Last interglacial (MIS 5e) palaeoceanography of the nordic seas based on dinoflagellate cyst assemblages

Understanding the dynamics of a warm climate is essential in order to assess possible scenarios for future climate evolution. The last interglacial, Marine Isotopic Stage (MIS) 5e, is generally believed to have been warmer than the Holocene, under a comparable orbital configuration, and is thus a good candidate to get more insight in those dynamics. Climate is steered by the rate of overturning of warm surface waters into cool deepwaters. One of these overturning cells is located in the Nordic seas, and the area is thus a key region in terms of climate regulation. Marine sediments from three locations in the Nordic seas have been studied for their dinoflagellate cyst (dinocyst) content in order to reconstruct sea surface conditions (temperature, salinity, sea ice) during MIS 5e. In combination with stable oxygen isotope, ice rafted detritus (IRD) and planktic foraminiferal assemblage data, the variations in the dinocyst assemblage composition reflect a stepwise transition from the final phase of deglaciation (Termination II) into typical interglacial conditions, and the subsequent cooling during glacial inception towards MIS 5d. The marked presence of the neritic, warm-temperate dinocyst Lingulodinium machaerophorum towards the end of Termination II tells us that quite particular water masses entered the southern Nordic seas during the latest deglacial phases of MIS 6. A shift towards the inflow of “more Atlantic” waters and a drastic decrease in both IRD input and stable oxygen isotope values mark the start of MIS 5e. The northward heat flow remained relatively weak during the first ~4-5 kyr of MIS 5e, and at no time an east to west sea surface temperature gradient, as pronounced as at present, appears to have prevailed during that period. Quantitative and qualitative analyses of the dinocyst data from the Vøring Plateau in the eastern Norwegian Sea and comparison with core-top and published data substantiate the existence of distinctly different hydrological surface conditions during MIS 5e with respect to the late Holocene. A higher number of co-dominant, subordinate species in the last interglacial samples suggests that there was a more pronounced seasonality of the surface water at this time. This is supported by the sizeable abundance of Bitectatodinium tepikiense, a species virtually absent from the area for most of the Holocene. The seasonality signal is confirmed by transfer function reconstructions, which additionally indicate a stronger stratification of the upper water column during MIS 5e. Low but persistent IRD input during the first ~4.5 kyr of MIS 5e at the Vøring Plateau suggests that prolonged deglacial meltwater input may have caused the stratification and hindered the northward protrusion of Atlantic water masses towards the Arctic. The abundance maximum of the warm-temperate dinocyst species S. mirabilis s.l. between ~117.5 and 116.5 ka reveals that most pronounced, fully marine interglacial conditions prevailed in the (north)eastern Nordic seas only late in the last interglacial. The timing of the optimum is consistent with planktic foraminiferal findings, and contrasts with the early Holocene climatic optimum. Stable oxygen isotope values from planktic foraminifera for the MIS 5e optimum are comparable with average Holocene values, but are generally ca. 0.3‰ higher than those of the earlier part of the last interglacial. These higher 18O values therefore do not reflect optimal interglacial conditions, but corroborate the existence of a differently structured sea surface, as suggested by the dinocyst data. Whereas the enhanced northward heat flow from the late MIS 5e optimum allowed interglacial conditions to finally develop in the southern Fram Strait, it also appears to have strengthened the southward flow of the East Greenland Current. As a result, cold waters and sea ice were advected towards the eastern Iceland Plateau area, and no late MIS 5e optimum could develop in the uppermost surface waters there. The work presented here also illustrates that specific ecological constraints can cause different fossil groups to express climate events in a differing way. This clearly stresses the usefulness of combining different proxies for detailed palaeoceanographic reconstructions. Furthermore, the major impact from the enhanced and prolonged influence of Saalian deglacial meltwater on the further development of the last interglacial climate implies that MIS 5e cannot simply be taken as an analogue for the Holocene solely based on insolation forcing.Für die Vorhersage möglicher zukünftiger Klimaszenarien ist das Verständnis der Mechanismen, die zur Ausbildung eines warmen Klimas führen, von besonders großer Bedeutung. Das letzte Interglazial, das marine Isotopenstadium (MIS) 5e, wird - bei vergleichbaren orbitalen Voraussetzungen - allgemein für wärmer gehalten als das Holozän. Das letzte Interglazial eignet sich daher gut, um die Prozesse, die zu wärmeren Bedingungen führen können, zu untersuchen. Das Klima wird maßgeblich von warmen Wassermassen beeinflusst, die abkühlen, von der Meeresoberfläche in die Tiefe abtauchen, und als kaltes Tiefenwasser in entgegen gesetzter Richtung zurückfließen. Eine dieser in die Tiefe abtauchenden Zellen befindet sich im Europäischen Nordmeer. Dieses Gebiet ist somit eine Schlüsselregion für die weltweite Klimasteuerung. Meeressedimente aus drei verschiedenen Gebieten des Europäischen Nordmeeres wurden auf Dinoflagellatenzysten hin untersucht, um die Bedingungen an der Meeresoberfläche (Temperatur, Salzgehalt, Eisbedeckung) während des MIS 5e zu rekonstruieren. Kombiniert mit Ergebnissen der Analyse der stabilen Sauerstoffisotope, des mit dem Eis transportierten Materials (Ice Rafted Debris = IRD) sowie des Gehalts planktischer Foraminiferen spiegelt die Zusammensetzung der Dinoflagellatenzysten eine schrittweise Veränderung von der Endphase der Deglaziation (Termination II) zu typischen interglazialen Verhältnissen und einer nachfolgenden Abkühlung im Zuge des einsetzenden glazialen Stadiums MIS 5d wider. Die deutlich erkennbare Präsenz von Dinoflagellatenzysten der neritischen, warmgemäßigten Art Lingulodinium machaerophorum gegen Ende von Termination II zeigt, dass ganz bestimmte Wassermassen während der letzten Phase des Deglazials MIS 6 in das südliche Nordmeer eindrangen. Der verstärkte Einfluss von Atlantischen Wassermassen sowie eine drastische Verringerung des IRD-Materials und der Werte der stabilen Sauerstoffisotope markieren den Beginn von MIS 5e. Der nach Norden gerichtete Wärmestrom blieb während der ersten vier- bis fünftausend Jahre von MIS 5e relativ schwach; ein von Osten nach Westen verlaufender Temperaturgradient an der Meeresoberfläche, wie es ihn heute gibt, existierte nicht. Quantitative und qualitative Untersuchungen der Dinoflagellatenzysten auf dem Vøring-Plateau in der östlichen Norwegischen See sowie der Vergleich mit Sedimentoberflächenproben und mit veröffentlichten Ergebnissen bestätigen die Annahme, dass sich die hydrologischen Verhältnisse an der Meeresoberfläche während des MIS 5e von denen im späten Holozän deutlich unterschieden. Eine höhere Anzahl von kodominanten untergeordneten Arten in verschiedenen Proben aus dem letzten Interglazial lässt auf einen verstärkten Einfluss der Jahreszeiten auf das Oberflächenwasser schließen. Dies wird auch von der deutlichen Präsenz von Bitectatodinium tepikiense unterstützt, einer Art, die im Holozän auf dem Vøring-Plateau praktisch nicht vorkommt. Der Einfluss der Jahreszeiten wird von Rekonstruktionen mit Hilfe von Transferfunktionen bestätigt. Diese zeigen zusätzlich eine stärkere Schichtung der oberen Wassersäule während MIS 5e an. Geringe, aber stetig vorhandene Mengen an IRD-Material auf dem Vøring-Plateau während der ersten vier- bis fünftausend Jahre im MIS 5e zeigen, dass anhaltende Schmelzwässer für diese Schichtung verantwortlich sein und einen stärkeren Einstrom der Atlantischen Wassermassen nach Norden bis in die Arktis verhindert haben könnten. Das Maximum warmgemäßigter Dinoflagellatenzysten der Art S. mirabilis s.l. zwischen ~117.5 und 116.5 ka verdeutlicht, dass stärker ausgeprägte, vollständig marine interglaziale Bedingungen im nordöstlichen Europäischen Nordmeer nur spät im letzten Interglazial existierten. Der Zeitpunkt des Optimums stimmt mit den Ergebnissen der planktischen Foraminiferenanalyse überein und verdeutlicht den Unterschied zum frühen holozänen Klimaoptimum. Die Werte der stabilen Sauerstoffisotope der planktischen Foraminiferen im MIS 5e-Optimum sind im Durchschnitt mit denen des Holozäns vergleichbar; sie sind allerdings etwa 0.3‰ höher als jene im frühen letzten Interglazial. Diese höheren d18O-Werte reflektieren daher keine optimalen interglazialen Verhältnisse, bestätigen jedoch die Existenz unterschiedlicher Schichtungen an der Meeresoberfläche, was mit den Ergebnissen der Dinoflagellatenzyste übereinstimmt. Der stärker nordwärts gerichtete Wärmestrom im späten MIS 5e führte zur Ausbildung interglazialer Bedingungen in der südlichen Framstraße. Gleichzeitig verstärkte sich der nach Süden gerichtete Ostgrönlandstrom. Kaltes Wasser und Meereis wurden in der Folge in das Gebiet des östlichen Island-Plateaus transportiert; hier bildete sich daher in den obersten Wasserschichten kein spätes MIS 5e-Optimum aus. Die Arbeit veranschaulicht auch, dass Klimaereignisse durch verschiedene fossile Gruppen in speziellen ökologischen Lebensräumen unterschiedlich dargestellt werden können. Dies betont den Vorteil einer detaillierten paläozeanographischen Rekonstruktion mit Hilfe verschiedener, miteinander kombinierter Indikatoren. Weiterhin verdeutlicht der verstärkte und verlängerte Einfluss der Saale-Schmelzwässer auf die weitere Entwicklung des letzten interglazialen Klimas, dass MIS 5e nicht einfach als Analog für das Holozän – allein basierend auf den Einfluss der Sonneneinstrahlung - angesehen werden kann

