Theory of firm in view of economic and management theories

W artykule podejmuje się próbę analizy teorii przedsiębiorstwa, prowadzonej oddzielnie z punktu widzenia teorii ekonomii oraz teorii zarządzania, a następnie skonfrontowania obydwu podejść, ustalenia różnic w tych podejściach i wyjaśnienia przyczyn tych różnic. Różnice w podejściu obu dyscyplin do teorii przedsiębiorstwa ilustruje się na przykładzie podejścia Coase’a i Portera. Zwięźle przedstawia się ewolucję teorii przedsiębiorstwa w nauce ekonomii, wskazując fragmentaryczny charakter rozmaitych teorii. Prezentując, z kolei, dwie teorie zarządzania strategicznego, pozycyjną Portera i zasobów Prahalada, akcentuje się ich całościowy charakter. Omawia się również kwestie relacji pomiędzy obydwiema dyscyplinami w kwestii wyjaśniania teorii przedsiębiorstwa, sygnalizując niektóre problemy i wątpliwości, wynikające z podejmowania równoległych badań nad teorią przedsiębiorstwa w obydwu obszarach – ekonomii i zarządzania, często bez uwzględniania różnic w celach i metodzie badawczej, co prowadzi do mnożenia niejasności, zamiast klarowności. Wskazuje się równocześnie korzyści relacji współpracy, a nie konfrontacji pomiędzy obiema dyscyplinami, pokazując zwłaszcza wkład teorii ekonomii w teorię zarządzania strategicznego. Autor wspiera tezę o wzajemnych korzyściach dla obu dyscyplin, płynących z wykorzystywania wzajemnie ich dorobku, w miejsce postawy wyniosłej obojętności, a nawet izolacji.The author attempts to conduct an analysis of the theory of the firm, from the point of view of two separate fields: economics and management. Juxtaposing the results of both approaches, the author identifies the differences between them and explains their sources. The differences in the nature of the two theories – economic and managerial – are illustrated by Coase’s theory of transaction costs and Porter’s positioning theory. The author briefly discusses the evolution of the theory of the firm, emphasising the fragmentary character of economic theories and the holistic nature of the presented managerial theories. The paper is also concerned with the relationship between the two disciplines as regards the theory of the firm, e.g. the problems which arise when scholars from one of the disciplines borrow some ideas from the other without proper attention to fundamental differences in the goals and methodology of each field. The author points out the benefits of collaboration between the two disciplines, showing how economics has contributed to the development of the strategic management theory, opting for collaboration instead of isolation of the two areas of [email protected] hab. Jerzy Borowski, prof. UwB – Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet w Białymstok

Gilpinia fennica (Forsius, 1911) new to Poland (Hymenoptera, Symphyta: Diprionidae), and a review of the species

The paper presents information about the discovery of a new species of diprionid sawfly for the Polish forests. This is Finnish conifer sawfly Gilpinia fennica (Forsius). One female of the species was caught in a screen trap while trapping of saproxylic beetles in Kampinoski National Park. The Finnish conifer sawfly is the fifth species living on spruces in Poland. It is also one of the least observed European diprionid. Poland, after Finland, Russia, China and Sweden, is the 5th country where this species has been discovered. In addition, the paper presents information on the geographical distribution and biology of the species

