Gender differences in Greek centenarians. A cross-sectional nation-wide study, examining multiple socio-demographic and personality factors and health locus of control

<p>Abstract</p> <p>Background</p> <p>Centenarians are exceptional ageing paradigms, offering valuable information on achieving longevity. Although, there are several studies examining different biomedical factors as determinants of longevity in centenarians, little is known about gender differences with respect to personality traits and health locus of control.</p> <p>Methods</p> <p>Nation -wide study carried out in Greece, between 2007 and 2010. Our final sample of analysis consisted of 400 centenarians who reported on sociodemographic, disease-related and personality factors and health locus of control (HLC). Gender differences were investigated by simple nonparametric comparisons. Bivariate correlations between personality factors and internal and external HLC were obtained.</p> <p>Results</p> <p>Women centenarians outnumbered men by a ratio of 1.68 to 1. Significant gender sociodemographic differences were noted, with men reporting less often widowhood, more often centenarian 1st degree relatives and smoking. Higher BMI score was measured in males than females. Concerning personality variables, females were more reward-dependent and adaptable than men, while men were more optimistic than women. No differences were found on health locus of control profile between the genders. Positive correlations between self-directness and spirituality with internal locus of control in men and negative correlations between optimism and external locus of control in women emerged as the main gender disparities in the correlation analyses. Self-directness in men and optimism in women were consistently correlated with the two HLC subscales.</p> <p>Conclusions</p> <p>Gender differences should be incorporated in future basic research and epidemiological studies of longevity. Informed policies on ageing and wellbeing programs should also take into account gender issues to increase efficacy by targeting health locus of control.</p

HLA-DPB1*03 as Risk Allele and HLA-DPB1*04 as Protective Allele for Both Early- and Adult-Onset Multiple Sclerosis in a Hellenic Cohort

Background: Human Leucocyte Antigens (HLA) represent the genetic loci most strongly linked to Multiple Sclerosis (MS). Apart from HLA-DR and HLA–DQ, HLA-DP alleles have been previously studied regarding their role in MS pathogenesis, but to a much lesser extent. Our objective was to investigate the risk/resistance influence of HLA-DPB1 alleles in Hellenic patients with early- and adult-onset MS (EOMS/AOMS), and possible associations with the HLA-DRB1*15:01 risk allele. Methods: One hundred MS-patients (28 EOMS, 72 AOMS) fulfilling the McDonald-2010 criteria were enrolled. HLA genotyping was performed with standard low-resolution Sequence-Specific Oligonucleotide techniques. Demographics, clinical and laboratory data were statistically processed using well-defined parametric and nonparametric methods and the SPSSv22.0 software. Results: No significant HLA-DPB1 differences were found between EOMS and AOMS patients for 23 distinct HLA-DPB1 and 12 HLA-DRB1 alleles. The HLA-DPB1*03 allele frequency was found to be significantly increased, and the HLA-DPB1*02 allele frequency significantly decreased, in AOMS patients compared to controls. The HLA-DPB1*04 allele was to be found significantly decreased in AOMS and EOMS patients compared to controls. Conclusions: Our study supports the previously reported risk susceptibility role of the HLA-DPB1*03 allele in AOMS among Caucasians. Additionally, we report for the first time a protective role of the HLA-DPB1*04 allele among Hellenic patients with both EOMS and AOMS

Stress Management in Women with Hashimoto’s thyroiditis: A Randomized Controlled Trial

Aim: Stress has been implicated in the pathogenesis of Hashimoto's thyroiditis (HT), nevertheless evidence is scarce regarding the effect of stress management on individuals suffering from HT. The purpose of this study was to evaluate the impact of an 8-week stress management intervention on the anti-thyroid peroxidase (anti-TPO) and anti-thyroglobulin (anti-TG) antibodies as well as thyroid-stimulating hormone (TSH) levels of women with HT. Secondary endpoints included the effect on the patients’ lifestyle, body mass index (BMI), depression, anxiety and stress. Methods: This was a two-arm parallel group (stress management intervention vs. standard care groups) randomized controlled study. Adult women with Hashimoto's thyroiditis, completed questionnaires on stress, anxiety, depression and lifestyle, at the beginning of the programme and 8 weeks later. Laboratory thyroid function tests (anti-TPO, anti-TG antibodies and TSH) were also measured at baseline and at the end of the study. Results: A total of 60 women with HT, aged 25-76 years, participated in the study (30 patients in each group). After eight weeks, patients in the intervention group demonstrated statistically significant beneficial decrements in the rate change of anti-TG titers and the levels of stress, depression and anxiety as well as better lifestyle scores, compared to the control group.   

