Andrzeja Stawara Brzozowskiego portret podwójny

Andrzej Stawar jest autorem dwóch prac o Brzozowskim. Pierwsza z nich ukazała się w „Dźwigni” w 1928, druga w 1961 roku wychodzi jako osobny esej. W artykule niniejszym, porównując obydwie rozprawy, wskazuję na podobieństwa i różnice pomiędzy nimi. Jednocześnie staram się przyjrzeć czynnikom biograficznym i historycznym, które warunkowały obydwie interpretacje zakorzeniając je w doświadczeniu społecznym i osobistym autora.Andrzej Stawar wrote two studies on Stanisław Brzozowski. The first appeared in the monthly Dźwignia in 1928, while the second was published as a single essay in 1961. Rams highlights the similarities and differences between these two texts. He also examines biographical and historical factors that influenced the two interpretations, linking them with the author’s social and personal experience

At the limits of criticality-based quantum metrology : apparent super-Heisenberg scaling revisited

We address the question of whether the super-Heisenberg scaling for quantum estimation is indeed realizable. We unify the results of two approaches. In the first one, the original system is compared with its copy rotated by the parameter-dependent dynamics. If the parameter is coupled to the one-body part of the Hamiltonian, the precision of its estimation is known to scale at most as N−1 (Heisenberg scaling) in terms of the number of elementary subsystems used N. The second approach compares the overlap between the ground states of the parameter-dependent Hamiltonian in critical systems, often leading to an apparent super-Heisenberg scaling. However, we point out that if one takes into account the scaling of time needed to perform the necessary operations, i.e., ensuring adiabaticity of the evolution, the Heisenberg limit given by the rotation scenario is recovered. We illustrate the general theory on a ferromagnetic Heisenberg spin chain example and show that it exhibits such super-Heisenberg scaling of ground-state fidelity around the critical value of the parameter (magnetic field) governing the one-body part of the Hamiltonian. Even an elementary estimator represented by a single-site magnetization already outperforms the Heisenberg behavior providing the N−1.5 scaling. In this case, Fisher information sets the ultimate scaling as N−1.75, which can be saturated by measuring magnetization on all sites simultaneously. We discuss universal scaling predictions of the estimation precision offered by such observables, both at zero and finite temperatures, and support them with numerical simulations in the model. We provide an experimental proposal of realization of the considered model via mapping the system to ultracold bosons in a periodically shaken optical lattice. We explicitly derive that the Heisenberg limit is recovered when the time needed for preparation of quantum states involved is taken into account

Lewicowa krytyka literacka dwudziestolecia a wizje uspołecznienia literatury. Casus Baczyńskiego, Fika i Stawara

This text is an attempt to identify the literary worldview of left-wing criticism of the Interwar Period in Poland on the example of the works of Stanisław Baczyński, Ignacy Fik and Andrzej Stawar. Based on Marxist categories derived from the language of this formation and using the tools proposed by Pierre Bourdieu, the author attempts, following the analysed authors, to deconstruct the mechanisms operating in the field of literary production that block the possibility of revolutio­nising the field and including culturally subordinated strata in it. This is done by distinguishing and analysing six key categories that play a key role in this process. These are, in turn: 1) education and cultural competence; 2) the autonomy of the creative process and the literary work; 3) aesthetic categories; 4) the literary canon; 5) the creator and the audience; and 6) literature as a space of power.  Tekst stanowi próbę rozpoznania literackiego światopoglądu lewicowej krytyki dwudziestolecia międzywojennego w Polsce na przykładzie twórczości Stanisława Baczyńskiego, Ignacego Fika oraz Andrzeja Stawara. Opierając się na marksistowskich kategoriach pochodzących z języka tej formacji, a także używając narzędzi zaproponowanych przez Pierre’a Bourdieu, autor próbuje, w ślad za analizowanymi autorami, zdekonstruować mechanizmy działające w polu produkcji literackiej blokujące możliwość rewolucjonizacji pola oraz włączenia w nie warstw kulturalnie podporządko­wanych. Służy do tego wyróżnienie i analiza sześciu kluczo­wych kategorii, które odgrywają w tym procesie rolę klu­czową. Są to kolejno: 1) edukacja i kompetencje kulturowe; 2) autonomia procesu twórczego i dzieła literackiego; 3) kategorie estetyczne; 4) kanon literacki; 5) twórca i odbiorca; 6) literatura jako przestrzeń władzy

