Proje Temelli Eğitimin Kümeleme ve Sınıflama Algoritmaları İle Değerlendirilmesi

Günümüzde bilgisayar teknolojileri her alanda etkin rol oynamaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle her ortamda veriler daha kolay tutulmakta ve bu verileri bilgisayar programları aracılığıyla analiz edecek uzman kişilere olan talep de bu duruma müteakip dünya genelinde artmaktadır. Veri analizi konusunda yeterli düzeyde teorik bilgi edinen Ekonometri mezunlarının Veri Analisti olarak kariyerlerini devam ettirmelerindeki en büyük engel ise bilgisayar teknolojilerine olan uzaklıklarıdır. Bu nedenle Ekonometri Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanım düzeylerini arttıracak eğitimsel yaklaşımlar gerekmektedir. Bilgisayarda yetkinliğin uzun süreli ve ders saatleri dışında da yapılacak olan çalışmalarla kazanılabilmesi nedeniyle proje tabanlı ders yaklaşımları bu durumlarda kullanılabilmektedir. Projeler ile öğrenciler ekip çalışması, araştırma yeteneği, uygulayarak öğrenme ve kendi başlarına öğrenme gibi birçok alanda kendilerini geliştirme şansına sahip olmaktadırlar. Çalışmada bilgisayar ortamında paket programlar kullanılarak proje çalışması yapılan derslerin lisans öğrencilerinin eğitimlerine ne ölçüde etki ettiği incelenmiştir. Bu kapsamda, Likert ve Boolean tipi değişkenlerden meydana gelen bir anket hazırlanmış ve Dokuz Eylül Üniversitesi Ekonometri Bölümü öğrencisi olan 184 kişiye uygulanmıştır. Anket verileri veri madenciliği teknikleri olan iki aşamalı kümeleme ve Ki Kare ölçütlü sınıflama yöntemleriyle değerlendirilerek önemli çıkarımlar sağlanmıştır

Cabbage and fermented vegetables : From death rate heterogeneity in countries to candidates for mitigation strategies of severe COVID-19

Large differences in COVID-19 death rates exist between countries and between regions of the same country. Some very low death rate countries such as Eastern Asia, Central Europe, or the Balkans have a common feature of eating large quantities of fermented foods. Although biases exist when examining ecological studies, fermented vegetables or cabbage have been associated with low death rates in European countries. SARS-CoV-2 binds to its receptor, the angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2). As a result of SARS-CoV-2 binding, ACE2 downregulation enhances the angiotensin II receptor type 1 (AT(1)R) axis associated with oxidative stress. This leads to insulin resistance as well as lung and endothelial damage, two severe outcomes of COVID-19. The nuclear factor (erythroid-derived 2)-like 2 (Nrf2) is the most potent antioxidant in humans and can block in particular the AT(1)R axis. Cabbage contains precursors of sulforaphane, the most active natural activator of Nrf2. Fermented vegetables contain many lactobacilli, which are also potent Nrf2 activators. Three examples are: kimchi in Korea, westernized foods, and the slum paradox. It is proposed that fermented cabbage is a proof-of-concept of dietary manipulations that may enhance Nrf2-associated antioxidant effects, helpful in mitigating COVID-19 severity.Peer reviewe

Nrf2-interacting nutrients and COVID-19 : time for research to develop adaptation strategies

There are large between- and within-country variations in COVID-19 death rates. Some very low death rate settings such as Eastern Asia, Central Europe, the Balkans and Africa have a common feature of eating large quantities of fermented foods whose intake is associated with the activation of the Nrf2 (Nuclear factor (erythroid-derived 2)-like 2) anti-oxidant transcription factor. There are many Nrf2-interacting nutrients (berberine, curcumin, epigallocatechin gallate, genistein, quercetin, resveratrol, sulforaphane) that all act similarly to reduce insulin resistance, endothelial damage, lung injury and cytokine storm. They also act on the same mechanisms (mTOR: Mammalian target of rapamycin, PPAR gamma:Peroxisome proliferator-activated receptor, NF kappa B: Nuclear factor kappa B, ERK: Extracellular signal-regulated kinases and eIF2 alpha:Elongation initiation factor 2 alpha). They may as a result be important in mitigating the severity of COVID-19, acting through the endoplasmic reticulum stress or ACE-Angiotensin-II-AT(1)R axis (AT(1)R) pathway. Many Nrf2-interacting nutrients are also interacting with TRPA1 and/or TRPV1. Interestingly, geographical areas with very low COVID-19 mortality are those with the lowest prevalence of obesity (Sub-Saharan Africa and Asia). It is tempting to propose that Nrf2-interacting foods and nutrients can re-balance insulin resistance and have a significant effect on COVID-19 severity. It is therefore possible that the intake of these foods may restore an optimal natural balance for the Nrf2 pathway and may be of interest in the mitigation of COVID-19 severity