EEG recordings as biomarkers of pain perception: where do we stand and where to go?

Introduction: The universality and complexity of pain, which is highly prevalent, yield its significance to both patients and researchers. Developing a non-invasive tool that can objectively measure pain is of the utmost importance for clinical and research purposes. Traditionally electroencephalography (EEG) has been mostly used in epilepsy; however, over the recent years EEG has become an important non-invasive clinical tool that has helped increase our understanding of brain network complexities and for the identification of areas of dysfunction. This review aimed to investigate the role of EEG recordings as potential biomarkers of pain perception. Methods: A systematic search of the PubMed database led to the identification of 938 papers, of which 919 were excluded as a result of not meeting the eligibility criteria, and one article was identified through screening of the reference lists of the 19 eligible studies. Ultimately, 20 papers were included in this systematic review. Results: Changes of the cortical activation have potential, though the described changes are not always consistent. The most consistent finding is the increase in the delta and gamma power activity. Only a limited number of studies have looked into brain networks encoding pain perception. Conclusion: Although no robust EEG biomarkers of pain perception have been identified yet, EEG has potential and future research should be attempted. Designing strong research protocols, controlling for potential risk of biases, as well as investigating brain networks rather than isolated cortical changes will be crucial in this attempt

Determinants of Self-Rated Health in a Representative Sample of a Rural Population: A Cross-Sectional Study in Greece

Self-rated health (SRH) is a health measure related to future health, mortality, healthcare services utilization and quality of life. Various sociodemographic, health and lifestyle determinants of SRH have been identified in different populations. The aim of this study is to extend SRH literature in the Greek population. This is a cross-sectional study conducted in rural communities between 2001 and 2003. Interviews eliciting basic demographic, health-related and lifestyle information (smoking, physical activity, diet, quality of sleep and religiosity) were conducted. The sample consisted of 1,519 participants, representative of the rural population of Tripoli. Multinomial regression analysis was conducted to identify putative SRH determinants. Among the 1,519 participants, 489 (32.2%), 790 (52%) and 237 (15.6%) rated their health as “very good”, “good” and “poor” respectively. Female gender, older age, lower level of education and impaired health were all associated with worse SRH, accounting for 16.6% of SRH variance. Regular exercise, healthier diet, better sleep quality and better adherence to religious habits were related with better health ratings, after adjusting for sociodemographic and health-related factors. BMI and smoking did not reach significance while exercise and physical activity exhibited significant correlations but not consistently across SRH categories. Our results support previous findings indicating that people following a more proactive lifestyle pattern tend to rate their health better. The role of stress-related neuroendocrinologic mechanisms on SRH and health in general is also discussed

Lifestyle and self-rated health: a cross-sectional study of 3,601 citizens of Athens, Greece

<p>Abstract</p> <p>Background</p> <p>Self-rated health (SRH) is a popular health measure determined by multiple factors. International literature is increasingly focusing on health-related behaviors such as smoking, dietary habits, physical activity, even religiosity. However, population-based studies taking into account multiple putative determinants of SRH in Greece are scarce. The aim of this study was to clarify possible determinants of SRH with an emphasis on the relationship between SRH and lifestyle variables in a large sample of urban citizens.</p> <p>Methods</p> <p>In this one-year cross-sectional study, a stratified random sample of 3,601 urban citizens was selected. Data were collected using an interview-based questionnaire about various demographic, socioeconomic, disease- and lifestyle related factors such as smoking, physical activity, dietary habits, sleep quality and religiosity. Multivariate logistic regression was used separately in three age groups [15-29 (N = 1,360), 30-49 (N = 1,122) and 50+ (N = 1,119) years old] in order to identify putative lifestyle and other determinants of SRH.</p> <p>Results</p> <p>Reporting of good SRH decreased with age (97.1%, 91.4% and 74.8%, respectively). Overall, possible confounders of the lifestyle-SRH relationship among age groups were sex, education, hospitalization during the last year, daily physical symptoms and disease status. Poor SRH was associated with less physical activity in the 15-29 years old (OR 2.22, 95%CI 1.14-4.33), with past or heavy smoking, along with no sleep satisfaction in the 30-49 years old (OR 3.23, 95%CI 1.35-7.74, OR 2.56, 95%CI 1.29-5.05, OR 1.79, 95%CI 1.1-2.92, respectively) and with obesity and no sleep satisfaction in the 50+ years old individuals (OR 1.83, 95%CI 1.19-2.81, OR 2.54, 95%CI 1.83-3.54). Sleep dissatisfaction of the 50+ years old was the only variable associated with poor SRH at the 0.001 p level of significance (OR 2.45, 99%CI 1.59 to 3.76). Subgroup analyses of the 15-19 years old individuals also revealed sleep dissatisfaction as the only significant variable correlated with SRH.</p> <p>Conclusions</p> <p>Slight differences in lifestyle determinants of SRH were identified among age groups. Sleep quality emerged as an important determinant of SRH in the majority of participants.</p