Queering the media: On the postmodern spaces of emancipation

The virtual space (especially "the new media”) provides non-normative sexual and gender identities with a great chance to change the unfavorable social situation they live in. The possibilities of emancipation, which result from new communication technologies, necessitate the return to the widely understood political, and, at the same time, they force the remodeling and adjusting of the previously used methods of strategic activity to the new environment. In the essay, the author shows that personalized access to a multitude of sources of information and an inner agonism, which is typical of virtual ways of communication, remain the foundation of the political. The main idea is supported by an analysis of events that are the signs of a change that is happening in the sphere of the political. So, we have a pluralism, which enables one to shape their identity in a free way; as a result, one develops a different perception of one's gender identity and sexuality and the meanings they acquire in the social sphere. Then, thanks to the new media, there takes place a change in the representation of queerness, which, according to Ranciere, brings about a new way of conceptualization of queerness. This opens up a totally new horizon of activism for groups who want to change their image in the social imagination. However, it is important to fill the empty spaces between in the content and the visual form of the message, which can only be possible with the agonic and conflictual structure of the message. Finally, we should take into account the way the representation is aestheticized because it remains a key issue in the process of emancipation. The political understood as an area of limitless activity, aimed at changing the representation of non-normative persons, can also soften the subversive force of a message, or remodel it for its own benefit through the opportunistic practices of the mass media. What is more, pluralisation can turn out to be an excuse for those who promote hate, or race hate, speech

Stanisław Brzozowski’s Novel in the Polish People’s Republic: The Outline of Reception History