A new hybrid genetic algorithm with local search adapted for weapon target assignment problem

Silah Hedef Atama Problemi, np-zor bir optimizasyon problemidir. Problemdeki amaç, hedeflere uygun silahların atanması ile toplam hedeflerin hayatta kalma değerini minimize etmektir. Doğrusal olmayan fonksiyonlar ve tam sayılı karar değişkenleri ile problem, çözüm açısından oldukça zor yapıdadır. Bu nedenle problem, çoğunlukla sezgisel yaklaşımlar ile çözülmeye çalışılmaktadır. Çalışmada, problemin çözümü için probleme özgü yerel arama prosedürüne sahip yeni bir Melez Genetik Algoritma önerilmiştir. Literatürden elde edilen örnek problemlerin çözümüyle, önerilen Melez Genetik Algoritmanın etkinliği değerlendirilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde geliştirilen yaklaşımın problemin çözümünde yüksek başarıma sahip olduğu görülmüştür.The Weapon Target Assignment Problem is a np-hard optimization problem. The aim of the problem is to minimize the survival value of total targets by assigning appropriate weapons to the targets. With non-linear functions and integer decision variables, the problem is quite difficult in terms of solution. Therefore, the problem is mostly tried to be solved by heuristic approaches. In the study, a new Hybrid Genetic Algorithm with a problem-specific local search procedure is proposed to solve the problem. The efficiency of the proposed Hybrid Genetic Algorithm was evaluated by solving the sample problems obtained from the literature. When the results were examined, it was seen that the approach developed had high success in solving the problem

Performance evaluation of intermediary institutıon based on IMV and WASPAS

Artan rekabet ortamında, şirketlerin sürdürülebilir bir yapıya sahip olduğunu gösteren ana ölçütlerden birisi finansal durumlarıdır. Çok sayıda faktöre göre değerlendirilebilen bu yapının ölçümünde şirketlerin sektördeki rakipleri ile birlikte ele alınması gerekmektedir. Bu bağlamda finansal performansın değerlendirilmesi bir karar problemi olarak ifade edilebilmektedir. Çalışmada BIST Aracı Kurum endeksine tabi şirketlerin 2021 yılı için finansal ölçümü gerçekleştirilmiştir. Ekonominin işleyişinde önemli bir rol üstlenen aracı kurumların finansal yapılarının sağlıklı ve güçlü olması önemlidir. Finansal oranlar üzerinde yapılan analizde, kriterlere nesnel bir yaklaşım olan İMV ile önem değeri atanırken, WASPAS metodu ile şirketlerin performans değerleri hesaplanmıştır. Duyarlılık analizi ile ise WASPAS metodu parametre değişimleri gözlenmiştir. Karar problemi farklı parametrelere göre on bin defa çözülmüş ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre öz sermaye karlılık en önemli finansal gösterge olarak öne çıkarken, net karlılığın etkisi ise diğerlerinde daha az olarak bulunmuştur.In an increasingly competitive environment, one of the main criteria that shows that companies have a sustainable structure is their financial condition. In the measurement of this condition, which can be evaluated according to many factors, companies should be considered together with their competitors in the sector. In this context, the evaluation of financial performance can be expressed as a decision problem. In the study, financial measurement of companies subject to BIST Intermediary Institutions index was carried out for the year of 2021. It is important that the financial structures of intermediary institutions, which play an important role in the functioning of the economy, are robust and reliable. In the analysis made on the financial ratios, the importance value was assigned to the criteria with an objective approach, IMV, while the performance values of the companies were calculated with the WASPAS method. With the sensitivity analysis, the parameter changes of the WASPAS method were observed. The decision problem was solved ten thousand times according to different parameters and the results were evaluated. According to the results, while equity profitability stands out as the most important financial indicator, the effect of net profitability is found to be less in the others