Value chain: a new theory of strategic management

Artykuł zawiera naukową refleksję nad, głośną i popularną głównie wśród teoretyków zarządzania, ale nie wśród menedżerów, koncepcją zarządzania strategicznego, którym jest łańcuch wartości. Wyjaśniono, dlaczego teoretycy pobieżnie i niekiedy błędnie interpretują tę koncepcję. Przedstawiono również koncepcję łańcucha wartości zgodnie z zamysłem jego twórcy. Przypomniano zatem główną ideę jej autora, że jest to szczegółowy poradnik dla menedżerów, jak zidentyfikować i budować skuteczną strategię, umożliwiającą uzyskanie przewagi konkurencyjnej i traktowaną jako rozwinięcie głównych myśli z poprzedniej książki o strategii konkurencyjnej. Zaprezentowano także najważniejsze zastosowania łańcucha wartości oraz relacje do innych teorii przedsiębiorstwa.The paper investigates the notion of value chain: a concept of strategic management which is more popular with scholars than with practitioners. The author explains why theorists wrongly interpret the value chain concept, considering it as one of the many instruments of strategic analysis, useful for the rationalisa-tion of costs. The present paper clarifies the concept as intended by its creator. Porter regarded it as a series f guidelines instructing managers how to identify and build a good competitive strategy, making it possible to achieve competitive advantage, briefly outlined in his former book on competitive strategy. This paper, moreover, discusses some possible applications of the value chain concept and its relation to other theories of business [email protected] hab. Jerzy Borowski, prof. UwB – Wydział Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet w Białymstok

International competitiveness: theoretical concepts

W artykule podejmuje się próbę wyjaśnienia głównych przyczyn różnorodności poglądów na temat konkurencyjności, w tym szczególnie pojmowania konkurencyjności narodowej, używanej tu zamiennie z terminem konkurencyjności makroekonomicznej. Wśród tych przyczyn rozważa się: odmienne podejście do tej kwestii ze strony teoretyków ekonomii, jak również zarządzania, różne poziomy agregacji gospodarki (makro, mezo i mikro), na których analizuje się pojęcie konkurencyjności oraz, co najważniejsze, przeciwne teorie źródeł konkurencyjności wyznawane przez autorów opracowań. U podstaw trzech teorii konkurencyjności narodowej bada się kolejno: udział w rynku światowym, koszty i efektywność. Wśród tych teorii za najlepiej spełniającą wymogi dobrej teorii, takie jak: praktyczność, mierzalność i aplikacyjność, autor uznaje teorię efektywnościową, opracowaną przez M. Portera i od ponad dwudziestu lat nieustannie doskonaloną pod względem mierzalności i aplikacyjności.The author makes an attempt to explain the main reasons for the great variety of theoretical concepts concerning competitiveness, with special focus on national (macroeconomic) competitiveness. Among the reasons considered here are: the different attitudes of macroeconomists and management scholars, the varying levels of economic activity (macro-, mezo- and microeconomic) and, most crucially, the different theories on the drivers of national competitiveness. Three economic categories are taken into account as the foundations for the theories of national competitiveness. These are: leading market position in the world economy, called here the 'shared theory', the 'low cost theory' and the 'productivity theory'. Assuming that a good economic theory should be tradable, measurable and applicable, the author believes that the productivity theory of national competitiveness best fulfils the above criteria. M. Porter and his team at HBS have been developing such a theory for at least twenty years, with special attention to its empirical verification by quantitative estimation and its applicability by economic [email protected]ł Ekonomii i Zarządzania, Uniwersytet w BiałymstokuBieńkowski W. 2001 Rola polityki rządowej w poprawie konkurencyjności kraju w warunkach globalizacji i integracji regionalnej, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 32, Poznań.Borowski J. 2008 Globalizacja, konkurencyjność międzynarodowa i strategie przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.Bossak J. Bieńkowski W. 2004 Międzynarodowa zdolność kraju i przedsiębiorstwa. Wyzwania dla Polski u progu XXI wieku, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.Delgado M., Ketels Ch., Porter M., Stern S. July 2012 The Determinants of National Competiveness NBER Working Papers Series, Working Paper 18249.Global Competitiveness Report 2000, World Economic Forum, Geneva, Switzerland.Gorynia M. 1998 Zachowania przedsiębiorstw w okresie transformacji, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań.Hubner D. 1994 Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki a strategia rozwoju, ,,Ekonomista”, nr 3.Kompendium wiedzy o konkurencyjności 2010, M. Gorynia, E. Łaźniewska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Konkurencyjność Polski na tle zmian gospodarczych w krajach OECD. Ewolucja czynników konkurencyjności 2010, W. Bieńkowski, A.W. Weresa, M. Radło (red.), Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa.Krugman P. 1986 Strategic Trade Policy and the New International Economics, MIT Press.Krugman P. 1994 Competitiveness A Dangerous Obsession, Foreign Affairs 73 (2).Lall S. 2001 Competitiveness, Technology and Skills, Cheltenham Edgar Elgar, Cheltenham UK, Northampton, MA,USA.Lubiński M., Michalski T., Misala J. 1995 Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki. Pojęcia i sposób mierzenia, IRiSS, Warszawa.Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do UE 2002, M. Gorynia (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.Misala J. 2007 Międzynarodowa zdolność konkurencyjna i międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej. Podstawy teoretyczne, Politechnika Radomska, Radom.Outsorcing 2013, Special Report, The Economist January 19 th.Porter M. 1979 How Competitive Forces Shape Strategy, Harvard Business Review, March- April.Porter M. 1990 Competitive Advantage of Nations, The Free Press, New York.Porter M. 1990 Konkurencyjna przewaga narodów, [w:] Porter o konkurencji, 2001, PWE, Warszawa.Porter M., Delgado M., Peters Ch., Stern S. 2008 Moving to a New Global Competitiveness Indeks in The Global Competitiveness Report 2008- 2009, World Economic Forum, Geneva, Switzerland.Spencer B., Brandner J. 2008 Strategic Trade Policy in The New Palgrave Dictionary of Economics, S. Durlauf, L. Blume (eds.), Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hampshire.Turner J. 1985 Struktura teorii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.World Competitiveness Yearbook 2003, IMD.4(76)254

