Psychographic analysis is an instrument for measuring the lifestyle, composed of attitudes, interests, opinions, personality traits and other internal dimensions of the customer. The objective of this dissertation is the application of psychographic analysis in the segmentation of the tourist market. Among a few measuring techniques, the author opted for the „Values and Lifestyles“ (VALS 2) measurement model. According to the author's findings, it is the first application of VALS 2 models for the segmentation of the tourist market. An empiric study is conducted on the sample of foreign visitors in Croatia by distributing to them a VALS 2 questionnaire. A modified version of the standard VALS 2 questionnaire, adopted for the tourist market was used. The aim of the study is to obtain as many as obtainable segments, up to eight, according to VALS 2 tipology by psychographic analysis. The scientific analysis is composed of the literature search from the above area and from the field study (qualitative and quantitative). By using the cluster analysis with agglomeration method, the eight consumer segments are identified. The research data is used as a basis for development of marketing strategies. The methodology and the results are authentic and useful for the scientific, as well as for the practical application. They are expected to be implemented not only in the study region, but wider, including the Republic of Serbia

Synthesis and optical characterization of europium and samarium doped La2O3-Y2O3

Seskvioksidi kubične biksbitne strukture se često koriste kao matrice za fosfore na baziretkih zemalja. Posebno su važni za proizvodnju luminescentnih transparentnih keramikakoje se koriste za scintilatorske detektore i keramičke lasere. U tim slučajevima, kubičnastruktura i mala veličina čestica sinterovane keramike je krucijalna za postizanjetransparentnosti. Nanokristalinični La2O3−Y2O3 čvrsti rastvori sa visokim sadržajem La2O3su značajni zato što je La2O3 jako sredstvo za sinterovanje. Međutim, nanokristaliničnimaterijali imaju različite termodinamičke i kristalizacione osobine u odnosu naodgovarajuće kompaktne materijale. Stoga nanomaterijali mogu imati različite kristalnestrukture u odnosu na kompaktne materijale čak iako imaju isti hemijski sastav.U ovoj tezi su sintetisani nanostrukturni prahovi na bazi čvrstih rastvora Y2O3 i La2O3((Y1-xLax)2O3 (x = 0, 0,1; 0,2; 0,3; 0,4; 0,5; 1)) metodom polimerno−kompleksnog rastvora.Iako je Y2O3 seskvioksid C-kubičnog tipa, a La2O3 heksagonalne strukture, u slučajunanokristala kubična struktura je dobijena sa sadržajem La2O3 do 50%. Ovo je značajnoviše nego u kompaktnim materijalima iste strukture, gde sadržaj La2O3 ne prelazi 20%. Samaterijalima na bazi lantan-oksida mora da se postupa sa predostrožnošću zbog njegovogafiniteta da reaguje sa atmosferskom vodom formirajući novi stabilan La(OH)3..

Determination of staphylococcal enterotoxins in cheese by immunoenzyme assays

Staphylococcal food poisoning is one of the most common foodborne diseases resulting from the ingestion of staphylococcal enterotoxins (SEs) preformed in foods by enterotoxigenic strains of coagulase-positive staphylococci (CPS), mainly Staphylococcus aureus. The presence of enterotoxigenic strains of coagulase-positive staphylococci in raw milk during the production process leads to the contamination of products and outbreaks of alimentary intoxication. The problem of Staphylococcus aureus in cheese remains significant on a global level. Domestic cheese contaminated with enterotoxigenic staphylococci can result in the formation of enterotoxin, which can produce foodborne illness when the product is ingested. Due to microbiological contamination, microbiological criteria are tools that can be used in assessing the safety and quality of foods. In order to avoid foodborne illness, the Serbian Regulation on General and Special Conditions for Food Hygiene (Official Gazette of RS, No. 72/10) provides microbiological criteria for staphylococcal enterotoxins in dairy products