Steenhouwtechnieken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Breda. Detailanalyse van de bouw van het koor

An extensive study in Belgium of the stone-cutting techniques on white Belgian limestone (Gobertange limestone (Brabant), Brussels limestone and limestone from Lede (Flanders)) has shown that the visible traces of the stone-cutting-work realized by the stone-mason changed twice during the first half of the 15th century: the first time between 1400 and 1420, and once again between 1430 and 1450.Based on archival information and dendrochronological dating work the construction of the choir of the Church of Our Lady in Breda could be dated between 1410 and 1450, thus making it an ideal study object for the ‘stone-cutting chronology’. By tracing the transitions of the stone-cutting techniques on all limestone masonry of the choir and linking them to other constructive anomalies, a very precise building chronology has been established with much more detail than was possible ever before.The two eastern crossing piers and the six columns of the choir have been identified as being the oldest elements of the sanctuary, erected around 1410. It has also been found that, once above the level of the capitals, the northern and southern sides did not show a synchronous development any longer: the three southern pier-arches were realized first, along with the choir columns, but the three northern ones were only built some time later. During this next step too the apse was erected all the way up, together with the corridor of the triforium in the square parts of the choir and with the southern aisle, the eastern wall of the southern transept and the triumph arch. Next, the choir’s clerestory was created together with the triforium’s tracery, which was fitted into the already constructed frame of the triforium, consisting of the masonry of the corridor and the interposed shafts of the projected vaulting. Around the same time, the erection of the old seigneurial chapel (the northern aisle of the choir) and of the adjoining eastern wall of the northern transept were started. The ribs and thus the vaults covering the three parts of the choir formed the final stage, to be dated around the middle of the 15th century or even somewhat later.Besides producing this precise order of building phases, this study also provided definite proof that the original apse was designed around 1425 with a single set of tall, elongated windows. At the beginning of the 16th century, along with the construction of the current ambulatory, the lower half of the original apse windows was altered into a series of pier-arches, while the upper half remained untouched. In this process, the moulded stones of these windows were removed at the level of the new attics over the ambulatory and the now useless parts of the mouldings were cut away (as was done with the preserved stones of the new arches). These recut stones were reused as arch bricks for the new pier-arches.All of the dendrochronologic datings of the roof constructions were taken into account in this study, but the analysis in detail of the complex construction of the three parts of this sanctuary, especially the answer to the age-old question about the exact shape of the original apse windows, and the very detailed description of their renovation, have only been possible thanks to the consistent analysis of the stone-cutting techniques

M & L Jaargang 16/6

Marc De Borgher Het beschermd landschap De vallei van de Kindernouwbeek. [The valley of the Kindernouwbeek in Lille.]Lode De Clercq, Jeanne-Françoise Theyskens en Marianne Decroly Drie gesculpteerde beeldengroepen op de muur van de Koninklijke Stallingen in Brussel. Onderzoek en restauratie. [Three sculptural groups on the wall of the Royal Stables in Brussels: examination and restoration.]Frans Doperé en Bart Minnen De verborgen Romaanse toren (2de helft 11de eeuw) in de Sint-Pieterskerk te Rotselaar. [The hidden Romanesque tower (2nd half of the 11th century) in the Saint Peters church at Rotselaar.]Yvette Vanden Bemden en Herman Wauters De gebrandschilderde glaspanelen uit de kerk van Nederokkerzeel. [The stained-glass windows from the church of Nederokkerzeel.]SummaryM&L Binnenkran

