Charakter modlitw błogosławieństwa w polskim wydaniu benedykcjonału

Since the appearance and development of the official Old- Testament cult, through the origin of Christianity, till the coming into being of contemporary rites, the act of summoning God’s blessing has been accompanied by specific words and behaviour. The most significant elements of the act of giving God’s blessing include preaching the Word of God and the prayer of the Church, which summons God’s action. Appropriate orations are of depricative (imploring) or performative (summoning-appointing) character. According to the rules it is mostly clergymen who can be the ministers of blessings, although some benedictions might be expressed by the laymen as well. The rites, depending on the minister who performs them, may differ in terms of the application of gestures and symbols which accompany the prayers said. Generally, it is a reserved right for the clergy to make the sign of the Cross over the people or items to be blessed, perform the acts of extending and the laying on of the hands, as well as incensing. These gestures do not constitute the blessing itself; they are merely the complementation of benediction prayers. Euchologies applied while giving the blessings contain the summons of various specified forms of God’s activity towards human beings, for example: ‘surround them with your care and make them strong’, ‘strengthen their hearts’, ‘guide them’, ‘lift them […], heal them […], give them comfort’, ‘take your Right Hand’, ‘shield them’, ‘aid them’, ‘show Your mercy’, ‘allow them to feel Your intercession’. All the formulas to which it has been referred to above constitute the synonyms for blessing. In the liturgy book there are also such formulas which are not blessings but constitute the act of adoration of God for His actions or the recollection of these actions. The article presents the catalogue of gestures and symbols applied while giving the blessing. Furthermore, the character of euchologic formulas was discussed and the admissibility of applying particular signs by given ministers was indicated.Od czasów pojawienia się i rozwoju oficjalnego kultu starotestamentalnego, poprzez powstanie chrześcijaństwa, aż do pojawienia się współczesnych rytuałów, aktowi przywołania Bożego błogosławieństwa towarzyszą określone słowa i zachowania. Najważniejszymi elementami udzielanego błogosławieństwa są głoszenie słowa Bożego i modlitwa Kościoła wzywająca działania Bożego. Stosowane oracje mają charakter deprekatywny (błagalny) lub performatywny (przywołująco-ustanawiający). Według przepisów szafarzami błogosławieństw są głównie duchowni, chociaż niektóre benedykcje wypowiadać mogą także świeccy. Obrzędy, w zależności od stosującego je szafarza, różnią się zastosowaniem gestów i symboli towarzyszących wypowiadanym modlitwom. Zasadniczo dla duchownych zarezerwowane jest czynienie znaku krzyża nad błogosławionymi osobami lub przedmiotami, wyciągnięcie i nałożenie rąk oraz okadzanie. Gesty te nie stanowią o błogosławieństwie, są jedynie uzupełnieniem modlitw benedykcyjnych. Euchologie stosowane przy udzielaniu błogosławieństw zawierają wezwania rozmaitych skonkretyzowanych form Bożej aktywności wobec człowieka, na przykład: „otaczaj opieką i umacniaj”, „umocnij ich serca”, „prowadź”, „podźwignij […], ulecz, […], obdarz pociechą”, „wyciągnij swoją prawicę”, „osłaniaj”, „wspomóż”, „okaż swoją łaskę”, „pozwól doznawać wstawiennictwa”. Przytoczone zwroty stanowią synonimy błogosławieństwa. W księdze liturgicznej znajdują się także formuły, które nie mają charakteru błogosławieństwa w nurcie zstępującym, a stanowią uwielbienie Boga za Jego działanie lub opowiadanie o tejże aktywności. W artykule przedstawiono katalog gestów i symboli stosowanych przy udzielaniu błogosławieństwa. Omówiono także charakter stosowanych formuł euchologijnych oraz wskazano na dopuszczalność stosowania konkretnych znaków przez poszczególnych szafarzy

