Green Care in Poland. Essence, limitations and development opportunities with the kujawsko-pomorskie province as an example

An ageing society has triggered the development of new intervention mechanisms and the engagement of both state and non-governmental institutions. It can be said that, for each group of persons, place-of-residence and social-structure- specific social security models must be designed. In Poland, such innovative actions include the initiative of launching care farms, known as green care. This article presents the results of the current study and observations of the operation of such farms in the kujawsko-pomorskie province. The study mostly involved the use of qualitative methods: interviews with carers, a covert participant observation and the analysis of the opinions of the psychologist coordinating the care farm therapy. The study shows that the idea of green care is quite easily implemented in the rural areas of Poland, with plenty of potential clients and farms which, with sometimes inconsiderable investment inputs, can be adapted to welcome that specific group of guests. However, one must note many barriers, especially a lack of permanent sources of green care financing, in many places a profound distrust of the local community for changes and innovations, and uncertainty regarding the continued care prospect, which can result in an even greater social withdrawal of the clients and an abandoning of the efforts by the carers and farm owners for a further operation to be continued

Rozwój infrastruktury transportu kolejowego w Polsce w ramach II Paneuropejskiego Korytarza Transportowego

Transport is one of the fundamental cell of national economies. It is necessary for the proper functioning of the economic system of the country. In recent years, the impact of rail transport on the economy has declined steadily due to competition from other modes of transport. The reason of declining has also become ineffective management of rail companies. Corporate restructuring and modernization of the fleet allows to use this measure transport to a greater extent in the future. State of rail infrastructure is improving steadily. Due to economic and financial process is usually carried out in the case of railway or bus coupler importance lying in the PTS. The railway line E20 is one of the most modern railways in the Polish Republic. It is related to its strategic location in terms of Polish and European Union corridor. It is part of the second Pan-European Transport CorridorTransport jest jednym z podstawowych ogniw gospodarek narodowych. Jest on niezbędny do zapewnienia właściwego działania systemu ekonomicznego danego państwa. Wpływ transportu kolejowego na gospodarkę zmniejszał się sukcesywnie w ostatnich latach ze względu na konkurencję ze strony innych środków transportu. Przyczyną tego stanu rzeczy stało się także nieefektywne zarządzanie poszczególnymi spółkami kolejowymi. Restrukturyzacja przedsiębiorstw oraz modernizacja taboru pozwala na wykorzystanie tego środka przewozowego w większym stopniu w przyszłości. Stan infrastruktury transportu kolejowego poprawia się sukcesywnie w ramach modernizacji oraz rewitalizacji poszczególnych jej elementów. Ze względów ekonomicznych oraz finansowych proces ten jest realizowany zazwyczaj w przypadku linii kolejowych o znaczeniu magistralnym bądź leżących w ramach PKT. Linia kolejowa E20 jest jedną z najnowocześniejszych linii kolejowych w Rzeczpospolitej Polskiej. Jest to związane z jej położeniem w strategicznym z punktu widzenia Polski oraz Unii Europejskiej korytarzu transportowym. Wchodzi ona w skład II Paneuropejskiego Korytarza Transportoweg

Ład przestrzenny w województwie kujawsko-pomorskim. Diagnoza z założeniami programu jego kształtowania