M & L Jaargang 31/1

Tim Bellens, Anne Schryvers, Dries Tys, Delfien Termote en Hans Nakken - Archeologisch onderzoek van de Antwerpse burcht. [Archaeological research of the Antwerp fortress.]Het onderzoek naar het ontstaan en de evolutie van de Antwerpse burcht blijft tot op vandaag moeilijk te interpreteren en vele vragen kunnen enkel nog beantwoord worden door archeologisch onderzoek. Recent brachten opgravingen in de burchtzone een bodemarchief van onschatbare waarde aan het licht. Beetje bij beetje slagen Antwerpse archeologen er in om een bijna vergeten stadsicoon opnieuw tot leven te brengen.Dirk Pauwels, Frans Doperé en Bart Minnen - De Demer gedomineerd: de heer van Rivieren en zijn middeleeuwse woontoren in Gelrode. [Dominating the Demer river: the Lord of Rivieren and his mediaeval tower residence in Gelrode.]Zowel uit archiefbronnen als uit oude kaarten en tekeningen was het bestaan van een middeleeuwse woontoren in Gelrode bekend. Maar toen in 2007, bij tuinwerkzaamheden in een park, de fundamenten van een vierkant gebouw werden aangetroffen, konden ook archeologen voor het eerst de woning van de heer van Rivieren aan een grondig onderzoek onderwerpen.Caroline Ryssaert, Janiek De Gryse, Dries Tys, Cecile Baeteman, Joep Orbons, Delfien Termote en Pedro Pype - De \u27cirkel\u27 van Ver-Assebroek: prehistorisch heiligdom of middeleeuwse versterking? [The circle of Ver-Assebroek: prehistoric sanctuary or mediaeval fortification?]In het landschap van Ver-Assebroek bevinden zich enkele zeer mysterieuze cirkels, lang onderwerp van verhitte discussies. Wat voor sommigen een prehistorisch heiligdom was, is volgens anderen een middeleeuwse versterking. Nieuw interdisciplinair onderzoek, in opdracht van de Vlaamse overheid, lost een oud mysterie eindelijk op.Karel Breda, Lode De Clercq, Janiek De Gryse, Michel de Waha, Frans Doperé, Pedro Pype en Isolde Verhulst - Kasteel van Beersel. Een evaluatie na de eerste restauratiefase. [The Beersel castle. An assessment following the restorations first phase.]De huidige werken aan het kasteel van Beersel, sluitstuk van restauraties die al vanaf de jaren 28 van vorige eeuw begonnen, hebben een voorbeeldfunctie. De grondige restauratie werd immers intensief voorbereid en begeleid door archeologen, historici en bouwhistorici. Grondig en goed overwogen archeologisch onderzoek kon zo antwoorden bieden op vragen die anders wellicht voor altijd onbeantwoord zouden zijn gebleven.Summar

M & L Extra-nummer - Maagdentoren

Sonja Vanblaere - VoorwoordKjell Corens - De Maagdentoren. De rijkdom van een vergeten heerlijkheid.Frans Doperé - Bouwde Reinier II van Schoonvorst in Zichem een ongewone woontoren, een militaire versterking of een uniek prestige-symbool?Sofie Debruyne, Geert Vynckier en Marc Brion - Onder den toren. Het archeologisch bodemarchief van de reus van Zichem.Thomas Van Driessche - De Maagdentoren in de 19de en 20ste eeuw: van de aankoop door de Belgische staat in 1859 tot de bescherming als monument in 1962Hilde Thibaut, Marc Vanderauwera en Kristin Van den Abbeele - De restauratie van de MaagdentorenNorbert Provoost, Marc Vanderauwera en Hilde Thibaut - Stabiliteit van de MaagdentorenMarc Vanderauwera en Hilde Thibaut - Behandeling van het parement in Diestiaan ijzerzandsteenLinda Van Dijck - Het interieur van de MaagdentorenKoen Smets, Herman van den Bossche en Jan van Ormelingen - De Demervallei tussen Aarschot en Diest in de onmiddellijke omgeving van de MaagdentorenLiesbeth Tielens - De toekomst van de Maagdentoren als belangrijke toeristische trekpleister voor Zichem en omstrekenSummar

Steenbewerking en fasering van het dertiende-eeuwse bouwproces

status: publishe

Inleiding tot de archeologie van de natuursteen: hoe omgaan met steenbewerking en steenmerken?

Power Point presentation for "Verdiepende opleiding over petrografie en muurwerkarcheologie", Bruggestatus: Published onlin

Les changements dans le temps et dans l'espace et la migration des techniques de taille des pierres à partir de l'Île-de-France jusque dans les vallées scaldienne et mosane en Belgique

status: publishe

L’apport de l’enregistrement systématique des techniques de taille des pierres et des signes lapidaires dans l’étude des chantiers médiévaux : quelques résultats majeurs

Actes published in the series Etudes et Documents, Archéologie, volume 35status: publishe

Jacob van Gubbertingen, ook van Thienen, van Sint-Goedele en van Brussel, meestal vermeld als Meester Jacob, steenhouwer, beeldhouwer en bouwmeester

status: publishe