Problem urzędowego nazewnictwa jednostek organizacyjnych Kościoła Katolickiego

Ustalenie i zmiana nazwy kościelnej jednostki organizacyjnej należy do wyłącznej kompetencji władzy kościelnej (np. biskupa diecezjalnego lub wyższego przełożonego zakonnego), od której właściwy organ administracji państwowej (wojewoda lub minister) przyjmuje pisemne powiadomienie o utworzeniu podmiotu lub zmianach w jego strukturze oraz wskazuje dane osoby pełniącej funkcję organu jednostki. Na podstawie tego dokumentu organ państwowy może potwierdzić w drodze zaświadczenia nazwę kościelnej jednostki organizacyjnej. W artykule zostały ukazane okoliczności i przyczyny powstawania rozbieżności w nazewnictwie parafii, klasztorów i domów zakonnych między danymi potwierdzanymi przez wojewodę, figurującymi w bazie REGON oraz ujawnionymi w księgach wieczystych. Przeprowadzone analizy potwierdziły zasadność postulatu wprowadzenia jednolitej formy rejestrowania lub ewidencjonowania kościelnych osób prawnych. Efektem badawczym jest także twierdzenie, że ujednolicenie nazewnictwa kościelnych jednostek organizacyjnych stosowanego w różnych bazach jest możliwe bez rozwiązań systemowych. W artykule wskazano działania, które w tym celu mogą być podjęte zarówno przez przełożonych kościelnych, jak i zarządców konkretnych jednostek organizacyjnych oraz organy administracji państwowej

Administracyjne aspekty organizowania kultu katolickiego

One of the inseparable elements of religion is to celebrate the cult properly. The provisions of law which is generally binding in Poland leave the issue of the organization of cult to proper organs of the Church and other denominations, including the Catholic Church. The provisions of the Act require for the organization of public cult on roads, public squares and public utility facilities to be arranged with proper organs. The Act does not provide the definition of the term ‘public cult’, which was used in it. Neither does it state precisely the procedures applied while expressing the intention to organize cult events in the public area. In compliance with the provisions of the Church a number of suggestions concerning the features of cult were indicated, which are going to be subject to the aspects agreed by the organs of public administration. Due to lack of specific procedures referring to reporting and agreeing on the organization of cult for the community, the data from communes and districts of the Świętokrzyskie Voivodeship and the Opolskie Voivodeship were presented, which are the Voivodeships chosen to be the research area. It results from them that an obligation imposed by the Act on the organizers of cult events is not fulfilled in most cases. In regard to the organization of pilgrimages, which are acts of cult taking place on public roads, it was indicated that there were no specific procedures connected with the approval of their routes in reference to the safety of the participants and traffic organization. From the documents which were made available by the Ministry of Administration and Digitization it results that it is usually voivodes that are responsible for these approvals; however, it is not a consequence of statutory or executive regulations, but merely a result of tradition.Jednym z nieodłącznych elementów religii jest sprawowanie właściwego jej kultu. Przepisy prawa powszechnie obowiązującego w Polsce pozostawiają kwestie jego organizacji właściwym organom Kościołów i innych związków wyznaniowych, w tym też Kościoła katolickiego. Przepisy ustawy wymagają jednak uzgodnienia organizacji kultu publicznego na drogach, placach publicznych oraz w obiektach użyteczności publicznej z właściwymi organami. Ustawa nie podaje jednak definicji użytego w niej terminu „kult publiczny”. Ponadto nie precyzuje procedur stosowanych przy uzgadnianiu zamiaru organizacji kultu na terenach publicznych. W oparciu o przepisy kościelne wskazano propozycję cech kultu, który podlegać będzie uzgodnieniom z organami administracji publicznej. Z powodu braku szczegółowych procedur dotyczących zgłaszania i uzgadniania sprawowania wspólnotowego kultu w miejscach publicznych, przedstawiono dane z gmin i powiatów województw świętokrzyskiego i opolskiego, wybranych na obszar badań. Wynika z nich, iż obowiązek nakładany przez ustawę na organizatorów kultu, w większości przypadków nie jest spełniany. W odniesieniu do organizacji pielgrzymek, czyli aktów kultu odbywających się na drogach publicznych, wykazano brak szczegółowych procedur związanych z uzgadnianiem ich tras w zakresie bezpieczeństwa uczestników oraz organizacji ruchu drogowego. Z dokumentów udostępnionych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji wynika, iż za uzgodnienia w większości przypadków odpowiadają wojewodowie, jednakże nie jest to efektem unormowań ustawowych lub wykonawczych, a jedynie skutkiem pewnej tradycji