This paper is an analysis of the discourse emerging around the novels by Stanisław Brzozowski in Poland between 1945 and 1989. The publishing timeline sets the background for the more important focus on the reception of his work. Three distinct periods are discussed – 1945–1956, when his novels were regarded as an aftermath of the interwar period, and thus banned under the Stalinist regime; 1956–1974, when his work was frequently reprinted and became a subject of historical and literary research; finally, 1974–1989, when Brzozowski’s novels came under proper academic [email protected]ł Rams, dr, członek Ośrodka Badań Kulturowych i Literackich nad Komunizmem oraz zespołu Nowej Panoramy Literatury Polskiej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Artykuły publikował w licznych książkach zbiorowych oraz czasopismach m.in. „Tekstach Drugich” i „Pamiętniku Literackim”. Zajmuje się dwudziestowieczną kulturą, literaturą oraz filozofią polską ze szczególnym uwzględnieniem okresu Polski Ludowej oraz edytorstwem cyfrowym.Ośrodek Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem. Instytut Badań Literackich PAN-eł- (1950), Przeszarżowany atak „Nowej Kultury”, „Głos Ludu. Pismo ludu pracującego na Śląsku”, nr 48, s. 3.-eł- (1950), Stanisław Brzozowski wśród Czechów, „Głos Ludu. Pismo ludu pracującego na Śląsku”, nr 46, s. 3.Adamczewski Stanisław (1946), Patronat Brzozowskiego?, „Nauka i Sztuka”, nr 4, s. 31–45.Baczko Bronisław (1974), Absolut moralny i faktyczność istnienia. (Brzozowski w kręgu antropologii Marksa), w: Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego, red. A. Walicki, R. Zimand, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 127–178.BorwiczMichał (1956), Polski poprzednikMalraux, „Kultura” (Paryż), nr 6, 7–8, s. 27–34; 39–56.Brzozowski Stanisław (1946), Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim, Kraków: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.Brzozowski Stanisław (1956), Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim, teksty i przypisy oprac. T. Podoska, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Brzozowski Stanisław (1957), Sam wśród ludzi, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Brzozowski Stanisław (1979), Sam wśród ludzi, oprac. M. Wyka, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Brzozowski Stanisław (1983), Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim, słowo wstępne A. Mencwel, Warszawa: Iskry.Brzozowski Stanisław (2012), Pod ciężarem Boga. Wiry. Płomienie, posł. M. Wyka, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Burek Tomasz (1966), Arcydzieło niedokończone, „Twórczość”, nr 6, s. 73–96.Głowiński Michał (1997), Powieść młodopolska, Kraków: Universitas.Grygorowicz Marek (1972), Samotność i wspólnota. Antynomie myśli w „Płomieniach” Stanisława Brzozowskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne”, seria I, z. 90, s. 29–47.Grygorowicz Marek (1973), Rola krytyki w kształtowaniu koncepcji powieściopisarstwa Stanisława Brzozowskiego, „Litteraria”, t. 5, s. 97–136.Hoffman Paweł (1947), Legenda Stanisława Brzozowskiego, „Nowe Drogi”, nr 2, s. 103––135.Jarosiński Zbigniew (1983), Literatura i nowe społeczeństwo. Idee lewicy literackiej Dwudziestolecia Międzywojennego, Warszawa: Czytelnik.Kijowski Andrzej (1958), A byłaby tęga powieść, „Przegląd Kulturalny”, nr 29, s. 5.Koźniewski Kazimierz (1948), „Płomienie” Brzozowskiego, „Twórczość”, z. 4, s. 109–112.Kulczycka-Saloni Janina (1948), O „Płomieniach” Stanisława Brzozowskiego. Nowa recenzja bardzo starej powieści, „Kuźnica”, nr 32, s. 3–4.Lam Andrzej (1957), Książki przypomniane, „Nowiny Literackie i Wydawnicze”, nr 2, s. 7.Lichański Stefan (1958), Na miarę Fidiasza, „Orka”, nr 33, s. 7.Lichański Stefan (1967), Fundamenty eposu, w: S. Lichański, Cienie i profile, Warszawa: PIW.Maciejewski Jerzy Z. (1974), W kłębowisku przeciwieństw. Obraz idei w prozie narracyjnej Stanisława Brzozowskiego, Warszawa–Poznań: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.Mencwel Andrzej (1976), Stanisław Brzozowski. Kształtowanie myśli krytycznej, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik.Pawłowski Janusz (1972), Brzozowski spłycony, „Literatura”, nr 15, s. 20.pho (1950), Czyja to zasługa, „Nowa Kultura”, nr 3, s. 8.Pieszczachowicz Jan (1967), Płomienie i popioły, „Życie Literackie”, nr 7, s. 1, 12.Pieszczachowicz Jan (1967), Płomienie i popioły (II): Głosy w ciemności, „Życie Literackie”, nr 8, s. 6, 10.Rams Paweł (2017), Między historią a biografią. Funkcjonowanie myśli Stanisława Brzozowskiego w latach 1945–1948, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 23–48.Rogatko Bogdan (1981), Od Przybyszewskiego do Kafki, czyli Brzozowskiego powieści o pracy, „Życie Literackie”, nr 40, s. 15, 17.Schaff Adam (1950), Narodziny i rozwój filozofii marksistowskiej, Warszawa: Książka i Wiedza.Sprusiński Michał (1970), „Dziennik myśli” Stanisława Brzozowskiego, „Twórczość”, nr 11, s. 99.Stępień Marian (1985), Polska lewica literacka, Warszawa: PWN.Szpakowska Małgorzata (1982), Powieść jako powieść, „Twórczość”, nr 1, s. 121–123.Urbanowski Maciej (2013), Brzozowski i powojenna krytyka, w: M. Urbanowski, Od Brzozowskiego do Herberta, Łomianki: Wydawnictwo LTW, s. 51–69.W.J.K. (1958), Samotność heroiczna, „Życie i Myśl”, nr 7/8, s. 171–175.Walicki Andrzej (1977), Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Warszawa: PWN.Wyka Jan (1957), Płomienie, „Nowiny Literackie i Wydawnicze”, nr 10/11, s. 6.Wyka Marta (1972), „Sam wśród ludzi” Brzozowskiego. Propozycje interpretacyjne, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 3–17.Wyka Marta (1972), W kręgu „Płomieni”, „Miesięcznik Literacki”, nr 11, s. 48–58.Wyka Marta (1973), Pierwsze powieści Brzozowskiego, „Ruch Literacki”, z. 5, s. 291–300.Wyka Marta (1974), Bohater w powieściach Brzozowskiego, w: Wokół myśli Stanisława Brzozowskiego, red. A. Walicki, R. Zimand, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 311–329.Wyka Marta (1979), Brzozowskiego powieść nienapisana, „Ruch Literacki”, z. 3, s. 157––168.Wyka Marta (1981), Brzozowski i jego powieści, Kraków: Wydawnictwo Literackie.Wyka Marta (2001), „Poznawać dusze twórcze...”, w: S. Brzozowski, Komentarze poetyckie, wybór i wstęp M. Wyka, oprac. tekstu M. Urbanowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 5–30.14658