Ład przestrzenny jest głównym celem polityki przestrzennej wszystkich szczebli planowania i zarządzania rozwojem. Jest to stan uporządkowania przestrzeni, który uwzględnia uwarunkowania przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne zrównoważonego rozwoju. Ponieważ ład jest warunkowany kulturowo, jego kryteria zależą od systemu aksjologicznego i kondycji moralnej społeczeństwa. Ład jest subiektywny i zmienny w czasie, także z powodu dynamiki zmian w środowisku życia człowieka. Jest on przestrzenny jest obrazem sposobu organizacji życia społecznego (ładu społecznego). Celem opracowania jest wskazanie obszarów ładu i nieładu przestrzennego w województwie kujawsko-pomorskim (także przykładów), zaproponowanie zasad jego kształtowania i rekomendacji dla samorządów w zakresie polityki przestrzennej, ukierunkowanych na ład w przestrzeni. Praca ma także wskazać sposoby działań, umożliwiających kształtowanie postaw i świadomości społecznej w kwestii ładu. System kształtowania przestrzeni w Polsce opiera się na przepisach ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [1] oraz na regulacjach rozproszonych w kilkudziesięciu innych ustawach. Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej odbywa się na szczeblu samorządu gminnego, poziomie powiatu, województwa i kraju. Istniejące w Polsce prawo kształtowania przestrzeni jest wadliwe i wymaga pilnej zmiany. Przygotowywany Kodeks urbanistyczno-budowlany ma unormować kwestie formowania przestrzeni i ładu. Metoda badania stopnia uporządkowania przestrzeni zależy od rodzaju układu odniesienia przestrzennego. W skali miejsca bada się ład w aspekcie fizjonomicznym (estetycznym, wizualnym, architektonicznym, np. budynku, gospodarstwa, miejsca, ulicy, osiedla), natomiast w wymiarze lokalnym (okolicy, wsi, obrębu, miasteczka, miasta, zespołu miejskiego, gminy, powiatu) analizuje się aspekt morfologiczny ładu (strukturalny, lokalny, urbanistyczny, krajobrazowy). Na poziomie regionu (województwa, kraju) badaniu podlega ład w ujęciu funkcjonalnym (planistycznym, regionalnym, społeczno-ekonomicznym). Kryteria identyfikacji oraz oceny ładu przestrzennego to zestaw miar, które są pochodnymi subiektywnych metod i narzędzi analizy: dokumentacyjnych (analiza planów, porównanie stanu faktycznego z planami oraz innymi dokumentami), statystycznych (zestawianie danych statystycznych, np. metoda wskaźnikowa), percepcyjnych (obserwacji, porównanie stanu faktycznego ze wzorcami mentalnymi i wyobrażeniami o przestrzeni), lub mieszanych (porównanie stanu faktycznego z dokumentami, statystyką i wyobrażeniami). Generalną zasadą wyznaczania kryteriów ładu/nieładu przestrzennego w skali lokalnej powinno być badanie zgodności położenia, formy i funkcji analizowanego obiektu, zbioru, struktury, obszaru lub innego elementu przestrzeni z warunkami (predyspozycjami) przestrzeni, sąsiedztwem (zagospodarowaniem w otoczeniu) i planem (przypisaną rolą). Omawiając przyczyny dewastacji przestrzeni i nieładu należy poczynić rozróżnienie pomiędzy źródłami ładu/nieładu, a przyczynami, symptomami i skutkami nieładu. Źródłami ładu przestrzennego są: prawo stanowione, polityka przestrzenna oraz inwestycyjna samorządów, świadomość społeczna i postawy mieszkańców, a także praktyki inwestorów. Zaburzenia tych źródeł wywołują nieład. Symptomy nieładu przestrzennego są dostrzegalne i odczuwalne przez użytkowników przestrzeni, natomiast skutki społeczne i ekonomiczne są bardzo poważne i trudniejsze do identyfikacji oraz oszacowania. Przyczyny nieładu przestrzeni mają charakter ogólnopolski – najważniejsze z nich to: ułomne i niespójne prawo, brak rządowej polityki przestrzennej, brak hierarchiczności planowania, odrębność planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego oraz utrwalone przekonanie o równoznaczności prawa własności z prawem do zabudowy. Problemy przestrzenne w województwie kujawsko-pomorskim mają zróżnicowany charakter. Są to problemy estetyczne, strukturalne i funkcjonalne. Występują one łącznie lub samodzielnie na obszarze całego województwa, ze szczególnym natężeniem wokół większych miast i na styku różnych funkcji (sposobów użytkowania przestrzeni). Najpoważniejsze z nich to: rozpraszanie zabudowy, nieład architektoniczno-urbanistyczny, deformowanie