M & L Jaargang 23/5

Guido Jan Bral De atelier-woning Albert Cortvriendt in Brussel. Een manifest van architect Leon Sneyers. [Albert Cortvriendts house annex studio.]Binnen het slechtgekende en slechts fragmentair bewaard gebleven oeuvre van art nouveau-architect Léon Sneyers, vormt zijn woning-atelier voor de raadselachtige kunstschilder Albert L. M. Cortvriendt wellicht een eerste zelfstandige, volwaardige creatie. Na diens overlijden raakte het eigenzinnig kleinood als opbrengsthuis van langsom meer in de verdrukking, het sterk verpauperd straatbeeld inclusief. Aanvankelijk geleid door de interessante investering, wisten raadgevers de nieuwste eigenaar te overhalen tot een radicale koerswijziging en derhalve respectvolle maar ook creatieve restauratie. Guido Jan Bral volgde van aankoop tot oplevering het hele proces van binnenuit.Mario Baeck en Pol Vanneste Het gebruik van polychrome bouwkeramiek in de kuststad Blankenberge 1890-1925. [The use of polychrome building ceramics in the coastal town Blankenberge 1890-1925.]Van bij haar oprichting omstreeks 1895 opterend voor de productie van kleurrijke, bouwkeramische wandtegels, vond ondermeer de S.A. Manufacture de Céramiques Décoratives-Majoliques de Hasselt in de explosieve uitbouw van het visserdorpje Blankenberge tot modieuze badstad, een gedroomd -afzetterrein.Zelfvoldaan tot villas verheven bel-étageburgerhuizen met open loggias, gelegen aan straten met koninklijke namen, en zélf naar Vlaamse renaissancetraditie benoemd naar Albert, Teniers, San Remo, Carmen, laat staan ene Olga, Claribella of Belladonna, roepen er sindsdien herinneringen op aan een bruisende Belle-Epoque waar pauwen, stokrozen, kraanvogels en blauwe regen onverstoord cohabiteren met manden spartelende vis, kreeften en visserssloepen op woeste zeeën.Uitgerust met modellenboeken en inventarislijsten identificeren Mario Baeck en Pol Vanneste kaf en koren, doch niet zonder een bezorgde, waarschuwende vinger.Summar

M & L Jaargang 17/6

Marjan Buyle en Madeleine Manderyck Wonen in een schilderij. De conservering en restauratie van Jozef Peeters atelierflat (1926) in Antwerpen. [Living in a painting. Conservation of the painted appartment from Jozef Peeters (1895-1960).]Mario Baeck en Hugo Lejon Vloertegelfabriek Emmanuel Rottiers te Tisselt-Willebroek in de context van de Belgische cementtegelindustrie. [Wall Tile]SummaryBinnenkran