Islandinium pacificum sp. nov., a new dinoflagellate cyst from the upper Quaternary of the northeast Pacific

Round brown process-bearing cysts (RBPC) produced by dinoflagellates (Dinophyceae) occur as an important part of assemblage diversities in seafloor sediments worldwide. Here a new species, Islandinium pacificum, is described from surface sediment samples from coastal waters of British Columbia (Canada). Additional observations are made on material from the Holocene of Kyuquot Sound (Vancouver Island, Canada) and the Eemian of the Voring Plateau (North Atlantic). The cysts have a smooth wall and bear acuminate processes with barbs. Incubation experiments reveal an affinity with the motile stage Protoperidinium mutsuense. The ecology of the new species is specified

Last interglacial (MIS 5e) surface water conditions at the Vøring Plateau (Norwegian Sea), based on dinoflagellate cysts

Sediments from the last interglacial, marine isotope stage 5e (MIS 5e), have been studied for their dinoflagellate cyst content in a core retrieved from the Vøring Plateau, Norwegian Sea. Qualitative and quantitative analyses of the data, and comparison with the surface sample and published Holocene data from the core, reveal distinct differences in hydrological surface conditions between the late Holocene and MIS 5e. A higher number of co-dominant, subordinate species in the last interglacial samples suggests there was a more pronounced seasonality of the surface water at this time. This is supported by the significant presence of Bitectatodinium tepikiense, a species that was virtually absent from the area for most of the Holocene. The seasonality signal is further substantiated by transfer-function reconstructions, which also indicates a stronger stratification of the upper water column during MIS 5e. Moreover, the assemblage data clearly show that optimal, fully marine interglacial conditions prevailed only late in MIS 5e (between ca. 117.5 and 116.5 Kya), which is in contrast with the climatic optimum early in the Holocene. Stable oxygen isotope values from planktic foraminifera for this MIS 5e optimum are comparable with the average Holocene values, but are generally ca. 0.3‰ higher than those of the earlier part of the last interglacial (sensu stricto). These higher d18O values are likely to be the result of the enhanced and prolonged influence of Saalian deglacial meltwater, thus corroborating the existence of a quite differently structured sea surface, as suggested by the dinocyst data

The last interglacial in the northern North Atlantic and adjacent areas: evidence for a more zonal climate than during the Holocene

We document climate conditions from the last interglacial optimum (LIO) or marine isotope stage 5e (MIS 5e) from terrestrial and oceanic sedimentary archives. Terrestrial climate conditions are reconstructed from pollen assemblages, whereas sea-surface temperature and salinity conditions are estimated from dinocyst assemblages and foraminiferal data (both assemblages and stable isotope composition of carbonate shells). LIO data from the eastern Canadian Arctic and northern Labrador Sea led to reconstruct much higher summer air temperature and seasurface temperature than at present by about 5°C. Data from southeastern Canada and southern Labrador Sea also suggest more thermophilic vegetation and warmer conditions although the contrast between LIO and the Holocene is of lesser amplitude. On the whole, the terrestrial and marine data sets from the northwest North Atlantic and adjacent lands suggest limited influence of southward flow from Arctic waters through the east Greenland and Labrador Currents as compared to the modern situation. The compilation of sea-surface reconstructions from the northwest and northeast North Atlantic indicate much reduced longitudinal contrasts of temperatures than at present, thus a more zonal pattern of circulation. The reconstructions also indicate a lower sea-surface salinity than at present, thus stronger stratification of upper water masses, which would be compatible with a reduced North Atlantic deep-water formation