The ethics of compassion. Richard Rorty's philosophy in the context of the theory of culture

Richard Rorty rzadko kojarzony jest z myślą etyczną. Niniejsza praca ma na celu wykazanie, że jest to przekonanie mylne. Amerykański neopragmatysta jest bowiem, według autora rozprawy, przedstawicielem nowego sposobu myślenia o etyce. Jest to myślenie holistyczne, odchodzące od wyodrębniania moralności jako osobnego przedmiotu badań filozoficznych uzależniające wszelkie sądy od kontekstu, w jakim pojawia się dany problem. Takie podejście jest związane z neopragmatyzmem Rorty'ego, jego antyrealizmem, nominalizmem oraz kontekstualizmem.Dla celów badawczych autor wyodrębnił jedną kategorię, która jego zdaniem oddaje całościowy zamysł etyki neopragmatystycznej w wydaniu Rorty'ego. Kategorią tą jest współodczuwanie. Pierwszym krokiem jest próba umieszczenia rozważanego terminu (a co za tym idzie całej koncepcji) w kontekście historycznym, dlatego też stanowisko amerykańskiego filozofa zderzone zostało z myślą Maxa Schelera. Tak jak myśl Schelera była w odczuciu autora wydobyciem pewnych tendencji tkwiących w myśli moralnej, była dopełnieniem i przekroczeniem dotychczasowych ujęć, tak myśl Rorty'ego otwiera nowe perspektywy podejmowania kwestii moralnych w oderwaniu od czysto akademickiego dyskursu.Kolejne rozdziały mają na celu zaprezentowanie kategorii współodczuwania w konkretnych kontekstach. Autor poddaje analizie pojęcie w odniesieniu do całości filozofii Rorty'ego ze szczególnym uwzględnieniem problemów dotyczących relacji między jednostką a jednostką oraz między jednostką a społeczeństwem. Autor podejmuje kwestie związane z teorią kultury, a więc epistemologicznym wymiarem współodczuwania, wpływem wyobraźni oraz literatury na zwiększanie się świadomości etycznej jednostki, a co za tym idzie na jej relacje z innymi w obrębie społeczeństwa.Ostatni rozdział jest próbą zbadania, czy i w jaki sposób etyka współodczuwania może pomóc w zmniejszaniu konfliktów związanych ze ścieraniem się różnych kultur, a co za tym idzie różnych wartości i światopoglądów.Paca ma nie tylko charakter sprawozdawczy. Autor stara się polemizować z Rortym tam, gdzie uważa to za konieczne, chcąc jednocześnie ocalić wizję, jaką zaproponował amerykański filozof.Due to popular belief Richard Rorty's philosophy does not relate to ethical thought. This paper's aim is to proof that belief wrong. Due to this paper's author's conviction the american pragmatist represents a new way of thinking about ethics. It is holistic and it departs from separating morality as detached subject of philosophical research. With this attitude every judgement depends on context in which the problem appears. It is also connected with Rorty's neopragmatism, antirealism, nominalism and cotextualism. For research purpose the author of this article separated one category that, in his opinion, gives the big picture of the Rorty's neopragmatic ethics. First step is to put the considered notion (and after that, the whole conception) in historical context and here is why I am opposing american philosopher's attitude to Max Scheler's thought. As Scheler was trying to pull out some tendencies from the moral thought, to fulfil and to go beyond it's contemporary interpretations, Rorty's thought opens new perspectives of discussing moral issues, using more than only academic discourse. Next chapters are going to present categories of compassion in particular contexts. I analyse notions relating to Rorty's philosophy as a whole, paying special attention to problems of relation between individuals, and between individual and society. I discuss questions of culture theory, and so an epistemological side of compassion, the influence of imagination and literature on increasing ethical consiousness of individual, and their relations with others within society.Last chapter is an attempt to examine, if and how the ethics of compassion may be helpful in decreasing a number of conflicts appearing on the cultural differentiation background, including different values and world-views.This paper is not only to reffer problems, but to polemize with Rorty when it may be necessary, preserving the original idea of american philosopher at the same time