A new hybrid genetic algorithm proposal for multidimensional knapsack problem

Bir tam sayılı programlama problemi olan Çok Boyutlu Sırt Çantası Problemi, işletmelerin karşılaştığı çeşitli tipte problemlerin analizi ve çözümü için bir matematiksel zemin görevi görmektedir. Problemin matematiksel modelini oluşturan değişkenler ve kısıtların adetleri çoğaldığında ise problem sıklıkla optimuma yakınsayan değerleri bulabilen sezgisel yaklaşımlar ile çözülmektedir. Popülasyon temelli bir sezgisel algoritma olan Genetik Algoritma problemin çözümünde önde gelen yaklaşımlardan bir tanesidir. Bu çalışma kapsamında problemin çözümü için, başlangıç popülasyonunu iyileştiren bir yerel arama ile güçlendirilmiş yeni bir melez Genetik Algoritma önerilmiştir. Önerilen algoritma standart Genetik Algoritma ile örnek problemlerin çözümü üzerinden karşılaştırılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde önerilen melez Genetik Algoritma’nın Çok Boyutlu Sırt Çantası Problemi’nde daha yüksek başarım elde ettiği görülmüştür.The Multidimensional Knapsack Problem which is an integer programming problem serves as a mathematical basis for the analysis and solution of various types of problems facing businesses. When the number of variables and constraints that compose the mathematical model of the problem increases, the problem is often solved with heuristic approaches that can find values that converge to the optimum. Genetic Algorithm, which is a population-based heuristic algorithm, is one of the leading approaches in solving the problem. Within the scope of this study, a new hybrid Genetic Algorithm, which is powered by a local search that improves the initial population, is proposed for the solution of the problem.The proposed algorithm was compared with the standard Genetic Algorithm through the solution of sample problems. When the results were examined, it was seen that the proposed hybrid Genetic Algorithm achieved higher performance in Multidimensional Knapsack Problem

Cilos and Mairca based financial performance analysis of companies in the bist tourism index

Turizm sektörü ülkemizin iktisadi kalkınmasında itici bir unsur olarak ön plana çıkmaktadır. Turizm sektörünün etkinliği bu sektörde faaliyet sunan firmaların finansal performansı ile doğrudan ilişkilidir. Öte yandan 2020 yılında etkileri görülen Covid-19 pandemisi sektörü derinden sarsmış ve kötü yönde etkilemiştir. Firmaların özellikle kriz dönemlerinde etkin finansal performansa sahip olmalarının önemi artmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada BIST turizm endeksinde yer alan firmaların 2016-2020 dönemleri boyunca sergilemiş oldukları finansal performanslar, CILOS ve MAIRCA, Çok Kriterli Karar Verme yöntemleri ile değerlendirilmiştir. 5 yıllık sürecin geneli için yapılan istatistiki testlerde en yüksek performansa sahip firma açısından diğerlerinin performansına oranla anlamlı farklılık ortaya çıkarken, aynı zamanda Covid-19 pandemisi döneminde de sıralamalar açısından diğer dönemlere göre istatistiki olarak farklılıklar elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: CILOS, MAIRCA, Finansal Performans, BIST, Turizm.The tourism sector stands out as a driving factor in the economic development of our country. The efficiency of the tourism sector is directly related to the financial performance of the companies operating in this sector. On the other hand, the Covid-19 pandemic, which had its effects in 2020, deeply shaken the industry and adversely affected it. The importance of companies having effective financial performance especially during crisis periods is increasing. In this regard, the financial performances of the companies included in the BIST tourism index were evaluated using CILOS and MAIRCA, Multi-Criteria Decision Making methods, during 2016-2020 periods. In the statistical tests conducted for the entire 5-year period, a significant difference was found for the company with the highest performance compared to the performance of the others, while at the same time, statistical differences were obtained in terms of rankings in the Covid-19 pandemic period compared to other periods. Keywords: CILOS, MAIRCA, Financial Performance, BIST, Tourism