M & L Jaargang 10/6

GeneriekLuc Allemeersch, Jan Stevens en Jan Geusens De ontsluiting van de Limburgse heidegebieden. [Accessibility of the Limburg heathlands.]Als drager van nog onvermoede aanzienlijke natuur- en cultuurhistorische waarden vormen heidegronden zorgvuldig te koesteren natuurlandschappen. Hun visuele aantrekkingskracht blijkt nochtans dermate risico-dragend dat een wetenschappelijk gestaafde ontsluiting zich onverwijld opdringt. Luc Allemeersch, Jan Stevens en Jan Geusens maken hierbij namens het Limburgs Provinciaal Natuurcentrum duidelijk welke maatregelen terzake worden overwogen en uitgevoerd.Mario Baeck Gethsemani 1841-1991. Het instituut der religieuzen Ursulinen te Onze-Lieve-Vrouw-Waver. [Gethsemani 1841-1991. The institute of the Ursuline nuns at Onze-Lieve-Vrouw-Waver.]Bekommerd om de ideëele opleiding van hun steeds maar in aantal toenemende pensionaires, bouwen de Waverse zusters Ursulinen nu reeds anderhalve eeuw lang aan een kunstmatige - van de buitenwereld afgesloten - maar paradijselijke leef- en studeeromgeving. Waar de tijd voor de feeërieke constructies tot stilstand lijkt te zijn gekomen, vormen de mee-evoluerende onderwijsvereisten een helaas moeizaam te bedwingen dreiging. Vanuit de rijkelijk gestoffeerde bibliotheek van het in vele opzichten monumentale Instituut, wist Mario Baeck de ware - maar ongelooflijk klinkende - groei en bloei van de instelling nauwkeurig te boek te stellen.Eugene Warmenbol en Petra Maclot Tafelen met Isis en Osiris. De Egyptiserende eetzaal van kasteel Moeland te Sint-Niklaas. [Dinner with Isis an Osiris: the egyptianizing dining-room in the Moeland Castle in Sint-Niklaas.]Ridder de Schoutheete de Tervarent zal er wel nooit bij hebben stilgestaan dat zijn ietwat bevreemdende, in Egyptische stijl ingerichte eetkamer, tot laat in de 20ste eeuw de gemoederen zou weten te verhitten.Vooruitlopend op een geplande restauratie van het deerlijk gehavende ensemble, blijven Eugène Warmenbol en Petra Maclot tot besluit van hun vergelijkend historisch onderzoek nochtans formeel: de egyptiserende zaal van het kasteel Moeland te Sint-Niklaas bood nooit onderdak aan een vrijmetselaarsloge, noch aan Rozenkruisers ...Bernard Delmotte De eetzaal van kasteel Moeland te Sint-Niklaas. Het materieel-wetenschappelijk onderzoek. [The egyptianizing dining-room in the Moeland Castle in Sint-Niklaas: the material scientific research.]De handhaving en waar nodig - restauratie van 19de-eeuwse egyptiserende decors, en dit van kasteel Moeland in het bijzonder, stellen zo hun eigen problemen.Een koele analyse en diagnose van de toestand krijgen wij hierbij van restaurateur Bernard Delmotte.SummaryM&L Binnenkran

M & L Jaargang 33/3

Linda Van Santvoort Wederopbouwarchitectuur in de fusiegemeente Zemst. [Reconstruction architecture in the district of Zemst.]In een ultieme poging om de bevolking van de bezette gebieden op hun hand te krijgen waren de Duitsers in de laatste oorlogsjaren zelf aan de wederopbouw begonnen, terwijl gelijktijdig het Oeuvre Suisse Belge toen ook al fondsen verzamelde voor de duizenden vernielde woningen. Na de oorlog kwam de wederopbouw pas goed op gang. Linda Van Santvoort schetst de wederopbouw in Zemst en omstreken en verhaalt de woelige geschiedenis van de drie dorpskerken. Geruggensteund door de Koninklijke Commissie voor Monumenten die een artistieke wederopbouw propageerde, grepen de ontwerpers meestal terug naar traditionele en streekgebonden, dus vertrouwde stijlen.Marc Dewilde, Birger Stichelbaut, Yannick Van Hollebeeke, Hilde Verboven en Franky Wyffels Bellewaarde en zijn turbulent oorlogsverleden. [Bellewaarde and its turbulent war years.]Oorlogserfgoed is niet altijd onmiddellijk zichtbaar noch herkenbaar. Talrijke sporen bevinden zich in de bodem. Marc Dewilde, Birger Stichelbaut, Yannick Van Hollebeeke, Hilde Verboven en Franky Wyffels bundelden hun expertise om het onzichtbare zichtbaar te maken. Vooral in het Bellewaardebos, dat sinds de oorlog vrijwel onaangeroerd bleef, zijn nog talrijke sporen van de Groote Oorlog aanwezig. In het landschap konden dankzij historisch, archeologisch en geofysisch onderzoek heel wat sporen in kaart gebracht worden, waardoor de oorlog en de barre leefomstandigheden er plots heel tastbaar aanwezig zijn.Mario Baeck en Marc Constandt Een vroeg interieurensemble van Henry van de Velde in villa Les Zéphyrs in Westende. [An early interior ensemble by Henry Van de Velde in villa Les Zéphyrs in Westende.]Dat het interieurensemble in villa Les Zéphyrs van Henry van de Velde was, kwam in een vorig artikel over de restauratie al aan bod. Hoe dit hergebruikte ensemble daar uiteindelijk terechtkwam wordt gereconstrueerd door Mario Baeck en Marc Constandt, die op het spoor kwamen van een zekere baron T., die ze ontmaskerden als Albert de Fierlant uit Brussel. Deze bestelde zijn Oostendse villa Mignonne en heel zijn interieurinrichting bij Van de Velde. Nadien kwam dit ensemble in de kunsthandel terecht en werd het aangekocht door de bewoonster van de villa Les Zéphyrs.Summar