Νευροφυσιολογική και νευροψυχολογική διερεύνηση των διαταραχών των γνωστικών λειτουργιών σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας

Εισαγωγή Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣκΠ) είναι μία επίκτητη αγνώστου αιτιολογίας απομυελινωτική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει κυρίως τους νέους ενήλικες προκαλώντας μία σειρά από νευρολογικά συμπτώματα, μεταξύ των οποίων είναι και η γνωστική διαταραχή (ΓΔ). Η συχνότητα της ΓΔ στους ασθενείς είναι περίπου 26-60%, εμφανίζεται νωρίς κατά την πορεία της νόσου και επηρεάζει την συνολική ποιότητα ζωής των ασθενών. Αφορά κυρίως τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, την οπτικοχωρική αντίληψη και το λόγο, ενώ ο κύριος τρόπος αξιολόγησης της ΓΔ στην κλινική πράξη είναι ο νευροψυχολογικός έλεγχος. Στην πρόσφατη βιβλιογραφία νέες απεικονιστικές MRI (Magnetic Resonance Imaging) τεχνικές και δείκτες έχουν αποκαλύψει ενδιαφέρουσες συσχετίσεις με τη ΓΔ στη νόσο. Παράλληλα, έχουν γίνει προσπάθειες εκτίμησης της ΓΔ με τη χρήση του προκλητού δυναμικού P300 που αντανακλά τη λειτουργία του εγκεφάλου στη νοητική δοκιμασία της τυχαίας παρεμβολής (oddball paradigm). Μέχρι στιγμής, δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες που να διερευνούν τη σχέση των λειτουργικών εγκεφαλικών γνωστικών δεικτών που προσφέρει η ηλεκτροφυσιολογία με τους νέους αυτοματοποιημένους και μη, δείκτες της ανατομικής απεικόνισης με MRI. Σκοπός Πρωταρχικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνηθεί η σχέση των ειδικών απεικονιστικών MRI δεικτών με τη νευροφυσιολογική εκτίμηση της ΓΔ με βάση το προκλητό δυναμικό Ρ300 σε ασθενείς με ΣκΠ. Δευτερεύοντες στόχοι είναι η διερεύνηση της διαγνωστικής ακρίβειας του νευροψυχολογικού και νευροφυσιολογικού ελέγχου και του ρόλου των δεικτών της MRI και του κύματος Ρ300 στη γνωστική λειτουργία στη ΣκΠ. Υλικό-Μέθοδος Πρόκειται για συγχρονική μελέτη 61 ασθενών με υποτροπιάζουσα ΣκΠ και 51 εξομοιωμένων ως προς το φύλο και την ηλικία υγειών μαρτύρων. Ένα δείγμα 156 υγειών εθελοντών χρησιμοποιήθηκε επιπλέον για την αναγνώριση των κριτηρίων της ΓΔ με βάση του νευροψυχολογικού ελέγχου. Οι μετρήσεις στο βασικό δείγμα της μελέτης περιλάμβαναν κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες, χαρακτηριστικά της νόσου, τον νευροψυχολογικό έλεγχο (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis-BICAMS), την κόπωση (με τη χρήση οπτικών αναλογικών κλιμάκων), τη ψυχολογική κατάσταση (Depression Anxiety Stress Scale 21-DASS-21), τον ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο με οπτικά προκλητά δυναμικά Ρ300 και τον απεικονιστικό MRI έλεγχο με τη χρήση αυτοματοποιημένων ογκομετρικών δεικτών συνολικά του εγκεφάλου και των υποφλοιωδών δομών (μέθοδοι MIPAV, SIENAX και FIRST) και μη αυτοματοποιημένων γραμμικών δεικτών (π.χ. όγκος τρίτης κοιλίας, δείκτης μεσολοβίου κ.α.). Αποτελέσματα Το 44.3% και το 67.2% των ασθενών με ΣκΠ βρέθηκε με νευροψυχολογικά τεκμηριωμένη ΓΔ και με ηλεκτροφυσιολογικά βεβαιωμένη ΓΔ (ΗΦΓΔ), αντιστοίχως. Ο βαθμός συμφωνίας μεταξύ της νευροψυχολογικής και της ηλεκτροφυσιολογικής εκτίμησης της γνωστικής λειτουργίας στους ασθενείς με ΣκΠ ήταν 56.9%. Η ηλεκτροφυσιολογική αξιολόγηση με βάση το κύμα Ρ300 είχε ελαφρά μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια από ότι η νευροψυχολογική (76.1% vs. 71.4%) για τη διάκριση των ασθενών με ΣκΠ από τους υγιείς. Το ύψος του Ρ300 κύματος και η χρονοκαθυστέρηση του Ρ300 κύματος συσχετίστηκαν θετικά και αρνητικά, αντιστοίχως, με την επίδοση στο νευροψυχολογικό έλεγχο. Η χρονοκαθυστέρηση του κύματος P300 διέκρινε καλύτερα ασθενείς με υγιείς ανεξάρτητα της παρουσίας ΓΔ, ενώ το ύψος P300 ήταν πιο ειδικός δείκτης για τη ΓΔ στους ασθενείς. Η οπτικοχωρική μνήμη ήταν πιο ειδική στη διάκριση των ασθενών με ή χωρίς ΗΦΓΔ, ενώ η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών ήταν πιο ειδική για τη διάκριση υγειών και ασθενών. Το παθολογικά μειωμένο ύψος P300 σχετίστηκε με μικρότερο σταθμισμένο όγκο της συνολικής φαιάς και της περιφερικής φαιάς ουσίας του εγκεφάλου. Σημαντικοί προσδιοριστικοί παράγοντες για το Ρ300 ύψος ήταν η σταθμισμένη απόσταση των μετωπιαίων κεράτων των κοιλιών του εγκεφάλου και ο συνολικός σταθμισμένος όγκος του εγκεφάλου. Δεν βρέθηκε κανένας σημαντικός απεικονιστικός δείκτης για τη Ρ300 χρονοκαθυστέρηση. Στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους ασθενείς με και χωρίς ΓΔ βρέθηκαν για το σταθμισμένο πλάτος και όγκο της τρίτης κοιλίας, για τον δείκτη του μεσολοβίου και τον συνολικό όγκο των απομυελινωτικών εστιών. Οι κυριότεροι προσδιοριστικοί απεικονιστικοί παράγοντες για τη συνολική γνωστική βαθμολογία ήταν ο δείκτης του μεσολοβίου και ο συνολικός όγκος των απομυελινωτικών εστιών, για την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών ο δείκτης του μεσολοβίου, για τη λεκτική μνήμη η σταθμισμένη απόσταση των μετωπιαίων κεράτων, και ο συνολικός όγκος των εστιών και για την οπτικοχωρική μνήμη το σταθμισμένο πλάτος της 3ης κοιλίας. Συμπεράσματα Η μελέτη έδειξε ότι η γνωστική νευροφυσιολογική εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, όπως και ο κλινικός νευροψυχολογικός έλεγχος, για την εκτίμηση της γνωστικής λειτουργίας στη ΣκΠ. Επιπλέον, η αξιολόγηση νέων ειδικών ανατομικών MRI δεικτών συνδυαζόμενη με τις λειτουργικές εγκεφαλικές δοκιμασίες των προκλητών δυναμικών επιτρέπει την πληρέστερη κλινική γνωστική εκτίμηση του ασθενούς. Στο μέλλον, ο συνδυασμός αυτών των εξετάσεων αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κλινική έρευνα της νόσου και στην παρακολούθηση των ασθενών από τον κλινικό νευρολόγο.Background Multiple sclerosis (MS) is an acquired demyelinating disease of the central nervous system of unknown origin, affecting mainly young adults and causing various neurological symptoms, including cognitive impairment (CI). The prevalence of CI among patients is 26-60%, it occurs early in the disease course and affects the quality of life of patients. CI in MS affects cognitive processing speed, visuospatial and verbal memory, cardinally assessed by neuropsychological testing (NPT). In the recently published literature, interesting associations between new MRI (Magnetic Resonance Imaging) techniques and indices have been documented. In parallel, there have been attempts to link CI with the P300 event-related potential, which reflects brain cognitive function during the oddball paradigm task. To our knowledge, there have been no studies examining the relationship between the electrophysiological and the new automated and non-automated MRI markers of CI in MS. Aim The primary aim of this study was to investigate the relationship between specific MRI markers and the P300 event-related potential in MS. Secondary aims include the examination of the diagnostic accuracy of the NPT and neurophysiological testing and the role of neurophysiology and neuroimaging in CI in MS. Materials and Methods This is a cross-sectional study of 61 patients with relapsing-remitting MS and 51 age and gender matched healthy controls A sample of 156 healthy controls was also used to ascertain CI based on the NPT. Measurements included sodiodemographic factors, disease-related characteristics, NPT (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis-BICAMS), fatigue (using visual analogue scales), psychological state (Depression Anxiety Stress Scale 21-DASS-21), electrophysiological markers of the P300 event-related potential and fully automated (3D, MIPAV, SIENAX and FIRST methods) and non-automated (2D, e.g. third ventricle width, corpus callosum index etc.) MRI assessments. Results 44.3% and 67.2% of MS patients were found with CI based on NPT and neurophysiological testing, respectively. The agreement rate of these two testing methods reached 56.9%. Electrophysiological testing had slightly more diagnostic accuracy compared to NPT (76.1% vs. 71.4%) for separating MS and healthy status. P300 amplitude and latency were significantly positively and negatively correlated with cognitive function, respectively. P300 latency was better at discriminating MS patients vs. healthy controls, irrespective of their cognitive function, while P300 amplitude was better at detecting CI among MS patients. Visuospatial memory separated patients with and without electrophysiologically defined CI, while cognitive speed processing distinguished MS patients from healthy controls. Reduced P300 amplitude was associated with decreased both grey matter and peripheral grey matter volume. Frontal horn and third ventricle width were found to be significant determinants of the P300 amplitude. P300 latency was not associated with any MRI marker. Statistically significant differences between patients with and without CI were also found for third ventricle width and volume, corpus callosum index and lesion volume. The main determinants of the total cognitive score were the corpus callosum index and lesion volume. The main determinants of the cognitive speed processing was the corpus callosum index, for verbal memory the frontal horn width and lesion volume and for visuospatial memory the third ventricle width. Conclusions This study showed that electrophysiological testing is as effective as NPT for assessing cognitive function in MS. In addition, the combined MRI and electrophysiological testing permits a more comprehensive assessment of cognitive function in MS. In the future, these assessments are expected to play a crucial role both in the clinical research and in the clinical surveillance of MS patients by neurologists