przestrzeni przez inwestycje górnicze i energetyczne (kopalnie surowców mineralnych i farmy wiatrowe), lokalizowanie inwestycji uciążliwych (np. przemysłu rolniczego) w pobliżu osad ludzkich, niespójność relacji obszarów posiadających potencjał rozwoju, słabe powiązania między miejscami zamieszkania i pracy, produkcji i konsumpcji, itp. Inwestycje w odnawialne źródła energii przy zachowaniu zasad ładu przestrzennego nie muszą wywoływać negatywnych skutków dla krajobrazu. Przykłady zarówno dobrych i niekorzystnych dla ładu przestrzennego praktyk na ternie województwa można mnożyć. Identyfikacja problemów i konfliktów przestrzennych w województwie kujawsko-pomorskim pozwoliła wskazać na przyczyny prawne jako główne źródło nieładu przestrzennego. Skutkiem złego prawa jest dewastacja przestrzeni w aspekcie urbanistycznym i funkcjonalnym. Obszary ładu przestrzennego nie mają charakteru ciągłego. Tworzą je przede wszystkim tereny objęte ochroną prawną: parki narodowe i krajobrazowe, następnie kompleksy leśne, historyczne centra średniowiecznych miast lokacyjnych oraz tereny zaprojektowane i zrealizowane według przyjętego planu. Współcześnie istnieją już metody i narzędzia kształtowania ładu w przestrzeni. Nowoczesne metody projektowania i realizacji budynków oraz zespołów urbanistycznych pozwalają unikać tworzenia obiektów i obszarów zabudowy niespójnych z otoczeniem. W ramach projektu zrealizowano badanie socjologiczne opinii oraz postaw mieszkańców województwa względem ładu przestrzennego, obejmujące cztery studia przypadków: 1) duże miasto – Toruń (ład przestrzenny z perspektywy obywatelskiej); 2) małe miasto – Golub-Dobrzyń (ład z perspektywy kulturowej); 3) gmina podmiejska – Lubicz (ład przestrzenny z perspektywy instytucjonalnej) i 4) gmina rolnicza – Kęsowo (ład z perspektywy funkcjonalnej). Ponadto przeanalizowano związki ładu przestrzennego z ładem społecznym. Główne wnioski z badania: skuteczna i racjonalna polityka przestrzenna powinna być tworzona przy udziale mieszkańców i z uwzględnieniem interesów inwestorów; podstawowym problemem społecznym w zakresie ładu jest słabo ukształtowana tożsamość lokalna mieszkańców i wynikający z niej brak zainteresowania jakością przestrzeni życia; konieczne są nowe metody uczestnictwa społeczności lokalnej w rozwoju przestrzennym oraz edukacja estetyczna; na obszarze województwa dominują: niska aktywność społeczna, niski poziom zainteresowania sprawami lokalnymi, powszechne niezrozumienie sensu dbania o ład przestrzenny, zwłaszcza w formie rygorów prawnych. Dalszy przebieg procesów kształtowania przestrzeni w województwie kujawsko-pomorskim jest uzależniony od zmian prawa, przede wszystkim od wprowadzenia Kodeksu urbanistyczno-budowlanego. W wyniku reformy prawa negatywne procesy przestrzenne mogą zostać wyhamowane, a niekorzystne zjawiska ograniczone. Brak reakcji ustawodawcy spowoduje pogłębianie się procesów chaotycznej suburbanizacji i niekontrolowanego rozpraszania zabudowy, niszczenia krajobrazu i dewastacji środowiska przyrodniczego. Założenia polityki kształtowania ładu przestrzennego muszą uwzględniać zarówno istniejące uwarunkowania przyrodnicze, społeczne i gospodarcze, jak i możliwości działania samorządu województwa. Wymogi ochrony przestrzeni to zestaw warunków, które muszą być spełniane przez politykę przestrzenną. Obejmują wskazania planistyczne, społeczne i ekonomiczne. Wśród wymogów ochrony przestrzeni do uwzględnienia w planie zagospodarowania przestrzennego województwa znajdują się: postulat wprowadzenia kryteriów ekonomicznych do planowania przestrzennego i monitorowanie procesów przestrzennych. Kujawsko-pomorski program kształtowania ładu przestrzennego powinien stanowić dla samorządu wojewódzkiego i władz lokalnych punkt odniesienia dla polityki przestrzennej i działań kształtujących przestrzeń. Jego konkretyzacją powinien być plan działań w zakresie kształtowania ładu przestrzennego w województwie. Obydwa dokumenty powinny być skoordynowane ze strategią rozwoju i planem zagospodarowania województwa. Regionalne zasady i standardy kształtowania ładu przestrzennego obejmują wskazania, które powinny być uwzględniane w działaniach planistycznych, projektowych oraz inwestycyjnych w województwie, realizowanych na zlecenie