Quantum dimensions from local operator excitations in the Ising model

We compare the time evolution of entanglement measures after local operator excitation in the critical Ising model with predictions from conformal field theory. For the spin operator and its descendants we find that Rényi entropies of a block of spins increase by a constant that matches the logarithm of the quantum dimension of the conformal family. However, for the energy operator we find a small constant contribution that differs from the conformal field theory answer equal to zero. We argue that the mismatch is caused by the subtleties in the identification between the local operators in conformal field theory and their lattice counterpart. Our results indicate that evolution of entanglement measures in locally excited states not only constraints this identification, but also can be used to extract non-trivial data about the conformal field theory that governs the critical point. We generalize our analysis to the Ising model away from the critical point, states with multiple local excitations, as well as the evolution of the relative entropy after local operator excitation and discuss universal features that emerge from numerics

Cyfrowa edycja korespondencji Lechonia i Wierzyńskiego (1941–1955) w kontekście prywatności dyskursu. Analiza przypadku

Does digital publication of correspondence have significant influence on the approach to intimacy in relations to traditional publication? We believe it does. However, the change involves not as much the contents of correspondence and the emotional atmosphere it is accompanied by, or its meaning (we omit the issue of the medium’s range), but the functions which a reader receives along with the new tool. The possibilities we demonstrate on the example of digital edition by Jan Lechoń and Kazimierz Wierzyński certainly make it easier to move within the body of text, to search for the most important information, to search the letters in view of a wide range of criteria. At the same time, a user receives processed data, out of its original context and placed in an entirely new one. Although the filters do not strip of the valuating and emotional components, they are read purely in the context of their lexical use, not its surroundings. Digital edition does not have a significant impact on the question concerning the intimacy of a published text, but it extends the range of questions and issues a theorist, a reader, and first of all an editor, must face.Czy cyfrowa publikacja korespondencji w istotny sposób wpływa na ujęcie intymności w stosunku do publikacji tradycyjnej? Sądzimy, że tak. Zmiana ta dotyczy jednak nie tyle treści korespondencji i idącej z nią w parze atmosfery emocjonalnej czy znaczenia (pomijamy problem zasięgu medium), ile funkcji, które użytkownik otrzymuje wraz z nowym narzędziem. Pokazane przez nas na przykładzie cyfrowej edycji listów Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego możliwości na pewno ułatwiają poruszanie się po korpusie tekstów, wyszukiwanie najistotniejszych informacji, przeszukiwanie listów pod kątem szerokiej gamy kryteriów. Jednocześnie użytkownik otrzymuje wypreparowane informacje, pozbawione pierwotnego kontekstu i umieszczone w zupełnie nowym kontekście. Szablony użycia nie pozbawiają wprawdzie wartościującej i emocjonalnej komponenty, jest ona odczytywana jednak wyłącznie za pomocą leksykalnego użycia, a nie otoczenia. Cyfrowa edycja nie wpływa znacząco na pytanie o intymność publikowanego tekstu, ale rozszerza zasadniczo repertuar pytań i problemów, z jakim musi mierzyć się teoretyk, czytelnik, a nade wszystko edytor