Reception of the legal idea in the creation and application of law

Legal reasoning is an important element of drafting and applying law. It is done at several stages: 1) a debate during the legislative process; 2) reasoning of the entity applying the law; 3) a judicial discourse and 4) an academic assessment of judicial decisions. In drafting and applying law, the legislators, law users, judges and glossators touch upon a certain norm-creating concept. Following the Platonian concept, we can conclude that the concept is a certain idea which may be interpreted in several stages. With the example of a selected provision from the Act on the Relationship between the State and the Catholic Church in the Republic of Poland, the author of the paper indicates the role of legal reasoning in drafting and applying law at every stage. The most important thing is to interpret the ideal norm in a correct way and clearly draft it as a legal act. Correct performance of this procedure will facilitate further stages of applying the law.Rozumowanie prawnicze stanowi istotny element tworzenia i stosowania prawa. Dokonywane jest ono na kilku etapach: 1) debata towarzysząca tworzeniu prawa, 2) rozumowanie podmiotu stosującego prawo, 3) dyskurs sądowy i wreszcie 4) doktrynalna ocena rozstrzygnięć judykatury. W stanowieniu i stosowaniu prawa prawodawcy, użytkownicy, sędziowie i glosatorzy dotykają pewnej określonej koncepcji tworzącej normę prawną. Nawiązując do platońskiego zamysłu, można stwierdzić, iż owa koncepcja stanowi pewien byt idealny, który jest odczytywany na poszczególnych etapach. Na przykładzie wybranego przepisu z ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w RP autor artykułu wskazuje na rolę rozumowań prawniczych w tworzeniu i stosowaniu prawa na wszystkich etapach. Najistotniejsze jest właściwe odczytanie idealnego bytu prawnego oraz klarowne zapisanie go w treści aktów prawnych. Poprawne wykonanie tego zabiegu ułatwi dalsze etapy stosowania prawa

Theology of Rubrics

Rubryki, czyli drukowane na czerwono instrukcje dotyczące sprawowania kultu, mają swoje źródło już w księgach starotestamentalnych. Z czasem zaczęły pojawiać się w liturgii katolickiej, a obecnie stanowią niemal nieodłączną część ksiąg liturgicznych. Ich celem jest nadanie liturgii właściwej dynamiki, która symbolizuje dynamikę wewnętrzną zgromadzenia. Rubryki posiadają funkcję prawodawczą – stanowią jedno z podstawowych źródeł prawa liturgicznego. Niektóre z nich spełniają także rolę dydaktyczną wobec celebransa i uczestników liturgii oraz unifikują zachowania członków zgromadzenia. Gdyby pozbawić liturgię wszystkiego tego, co kryje się za rubrykami, stałaby się ona statycznym modlitewnym monologiem celebransa, wobec czego stanowią one część liturgii. Tak rozumiane mogą stać się locus theologicus dla różnych gałęzi teologii, choćby przez wskazanie sposobów wewnętrznego działania Boga kryjącego się za poszczególnymi instrukcjami liturgicznymi zawartymi w rubrykach.Rubrics, which are red-printed instructions concerned with the performance of worship, date back as early as to the Old Testament Books. As the time went on, they started to appear in the Catholic liturgy, and currently they are the indispensable part of the liturgical books. Their aim is to provide the liturgy with the proper dynamics which symbolizes the internal dynamics of the community. Rubrics perform a legislative function—they constitute one of the sources of the liturgical law. Some of them fulfil a didactic role towards the celebrant and the participants of the liturgy and unify the behaviours of the members of the community. If the liturgy was deprived of everything that is hidden behind the rubrics, it would become a static prayer monologue of the celebrant, so they indeed constitute the part of the liturgy. Defined in such a way, they can become locus theologicus for other theology branches, for instance thanks to the indication of the ways in which God’s internal action is hidden in particular liturgical instructions contained in rubrics