De schoonheid van het materiaal : ontwikkeling van de Belgische industriële tegel (1840-1980) in een Europese context

De Belgische keramische vloertegel met ingelegd decor, de gelijkaardige cementvloertegel en de decoratieve keramische wandtegel in faience of steengoed kenden in de loop van de 19e en 20e eeuw een enorm succes. Als duurzaam en uiterst decoratief bouwmateriaal werden deze tegels tussen 1840 en 1980 ruim toegepast en dit zowel in het interieur als in exterieurs, zowel in België zelf als in het buitenland. In dit onderzoek zijn het ontstaan en de ontwikkeling van deze materialen in België beschreven. Daartoe is de bedrijfsgeschiedenis van alle belangrijke fabrieken gereconstrueerd. Verder zijn de stilistische evolutie en de evolutie in het gebruik en toepassing van de Belgische industriële tegel in detail onderzocht. Dit gebeurde op basis van ruim in situ-onderzoek en – methodologisch vernieuwend – voor een zeer belangrijk deel ook op basis van een groot aantal handelscatalogi van vloer- en wandtegelfabrieken. De vastgestelde evoluties zijn met het oog op een beter begrip ervan gecontextualiseerd. Daartoe zijn de bevindingen in een ruime Europese context geplaatst waardoor duidelijk is geworden dat de Belgische productie op diverse punten toonaangevend is geweest. Tenslotte zijn ook enkele belangrijke alternatieve technieken en producten, zoals glas- marmer- en keramisch mozaïek of sgraffito, maar ook glastegels en metaalplaten bij het onderzoek betrokken.The Belgian ceramic encaustic floor tile, the closely related cement floor tile and the decorative ceramic wall tile in earthenware or stoneware were extremely popular during the 19th and 20th centuries. As durable and very decorative building materials, these tiles were widely applied between 1840 and 1980, both in the interior and in exteriors, as well in Belgium itself as abroad. In this study, the creation and the development of these materials in Belgium are described. To this end, the company history of all major factories is reconstructed. Furthermore, the stylistic evolution and the evolution in the use and application of the Belgian industrial tile are studied. This is based not only on broad in situ research but also – and methodologically innovative – on the in detail study of a large number of original sales catalogues of floor and wall tile companies. In order to get a better understanding of it, the results are contextualized. To this end, the findings are placed within a wide European context which makes it clear that the Belgian production was innovative in several points. Finally, some important alternative techniques and products, such as glass, marble and ceramic mosaic or sgraffito, as well as glass tiles and metal sheets were also looked at in the research

Het gebruik van polychrome bouwkeramiek in de kuststad Blankenberge 1890-1925

A

De Belgische Art Nouveau en Art Deco wandtegels : 1880-1940 /

Architectuurfocu

cDf International Congress : proceedings : actes, actas : actes, Barcelona Jun. 2013

El Congrés Internacional coupDefouet Barcelona 2013 ha estat una iniciativa de l'Art Nouveau European Route – Ruta Europea del Modernisme, organitzada per l'Institut del Paisatge Urbà de l'Ajuntament de Barcelona i el grup de recerca GRACMON de la Universitat de BarcelonaCoordinació: Lluís Bosch, Mireia Freixa.[eng] In 2013 the magazine coupDefouet reached its first decade of existence. As a way of celebrating this, the Art Nouveau European Route – the association of cities and other local institutions for the promotion and diffusion of Art Nouveau heritage that created the magazine – organised a magnificent international congress as a framework for scientific exchange and raising public awareness. The first coupDefouet International Congress on Art Nouveau was held in Barcelona, the city from which coupDefouet is published and one of the undisputable world capitals of Art Nouveau. This volume of the Singularitats series comprises the proceedings of that event.[cat] L’any 2013 va fer deu anys de l’aparició de coupDefouet, la revista de la Ruta Europea del Modernisme, una associació de municipis i altres entitats locals per a la promoció i la difusió del patrimoni modernista o Art Nouveau. Per commemorar-ho, s’organitzà un congrés internacional amb l’objectiu de contribuir al coneixement científic i la difusió d’aquest moviment artístic. El primer Congrés Internacional coupDefouet se celebrà a Barcelona, la ciutat en què s’edita coupDefouet i una de les capitals indiscutibles de l’Art Nouveau. En aquest volum de Singularitats s’apleguen les actes d’aquell esdeveniment