De institutionele toekomst van Brussel

Organisatie van meertalig onderwijs in het Gewest, ontplooiing van multiculturele activiteiten en coherent beheer van de gewest- en gemeenschapsbevoegdheden zijn voorbeelden van de vele beleidsmaatregelen die moeilijk kunnen worden genomen binnen het huidige Brusselse institutionele landschap. De – min of meer radicale – hervorming van dat landschap wordt dus regelmatig ter sprake gebracht. Brussels Studies wenst het debat over de institutionele toekomst van Brussel op gang te brengen op basis van een op grote schaal verspreid document dat vrij radicale oplossingen aanreikt: het Brussels Manifest (http://www.manifestobru.be). De auteurs van het Brussels Manifest reiken evenwel geen institutioneel model “sleutel op de deur” aan, maar ze staan voor een federaal bestel dat sterk op de gewesten steunt. Op 19 maart jongstleden werd hierover een colloquium gehouden, waarvan de handelingen dit nieuwe nummer van Brussels Studies vormen. Ze zijn naar gewoonte vertaald in drie talen. Nieuw is dat er langere teksten van bepaalde auteurs, die niet vertaald werden, bijgevoegd zijn. Alain Maskens, voorzitter van de vzw Manifesto en coauteur van het Manifest, treedt in dialoog met twee grondwetspecialisten: Nicolas Lagasse (FUSL) en Jeroen Van Nieuwenhove (KULeuven). Hugues Dumont (FUSL – coauteur van Brussels Studies nr. 10), eveneens een grondwetspecialist, trekt de conclusies uit die dialoog.In de dialoog botsen sterk uiteenlopende visies op de toekomst van het Gewest met elkaar. Alain Maskens, promotor van het Manifest, staat voor een doorgedreven regionalisme dat de gemeenschappen enkel nog bevoegdheden laat op het vlak van de culturele promotie van een taal, met uitsluiting van onderwijs, persoonsgebonden aangelegenheden en cultuur. Op de tweede plaats eist hij dat de grenzen van het Brussels Gewest worden herzien of dat er op zijn minst grote stappen met het oog op de oprichting van een stadsgemeenschap (cf. Brussels Studies nr. 11) worden gedaan. De ondertekenaars van het Manifest doen het zeer originele voorstel om het onderscheid tussen de grenzen van de deelgebieden en de grenzen van de taalgebieden ernstig te nemen. Een uitbreiding van het Brussels Gewest zou bijgevolg de eentaligheid van de gemeenten “zonder taalfaciliteiten” niet ter discussie stellen. Op de derde plaats wijst Alain Maskens op de chronische onderfinanciering van het Gewest en vraagt hij om het Gewest van die financiële wurggreep te bevrijden. Ten slotte roept hij op tot tweetalige kieslijsten voor het Brussels Gewest. Daartoe beveelt hij aan om een einde te maken aan de taalaanhorigheid van de kandidaten. Dan zouden tweetalige kieslijsten mogelijk worden, maar zouden de Vlaamse Brusselaars hun gewaarborgde vertegenwoordiging in het Brussels Parlement verliezen.Nicolas Lagasse neemt de doelstellingen van de auteurs van het Manifest – de organisatie van tweetalige en meertalige culturele activiteiten, tweetalig onderwijs en een performant werkgelegenheidsbeleid – onder de loep. Hij vraagt zich af of de voorgestelde oplossingen adequaat zijn. Na zijn onderzoek komt hij tot de slotsom dat die doelstellingen beter bereikt kunnen worden via een geleidelijke evolutie van de huidige structuur dan via de radicale hervormingen die in het Manifest worden voorgesteld. Hij vindt trouwens dat ze moeilijk geconcretiseerd kunnen worden. Hij is voorstander van de methode van opeenvolgende geleidelijke hervormingen op basis van wat reeds verworven is. Hij stelt zelfs voor om de bevoegdheden van de gemeenschappen uit te breiden door de grondwettelijke bepaling volgens welke ze hun acties tot hun taalgebied moeten beperken, te schrappen. Als men een einde wil maken aan de culturele verzuiling in België, dan moet iedereen kunnen investeren in biculturele activiteiten. Hij stelt zelfs voor om de SintKwintensakkoorden, die bevoegdheden van de Franse Gemeenschap aan de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) hadden overgedragen, te herzien. Volgens hem zou een herschikking van de gemeenschapsbevoegdheden en de afschaffing zonder meer van de Cocof de coördinatie en de coherentie van het beleid verbeteren.Jeroen Van Nieuwenhove wijst erop dat veel voorstellen in het Manifest vaag blijven. Bovendien zijn een aantal ervan onaanvaardbaar voor de Vlaamse politici, omdat ze in strijd zijn met de compromissen waarvoor ze hebben gestreden, of omdat ze haaks staan op hun visie op België en de betrekkingen tussen de deelgebieden. Volgens hem is het ondenkbaar om de grenzen van het Brussels Gewest te wijzigen, zodat het economisch hinterland van Brussel in het Gewest wordt geïntegreerd. In hun eisen hebben de Vlamingen steeds aangedrongen op eentaligheid op het grondgebied van de verschillende deelgebieden. Het idee om het gewestelijk grondgebied en het taalgebied van elkaar los te koppelen zou volgens Jeroen Van Nieuwenhove dan ook nooit goedgekeurd worden door de Vlaamse politici. De afschaffing van de gewaarborgde vertegenwoordiging van de Vlaamse Brusselaars zou volgens hem de banden met Vlaanderen, een van de laatste obstakels voor het separatisme, doorsnijden.Ten slotte stelt Hugues Dumont in zijn conclusies de vraag of de voorstellen in het Manifest in de praktijk haalbaar zijn. Ze staan haaks op het streven van de Franstalige politici om een sterke band tussen Brussel en Wallonië te behouden en zijn volledig in strijd met heel wat opvattingen van de Vlaamse politici. Een reeks fundamentele voorstellen lijken dan ook moeilijk realiseerbaar. Dat betekent volgens hem niet dat we fatalistisch moeten zijn. Hij wijst op vijf hervormingen die volgens hem een haalbare kaart zijn: de afschaffing van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de overdracht van haar bevoegdheden aan het Brussels Gewest, de opheffing van het verbod voor de gemeenschappen om bi- of multiculturele activiteiten te subsidiëren, de overdracht aan het Brussels Gewest van de wetgevende bevoegdheid inzake biculturele aangelegenheden van regionaal of lokaal belang, de toewijzing aan het Gewest van de bevoegdheid om tweetalig onderwijs te organiseren en, tot slot, de afschaffing van de Cocof als gezagsniveau.De l’organisation d’un enseignement plurilingue au niveau régional au développement d’activités multiculturelles en passant par une gestion cohérente des compétences communautaires et régionales, nombreuses sont les politiques publiques qui trouvent difficilement place dans le cadre bruxellois actuel. Sa réforme – plus ou moins radicale – est donc régulièrement évoquée.Brussels Studies a choisi de se poser la question de l’avenir institutionnel de Bruxelles en partant d’un document largement diffusé et proposant des solutions plutôt radicales : le « Manifeste bruxellois » (http://www.manifestobru.be). Sans pour autant livrer de modèle institutionnel « clé sur porte », ses signataires préconisent le développement d’un fédéralisme fortement axé sur les régions. Un colloque a été organisé le 19 mars dernier, dont les actes constituent ce nouveau numéro de Brussels Studies. Publiés comme à l’habitude en trois langues, ils sont accompagnés, chose nouvelle, de textes plus longs non traduits, fournis par certains auteurs. Alain Maskens, président de l’asbl Manifesto et coauteur du Manifeste y dialogue avec deux constitutionnalistes : Nicolas Lagasse (FUSL) et Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ coauteur du nº 10 de Brussels Studies), également constitutionnaliste, est chargé de tirer des conclusions de l’échange.Des conceptions fort différentes de l’avenir de la région s’y rencontrent. Alain Maskens, promoteur du Manifeste, prône un régionalisme intensif ne laissant aux communautés que les compétences de promotion culturelle d’une langue, à l’exclusion de l’enseignement, des matières personnalisables et de la culture. En deuxième lieu, il réclame un réexamen des frontières bruxelloises ou, à défaut, des avancées claires sur la voie de la constitution d’une communauté urbaine (voyez par ailleurs le nº 11 de Brussels Studies). Proposition particulièrement originale, les signataires du Manifeste suggèrent de prendre réellement au sérieux la distinction entre la frontière des entités fédérées et celle des régions linguistiques. Un élargissement de la Région de Bruxelles-Capitale n’entraînerait donc pas de remise en question du caractère unilingue des communes sans “facilités linguistiques”. Troisièmement, il rappelle le sous-financement chronique de la région et demande qu’elle soit sauvée d’une inéluctable asphyxie. Enfin, le Manifeste appelle à la constitution de listes électorales bilingues sur le territoire de la région. Pour ce faire, il prône la fin de l’identification linguistique des candidats. En découlerait la possibilité de constitution de listes bilingues, mais aussi la suppression des garanties de représentation parlementaire offertes aux Flamands de Bruxelles.Se centrant sur les objectifs poursuivis par les auteurs du Manifeste – favoriser l’organisation d’activités culturelles bilingues et multiculturelles, développer un enseignement bilingue et mener une politique de l’emploi performante – Nicolas Lagasse pose la question de l’adéquation des solutions proposées. Au terme de son examen il lui semble que ces