lub współfinansowane przez Województwo. Zasady te nie odbiegają znacząco od ogólnie przyjętych reguł planowania i zagospodarowania przestrzennego. Między innymi powinny one uwzględniać podstawy rozwoju zrównoważonego. Rekomendacje w zakresie kształtowania ładu przestrzennego zostały sformułowane dla jednostek samorządu terytorialnego, administracji budowlanej, ustawodawcy, instytucji i organizacji zajmujących się problematyką mającą wpływ na kształtowanie ładu przestrzennego, oraz dla uczestników konkursów architektoniczno-urbanistycznych. Wśród propozycji przedsięwzięć oddziałujących na postawy i zachowania społeczeństwa znalazła się koncepcja miejsca „Przestrzenie kultury” jako przykład możliwych rozwiązań edukacyjno-kulturowych ukierunkowanych na kształtowanie świadomości społecznej. Inną propozycją jest warstwa „Ład przestrzenny” w geoportalu województwa, zarządzanym przez Infostradę Kujaw i Pomorza, jako narzędzie partycypacji społecznej, wspomagające kształtowanie ładu przestrzennego. Ponadto województwo powinno podjąć działania edukacyjne i kulturotwórcze w celu kształtowania świadomości mieszkańców i urzędników, działając regionalnie i włączając się w projekty ogólnopolskie. W dalszej części opracowania przedstawiono propozycje zmian regulacji prawnych kształtujących ład przestrzenny, z których duża część jest zbieżna z dezyderatami zawartymi w projekcie Kodeksu urbanistyczno-budowlanego. W pracy odnotowano najważniejsze założenia projektowanego systemu kształtowania przestrzeni, jakim jest Kodeks urbanistyczny. Określono także kryteria oceny planowania i realizacji inwestycji, mających wpływ na stan przestrzeni, wspieranych środkami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2014-2020. W części końcowej pracy sformułowano – na podstawie doświadczeń zebranych w rezultacie przeprowadzonych analiz – propozycje monitoringu ładu przestrzennego. Monitoring zagospodarowania i ładu przestrzennego powinien być prowadzony na wszystkich szczeblach planowania. W skali województwa powinien opierać się na dostępnych bazach danych, przede wszystkim na: BDOT10k, BDL GUS, mapie sozologicznej, danych gminnych oraz PZPW i SRW. Analizy przestrzenne powinny mieć charakter topologiczny (rzeczywisty kształt i zasięg występowania zjawisk) i statystyczny (w układzie gmin i obrębów ewidencyjnych). Propozycje wykonania dodatkowych analiz i ekspertyz zawierają wykaz opracowań, które są ważne dla kwestii ładu. Wśród nich są: ocena kosztów społecznych i ekonomicznych nieładu w woj. kujawsko-pomorskim, szczegółowa prognoza demograficzna województwa, audyt krajobrazowy (do którego zobowiązane są samorządy gminne). Wśród wielu wniosków zawartych w pracy należy zwrócić uwagę na te dotyczące systemu funkcjonowania planowania i zagospodarowania przestrzennego. Mówią one, że w obowiązujących w Polsce regulacjach prawnych problemem jest zakres władztwa planistycznego w zarządzaniu przestrzenią i ładem przestrzennym. Państwo praktycznie zaniechało zarządzania tą sferą i czas najwyższy, aby struktury państwa zaczęły realizować jeden ze swoich podstawowych obowiązków, jakim jest sprawne planowanie, w sposób istotny współdecydujące o warunkach życia w Polsce. Fetysz ochrony prywatnej własności ponad dobro wspólne (publiczne) i jego kosztem, wylansowany przez liberalne prawo i ugruntowywany przez sądy administracyjne, musi zostać zarzucony. Interes społeczny związany z ochroną przestrzeni wspólnej nie może być zdominowany doraźnym zyskiem. Rynek nieruchomości to element gry o przestrzeń, w tym głównie przestrzeń wspólną, i nie może na nim przeważać gospodarka wolnorynkowa. Aktualnie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego powstają praktycznie tylko na zamówienie właścicieli terenów lub ich pełnomocników, w granicach własności, a nie w granicach optymalnych, uzasadnionych urbanistycznie. Organom sporządzającym plany miejscowe trudno jest bronić racjonalnych i uzasadnionych dobrem wspólnym celów, przy wadliwym prawie. Gminom będzie łatwiej zarządzać przestrzenią, gdy będzie miała czytelne wsparcie w dobrej regulacji prawnej. _____________________________________________________________________ [1] Dz. U. z 2016 r. poz. 778 ze zm. Dalej: „ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym”