Parafia katolicka jako jednostka trzeciego sektora

Między sektorem publicznym a prywatnym funkcjonuje tak zwany trzeci sektor. Wśród niego sektora wyróżnia się organizacje pozarządowe. Polskie prawodawstwo opisuje grupę tych podmiotów, wymieniając wśród nich w szczególności fundacje i stowarzyszenia. Z kręgu organizacji pozarządowych ustawa wyłącza jednoznacznie niektóre podmioty, w tym kościelne osoby prawne. Mogą one jednak mogą prowadzić działalność pożytku publicznego, co uzasadnia zaliczenie ich do trzeciego sektora. W wielu przypadkach parafie nie realizują samodzielnie zadań pożytku publicznego, ale nawiązują współpracę z działającymi przy nich organizacjami – głównie fundacjami i stowarzyszeniami. Oprócz organizacji zewnętrznych, współpracujących z parafiami, istnieją również takie wspólnoty, które w pewien sposób funkcjonują w strukturach parafii, jednocześnie podlegając właściwym przełożonym kościelnym, którzy wyznaczają kierunki działania danego rodzaju wspólnoty. Parafiom przyznane zostało również prawo do ubiegania się o środki publiczne, podobnie do organizacji pozarządowych. Wśród najważniejszych źródeł finansowania jest Fundusz Kościelny. Dotacje przyznawane są także przez inne organy rządowe i samorządowe w związku z realizacją określonych zadań publicznych – zwłaszcza w sferze kultury, edukacji, opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz ochrony dziedzictwa. W przypadku współfinansowania działalności parafii ze środków publicznych, parafie zaczynają podlegać przepisom o dyscyplinie finansów publicznych. Przedstawione w dysertacji fakty wskazują, że parafie katolickie w Polsce należy zaliczyć do trzeciego sektora. Mogą one prowadzić i prowadzą odpowiednią działalność, angażując swoje zasoby na rzecz dobra wspólnego. Realizują przez to właściwą im społeczną misję oraz zasadę pomocniczości, której echo pojawia się również w państwowym porządku prawnym.Finansowano ze środków własnych

The offertory in Eucharistic Prayers

The Mass demonstrates the presence of Christ’s sacrifice — this truth was in the consciousness of the Church since its inception. In the Missal of Pius V, the idea of sacrifice was strongly emphasized: it contained offertorium and numerous apologies associated with it. Ordo Missae, written after the Council of Trent, contains a prayer that indicates that the sacrifice is directed to God, and has a propitiatory character, and is submitted to the glory of God and in memory of the Paschal Mystery and that is the result of the sacrifice. After the publication of the Novus Ordo Missae Cardinals Ottaviani and Bacci alarmed that the new rite of the Mass does not put enough firm emphasis on its sacrificial character. Contrary to Institutio generalis of the Missal of Pope Paul VI contains the clear offering of the Eucharistic Prayer. In the Roman Canon sacrifice appears repeatedly — both before and after the consecration. This is because of the non-linear construction of the anaphora. According to, the First Eucharistic Prayer is an offering made to God with the gifts that the mankind received from Him. It intends to serve the living and the dead for the forgiveness of sins, to bring about the peace and the preservation of condemnation. The offertory in the Second Eucharistic Prayer is closely related to anamnesis. The object of sacrifice is Christ himself in the Eucharist. The Third Eucharistic Prayer of thanksgiving and conciliation emphasizes the nature of the sacrificing. In addition to that, the Eucharist is also offered to the whole Church and all its members under the common priesthood. The Fourth Eucharistic Prayer has highlighted the fact that the Church offers what it has received from God. The sacrifice shall be made by all the states of the Church and for those who seek God. The Fifth Eucharistic Prayer emphasizes that the sacrifice and the one who makes the sacrifice is Christ himself. The Eucharistic Prayers of Reconciliation indicate a relationship between sacrifice and the reconciliation between mankind and God, and the reconciliation among people. Based on the analysis of these prayers, one hypothesis can be pointed out, that the transformation takes place as if during the entire Eucharistic Prayer. In the Second Eucharistic Prayer of Reconciliation clearly emphasizes the sacrifice of the faithful to God. The Eucharistic Prayers for Masses with children present the content of theological propositions of a simpler construction and terminology. It shows that the main object of the sacrifice is Christ himself, to the sacrifices of the participants join in the liturgy and the Church. Among the main conclusions of the analysis should be noted that each sacrifice is addressed to God, the object of sacrifice is Christ, the Church and the faithful. The sacrifice is mounted both sacramentally and spiritually, and its fruit can affect both those who gather and those who are absent