objectifs seraient mieux servis par une évolution raisonnable de la structure actuelle que par les profondes réformes proposées dans le Manifeste. Celles-ci lui paraissant du reste difficilement applicables, il prône une poursuite de la logique des avancées successives sur la base des acquis engrangés précédemment. Il suggère même de renforcer les communautés en supprimant de la Constitution la limitation de leurs actions au domaine de leur propre langue. Si l’on veut mettre fin au cloisonnement culturel en Belgique, dit-il, il faut permettre à chacun d’investir dans des activités biculturelles. Il propose même de revenir sur les accords de la Saint-Quentin qui avaient transféré des compétences de la Communauté française vers la Commission communautaire française (Cocof). Le remembrement des compétences communautaires et la suppression pure et simple de la Cocof lui semblent de nature à améliorer la coordination et la cohérence des politiques mises en œuvre.Jeroen Van Nieuwenhove, quant à lui, met en évidence l’indétermination de beaucoup de propositions du Manifeste, ainsi que le fait que nombre d’entre elles sont inacceptables pour les responsables politiques flamands, soit qu’elles sont contraires à des compromis chèrement acquis par eux, soit qu’elles heurtent de front leurs conceptions de la Belgique et des relations entre les entités fédérées qui la composent. Ainsi, il lui apparaît impossible d’envisager une modification des frontières de la région qui viseraient à les faire coïncider avec l’hinterland économique de Bruxelles. L’histoire des revendications flamandes est notamment celle de leur demande d’uniformisation linguistique du territoire des différentes entités fédérées et l’idée d’une dissociation entre territoire régional et territoire linguistique ne lui semble pas de nature à emporter l’adhésion du monde politique flamand. Dans le même ordre d’idées, la suppression de la représentation garantie des Flamands de Bruxelles romprait, selon lui, le lien avec la Flandre, lequel lien est l’un des derniers obstacles au séparatisme.Enfin, Hugues Dumont, à l’occasion de ses conclusions, s’interroge sur le caractère applicable du Manifeste. En porte-à-faux par rapport au souci de la classe politique francophone de conserver un lien fort entre Bruxelles et la Wallonie et en opposition totale avec bien des conceptions des responsables flamands, une série de propositions fondamentales paraissent difficilement réalisables. Cela ne signifie pas pour lui qu’il faille être fataliste. Et de pointer cinq réformes qui lui paraissent envisageables : la suppression de la Cocom au profit de la Région bruxelloise, la levée de l’interdiction faite aux communautés de subventionner des activités bi- ou multiculturelles, le transfert à la Région bruxelloise de la compétence de légiférer dans les matières biculturelles d’intérêt régional ou local, l’attribution à la même région du pouvoir d’organiser un enseignement bilingue et, enfin, la suppression de la Cocof en tant que collectivité politique fédérée.A number of public policies – from the regional organisation of multilingual education to the development of multicultural activities, with consistent management of the various Community and regional powers in between – have a hard time fitting into Brussels’s current framework. The matter of reforming this framework, whether slightly or radically, is thus regularly brought up.Brussels Studies has chosen to ask the question of Brussels’s institutional future based on a widely circulated document that proposes some rather radical solutions, namely, the “Brussels Manifesto” (http://www.manifestobru.be). Without delivering a “turnkey” institutional model, its signatories advocate developing a federalism that relies heavily on the regions. A colloquium on the subject was held last 19 March. The proceedings of this colloquium form the backbone of this issue of Brussels Studies, which is published, as usually, in three languages. In a new development, these articles are accompanied by some longer untranslated texts that were supplied by a few of the authors. So, in this issue Alain Maskens, who is the president of the non-profit association Manifesto and co-author of the manifesto itself, engages in a dialogue with two constitutional lawyers: Nicolas Lagasse (FUSL) and Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ co-author of Issue 10 of Brussels Studies), who is likewise a constitutional lawyer, was given the task of drawing the conclusions of the debate.Some very different visions of the region’s future meet each other in this dialogue. Alain Maskens, as a promoter of the Brussels Manifesto, advocates an intensive form of regionalism that leaves the cultural communities with only the powers of the cultural promotion of their respective languages, excluding education, “personalisable” subject matters, and culture. Secondly, he calls for a re-examination of Brussels’s boundaries or, failing that, clear progress towards the creation of an urban community (see moreover Issue 11 of Brussels Studies). The manifesto’s signatories make a particularly original proposal in suggesting that the distinction between the borders of the federated entities and those of the linguistic regions truly be taken seriously. If this were done, enlarging the Brussels-Capital Region would then not challenge the monolingual status of the municipalities that do not enjoy “linguistic easements”. Thirdly, he brings up the region’s chronic under-financing and asks that the region be saved from otherwise unavoidable asphyxiation. Finally, the Brussels Manifesto calls for the creation of bilingual electoral lists on the region’s territory. To do this, it advocates putting an end to the candidates’ identification by language. Consequences would be both the possibility of creating bilingual lists and the elimination of the guarantees of parliamentary representation given to the Flemish residents of Brussels.In focusing on the manifesto’s authors’ goals, i.e., promoting the organisation of bilingual and multicultural cultural activities, developing bilingual education, and waging an effective employment policy, Nicolas Lagasse asks to what extent the proposed solutions fit the bill. At the end of his review it seems to him that these goals would be served better by a reasonable evolution of the current structure than by the far-reaching reforms that the manifesto proposes. In his view, these reforms would be difficult to put into effect. Consequently, he advocates continuing to think in terms of advancing stepwise, building each time on the achievements of the previous step. He even suggests strengthening the communities by removing from the Constitution the clause that limits their actions to the sphere of their own languages. If the wish is to put an end to cultural compartmentalisation in Belgium, he says, everyone must be free to invest in bicultural activities. He even proposes going back on the Saint Quentin agreements that transferred the French-speaking Community’s powers to the French-speaking Community Commission (COCOF). In his opinion, refederating the community powers and simply dismantling the COCOF would improve the coordination and consistency of the policies that are implemented.Jeroen Van Nieuwenhove, for his part, reveals the vagueness of many of the manifesto’s proposals as well as the fact that many of them are unacceptable to Flemish political leaders because they either go against compromises for which they paid dearly or collide head-on with their notions of Belgium and the relations amongst the federated entities that make up the country. So, it appears impossible for him to envision changing the region’s boundaries to make them coincide with Brussels’s economic hinterland. The history of the Flemings’ demands is notably that of their request that the same language rules should apply across the territory of each of the different federated entities and the idea of dissociating regional territory from linguistic territory would not, in Van Nieuwenhove’s view, be likely to get the support of Flemish political circles. In the same vein, ending the guaranteed representation for Brussels’s Flemish residents would, in his view, sever the tie with Flanders, a tie that is one of the last obstacles to separatism.Finally, in drawing his conclusions, Hugues Dumont wonders about the enforceability of the manifesto’s ideas. As he sees it, a series of fundamental proposals in the Brussels Manifesto appear difficult to carry out because they are incompatible with the French political class’s concern to conserve a strong tie between Brussels and Wallonia and are totally opposed to the Flemish leaders’ ideas. However, that does not mean that one must be fatalistic. And so, Dumont points to five reforms that he believes are possible: doing away with the COCOM to the benefit of the Brussels Region, lifting the prohibition on the communities’ subsidising bi- or multicultural activities, transferring the power to legislate in bicultural subject matters of regional or local interest to the Brussels Region, giving this same region the power to organise bilingual education, and, finally, eliminating the COCOF as a federated political entity