Globalisation in light of theory of economics and managament

W artykule podjęto próbę usystematyzowania poglądów na temat globalizacji dzięki wprowadzeniu kilku kryteriów porządkujących. Omówiono zatem poziomy globalizacji, takie jak: makroekonomiczny, mezoekonomiczny, mikroekonomiczny oraz gospodarstw domowych. Na tych różnych poziomach na temat globalizacji wypowiadali się przedstawiciele dyscyplin ekonomicznych: makroekonomii, finansów oraz teorii zarządzania, prezentując różne, niekiedy przeciwne, poglądy. Wśród nich opisano poglądy pozytywne, negatywne i umiarkowane na temat związane z globalizacją. Analizowano również wpływ globalizacji na kształtowanie się poglądów o strategii przedsiębiorstw.The paper attempts to systematise the diverse views on globalisation by introducing several classificatory criteria. The author discusses the levels of globalisation, e.g., macroeconomic, sectoral, microeconomic, and household levels. Presented are views expressed by macroeconomists, finance specialists, and management theorists. They represent different, sometimes contradictory, attitudes to globalisation and its effects: positive, negative or neutral. One of the chapters provides an analysis of the impact of globalisation on strategy [email protected] plWydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu w BiałymstokuAccusing the IMF Bad Faith 2002, The Economist June 6 th, dokument elektroniczny, tryb dostępu: [www.Economist.com/highliths/global, data wejścia: 15.10.2015].Adolph G., Pettit J. 2008 The Rise of the New Blue Chips, „Strategy + Business”, Issue 52.A bigger world 2008, “The Economist”, September 20th.A hopeful continent 2013, “The Economist” March 2nd.A Nobel prize winner who remains an artist of the impossible 2006, „The Economist”, September 7th, dokument elektroniczny, tryb dostępu: [www.economist.com/highliths/global, data wejścia: 16.10.2015].Bhagwati J. N. 2004 In Defence of Globalisation, Oxford University Press, Oxford.Bocian A. 2009 Procesy globalizacji a kryzys światowy, [w:] Od wielkiego kryzysu gospodarczego do wielkiego kryzysu finansowego. Perturbacje w gospodarce światowej w latach 1929-2009, J. Kaliński, M. Zalesko (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.Borowski J. 2008 Globalizacja, konkurencyjność międzynarodowa i strategie przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.Frankel J., Rose A. 2000 An Estimate of the Effects of Currency Union on Growth, Unpublished Working Paper, May.Free trade cross Atlantic. Come on TTIP 2013, „The Economist”, February 16.Friedman T. 2005 The World Is Flat, New York Farrar, Straus and Giraux.Ghemawat G. 2001 Distance Still Matters, Harvard Business Review, September.Ghemawat P. 2007 Redefining Global Strategy. Crossing Borders Where Differences Still Matter, Harvard Business School Press, Boston, Massachusets.Kleinert A. 2008 Pankaj Ghemawat: The Thought Leader Interview, „Strategy+Business”, 26 may.Komor M. 2000 Euromarketing, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Levitt T. 1983 Globalisation of Markets, „Harvard Business Review”, maj – czerwiec.Porter M. 1980 Competitive Strategy.Techniques for Analysing Industries and Competitors, The Free Press, New York.Roubini N. S., Mihm M. 