From singlehood to marriage: the change of the status and transition of identity

Narzeczeństwo i małżeństwo można traktować nie tylko jako instytucje społeczne, ale jako punkty zwrotne, które poprzez zmianę statusu jednostki rozpoczynają i określają kolejne etapy w biografii, wywierając wpływ na indywidualne doświadczenia jednostek. Celem opracowania jest analiza zakresu redefinicji „ja”: zmian poczucia tożsamości oraz zmian tożsamości społecznej w związku z przechodzeniem od statusu osoby stanu wolnego do bycia małżonkiem. Podstawą jest część autorskiego badania o charakterze jakościowym zrealizowanym w roku 2014 techniką pogłębionego wywiadu indywidualnego. Badaniami objęto 25 zamężnych kobiet i 25 żonatych mężczyzn, których staż małżeński w chwili badania wynosił od 3 do 24 miesięcy. Uzyskane wyniki wskazują, że zakres zmian różni się w zależności od płci, obecności kohabitacji przedzaręczynowej w biografii, niemniej najczęściej transformacje wiążą się z poczuciem własnej wartości, dojrzałości oraz zakresu odpowiedzialności. Niezależnie od rodzaju doświadczanych emocji dla większości respondentów jedynie rozpoczęcie kohabitacji lub ceremonia małżeństwa reorganizuje koncepcję „ja”.Betrothal or marriage may be treated as a kind of a social institution and is described in categories of patterns associated with performing the role of a fiancé, wife or husband. Engagement and marriage also determine new periods in life and can be viewed through a prism of individual experiences of individuals. In the postmodern society identities are no longer received automatically through the rituals and social practices of the traditional social order. The self has become a reflective project. Based on the In-Depth Personal Interviews, the paper examines how young spouses perceive themselves and how their ‘significant others’ perceive them after the betrothal and after marriage. This paper is based mainly on the results of the author’s study carried out in 2014 (25 husbands and other 25 wives; different social status; duration of the marriage 3-24 months). The range of the changes differs among men and women, among premarital cohabitants and non-cohabitants, most often, being connected with the changes in the sense of adulthood, responsibility and the self-esteem. Irrespectively of the quality of emotions experienced, in the majority of respondents only the day of premarital cohabitation or the marriage ceremony itself forced the reorganisation of their self-image

Badenizacja niżowych ugrupowań kultury pucharów lejkowatych w międzyrzeczu Odry i Wisły: 3600/3500-2400/2350 przed Chr. Podstawy systematyki chronologiczno-przestrzennej

The main objective of the dissertation was to discuss, departing from the taxonomical viewpoint, the impact of Baden culture upon the lowlands FBC communities in the Oder and Vistula basins in the period of 3600/3500–2400/2350 BC. The work was conducted within the project „The Great Valley Area of Funnel Beaker Culture Badenization. Carpathian Eneolithic Protocivilization Centre’s Contribution to the Development of the Elbe-Saale and Vistula drainages societies on the threshold of the Early Metal Age”, financed by the Polish Committee for Scientific Research. This project included study of temporal resolution of the youngest FBC societies in the Great Valley area influenced by the protocivilization of Baden societies. Moreover, the identification of representative groups belonging to both cultures has been possible thanks to constructing a register of identifiers of the process in question, including adaptation and transformation of „initial” Baden Culture’s patterns among Kuyavian FBC societies. The project further focused upon synchronization of the lowlands phenomena with the old-highland Badenization processes in the areas of Lesser Poland, Silesia and Moravia. Systematic application of radiocarbon dating made the project particularly remarkable achievement. Altogether, 33 samples have been dated. Thanks to this method, it was possible to define a chronological position of taxons connected with the phenomena related to the Badenization process of the lowlands in three research areas: Kuyavia (mainly), Northern Greater Poland and Lower Silesia (auxiliary data). The project results contributed to the debate on the role of the Baden patterns in the latitudinal system of cultural ties in the Great Valley area between the Elbe-Saale and Vistula rivers. As these phenomena have not yet been satisfactorily recognized, especially in Greater Poland and in the Elbe river basin, a complex comparative analysis, making possible a systematic conceptualization of the process, has not been feasible. The project made possible to capture a historical context of the process of Badenization in the Great Valley zone and identified further research directions. These comprise multidimensional studies of the late and final phase in the development of Funnel Beaker Culture and the emergence of the early Bronze Age civilization in the Great Valley areas