The institutional future of Brussels

A number of public policies – from the regional organisation of multilingual education to the development of multicultural activities, with consistent management of the various Community and regional powers in between – have a hard time fitting into Brussels’s current framework. The matter of reforming this framework, whether slightly or radically, is thus regularly brought up.Brussels Studies has chosen to ask the question of Brussels’s institutional future based on a widely circulated document that proposes some rather radical solutions, namely, the “Brussels Manifesto” (http://www.manifestobru.be). Without delivering a “turnkey” institutional model, its signatories advocate developing a federalism that relies heavily on the regions. A colloquium on the subject was held last 19 March. The proceedings of this colloquium form the backbone of this issue of Brussels Studies, which is published, as usually, in three languages. In a new development, these articles are accompanied by some longer untranslated texts that were supplied by a few of the authors. So, in this issue Alain Maskens, who is the president of the non-profit association Manifesto and co-author of the manifesto itself, engages in a dialogue with two constitutional lawyers: Nicolas Lagasse (FUSL) and Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ co-author of Issue 10 of Brussels Studies), who is likewise a constitutional lawyer, was given the task of drawing the conclusions of the debate.Some very different visions of the region’s future meet each other in this dialogue. Alain Maskens, as a promoter of the Brussels Manifesto, advocates an intensive form of regionalism that leaves the cultural communities with only the powers of the cultural promotion of their respective languages, excluding education, “personalisable” subject matters, and culture. Secondly, he calls for a re-examination of Brussels’s boundaries or, failing that, clear progress towards the creation of an urban community (see moreover Issue 11 of Brussels Studies). The manifesto’s signatories make a particularly original proposal in suggesting that the distinction between the borders of the federated entities and those of the linguistic regions truly be taken seriously. If this were done, enlarging the Brussels-Capital Region would then not challenge the monolingual status of the municipalities that do not enjoy “linguistic easements”. Thirdly, he brings up the region’s chronic under-financing and asks that the region be saved from otherwise unavoidable asphyxiation. Finally, the Brussels Manifesto calls for the creation of bilingual electoral lists on the region’s territory. To do this, it advocates putting an end to the candidates’ identification by language. Consequences would be both the possibility of creating bilingual lists and the elimination of the guarantees of parliamentary representation given to the Flemish residents of Brussels.In focusing on the manifesto’s authors’ goals, i.e., promoting the organisation of bilingual and multicultural cultural activities, developing bilingual education, and waging an effective employment policy, Nicolas Lagasse asks to what extent the proposed solutions fit the bill. At the end of his review it seems to him that these goals would be served better by a reasonable evolution of the current structure than by the far-reaching reforms that the manifesto proposes. In his view, these reforms would be difficult to put into effect. Consequently, he advocates continuing to think in terms of advancing stepwise, building each time on the achievements of the previous step. He even suggests strengthening the communities by removing from the Constitution the clause that limits their actions to the sphere of their own languages. If the wish is to put an end to cultural compartmentalisation in Belgium, he says, everyone must be free to invest in bicultural activities. He even proposes going back on the Saint Quentin agreements that transferred the French-speaking Community’s powers to the French-speaking Community Commission (COCOF). In his opinion, refederating the community powers and simply dismantling the COCOF would improve the coordination and consistency of the policies that are implemented.Jeroen Van Nieuwenhove, for his part, reveals the vagueness of many of the manifesto’s proposals as well as the fact that many of them are unacceptable to Flemish political leaders because they either go against compromises for which they paid dearly or collide head-on with their notions of Belgium and the relations amongst the federated entities that make up the country. So, it appears impossible for him to envision changing the region’s boundaries to make them coincide with Brussels’s economic hinterland. The history of the Flemings’ demands is notably that of their request that the same language rules should apply across the territory of each of the different federated entities and the idea of dissociating regional territory from linguistic territory would not, in Van Nieuwenhove’s view, be likely to get the support of Flemish political circles. In the same vein, ending the guaranteed representation for Brussels’s Flemish residents would, in his view, sever the tie with Flanders, a tie that is one of the last obstacles to separatism.Finally, in drawing his conclusions, Hugues Dumont wonders about the enforceability of the manifesto’s ideas. As he sees it, a series of fundamental proposals in the Brussels Manifesto appear difficult to carry out because they are incompatible with the French political class’s concern to conserve a strong tie between Brussels and Wallonia and are totally opposed to the Flemish leaders’ ideas. However, that does not mean that one must be fatalistic. And so, Dumont points to five reforms that he believes are possible: doing away with the COCOM to the benefit of the Brussels Region, lifting the prohibition on the communities’ subsidising bi- or multicultural activities, transferring the power to legislate in bicultural subject matters of regional or local interest to the Brussels Region, giving this same region the power to organise bilingual education, and, finally, eliminating the COCOF as a federated political entity.De l’organisation d’un enseignement plurilingue au niveau régional au développement d’activités multiculturelles en passant par une gestion cohérente des compétences communautaires et régionales, nombreuses sont les politiques publiques qui trouvent difficilement place dans le cadre bruxellois actuel. Sa réforme – plus ou moins radicale – est donc régulièrement évoquée.Brussels Studies a choisi de se poser la question de l’avenir institutionnel de Bruxelles en partant d’un document largement diffusé et proposant des solutions plutôt radicales : le « Manifeste bruxellois » (http://www.manifestobru.be). Sans pour autant livrer de modèle institutionnel « clé sur porte », ses signataires préconisent le développement d’un fédéralisme fortement axé sur les régions. Un colloque a été organisé le 19 mars dernier, dont les actes constituent ce nouveau numéro de Brussels Studies. Publiés comme à l’habitude en trois langues, ils sont accompagnés, chose nouvelle, de textes plus longs non traduits, fournis par certains auteurs. Alain Maskens, président de l’asbl Manifesto et coauteur du Manifeste y dialogue avec deux constitutionnalistes : Nicolas Lagasse (FUSL) et Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ coauteur du nº 10 de Brussels Studies), également constitutionnaliste, est chargé de tirer des conclusions de l’échange.Des conceptions fort différentes de l’avenir de la région s’y rencontrent. Alain Maskens, promoteur du Manifeste, prône un régionalisme intensif ne laissant aux communautés que les compétences de promotion culturelle d’une langue, à l’exclusion de l’enseignement, des matières personnalisables et de la culture. En deuxième lieu, il réclame un réexamen des frontières bruxelloises ou, à défaut, des avancées claires sur la voie de la constitution d’une communauté urbaine (voyez par ailleurs le nº 11 de Brussels Studies). Proposition particulièrement originale, les signataires du Manifeste suggèrent de prendre réellement au sérieux la distinction entre la frontière des entités fédérées et celle des régions linguistiques. Un élargissement de la Région de Bruxelles-Capitale n’entraînerait donc pas de remise en question du caractère unilingue des communes sans “facilités linguistiques”. Troisièmement, il rappelle le sous-financement chronique de la région et demande qu’elle soit sauvée d’une inéluctable asphyxie. Enfin, le Manifeste appelle à la constitution de listes électorales bilingues sur le territoire de la région. Pour ce faire, il prône la fin de l’identification linguistique des candidats. En découlerait la possibilité de constitution de listes bilingues, mais aussi la suppression des garanties de représentation parlementaire offertes aux Flamands de Bruxelles.Se centrant sur les objectifs poursuivis par les auteurs du Manifeste – favoriser l’organisation d’activités culturelles bilingues et multiculturelles, développer un enseignement bilingue et mener une politique de l’emploi performante – Nicolas Lagasse pose la question de l’adéquation des solutions proposées. Au terme de son examen il lui semble que ces objectifs seraient mieux servis par une évolution raisonnable de la structure actuelle que par les profondes réformes proposées dans le Manifeste. Celles-ci lui paraissant du reste difficilement applicables, il prône une poursuite de la logique des avancées successives sur la base des acquis engrangés précédemment. Il suggère même de renforcer les communautés en supprimant de la Constitution la limitation de leurs actions au domaine de leur propre langue. Si l’on veut mettre fin au cloisonnement culturel en Belgique, dit-il, il faut permettre à chacun d’investir dans des activités biculturelles. Il propose même de revenir sur les accords de la Saint-Quentin qui avaient transféré des compétences de la Communauté française vers la Commission communautaire française (Cocof). Le remembrement des compétences communautaires et la suppression pure et simple de la Cocof lui semblent de nature à améliorer la coordination et la cohérence des politiques mises en œuvre.Jeroen Van Nieuwenhove, quant à lui, met en évidence l’indétermination de beaucoup de propositions du Manifeste, ainsi que le fait que nombre d’entre elles sont inacceptables pour les responsables politiques flamands, soit qu’elles sont contraires à des compromis chèrement acquis par eux, soit qu’elles heurtent de front leurs conceptions de la Belgique et des relations entre les entités fédérées qui la composent. Ainsi, il lui apparaît impossible d’envisager une modification des frontières de la région qui viseraient à les faire coïncider avec l’hinterland économique de Bruxelles. L’histoire des revendications flamandes est notamment celle de leur demande d’uniformisation linguistique du territoire des différentes entités fédérées et l’idée d’une dissociation entre territoire régional et territoire linguistique ne lui semble pas de nature à emporter l’adhésion du monde politique flamand. Dans le même ordre d’idées, la suppression de la représentation garantie des Flamands de Bruxelles romprait, selon lui, le lien avec la Flandre, lequel lien est l’un des derniers obstacles au séparatisme.Enfin, Hugues Dumont, à l’occasion de ses conclusions, s’interroge sur le caractère applicable du Manifeste. En porte-à-faux par rapport au souci de la classe politique francophone de conserver un lien fort entre Bruxelles et la Wallonie et en opposition totale avec bien des conceptions des responsables flamands, une série de propositions fondamentales paraissent difficilement réalisables. Cela ne signifie pas pour lui qu’il faille être fataliste. Et de pointer cinq réformes qui lui paraissent envisageables : la suppression de la Cocom au profit de la Région bruxelloise, la levée de l’interdiction faite aux communautés de subventionner des activités bi- ou multiculturelles, le transfert à la Région bruxelloise de la compétence de légiférer dans les matières biculturelles d’intérêt régional ou local, l’attribution à la même région du pouvoir d’organiser un enseignement bilingue et, enfin, la suppression de la Cocof en tant que collectivité politique fédérée.Organisatie van meertalig onderwijs in het Gewest, ontplooiing van multiculturele activiteiten en coherent beheer van de gewest- en gemeenschapsbevoegdheden zijn voorbeelden van de vele beleidsmaatregelen die moeilijk kunnen worden genomen binnen het huidige Brusselse institutionele landschap. De – min of meer radicale – hervorming van dat landschap wordt dus regelmatig ter sprake gebracht. Brussels Studies wenst het debat over de institutionele toekomst van Brussel op gang te brengen op basis van een op grote schaal verspreid document dat vrij radicale oplossingen aanreikt: het Brussels Manifest (http://www.manifestobru.be). De auteurs van het Brussels Manifest reiken evenwel geen institutioneel model “sleutel op de deur” aan, maar ze staan voor een federaal bestel dat sterk op de gewesten steunt. Op 19 maart jongstleden werd hierover een colloquium gehouden, waarvan de handelingen dit nieuwe nummer van Brussels Studies vormen. Ze zijn naar gewoonte vertaald in drie talen. Nieuw is dat er langere teksten van bepaalde auteurs, die niet vertaald werden, bijgevoegd zijn. Alain Maskens, voorzitter van de vzw Manifesto en coauteur van het Manifest, treedt in dialoog met twee grondwetspecialisten: Nicolas Lagasse (FUSL) en Jeroen Van Nieuwenhove (KULeuven). Hugues Dumont (FUSL – coauteur van Brussels Studies nr. 10), eveneens een grondwetspecialist, trekt de conclusies uit die dialoog.In de dialoog botsen sterk uiteenlopende visies op de toekomst van het Gewest met elkaar. Alain Maskens, promotor van het Manifest, staat voor een doorgedreven regionalisme dat de gemeenschappen enkel nog bevoegdheden laat op het vlak van de culturele promotie van een taal, met uitsluiting van onderwijs, persoonsgebonden aangelegenheden en cultuur. Op de tweede plaats eist hij dat de grenzen van het Brussels Gewest worden herzien of dat er op zijn minst grote stappen met het oog op de oprichting van een stadsgemeenschap (cf. Brussels Studies nr. 11) worden gedaan. De ondertekenaars van het Manifest doen het zeer originele voorstel om het onderscheid tussen de grenzen van de deelgebieden en de grenzen van de taalgebieden ernstig te nemen. Een uitbreiding van het Brussels Gewest zou bijgevolg de eentaligheid van de gemeenten “zonder taalfaciliteiten” niet ter discussie stellen. Op de derde plaats wijst Alain Maskens op de chronische onderfinanciering van het Gewest en vraagt hij om het Gewest van die financiële wurggreep te bevrijden. Ten slotte roept hij op tot tweetalige kieslijsten voor het Brussels Gewest. Daartoe beveelt hij aan om een einde te maken aan de taalaanhorigheid van de kandidaten. Dan zouden tweetalige kieslijsten mogelijk worden, maar zouden de Vlaamse Brusselaars hun gewaarborgde vertegenwoordiging in het Brussels Parlement verliezen.Nicolas Lagasse neemt de doelstellingen van de auteurs van het Manifest – de organisatie van tweetalige en meertalige culturele activiteiten, tweetalig onderwijs en een performant werkgelegenheidsbeleid – onder de loep. Hij vraagt zich af of de voorgestelde oplossingen adequaat zijn. Na zijn onderzoek komt hij tot de slotsom dat die doelstellingen beter bereikt kunnen worden via een geleidelijke evolutie van de huidige structuur dan via de radicale hervormingen die in het Manifest worden voorgesteld. Hij vindt trouwens dat ze moeilijk geconcretiseerd kunnen worden. Hij is voorstander van de methode van opeenvolgende geleidelijke hervormingen op basis van wat reeds verworven is. Hij stelt zelfs voor om de bevoegdheden van de gemeenschappen uit te breiden door de grondwettelijke bepaling volgens welke ze hun acties tot hun taalgebied moeten beperken, te schrappen. Als men een einde wil maken aan de culturele verzuiling in België, dan moet iedereen kunnen investeren in biculturele activiteiten. Hij stelt zelfs voor om de SintKwintensakkoorden, die bevoegdheden van de Franse Gemeenschap aan de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) hadden overgedragen, te herzien. Volgens hem zou een herschikking van de gemeenschapsbevoegdheden en de afschaffing zonder meer van de Cocof de coördinatie en de coherentie van het beleid verbeteren.Jeroen Van Nieuwenhove wijst erop dat veel voorstellen in het Manifest vaag blijven. Bovendien zijn een aantal ervan onaanvaardbaar voor de Vlaamse politici, omdat ze in strijd zijn met de compromissen waarvoor ze hebben gestreden, of omdat ze haaks staan op hun visie op België en de betrekkingen tussen de deelgebieden. Volgens hem is het ondenkbaar om de grenzen van het Brussels Gewest te wijzigen, zodat het economisch hinterland van Brussel in het Gewest wordt geïntegreerd. In hun eisen hebben de Vlamingen steeds aangedrongen op eentaligheid op het grondgebied van de verschillende deelgebieden. Het idee om het gewestelijk grondgebied en het taalgebied van elkaar los te koppelen zou volgens Jeroen Van Nieuwenhove dan ook nooit goedgekeurd worden door de Vlaamse politici. De afschaffing van de gewaarborgde vertegenwoordiging van de Vlaamse Brusselaars zou volgens hem de banden met Vlaanderen, een van de laatste obstakels voor het separatisme, doorsnijden.Ten slotte stelt Hugues Dumont in zijn conclusies de vraag of de voorstellen in het Manifest in de praktijk haalbaar zijn. Ze staan haaks op het streven van de Franstalige politici om een sterke band tussen Brussel en Wallonië te behouden en zijn volledig in strijd met heel wat opvattingen van de Vlaamse politici. Een reeks fundamentele voorstellen lijken dan ook moeilijk realiseerbaar. Dat betekent volgens hem niet dat we fatalistisch moeten zijn. Hij wijst op vijf hervormingen die volgens hem een haalbare kaart zijn: de afschaffing van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de overdracht van haar bevoegdheden aan het Brussels Gewest, de opheffing van het verbod voor de gemeenschappen om bi- of multiculturele activiteiten te subsidiëren, de overdracht aan het Brussels Gewest van de wetgevende bevoegdheid inzake biculturele aangelegenheden van regionaal of lokaal belang, de toewijzing aan het Gewest van de bevoegdheid om tweetalig onderwijs te organiseren en, tot slot, de afschaffing van de Cocof als gezagsniveau

