Stosunki wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Kiejstutowica z książętami mazowieckimi (1432-1440)

Niniejszy materiał jest udostępniony na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0. Pełne postanowienia tej licencji są dostępne pod: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/legalcodeAgnieszka Uziębł

O Łoknickich raz jeszcze. Uzupełnienia i poprawki do artykułu Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku („Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019)

The article offers new information about the Łoknicki family, obtained after the publication of the study devoted to them. It sheds light both on the question of the genealogy of the Łoknickis themselves and of the families related to them by marriage.W artykule przedstawiono nowe informacje dotyczące rodziny Łoknickich uzyskane już po publikacji poświęconego im artykułu. Rzucają one światło zarówno na kwestie genealogii samych Łoknickich, jak również rodzin z nimi spowinowaconych

Śp. Henryk Ruciński 3 VII 1938 – 11 X 2007

Jan Tęgowski, Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Historii527928

Garść uwag o urzędnikach województwa wileńskiego XIV–XVIII wieku

"Od ukazania się pierwszego tomu Urzędników Wielkiego Księstwa Litewskiego pod redakcją Andrzeja Rachuby upłynęło już kilka lat i dziwi nieco, że to znakomite opracowanie nie spotkało się z należnym mu oddźwiękiem. Pełni ono bezcenną rolę źródła informacji w większości prac tyczących dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Z całą pewnością ilość i jakość informacji zawartych w tym wykazie urzędników budzi szacunek i uznanie dla zespołu Autorów."(...

Lithuanian and Masovian contiguousncss in 13th-15th century

Straipsnyje yra analizuojami Lietuvos ir Mazovijos giminių, t. y. Gediminaičių ir Piastų atstovų dinastiniai kontaktai XIII–XV a., kurie nepaisant kultūrinių skirtumų buvo labai dinamiški. XIII a. antrojoje pusėje, siekiant bendrų tikslų, buvo sudaromos santuokos tarp skirtingų šalių kilmingųjų. Pirmasis tokio pobūdžio santuokos pavyzdys – Boleslovo II ir Traidenio dukters Gaudemundos Sofijos vedybos, įvykusios 1279 metais. Būtina atkreipti dėmesį, kad nuotaka buvo kilusi iš pagoniško krašto, tačiau tokios vedybos nebuvo precendentinės Europoje. XIV a. pirmojoje pusėje Plocko kunigaikštis Vaclovas vedė Gedimino dukterį Elžbietą, o jo sūnėnas Boleslovas Jurgis Traidenis vedė Elžbietos jaunesniąją seserį. Tokių santuokų, sudarytų abipusės naudos tikslais, dar padaugėjo XIV a. antrojoje pusėje, kai Mazovijos kunigaikščiai 1373, 1387 ir 1392 metais vedė Gedimino vaikaites – Kęstučio ir Algirdo dukteris. Dar kelios santuokos įvyko ir XV a. Paskutinioji Mazovijos ir Lietuvos kilmingųjų santuoka įvyko tarp Boleslovo IV ir Barboros sūnaus Konrado III ir Onos Radvilaitės 1496 metais. Šių didikų santuokoje gimė keturi vaikai, iš kurių du sūnūs – Stanislovas ir Jonušas buvo paskutinieji Piastų dinastijos vyriškosios linijos atstovai. Straipsnyje aptariamos Piastų ir Gediminaičių atstovų politiniais tikslais sudarytų vedybų aplinkybės, santuokų trukmė ir santuokoje gimę palikuonys.The paper analyses dynasty contacts of Lithuanian and Masovian families, i.e. Gediminid and Piast representatives, in the 13th–15th c., which were very dynamic regardless of cultural differences. In the second half of the 13th c., marriages between the nobility from different countries were concluded seeking common aims. The first such example could be the marriage of Bolesław II and Traidenis’ daughter Gaudemunda Sofija in 1279. It should be noted that the bride descended from the Pagan land, yet this marriage was not a precedent in Europe. In the first half of the 14th c., Duke Wenceslaus of Płock married Gediminas’ daughter Elžbieta, and his nephew Bolesław Jerzy II Trojdenowicz married the younger sister of Elžbieta. The number of similar marriages concluded for the purposes of mutual benefit increased in the second half of the 14th c., when Masovian dukes married Gediminas’ granddaughters – Kęstutis’ and Algirdas’ daughters – in 1373, 1387 and 1392. Several more marriages were concluded in the 15th c. The last marriage of Masovian and Lithuanian nobles was concluded between Konrad III Rudy, son of Bolesław IV Warszawski and Barbara, and Anna Radziwiłł in 1496. They had four children, of whom two sons – Stanisław and Janusz – were the last male representatives of the Piast dynasty. The paper discusses the circumstances of marriages between Piast and Gediminid representatives concluded for political reasons, the duration of these marriages and descendants from these marriages

Nowe źródła do kwestii datacji objęcia rządów na Rusi przez Władysława Opolczyka

As yet it has been claimed in historiography that Władysław Opolczyk assumed power in Ruś Czerwona in 1372. The sources came from a document published by Ludwik Wielki, the king of Hungary and Poland in Bratislava on 10th October 13 72, in which the ruler gave the governor's position in Królestwo Ruskie back to the duke of Opole. It was only J. Krochmal who moved the beginning of his ruling in Ruś to the end of 1371, basing on duke's document released in Przemyśl on 7'h December 13 7 1. The very hypothesis was questioned by S.A. Sroka who treated the document, known only in the form of the copy, as the copier's mistake. The other w ho raised the issue o f moving the date of the on set of ruling o f Władysław Opolczyk in Ruś was Jerzy Horwat. Publishing a document of Witek from Groszowice, from 19'h May 1371, a starost in Opole, he paid attention to the titles of the duke in Opole, where the notion of dominus Russiae appeared. The author added one more source, i.e. an original letter of Władysław Opolczyk published in Lvov on 7'h November 1371, where he titled himself dux Oppoliensis, Welunensis et dominus Russiae. Thus these three documents settle the matter, proving that Ruś Czerwona was given to Władysław Opolczyk on 19'h May 1371 whereas formalized as late as in 1372 when the king published the document in question. So far the act of giving Ruś to Władysław Opolczyk has been perceived, above all, as a form of reward after his loss o f the position o f a palatine in Hungary. The author o f the article claims that the reason was an attempt to protect the Russian territories from Latvians. He associates it with the occupation of territories in Włodzimierz by Kiejstut and Lubart soon after the death of Kazimierz Wielki in late autumn in 1370

Einige Bemerkungen über die Beamten der Vilnius-Woiwodschaft 14.-18. Jh.

1. Introduction. 2. Further comments. 3. Final remarks.1. Wprowadzenie. 2. Dopełnienia. 3. Uwagi końcowe.1. Einführung. 2. Ergänzungen und Korrekturen im Beamtenregister. 3. Schlussbemerkungen

Rodzina Łoknickich herbu Nieczuja na Podlasiu i w powiecie brzesko-litewskim do połowy XVII wieku

Artykuł niniejszy przedstawia rodowód rodziny szlacheckiej Łoknickich herbu Nieczuja w XVI–XVII w. Zwrócono uwagę na zawierane małżeństwa w określonym kręgu średniej szlachty zamieszkującej obszary pograniczne Podlasia z Wielkim Księstwem Litewskim.This article presents the pedigree of the Łoknicki noble family of the Nieczuja coat of arms in the 16th–17th centuries. Attention was paid to marriages in the circles of middle nobility living in the border areas of Podlasie neighbouring with the Grand Duchy of Lithuania