Problems of sustainable labour market in the Kujawsko-Pomorskie province on the example of the Cekcyn commune

Artykuł ukazuje zalety wykorzystania metod jakościowych rozłożonych w kilkuletnim okresie obserwacji w diagnozie potencjałów oraz czynników hamujących rozwój obszarów wiejskich, szczególnie tych, gdzie mieszkańcy muszą się zmierzyć z trudnymi warunkami gospodarowania, takimi jak niska jakość ziemi uprawnej czy utrudniony poprzez odległość i słabą komunikację dostęp do lokalnego rynku pracy. Ujawniono, że przyczyną braku rozwoju kapitału ludzkiego oraz reprodukcji postaw przeżycia są niskie płace na lokalnym rynku i w nielicznych zakładach, słaba mobilność wahadłowa w poszukiwaniu pracy oraz możliwość sezonowego zarobku wynikającego z dostępności do naturalnych zasobów Borów Tucholskich. Rynek ten może jednak równoważyć swój potencjał poprzez innowacyjnie działających rolników oraz kształcenie dzieci i młodzieży, których przywiązanie do otoczenia przyrodniczego jest tak duże, że w wielu przypadkach decyduje o powrocie i wykorzystaniu swoich kwalifikacji w miejscu urodzenia.The article shows the advantages of the use of qualitative methods spread over several years of observation in the diagnosis of potentials and factors impeding development of rural areas, especially those ones where their residents have to wrestle with difficult development conditions such as: low quality of arable land, difficult access to the local labour market by long distance and poor communication network. It was revealed that the reason for the lack of human capital development and reproduction of survival attitudes were low wages on the local market and few workplaces, poor mobility pendulum in search of work, including the seasonal earnings resulting from the availability of natural resources Tuchola Forest. This market can, however, equilibrate its potential through innovative active farmers, and the education of children and youth whose attachment to the natural surroundings is so great that in many cases determines the return and use of their qualifications in the place of birth