L’avenir institutionnel de Bruxelles

De l’organisation d’un enseignement plurilingue au niveau régional au développement d’activités multiculturelles en passant par une gestion cohérente des compétences communautaires et régionales, nombreuses sont les politiques publiques qui trouvent difficilement place dans le cadre bruxellois actuel. Sa réforme – plus ou moins radicale – est donc régulièrement évoquée.Brussels Studies a choisi de se poser la question de l’avenir institutionnel de Bruxelles en partant d’un document largement diffusé et proposant des solutions plutôt radicales : le « Manifeste bruxellois » (http://www.manifestobru.be). Sans pour autant livrer de modèle institutionnel « clé sur porte », ses signataires préconisent le développement d’un fédéralisme fortement axé sur les régions. Un colloque a été organisé le 19 mars dernier, dont les actes constituent ce nouveau numéro de Brussels Studies. Publiés comme à l’habitude en trois langues, ils sont accompagnés, chose nouvelle, de textes plus longs non traduits, fournis par certains auteurs. Alain Maskens, président de l’asbl Manifesto et coauteur du Manifeste y dialogue avec deux constitutionnalistes : Nicolas Lagasse (FUSL) et Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ coauteur du nº 10 de Brussels Studies), également constitutionnaliste, est chargé de tirer des conclusions de l’échange.Des conceptions fort différentes de l’avenir de la région s’y rencontrent. Alain Maskens, promoteur du Manifeste, prône un régionalisme intensif ne laissant aux communautés que les compétences de promotion culturelle d’une langue, à l’exclusion de l’enseignement, des matières personnalisables et de la culture. En deuxième lieu, il réclame un réexamen des frontières bruxelloises ou, à défaut, des avancées claires sur la voie de la constitution d’une communauté urbaine (voyez par ailleurs le nº 11 de Brussels Studies). Proposition particulièrement originale, les signataires du Manifeste suggèrent de prendre réellement au sérieux la distinction entre la frontière des entités fédérées et celle des régions linguistiques. Un élargissement de la Région de Bruxelles-Capitale n’entraînerait donc pas de remise en question du caractère unilingue des communes sans “facilités linguistiques”. Troisièmement, il rappelle le sous-financement chronique de la région et demande qu’elle soit sauvée d’une inéluctable asphyxie. Enfin, le Manifeste appelle à la constitution de listes électorales bilingues sur le territoire de la région. Pour ce faire, il prône la fin de l’identification linguistique des candidats. En découlerait la possibilité de constitution de listes bilingues, mais aussi la suppression des garanties de représentation parlementaire offertes aux Flamands de Bruxelles.Se centrant sur les objectifs poursuivis par les auteurs du Manifeste – favoriser l’organisation d’activités culturelles bilingues et multiculturelles, développer un enseignement bilingue et mener une politique de l’emploi performante – Nicolas Lagasse pose la question de l’adéquation des solutions proposées. Au terme de son examen il lui semble que ces objectifs seraient mieux servis par une évolution raisonnable de la structure actuelle que par les profondes réformes proposées dans le Manifeste. Celles-ci lui paraissant du reste difficilement applicables, il prône une poursuite de la logique des avancées successives sur la base des acquis engrangés précédemment. Il suggère même de renforcer les communautés en supprimant de la Constitution la limitation de leurs actions au domaine de leur propre langue. Si l’on veut mettre fin au cloisonnement culturel en Belgique, dit-il, il faut permettre à chacun d’investir dans des activités biculturelles. Il propose même de revenir sur les accords de la Saint-Quentin qui avaient transféré des compétences de la Communauté française vers la Commission communautaire française (Cocof). Le remembrement des compétences communautaires et la suppression pure et simple de la Cocof lui semblent de nature à améliorer la coordination et la cohérence des politiques mises en œuvre.Jeroen Van Nieuwenhove, quant à lui, met en évidence l’indétermination de beaucoup de propositions du Manifeste, ainsi que le fait que nombre d’entre elles sont inacceptables pour les responsables politiques flamands, soit qu’elles sont contraires à des compromis chèrement acquis par eux, soit qu’elles heurtent de front leurs conceptions de la Belgique et des relations entre les entités fédérées qui la composent. Ainsi, il lui apparaît impossible d’envisager une modification des frontières de la région qui viseraient à les faire coïncider avec l’hinterland économique de Bruxelles. L’histoire des revendications flamandes est notamment celle de leur demande d’uniformisation linguistique du territoire des différentes entités fédérées et l’idée d’une dissociation entre territoire régional et territoire linguistique ne lui semble pas de nature à emporter l’adhésion du monde politique flamand. Dans le même ordre d’idées, la suppression de la représentation garantie des Flamands de Bruxelles romprait, selon lui, le lien avec la Flandre, lequel lien est l’un des derniers obstacles au séparatisme.Enfin, Hugues Dumont, à l’occasion de ses conclusions, s’interroge sur le caractère applicable du Manifeste. En porte-à-faux par rapport au souci de la classe politique francophone de conserver un lien fort entre Bruxelles et la Wallonie et en opposition totale avec bien des conceptions des responsables flamands, une série de propositions fondamentales paraissent difficilement réalisables. Cela ne signifie pas pour lui qu’il faille être fataliste. Et de pointer cinq réformes qui lui paraissent envisageables : la suppression de la Cocom au profit de la Région bruxelloise, la levée de l’interdiction faite aux communautés de subventionner des activités bi- ou multiculturelles, le transfert à la Région bruxelloise de la compétence de légiférer dans les matières biculturelles d’intérêt régional ou local, l’attribution à la même région du pouvoir d’organiser un enseignement bilingue et, enfin, la suppression de la Cocof en tant que collectivité politique fédérée.Organisatie van meertalig onderwijs in het Gewest, ontplooiing van multiculturele activiteiten en coherent beheer van de gewest- en gemeenschapsbevoegdheden zijn voorbeelden van de vele beleidsmaatregelen die moeilijk kunnen worden genomen binnen het huidige Brusselse institutionele landschap. De – min of meer radicale – hervorming van dat landschap wordt dus regelmatig ter sprake gebracht. Brussels Studies wenst het debat over de institutionele toekomst van Brussel op gang te brengen op basis van een op grote schaal verspreid document dat vrij radicale oplossingen aanreikt: het Brussels Manifest (http://www.manifestobru.be). De auteurs van het Brussels Manifest reiken evenwel geen institutioneel model “sleutel op de deur” aan, maar ze staan voor een federaal bestel dat sterk op de gewesten steunt. Op 19 maart jongstleden werd hierover een colloquium gehouden, waarvan de handelingen dit nieuwe nummer van Brussels Studies vormen. Ze zijn naar gewoonte vertaald in drie talen. Nieuw is dat er langere teksten van bepaalde auteurs, die niet vertaald werden, bijgevoegd zijn. Alain Maskens, voorzitter van de vzw Manifesto en coauteur van het Manifest, treedt in dialoog met twee grondwetspecialisten: Nicolas Lagasse (FUSL) en Jeroen Van Nieuwenhove (KULeuven). Hugues Dumont (FUSL – coauteur van Brussels Studies nr. 10), eveneens een grondwetspecialist, trekt de conclusies uit die dialoog.In de dialoog botsen sterk uiteenlopende visies op de toekomst van het Gewest met elkaar. Alain Maskens, promotor van het Manifest, staat voor een doorgedreven regionalisme dat de gemeenschappen enkel nog bevoegdheden laat op het vlak van de culturele promotie van een taal, met uitsluiting van onderwijs, persoonsgebonden aangelegenheden en cultuur. Op de tweede plaats eist hij dat de grenzen van het Brussels Gewest worden herzien of dat er op zijn minst grote stappen met het oog op de oprichting van een stadsgemeenschap (cf. Brussels Studies nr. 11) worden gedaan. De ondertekenaars van het Manifest doen het zeer originele voorstel om het onderscheid tussen de grenzen van de deelgebieden en de grenzen van de taalgebieden ernstig te nemen. Een uitbreiding van het Brussels Gewest zou bijgevolg de eentaligheid van de gemeenten “zonder taalfaciliteiten” niet ter discussie stellen. Op de derde plaats wijst Alain Maskens op de chronische onderfinanciering van het Gewest en vraagt hij om het Gewest van die financiële wurggreep te bevrijden. Ten slotte roept hij op tot tweetalige kieslijsten voor het Brussels Gewest. Daartoe beveelt hij aan om een einde te maken aan de taalaanhorigheid van de kandidaten. Dan zouden tweetalige kieslijsten mogelijk worden, maar zouden de Vlaamse Brusselaars hun gewaarborgde vertegenwoordiging in het Brussels Parlement verliezen.Nicolas Lagasse neemt de doelstellingen van de auteurs van het Manifest – de organisatie van tweetalige en meertalige culturele activiteiten, tweetalig onderwijs en een performant werkgelegenheidsbeleid – onder de loep. Hij vraagt zich af of de voorgestelde oplossingen adequaat zijn. Na zijn onderzoek komt hij tot