Functional Urban Areas as the Focus of Development Policy in Poland

This article presents the premises, current status and the prospects of using functional urban areas as the focus of Poland's development policy. For the past 10 years, cities, especially large ones, have been increasingly impacting on their surrounding areas defined as functional urban areas. The size of those areas is determined by the process of suburbanisation. The article emphasises the issue of uncoordinated development of functional urban areas surrounding core cities and on grassroot and top-down attempts to integrate their development

Metropolitan areas in the light of the administrative division of Poland

The basic thesis of the paper was that territorial organization of public administration should change in relation to the development of urbanization. Its high dynamics in recent years tends to reflect on the transformation of administrative division of the state. Especially noteworthy in this regard is metropolitan areas status. As a result of metropolisation and suburbanisation, their role in the settlement system of Poland rises, but is not reflected their position in the system of territorial management and planning. For many years, under discussion is an empowerment of the metropolitan areas, which are integrated themselves through cooperation of local government and external suport measures, such as Integrated Territorial Investments.Podstawową tezą pracy jest stwierdzenie, że organizacja terytorialna administracji publicznej powinna zmieniać się w relacji do rozwoju procesów osadniczych. Ich duża dynamika w ostatnich latach skłania do refleksji nad przekształceniami podziału administracyjnego kraju. Na uwagę zasługują kwestie uregulowania statusu miejskich obszarów funkcjonalnych szczególnie dużych miast, określanych jako obszary metropolitalne. W wyniku procesu metropolizacji i suburbanizacji ich rola w systemie osadniczym Polski rośnie, czego jednak nie odzwierciedla ich pozycja w systemie zarządzania terytorialnego ani planowania przestrzennego. Od wielu lat trwają dyskusje nad upodmiotowieniem obszarów metropolitalnych, które integrują się poprzez współpracę samorządową oraz zewnętrzne środki wsparcia, takie jak zintegrowane inwestycje terytorialne

The municipal administrative division in the light of 25 years of local government in Poland

Artykuł przedstawia główne zmiany podziału terytorialnego Polski i ich ocenę na poziomie gminnym. Punktem odniesienia są reformy terytorialne w innych krajach UE, szczególnie tych, które podobnie jak Polska posiadają trójstopniową strukturę terytorialną. Podstawową tezą pracy jest stwierdzenie, że organizacja terytorialna administracji publicznej powinna zmieniać się w relacji do rozwoju procesów politycznych, gospodarczych, społecznych i co dla niej szczególnie istotne, także przestrzennych. Artykuł kończą rekomendacje związane z kierunkami przekształceń lokalnych struktur administracyjnych, takich jak łączenie (fuzje) gmin miejskich i wiejskich.This paper seeks to present the changes in Poland’s territorial division and assess it at the local level (communes). The reference point is provided by the territorial reforms of other EU states, especially those with a three-tier structure, like in Poland. The basic thesis is that the territorial organization of public administration should change so as to keep up with political, economic, social and spatial processes, the latter bearing special importance for this. The paper concludes with recommendations for ways of changing local administrative structures, such as combining, or fusions of urban and rural communes

Development, spatial structure and functions of shopping malls in Poland

The subject of this paper is space-related and functional aspects of the development of Polish shopping malls. In the first part, the article discusses the stages and level of development of shopping centers in Poland. The second part of the article is devoted to the present-day spatial structure of shopping malls and their distribution first of all in biggest cities of the country. Large-lot objects occupy more like 50% of the city's shopping area. The third part of the paper concentrated on the role of the shopping malls in the contemporary live of Polish cities. Larg format retailing plays a significant economic and social role. By generating thousands of jobs, it swells the city budget, satisfies the ever more refined shopping needs of residents, creates new spaces and forms of spending leisure time. Shopping malls leads also to dysfunctions: spatial and social conflicts. The last part of the paper show the possible directions of the development of shopping malls in Poland.Celem artykułu jest przedstawienie przestrzennych i funkcjonalnych aspektów rozwoju centrów handlowych w Polsce. W pierwszej jego części przedstawiono poziom rozwoju tego segmentu handlu. W kolejnej ukazano rozmieszczenie centrów na terenie kraju, którego główną cechą jest silna koncentracja w największych miastach Polski. Nowoczesny handel detaliczny koncentruje w nich ponad 50% całkowitej powierzchni handlowej. Trzecia część pracy koncentruje się na funkcjach centrów handlowych w życiu współczesnych miast. Nowoczesny handel odgrywa znaczącą rolę gospodarczą i społeczną. Generując tysiące miejsc pracy, zasila dochody budżetu miasta, zaspokaja coraz to bardziej wyszukane potrzeby zakupowe mieszkańców, kreuje nowe przestrzenie i formy spędzania wolnego czasu. Lokalizacja kolejnych centrów handlowych prowadzi też do dysfunkcji ‒ konfliktów przestrzennych i społecznych. W ostatniej części pracy przedstawiono perspektywy rozwoju centrów handlowych w najbliższych latach. Od kilku lat staje się jasne, że proces rozwoju nowoczesnej sieci handlowej nie może być żywiołowy, a interwencyjna rola państwa i samo-rządu powinna dotyczyć również tej sfery gospodarki