Financial analysis based on Critic and Multimoosral techniques in BIST insurance index

Financial performance analysis is seen as a measure of the efficiency of companies on a sectoral basis. The fact that companies are competitive is directly proportional to their financial success. Analysis performed by evaluating multiple financial ratios together can be named as Multi Criteria Decision Making problem in this context. Within the scope of the study, the financial performance analysis of the companies included in the BIST Insurance Index was performed. The importance values of financial ratios, which are frequently used in this field, have been prioritized by CRITIC, an objective evaluation approach. While profitability rates stand out in terms of importance in the results, it has been observed that values are close in terms of the evaluation period. The performance rankings of the companies were made with the MULTIMOOSRAL approach, which uses five different ranking approaches together. When the results of the financial performance analysis are evaluated collectively, it is observed that the efficiency of the proposed integrated approach is high.Finansal performans analizi sektörel bazda firmaların etkinliğinin bir ölçütü olarak görülmektedir. Firmaların rekabet edebilir yapıda olması finansal açından başarılı olmaları ile doğru orantılı olmaktadır. Birden çok finansal oranın bir arada değerlendirmesi ile gerçekleşen analiz, bu bağlamda Çok Kriterli Karar Verme problemi olarak adlandırılabilmektedir. Çalışma kapsamında BIST Sigorta Endeksi dahilinde bulunan firmaların finansal performans analizi gerçekleştirilmiştir. Bu alanda sıklıkla kullanılan finansal oranların önem değerleri, objektif bir değerlendirme yaklaşımı olan CRITIC ile önceliklendirilmiştir. Sonuçlarda karlılık oranları önem bakımından öne çıkarken değerlendirme periyodu açısından değerlerin yakın olduğu gözlenmiştir. Firmaların performans sıralamaları ise beş farklı sıralama yaklaşımını birlikte kullanan MULTIMOOSRAL yaklaşımı ile gerçekleştirilmiştir. Finansal performans analizi sonuçları topluca değerlendirildiğinde önerilen bütünleşik yaklaşımın etkinliğinin yüksek olduğu gözlenmiştir

Proposal of a new hybrid ant colony optimization algorithm for quadratic assignment problem

Günümüzde işletmeler çok farklı tiplerde karar problemleri ile uğraşmak durumundadırlar. Kuadratik atama problemi ise işletmelerin karşılaştıkları bu tip problemlerin birçoğu için model olarak kullanılabilmektedir. Problem, aralarında iş akışı bulunan aktivite merkezlerinin lokasyonlara yerleştirilmesi olarak ifade edilebilmektedir. Problemin modelinde doğrusal olmayan fonksiyonlar ve tam sayılı değişkenler bulunması sebebiyle çözümünde yaklaşık iyi çözümler üreten sezgisel yaklaşımlar çoğunlukla tercih edilmektedir. Çalışma kapsamında, kuadratik atama problemi için Karınca Kolonisi Optimizasyon Algoritması ile yerel arama birleşiminden yeni bir melez sezgisel algoritma geliştirilmiştir. Önerilen yaklaşım, farklı yerel arama metotları ile hibritleştirilmiş algoritmalarla ve klasik sezgisel yaklaşımla kuadratik atama probleminin çözümünde örnek problemler üzerinden kıyaslanmıştır. Yöntemlerden elde edilen çözüm değerlerine göre önerilen yaklaşımın çözüm performansının etkili olduğu görülmektedir.Today, businesses have to deal with many different types of decision problems. The quadratic assignment problem can be used as a model for many of these problems faced by businesses. The problem can be expressed as locating activity centers which they have work flow between each other. Because there are nonlinear functions and integer variables in the model of the problem, heuristic approaches that produce approximate good solutions are often preferred. Within the scope of the study, a new hybrid heuristic algorithm has been developed from the combination of Ant Colony Optimization Algorithm and local search for the quadratic assignment problem. The proposed approach has been compared over sample problems in solving the quadratic assignment problem with algorithms hybridized with different local search methods and classical heuristic approach. According to the solution values obtained from the methods, the solution performance of the proposed approach is seen to be effective