de slotsom dat die doelstellingen beter bereikt kunnen worden via een geleidelijke evolutie van de huidige structuur dan via de radicale hervormingen die in het Manifest worden voorgesteld. Hij vindt trouwens dat ze moeilijk geconcretiseerd kunnen worden. Hij is voorstander van de methode van opeenvolgende geleidelijke hervormingen op basis van wat reeds verworven is. Hij stelt zelfs voor om de bevoegdheden van de gemeenschappen uit te breiden door de grondwettelijke bepaling volgens welke ze hun acties tot hun taalgebied moeten beperken, te schrappen. Als men een einde wil maken aan de culturele verzuiling in België, dan moet iedereen kunnen investeren in biculturele activiteiten. Hij stelt zelfs voor om de SintKwintensakkoorden, die bevoegdheden van de Franse Gemeenschap aan de Franse Gemeenschapscommissie (Cocof) hadden overgedragen, te herzien. Volgens hem zou een herschikking van de gemeenschapsbevoegdheden en de afschaffing zonder meer van de Cocof de coördinatie en de coherentie van het beleid verbeteren.Jeroen Van Nieuwenhove wijst erop dat veel voorstellen in het Manifest vaag blijven. Bovendien zijn een aantal ervan onaanvaardbaar voor de Vlaamse politici, omdat ze in strijd zijn met de compromissen waarvoor ze hebben gestreden, of omdat ze haaks staan op hun visie op België en de betrekkingen tussen de deelgebieden. Volgens hem is het ondenkbaar om de grenzen van het Brussels Gewest te wijzigen, zodat het economisch hinterland van Brussel in het Gewest wordt geïntegreerd. In hun eisen hebben de Vlamingen steeds aangedrongen op eentaligheid op het grondgebied van de verschillende deelgebieden. Het idee om het gewestelijk grondgebied en het taalgebied van elkaar los te koppelen zou volgens Jeroen Van Nieuwenhove dan ook nooit goedgekeurd worden door de Vlaamse politici. De afschaffing van de gewaarborgde vertegenwoordiging van de Vlaamse Brusselaars zou volgens hem de banden met Vlaanderen, een van de laatste obstakels voor het separatisme, doorsnijden.Ten slotte stelt Hugues Dumont in zijn conclusies de vraag of de voorstellen in het Manifest in de praktijk haalbaar zijn. Ze staan haaks op het streven van de Franstalige politici om een sterke band tussen Brussel en Wallonië te behouden en zijn volledig in strijd met heel wat opvattingen van de Vlaamse politici. Een reeks fundamentele voorstellen lijken dan ook moeilijk realiseerbaar. Dat betekent volgens hem niet dat we fatalistisch moeten zijn. Hij wijst op vijf hervormingen die volgens hem een haalbare kaart zijn: de afschaffing van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de overdracht van haar bevoegdheden aan het Brussels Gewest, de opheffing van het verbod voor de gemeenschappen om bi- of multiculturele activiteiten te subsidiëren, de overdracht aan het Brussels Gewest van de wetgevende bevoegdheid inzake biculturele aangelegenheden van regionaal of lokaal belang, de toewijzing aan het Gewest van de bevoegdheid om tweetalig onderwijs te organiseren en, tot slot, de afschaffing van de Cocof als gezagsniveau.A number of public policies – from the regional organisation of multilingual education to the development of multicultural activities, with consistent management of the various Community and regional powers in between – have a hard time fitting into Brussels’s current framework. The matter of reforming this framework, whether slightly or radically, is thus regularly brought up.Brussels Studies has chosen to ask the question of Brussels’s institutional future based on a widely circulated document that proposes some rather radical solutions, namely, the “Brussels Manifesto” (http://www.manifestobru.be). Without delivering a “turnkey” institutional model, its signatories advocate developing a federalism that relies heavily on the regions. A colloquium on the subject was held last 19 March. The proceedings of this colloquium form the backbone of this issue of Brussels Studies, which is published, as usually, in three languages. In a new development, these articles are accompanied by some longer untranslated texts that were supplied by a few of the authors. So, in this issue Alain Maskens, who is the president of the non-profit association Manifesto and co-author of the manifesto itself, engages in a dialogue with two constitutional lawyers: Nicolas Lagasse (FUSL) and Jeroen Van Nieuwenhove (KUL). Hugues Dumont (FUSL ‑ co-author of Issue 10 of Brussels Studies), who is likewise a constitutional lawyer, was given the task of drawing the conclusions of the debate.Some very different visions of the region’s future meet each other in this dialogue. Alain Maskens, as a promoter of the Brussels Manifesto, advocates an intensive form of regionalism that leaves the cultural communities with only the powers of the cultural promotion of their respective languages, excluding education, “personalisable” subject matters, and culture. Secondly, he calls for a re-examination of Brussels’s boundaries or, failing that, clear progress towards the creation of an urban community (see moreover Issue 11 of Brussels Studies). The manifesto’s signatories make a particularly original proposal in suggesting that the distinction between the borders of the federated entities and those of the linguistic regions truly be taken seriously. If this were done, enlarging the Brussels-Capital Region would then not challenge the monolingual status of the municipalities that do not enjoy “linguistic easements”. Thirdly, he brings up the region’s chronic under-financing and asks that the region be saved from otherwise unavoidable asphyxiation. Finally, the Brussels Manifesto calls for the creation of bilingual electoral lists on the region’s territory. To do this, it advocates putting an end to the candidates’ identification by language. Consequences would be both the possibility of creating bilingual lists and the elimination of the guarantees of parliamentary representation given to the Flemish residents of Brussels.In focusing on the manifesto’s authors’ goals, i.e., promoting the organisation of bilingual and multicultural cultural activities, developing bilingual education, and waging an effective employment policy, Nicolas Lagasse asks to what extent the proposed solutions fit the bill. At the end of his review it seems to him that these goals would be served better by a reasonable evolution of the current structure than by the far-reaching reforms that the manifesto proposes. In his view, these reforms would be difficult to put into effect. Consequently, he advocates continuing to think in terms of advancing stepwise, building each time on the achievements of the previous step. He even suggests strengthening the communities by removing from the Constitution the clause that limits their actions to the sphere of their own languages. If the wish is to put an end to cultural compartmentalisation in Belgium, he says, everyone must be free to invest in bicultural activities. He even proposes going back on the Saint Quentin agreements that transferred the French-speaking Community’s powers to the French-speaking Community Commission (COCOF). In his opinion, refederating the community powers and simply dismantling the COCOF would improve the coordination and consistency of the policies that are implemented.Jeroen Van Nieuwenhove, for his part, reveals the vagueness of many of the manifesto’s proposals as well as the fact that many of them are unacceptable to Flemish political leaders because they either go against compromises for which they paid dearly or collide head-on with their notions of Belgium and the relations amongst the federated entities that make up the country. So, it appears impossible for him to envision changing the region’s boundaries to make them coincide with Brussels’s economic hinterland. The history of the Flemings’ demands is notably that of their request that the same language rules should apply across the territory of each of the different federated entities and the idea of dissociating regional territory from linguistic territory would not, in Van Nieuwenhove’s view, be likely to get the support of Flemish political circles. In the same vein, ending the guaranteed representation for Brussels’s Flemish residents would, in his view, sever the tie with Flanders, a tie that is one of the last obstacles to separatism.Finally, in drawing his conclusions, Hugues Dumont wonders about the enforceability of the manifesto’s ideas. As he sees it, a series of fundamental proposals in the Brussels Manifesto appear difficult to carry out because they are incompatible with the French political class’s concern to conserve a strong tie between Brussels and Wallonia and are totally opposed to the Flemish leaders’ ideas. However, that does not mean that one must be fatalistic. And so, Dumont points to five reforms that he believes are possible: doing away with the COCOM to the benefit of the Brussels Region, lifting the prohibition on the communities’ subsidising bi- or multicultural activities, transferring the power to legislate in bicultural subject matters of regional or local interest to the Brussels Region, giving this same region the power to organise bilingual education, and, finally, eliminating the COCOF as a federated political entity