2010 Crisis Economics: A Crash Course in the Future of Finance, The Penguin Press, New York.Rumelt R.P., Schendel D., Teece D. 1991 Strategic Management and Economics, “Strategic Management Journal”, 12.Sachs J. 1998 Unlocking the Mysteries of Globalisation, „Foreign Policy”, Spring.Sethna B. 2008 Ghemawat v Friedman Is the World Flat, ,,Decision Line” , From the Bookshelf, vol. 39 (4), dokument elektroniczny, tryb dostępu: [www.decisionsciences.org/DecisionLine/, data wejścia: 19.10.2015].Sorman G. 2008 Globalisation is making the world a better place, [in:] 2008 Index of Economic Freedom, The Heritage Foundation and Dow Jones& Company Inc.State capitalism Special report 2012, ,,The Economist”, 21.Steinhilber S. 2008 Strategic Alliances. Three Ways To Make Them Work, Harward Business Press Boston, Massachusets.Stiglitz J. E. 2002 Globalisation and Its Discontents, Norton&Company, New York, London.Stiglitz J. E. 2006 Making Globalization Work, Norton&Company, New York, London.Sznajder A. 1999 Euromarketing, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.Szymański W. 2004 Interesy i sprzeczności globalizacji, Wydawnictwo Difin, Warszawa.The World turned upside down 2010, ,,The Economist”, April, 15.The gated globe , Special report 2013, ,,The Economist”, October 12 th.Winning the $30 trillion decathlon: Going for gold in emerging markets 2012, McKinsey Quarterly, August.World GDP 2013, ,,The Economist”, December, 21.World Investment Report 2005, UNCTAD, Geneva.World Investment Report 2006, UNCTAD, Geneva.World Investment Report 2011, UNCTAD, Geneva.World Investment Report 2012, UNCTAD, Geneva.World Investment Report 2013, UNCTAD, Geneva.58-716(78)587

New localities of Sarcodontia crocea (Polyporales, Basidiomycota) in Poland

Sarcodontia crocea is a fungus relatively rarely recorded in Central and Northern Europe, where as a parasite it grows mainly on old apple trees. The most recent data on the occurrence of this fungus in Poland are presented in this study. Seven new localities of S. crocea are reported, found in the regions of Mazowsze, Podkarpacie, Ziemia Łódzka, and Żuławy Wiślane in the years 2013–2016. The S. crocea basidiomes were recorded on 12 apple trees. The fungus occurrence on Malus pumila ‘Niedzwetzkyana’ was documented for the first time. Four beetle species representing four families were found in the studied S. crocea basidiomes. Their feeding on S. crocea has not been mentioned in the literature so far

Stephanopachys linearis (Kugelann, 1792) (Coleoptera, Bostrichidae) in Poland

Stephanopachys linearis (Kugelann, 1792) belongs to the family of horned powderpost beetles (Bostrichidae), represented in the fauna of Europe by 29 native species. It is a characteristic element of the northern, boreal zone of the Palaearctic and alpine areas of central and southern Europe. This species as a rare beetle important for the European Union, has been placed in Annex II of the Habitats Directive, on the IUCN Red List of Threatened Species and European Red List of Saproxylic Beetles. S. linearis was described from Poland in 1792 and, after 220 years, again encountered in this country. The zoogeographical distribution is shown and elements of its biology and ecology are discussed