Common Sense in Science

Common sense is an ability common to all people and it is related to right judges based on correct perception. These elements are very important in science too, so common sense could be a universal method of dialog among different disciplines. Critical rationalism of Karl Popper, as a method of verification theories, is a reflection about human perception, it is the way to know the truth and it is objective judging. Polish philosopher Michał Heller points out a characteristics which are necessary to be a good scientist and philosopher: self­‑criticism, objectivism, and discipline in thinking etc., which are common with Popper’s idea. The aim of this article is to show that Heller’s critical rationalism is commonsensical way of practicing science and philosophy.Zdrowy rozsądek jest zdolnością wspólną dla wszystkich ludzi i jest związany z właściwymi sądami opartymi na poprawnym poznaniu. Te elementy są również bardzo ważne w nauce, więc zdrowy rozsądek może być uniwersalną metodą dialogu pomiędzy różnymi dyscyplinami. Krytyczny racjonalizm Karla Poppera jako metoda weryfikacji teorii jest refleksją nad ludzkim poznaniem, sposobem poznawania prawdy i obiektywnym osądzaniem. Polski filozof Michał Heller wskazuje kilka cech charakteru, które są konieczne, by być dobrym naukowcem lub filozofem i które są wspólne z ideą Poppera: samokrytycyzm, obiektywizm, dyscyplina w myśleniu itd. Celem tego artykułu jest pokazanie, że krytyczny racjonalizm Hellera jest zdroworozsądkowym sposobem uprawiania nauki i filozofii

Early medieval stronghold in Bnin near Poznań in the light of dendrochronology

The article presents results of dendrochronological investigations of wooden constructions of the rampart of early medieval stronghold in Bnin (current location Kómik-Bnin), of which a well preserved stone-wooden-earthen fortifications are among the best recognized in Wielkopolska. The site was excavated in the years 1961-1969. The relicts of two phases of the rampart construction discovered in so-called northern trench were dated to the end of the 12,h - beginning of the 13lh century. Based on results of dendrochronological dates of 25 samples taken in 1994, a discovered part of the rampart was constructed in two phases with a break in the year 939. The older construction was finished in 938, while the younger one in 940.The article presents results of dendrochronological investigations of wooden constructions of the rampart of early medieval stronghold in Bnin (current location Kómik-Bnin), of which a well preserved stone-wooden-earthen fortifications are among the best recognized in Wielkopolska. The site was excavated in the years 1961-1969. The relicts of two phases of the rampart construction discovered in so-called northern trench were dated to the end of the 12,h - beginning of the 13lh century. Based on results of dendrochronological dates of 25 samples taken in 1994, a discovered part of the rampart was constructed in two phases with a break in the year 939. The older construction was finished in 938, while the younger one in 940

Strategie radzenia sobie ze stresem wśród personelu medycznego na sali operacyjnej