Marine diatoms record Late Holocene regime shifts in the Pikialasorsuaq ecosystem

Abstract The Pikialasorsuaq (North Water polynya) is an area of local and global cultural and ecological significance. However, over the last decades, the region has been subject to rapid warming, and in some recent years, the seasonal ice arch that has historically defined the polynya's northern boundary has failed to form. Both factors are deemed to alter the polynya's ecosystem functioning. To understand how climate‐induced changes to the Pikialasorsuaq impact the basis of the marine food web, we explored diatom community‐level responses to changing conditions, from a sediment core spanning the last 3800 years. Four metrics were used: total diatom concentrations, taxonomic composition, mean size, and diversity. Generalized additive model statistics highlight significant changes at ca. 2400, 2050, 1550, 1200, and 130 cal years BP, all coeval with known transitions between colder and warmer intervals of the Late Holocene, and regime shifts in the Pikialasorsuaq. Notably, a weaker/contracted polynya during the Roman Warm Period and Medieval Climate Anomaly caused the diatom community to reorganize via shifts in species composition, with the presence of larger taxa but lower diversity, and significantly reduced export production. This study underlines the high sensitivity of primary producers to changes in the polynya dynamics and illustrates that the strong pulse of early spring cryopelagic diatoms that makes the Pikialasorsuaq exceptionally productive may be jeopardized by rapid warming and associated Nares Strait ice arch destabilization. Future alterations to the phenology of primary producers may disproportionately impact higher trophic levels and keystone species in this region, with implications for Indigenous Peoples and global diversity

Evaluating the role of Atlantic Water advection to the Arctic Ocean on geological, historical, and observational timescales

Recent observations of enhanced oceanic heat transfer into the Arctic concomitant with the rapid sea-ice decrease temptingly suggest a direct relationship between both features. However, except for marginal areas of the Arctic Ocean where warm and saline Atlantic Water (AW) reaches the surface, the majority of AW heat is presently isolated from the sea-ice cover by a cold and fresh halocline layer. No evidence has been found to suggest a weakening of the halocline across the central Arctic basins that would enhance the AW heat transfer to the surface. A more direct link between sea-ice reduction and AW inflow is, however, seen in the inflowing Barents Sea branch in both historical and observational time series. In this presentation the AW advection into the Arctic Ocean and its influence on sea-ice variability will be reviewed from a geological point of view. Records from the geologic past are of great value as the time span of modern observations and historical data is often too short to comprehend long-term trends and causes of AW variability, changes in the marginal ice zone, and the vertical structure of the Arctic water column. Paleoceanographic studies from the recent interglacial indirectly suggest that the strength of AW advection and its propagation into the Arctic interior is effective in melting sea ice in combination with other factors such as insolation, sea level, freshwater input, and upper water mass stratification. However, to date, very little paleoceanographic work in the Arctic has focused on how the strength and position of the halocline has changed during previous interglacial periods. More direct reconstructions of the Arctic’s vertical stratification in the geologic past are needed to provide a longer-term view on the stability of the halocline, and more generally, the role of Atlantic Water inflow on the stability of sea ice in the interior basins