Sociological Photography: Toward Dialogical Reportage

Almost 10 years of cooperation with a photographer who accompanies me in field research prompts me to share my reflections and methodological comments resulting from the experience of building relationships between a researcher, an informant (informants), and a photographer. Following Piotr Sztompka, I would call this experience the process of shaping the sociological visual imagination. In general, dialogic reportage is about experiencing the world of others and about learning to discover another person as he/she sees himself/herself in the surrounding reality. In the article, I discuss the issues of dialog in visual research, the principles of good practice in sociological photography, and the idea of dialog reportage, illustrating the text with photographs from my own field research carried out as part of projects such as: ‘The identity of the post-immigrant community based on the example of Kosznajderia,’ ‘Everyday life of the inhabitants of the Cekcyn commune in the Tuchola Forest,’ ‘The impact of archaeological research on the integration of local communities under the project 1000 years of Upper Lusatia,’ and ‘Biographical sketches of the companions of the Volunteer Fire Brigades in the Golub-Dobrzyń commune.’ The author of all the photos is Dariusz Bareya, an artist photographer from Bydgoszcz.Niemal 10-letnia współpraca z fotografem, który towarzyszy mi w badaniach terenowych, skłania do podzielenia się refleksją i uwagami metodologicznymi wynikającymi z doświadczenia budowania relacji pomiędzy badaczem, informatorem (informatorami) a fotografem. Doświadczenie to nazwałbym, za Piotrem Sztompką, procesem kształtowania się socjologicznej wyobraźni wizualnej. W ogólnym rozumieniu reportaż dialogiczny polega na doświadczaniu świata innych oraz na nauce odkrywania drugiego człowieka takim, jakim on sam widzi siebie w otaczającej go rzeczywistości. W artykule omawiam kwestie dialogu w badaniach wizualnych, zasady dobrej praktyki fotografii socjologicznej oraz ideę reportażu dialogicznego, ilustrując fotografiami z własnych badań terenowych prowadzonych w ramach takich projektów jak: „Tożsamość społeczności postmigracyjnej na przykładzie Kosznajderii”, „Życie codzienne mieszkańców gminy Cekcyn w Borach Tucholskich”, „Wpływ badań archeologicznych na integrację społeczności lokalnych w ramach projektu 1000 lat Górnych Łużyc” oraz „Szkice biograficzne druhów Ochotniczych Straży Pożarnych w gminie Golub-Dobrzyń”. Autorem wszystkich fotografii jest bydgoski artysta fotografik Dariusz Bareya

Kosznajderia: The German Historical Enclave in Pomerania in Light of the Analysis of the Polish Press During the Partitions Time and in the Second Polish Republic

The aim of this paper is to reconstruct the definition of Kosznajderia (the now non-existent German eclave in Poland) by using the method ofsemantic field analysis. The subject of the research involved the Polish local and regional press as well as literary writing from 1873 to 1939. The analysis of the gathered sources revealed that there were no significant differences in the press release about the land and the Kosznajderia community that lived there at that time. Moreover, it is impossible to draw a line between the times when Kosznajderia was still in a privileged position as a part of the German nation and the times that we used to call the Second Republic of Poland. During that time, all national minorities were treated in clear opposition to the subjectivity of the Polish state, not to mention the German minority. This is why the definition of Kosznajderia covers all the features extracted from the analysis of the semantic field, including the partition times and the interwar period. As a result, it is one consistent definition. However, I do not consider it as a final one, but, rather, as a reference point for further research conducted by sociologists, ethnographers, historians, and press studies scholars. During my analysis, I take into consideration texts that were written by German authors who publish their work in scientific journals, although I omitted the German press that was not a subject of my analysis.W artykule podjąłem próbę rekonstrukcji definicji nazwy Kosznajderia (nieistniejącej już niemieckiej enklawy na ziemiach polskich) za pomocą metody analizy pola semantycznego. Jednostką analizy była dawna polska prasa lokalna i regionalna roku oraz piśmiennictwo od 1873 do 1939 roku. Analiza materiałów źródłowych ujawniła brak istotnych różnic w przekazie prasowym na temat omawianej krainy i zamieszkującej ją wspólnoty Kosznajdrów pozwalających na wyraźne postawienie linii demarkacyjnej pomiędzy okresem zaborów, kiedy to Kosznajderia była jeszcze w pozycji uprzywilejowanej, jako część narodu niemieckiego, a okresem II Rzeczypospolitej, kiedy to wszelkie mniejszości traktowane były w wyraźniej opozycji do podmiotowości państwa polskiego, szczególnie mniejszość niemiecka. Dlatego też zaproponowana definicja Kosznajderii zawiera w sobie cechy wyodrębnione z analizy pola semantycznego obejmujące swym zasięgiem zabory i dwudziestolecie międzywojenne jako jedną spójną definicję, której jednak nie traktuję jako ostateczną, a jedynie jako punkt odniesienia do dalszych eksploracji i ustaleń naukowych socjologów, etnografów, historyków czy prasoznawców. W analizie sięgam również po teksty niemieckich autorów piszących na łamach periodyków naukowych, a nie niemieckiej prasy, która nie była przedmiotem mojej analizy