„Między sztuką a rzemieślnictwem, czyli w poszukiwaniu estetyki teatru Grand-Guignol”

The Grand-Guignol theater is regarded as a common literary genre having nothing in common with the real art. Certainly repertoire of this “bloody scene” was a popular fraction of the boulevard theater. The procurers of a sensation competed in showing images of violence to flatter the tastes of the middle class eager for blood, human remains, gouged out eyes, scream, wheezing and other “special effects”. Nevertheless, authors associated with this movement also created a new aesthetic which was inspired by the achievements of such classics as Guy de Maupassant and Edgar Allan Poe. They were focused on the common goal: to scare the audience. However, they were rather oriented on the psychological dimension of the fear than on the bloody scenes of violence. New playwrights have found in their brilliant predecessors not only a theme of mystery and horror but also have transplanted their prosaic formal measures on the theatrical ground. The dramas were created concise in the form in which the pressure was meant to lead, according to the classical rules, through the point of culmination up to the final solution. In this article the Author presents the quests of writers who have laid down the foundations of the characteristic “theater of cruelty”.Teatr Grand-Guignol od dawna uważany jest za pospolity gatunek niemający nic wspólnego z prawdziwą sztuką. Z pewnością repertuar tej „krwawej sceny” stanowi popularny odłam teatru bulwarowego. Producenci sensacji prześcigali się w ukazywaniu obrazów przemocy, by schlebiać gustom klasy średniej, żądnej krwi, widoku ludzkich szczątków, wydłubanych oczu, krzyku, rzężenia i innych „efektów specjalnych”. Niemniej pisarze związani z tą sceną stworzyli również nową estetykę, która inspiruje się dorobkiem takich autorów jak Guy de Maupassant i Edgar Allan Poe. Przyświecać im będzie wspólny cel: straszenie widzów, ale bardziej będą się koncentrować na psychologicznym wymiarze lęku niż na krwawych scenach przemocy. Nowi dramaturdzy odnajdują w swych genialnych poprzednikach nie tylko tematykę tajemniczości i grozy, ale także przeszczepią na grunt teatralny ich prozatorskie zabiegi formalne. Powstają więc sztuki zwięzłe w formie, w których napięcie ma prowadzić, zgodnie z klasycznymi regułami, do punktu kulminacyjnego i rozwiązania akcji. W niniejszym artykule przedstawione są poszukiwania pisarzy, którzy kładą podwaliny pod swoisty „teatr okrucieństwa”

Implementacja Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w miejskich obszarach funkcjonalnych. Przykład metropolii Poznań

The subject of this article is the description of the new cohesion policy instrument of the EU, namely Integrated Territorial Investments (ITI) and the analysis of its implementation in Poland, with particular reference to the functional area of Poznań. The implementation of the ITI has been presented in the light of the inter-municipal cooperation carried out within the Poznań Metropolitan Association. This area is characterized by a “bottom-up approach” for integrated management. In conclusion, the Integrated Territorial Instrument Investments has been evaluated as a factor that initiates or deepens cooperation and contributes to the development of urban functional areas.Przedmiotem artykułu jest charakterystyka nowego instrumentu polityki spójności UE, jakim są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) oraz analiza jego implementacji w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru funkcjonalnego Poznania. Wdrażanie ZIT przedstawiono w świetle realizowanej do tej pory współpracy interkomunalnej w ramach Stowarzyszenia Metropolia Poznań. Obszar ten odznacza się „oddolną ścieżką dojścia” do zintegrowanego zarządzania. W konkluzji dokonano oceny instrumentu ZIT jako czynnika inicjującego bądź pogłębiającego współpracę oraz przyczyniającego się do rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych

Retail trade in the functional and spatial development of towns

W artykule przedstawiono zmiany w sferze handlu, jakie zaszły w ostatnich 20 latach w miastach polskich, szczególnie dużych. Rozwój różnorodnych segmentów i form sprzedaży doprowadził do diametralnych przekształceń struktury branżowej i przestrzennej handlu. Nowoczesny handel detaliczny, głównie wielkopowierzchniowy, stał się jedną z wizytówek współczesnych miast, współdecydując o ich funkcjonalnym i architektonicznym wizerunku. Handel odgrywa znaczącą rolę gospodarczą i społeczną. Generując tysiące miejsc pracy, zasila dochody budżetu miasta, zaspokaja coraz to bardziej wyszukane potrzeby zakupowe mieszkańców, kreuje nowe przestrzenie i formy spędzania wolnego czasu, prowadzi też do dysfunkcji – konfliktów przestrzennych i społecznych. Od kilku lat stało się jasne, że proces rozwoju sieci handlowej nie może być żywiołowy, a interwencyjna rola państwa i samorządu powinna dotyczyć również tej sfery gospodarki. Zachowanie równowagi między handlem nowoczesnym a tradycyjnym stanowi najważniejsze wyzwanie dla rozwoju sieci handlowej polskich miast w najbliższych latach.The article presents changes in retail trade that have taken place over the last 20 years in Polish towns, especially big cities. The development of a diversity of segments and forms of sale has led to a radical transformation of the commodity and spatial structure of retailing. Modern retailing, mostly large-scale, has become one of the characteristics of cities today, determining their functional and architectural image to a large extent. Retailing plays a significant economic and social role. By generating thousands of jobs, it swells the city budget, satisfies the ever more refined shopping needs of residents, creates new spaces and forms of spending leisure time, but also leads to dysfunctions: spatial and social conflicts. The last years have made it obvious that the development of the retailing system cannot be spontaneous, and that state and local government intervention should also apply in this sphere of the economy. Preserving a balance between modern and traditional retailing is the chief challenge for the development of the retail system in Polish towns over the next few years

Goll i Witkacy: między ekspresjonizmem a surrealizmem

Studiując dzieła, a nade wszystko teksty teoretyczne Yvana Golla i Stanisława Ignacego Witkiewicza, trudno nie zwrócić uwagi na wiele punktów wspólnych pomiędzy tymi wielkimi twórcami teatru. O ile Polak znał ponad wszelką wątpliwość surrealizm i wiele innych izmów panujących w Europie pierwszych dziesięcioleci XX wieku, o tyle Alzatczyk pochodzenia żydowskiego z pewnością nie miał możliwości zapoznania się z dokonaniami propagatora Czystej Formy. Niemniej, obaj stworzyli podobne, choć nieco różniące się między sobą, dwie estetyki teatralne, które wpisują się w Wielką Reformę Teatralną, i czynili to w tym samym czasie. Choć te dwie silne osobowości artystyczne nie znały się, to jednak wypracowały analogiczną nowatorską formułę ekspresji, zrodzoną w tyglu wielokulturowości, jakim była w owych czasach awangardowa Europa.Studying works, especially theoretical texts of Yvan Goll and Stanisław Ignacy Witkiewicz it is difficult not to pay attention to many common points between these two great creators of the theatre. Supposing the Pole knew beyond a reasonable doubt surrealism and many other “isms” prevailing in Europe in the first decades of the twentieth century, it is quite sure that the Alsatian with Jewish origins did not have the opportunity to get acquainted with the achievements of the initiator of the Pure Form. Nevertheless, they both created the two similar, but slightly different from each other, theatrical aesthetics, which constitute a part of the Great Theatre Reform and they did it at the same time. Although these two strong artistic personalities did not know each other, they have developed an analogous innovative formula of expression, created in the crucible of multiculturalism, which at that time was the avant-garde Europe

La propaganda sul palcoscenico: teatro della contestazione sociale in Francia a cavallo tra l’800 e il 900

The author of the article presents the main characteristics of the theater of social protest in France, which enjoyed an indisputable esteem for three decades before the First World War. Anticipating the event of agitprop, that theater, intentionally neglected for almost a century, resorted to various forms of propaganda which aimed to win the favor with the public, a victim of the unfair capitalist system. At first glance, the goal of the anarchist authors was to open the eyes of the poor to the injustices of the bourgeois order and then to incite them to social protest. The dissemination of libertarian concepts was done through naturalist and feminist plays, melodramas and farces which approximated the old tradition of popular theater.L’autore dell’articolo presenta le caratteristiche principali del teatro della contestazione sociale in Francia, che godeva di una stima incontestabile durante i tre decenni precedenti la prima guerra mondiale. Anticipando l’avvenimento dell’agit-prop, quel teatro, trascurato intenzionalmente per quasi un secolo, ricorreva a diverse forme di propaganda che miravano a conquistare il favore del pubblico, vittima del sistema capitalista iniquo. Di primo acchito, l’obiettivo degli autori di matrice anarchica era di aprire gli occhi dei poveri sulle ingiustizie dell’ordine borghese per poi incitarli alla protesta sociale. La diffusione dei concetti libertari si basava su opere naturaliste, femministe, melodrammi e farse che si ravvicinavano alla vecchia tradizione del teatro popolare.Libro publicado gracias al apoyo de la Facultad de Filología de la Universidad de Łódź, del Instituto de Estudios Románicos y de Stowarzyszenie Nauczycieli Akademickich na Rzecz Krzewienia Kultury Języków Europejskic