Introduction. Stress is a constant presence in the work of health care professionals who come into contact with sick and suffering people every day. Medical personnel must possess both professional knowledge, skills, and social competence to best help patients. Coping strategies for stress among medical professionals can vary. One factor that may influence the strategies chosen is personality. Type D personality combines traits of negative emotionality and social inhibition. This personality type predisposes to experiencing increased levels of stress. Aim. The purpose of this study was to determine the level of stress and coping strategies among operating theatre staff. Material and Methods. 100 operating theater employees were surveyed. The study group consisted of nurses/nurses, paramedics, doctors. Questionnaires were used in the study: Perceived Stress Scale (PSS-10), Inventory for the Measurement of Coping with Stress (Mini-COPE), Type D Scale (DS-14) and self-administered questionnaire. Results. Almost half of the subjects (47%) reported high levels of stress and 35 subjects (35%) reported medium levels of stress. The most common coping strategies used to manage stress were active coping, planning, positive reevaluation, acceptance and seeking emotional support. 41% of the respondents demonstrated a Type D personality. Negative emotionality was more strongly indicated than social inhibition. Conclusions. The highest levels of stress are mainly experienced by young women, not in a relationship, with short work experience. Systemic psychological support should be introduced, especially targeted at this group. Due to the shortage of medical staff, measures to prevent professional burnout should also be implemented. A possible solution could be classes or trainings before starting work. Their aim would be to prepare for stressful moments in future work and to teach the most effective ways of coping with stress. (JNNN 2022;11(2):59–64).Wstęp. Stres jest nieustanie obecny w pracy pracowników ochrony zdrowia, którzy każdego dnia mają kontakt z ludźmi chorymi i cierpiącymi. Personel medyczny musi posiadać zarówno fachową wiedzę, umiejętności jak i kompetencje społeczne, aby jak najlepiej pomagać pacjentom. Różne mogą być strategie radzenia sobie ze stresem wśród pracowników medycznych. Jednym z czynników, który może mieć wpływ na wybierane strategie jest osobowość. Osobowość typu D łączy cechy negatywnej emocjonalności i hamowania społecznego. Ten typ osobowości predysponuje do odczuwania zwiększonego nasilenia stresu. Cel. Celem pracy było określenie poziomu stresu oraz strategii radzenia sobie ze stresem wśród pracowników bloku operacyjnego. Materiał i metody. Przebadano 100 pracowników bloku operacyjnego. Badaną grupą stanowili pielęgniarki/pielęgniarze, ratownicy medyczni, lekarze. W badaniach wykorzystano kwestionariusze: Skalę Odczuwanego Stresu (PSS-10), Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem (Mini-COPE), Skalę do pomiaru typu D (DS-14) oraz ankietę własną. Wyniki. Niemal połowa badanych (47%) wykazuje wysoki poziom stresu a u 35 badanych (35%) stwierdzono średni poziom stresu. Najczęściej stosowanymi strategiami radzenia sobie ze stresem były: aktywne radzenie sobie, planowanie, pozytywne przewartościowanie, akceptacja i poszukiwanie wsparcia emocjonalnego. 41% respondentów wykazało osobowość typu D. Negatywna emocjonalność była mocniej zaznaczona niż hamowanie społeczne. Wnioski. Najwyższy poziom stresu odczuwają głównie młode kobiety, nie będące w związku, o krótkim stażu pracy. Należałoby wprowadzić systemowe wsparcie psychologiczne szczególnie ukierunkowane na tę grupę. Z uwagi na niedobory kadrowe pracowników medycznych należy również wdrożyć działania zapobiegające wypaleniu zawodowemu. Możliwym rozwiązaniem mogłyby być zajęcia czy szkolenia jeszcze przed podjęciem pracy. Ich celem byłoby przygotowanie do stresujących momentów w przyszłej pracy i nauczenie najefektywniejszych sposobów radzenia sobie ze stresem. (PNN 2022;11(2):59–64)

Córka na wydaniu. Zakres autonomii kobiety w procesie doboru matrymonialnego w Polsce międzywojennej i współczesnej

Celem opracowania jest zilustrowanie, w jaki sposób reguły doboru matrymonialnego są wzmacniane przez szereg ograniczeń kulturowych na przykładzie zmieniającego się zakresu autonomii kobiety-córki. Podstawą analiz są materiały zastane, tj. publikacje z zakresu historii rodziny oraz badania własne autorki. Artykuł przedstawia społecznie określane zasady wyboru partnera małżeńskiego, a także wzorce obowiązujące na rynku małżeńskim wśród chłopów i inteligencji w Polsce międzywojennej oraz współcześnie. Wskazuje się tu przede wszystkim na wpływ porządku społecznego i wynikającego z niego statusu kobiety-córki na przebieg procesu doboru matrymonialnego (zarówno w aspekcie selekcji partnerów jak i prawidłowości przebiegu znajomości) oraz na kultywowaną obyczajowość przedmałżeńską. Sposób legitymizacji narzeczeństwa i małżeństwa, a co za tym idzie zakres autonomii kobiety, ściśle i niezmiennie wiąże ze statusem społecznym i statusem w rodzinie – bez względu na poddany w opracowaniu analizie okres historyczny. Tylko te kobiety, które są całkowicie niezależne ekonomicznie i mieszkaniowo od rodziny pochodzenia, mogą pozwolić sobie na autorską stylizację przebiegu znajomości przedślubnej oraz ceremonii ślubno-weselnej

Kronika

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA „NOMADYZM A PASTORALIZM W MIĘDZYRZECZU WISŁY I DNIEPRU (NEOLIT, ENEOLIT, EPOKA BRĄZU)”, OBRZYCKO, 7-10 PAŹDZIERNIKA 2003 R