Procedures of granting subsidies for historical monuments

W artykule przedstawiono obowiązujące procedury przyznawania dotacji celowych na prace przy zabytkach ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz pozostających w dyspozycji wojewódzkich konserwatorów zabytków. Podstawy prawne udzielania dotacji określają: Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, wydane na jej podstawie rozporządzenie z dnia 16 sierpnia 2017 r. oraz wewnętrzne regulaminy określające procedury obowiązujące w danym urzędzie. Akty wewnętrzne zostały przeanalizowane pod kątem formy składania wniosków, definicji wkładu własnego i możliwości zmniejszania zakresu prac, kryteriów oceny, a także wykazu załączników niezbędnych do uzyskania dotacji. Analiza wykazała liczne rozbieżności, ale również umożliwiła podanie pewnych rekomendacji do ewentualnego wdrożenia.The article presents the procedures in force of granting targeted subsidies for work on historical monuments from the funds of the Minister of Culture and National Heritage and at the disposal of voivodeship heritage protection officers. The legal basis for granting subsidies is defined in the Act of 23 July 2003 on the Protection of Historical Monuments and the Guardianship of Historical Monuments, the Regulation of 16 August 2017 issued on its basis, as well as in the internal regulations specifying the procedures applicable in a given office. The internal acts were analysed in terms of the form of application, the definition of an own contribution and the possibility of reducing a scope of works, evaluation criteria, and a list of annexes necessary to obtain a subsidy. The analysis showed numerous discrepancies, but also made it possible to give some recommendations for possible implementation

Versus Deum – the Way of Celebrating Holy Mass in Two Forms of Roman Rite

This article compares the two ways of celebrating Mass and also takes up the matter of the direction in which the priest celebrates it in the Ordinary and in the Extraordinary Form of the Roman Rite. In the Extraordinary Form, the priest turns in the same direction as the worshippers, that is to the east or towards the cross (versus orientem). In the Ordinary Form, the norm is celebrating the Mass facing the people (versus populum), although it can be also celebrated versus orientem. The article draws attention that in both cases, the most important thing is directing thoughts to God, not the setting of the priest and the faithful participating in the Mass

Rejestr wyznaniowych osób prawnych – wybrane zagadnienia na przykładzie jednostek Kościoła katolickiego

Jednostki organizacyjne Kościołów i innych związków wyznaniowych mogą uzyskać osobowość prawną na gruncie prawa polskiego. Ten przywilej umożliwia swobodne funkcjonowanie w przestrzeni publicznej. Według przyjętej w Polsce koncepcji, osoby prawne działają przez swoje organy. Prawo wewnętrzne Kościoła katolickiego wprowadza szereg ograniczeń w kompetencjach poszczególnych organów, co powoduje utrudnienia w obrocie prawnym. Przedmiotem orzeczeń sądowych stały się spory związane z dokonaniem przez kościelną osobę prawną czynności, do której nie była umocowana na gruncie prawa kanonicznego. Wyroki wydawane w tych sprawach wywołały dyskusję w doktrynie. Rozwiązaniem problemu jest upublicznienie kompetencji poszczególnych osób prawnych i ich organów, co zabezpieczy pewność obrotu. M. Pietrzak, D. Walencik i A. Januchowski postulują utworzenie publicznego rejestru wyznaniowych osób prawnych. Koncepcję tę rozwijają autorzy artykułu, którzy określają zarys tego rejestru –miałyby się w nim znaleźć informacje o nazwie, adresie siedziby oraz numerach identyfikacyjnych wyznaniowej osoby prawnej. Ponadto ujawniona powinna zostać jej przynależność denominacyjna, teren działania, dane organu stanowiącego (nadrzędnego) i dane organu zarządzającego (wykonawczego). W artykule przedstawiony został także przykładowy katalog kompetencji związanych z prawem reprezentacji oraz zaciągania zobowiązań finansowych, które należy wymienić w rejestrze. Poruszono także kwestię możliwości nadawania statusu organizacji pożytku publicznego