A record of narrative interview as a contribution to autoethnographic research of the Koschneiderei villages

I devote my work to the people and fate of those who for various reasons wanted or had to leave their homes and move to another place during and after the Second World War, but also to those who were born and lived their whole lives on the lands that often changed their landlords. Since 2010, I have been wandering through villages where I have met real, living treasures of culture, namely people, often with their intricate, sometimes dramatic, yet colourful histories. Therefore, it is important to maintain not only the historical memory written on the pages of textbooks and scientific papers, but also the experienced and endured memory, which constantly shapes the collective identity. The identity of place and people who can say “I am from here and I am proud of it”. At the beginning of the research, I chose the Tuchola poviat, but over time, the research area began to considerably expand due to the Atlantis of the Tuchola Forest, i.e. the Koschneiderei. This article is only a fragment of an extensive research project whose core is the identity of post-migration and indigenous communities in the Recovered Territories. In this case, one hero – Bernard Gliszczyński (born in 1933) or, as it appears on the First Communion Favour of 27 August 1944 – Bernhard Mrosek von Glischinski, is an illustration of the story about the Koschneiderei.Swoją pracę poświęcam ludziom i losom tych, którzy z różnych powodów chcieli lub musieli opuścić swoje domy i przenieść się w inne miejsce w trakcie i po zakończeniu drugiej wojny światowej, ale i tym, którzy urodzili się i mieszkali całe życie na ziemiach, które często zmieniały swoich gospodarzy. Od 2010 r. przemierzam wsie, w których spotykam prawdziwe, żywe skarby kultury, czyli ludzi z ich często zawiłą, czasem dramatyczną, ale jakże i barwną historią. Ważne jest więc podtrzymywanie nie tylko pamięci historycznej zapisanej na kartach podręczników i prac naukowych, ale i pamięci doświadczonej, przeżytej, która nieustannie kształtuje zbiorową tożsamość. Tożsamość miejsca i ludzi, którzy mogą powiedzieć „jestem stąd i jestem z tego dumny”. Za miejsce badań wybrałem początkowo powiat tucholski, ale z czasem obszar badań zaczął się znacznie poszerzać z powodu Atlantydy Borów Tucholskich, czyli Kosznajderii. Niniejszy artykuł jest jedynie fragmentem obszernego projektu badawczego, którego rdzeniem jest tożsamość społeczności postmigracyjnych i autochtonicznych na Ziemiach Odzyskanych. Ilustracją do opowieści o Kosznajderii jest w tym wypadku jeden bohater Bernard Gliszczyński (ur. 1933) lub jak widnieje na pamiątce z pierwszej komunii świętej z 27 sierpnia 1944 r. Bernhard Mrosek von Glischinski. Czasopismo współfinansowane ze środków Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkieg

Auto-ethnographic techniques as an efficient tool for reconstruction of rural social capital and local identity

Many regions in Poland are said to be a unique example of preservation of cultural heritage. These include many examples of Pomorskie, Kujawsko-Pomorskie, Wielkopolskie and Dolnoslaskie voivodships. These regions are known to preserve the traditional way of life and customs as well as the architecture, especially the sacral architecture. It is also much easier to build mutual trust and social capital in them, because people from those regions can always refer to the universal values of their ancestors. However, there are also regions which, under the influence of migration and post-displacement processes after World War II, have lost their cultural and social character. Economic emigrants and displaced people from the Eastern Borderlands and Central Poland shared poverty and desire to settle. Will they succeed, and is there a chance to recreate and build a new identity? Those are the questions we are trying to answer, and the following article presents some of the results. By moving the border of autobiographical and ethnographic methods, authors adopt an autoethnographic method (narrative interviews, participant observation, biographical methods), which means turning to narratives as a way of research and as an expression of the search for a different relationship between the researcher and the subject and between the author and the reader. The researchers use their own experiences as a source of description of the culture in which they participate and examine. As a result, the text is a story created by the local community and researchers, aimed at reproducing and creating identity in the post-immigrant rural communities based on experienced and historical memory. The research was conducted in the years 2016-2017 in the above mentioned voivodships

Polish rural non-governmental organizations during the COVID-19 pandemic

W niniejszym artykule opisano zakres i skalę wpływu pandemii COVID-19 na działalność oraz wybrane cechy strukturalne organizacji społecznych działających na terenach wiejskich w Polsce. Podłożem analitycznym opracowania są badania zrealizowane w 2021 roku na próbie trzystu trzydziestu trzech wiejskich organizacji pozarządowych. Odnotowano negatywny i pozytywny wpływ pandemii na działalność wiejskich organizacji pozarządowych. Do zjawisk negatywnych należy zaliczyć znaczne wyhamowanie dotychczasowych zadań, porzucenie realizacji projektów, odpływ wolontariuszy oraz aktywnych członków. Oddolnie organizowana aktywność wiejskiego trzeciego sektora w czasie pandemii przyniosła również zauważalne zjawiska pozytywne: poszerzenie pola aktywności organizacji o nowe wymiary, rozbudowę sieci współpracy wiejskich organizacji, a także istotny wzrost aprecjacji aktywności obywatelskiej jako skutek szybkości i elastyczności działań samopomocowych.This article describes the scope and scale of the impact of the COVID-19 pandemic on the activities and selected structural features of social organizations operating in rural areas in Poland. The analytical background of the study is a research conducted in 2021 on a sample of three hundred and thirty-three rural non-governmental organ-izations. There has been noted a negative and positive impact of the pandemic on the activities of rural non-governmental organizations. The negative phenomena include a significant slowdown in the carrying out current tasks, abandonment of project implementation, as well as the outflow of volunteers and active members. The grassroots activities of the rural third sector during the pandemic have also resulted in noticeable positive phenomena: widening of the field of organizations’ activity to new dimensions, expanding the cooperation network of rural organizations, and a significant increase in the appreciation for civic activ-ity due to fast and flexible delivery of self-help actions

DZIAŁALNOŚĆ OŚRODKÓW DORADZTWA ROLNICZEGO W PROCESIE INTEGRACJI POZIOMEJ W ROLNICTWIE W OPINII CZŁONKÓW GRUP PRODUCENTÓW ROLNYCH

The aim of this study was to investigate farmers’ opinion on usefulness of information relating to constitution and operation of producer groups obtained during trainings and the level of knowledge of counselors employed in the agricultural advisory centers in this regard. The presented surveys were conducted in 2009 among 307 members of agricultural producer groups from the kujawsko-pomorskie and dolnośląskie provinces. The studies have shown that respondents highly valued counselors’ knowledge and the information obtained from them have helped the farmers in taking decision to join the agricultural producer groups