Neurophysiological and neuropsychological evaluation of cognitive impairment in multiple sclerosis patients

BackgroundMultiple sclerosis (MS) is an acquired demyelinating disease of the central nervous system of unknown origin, affecting mainly young adults and causing various neurological symptoms, including cognitive impairment (CI). The prevalence of CI among patients is 26-60%, it occurs early in the disease course and affects the quality of life of patients. CI in MS affects cognitive processing speed, visuospatial and verbal memory, cardinally assessed by neuropsychological testing (NPT). In the recently published literature, interesting associations between new MRI (Magnetic Resonance Imaging) techniques and indices have been documented. In parallel, there have been attempts to link CI with the P300 event-related potential, which reflects brain cognitive function during the oddball paradigm task. To our knowledge, there have been no studies examining the relationship between the electrophysiological and the new automated and non-automated MRI markers of CI in MS. AimThe primary aim of this study was to investigate the relationship between specific MRI markers and the P300 event-related potential in MS. Secondary aims include the examination of the diagnostic accuracy of the NPT and neurophysiological testing and the role of neurophysiology and neuroimaging in CI in MS.Materials and MethodsThis is a cross-sectional study of 61 patients with relapsing-remitting MS and 51 age and gender matched healthy controls A sample of 156 healthy controls was also used to ascertain CI based on the NPT. Measurements included sodiodemographic factors, disease-related characteristics, NPT (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis-BICAMS), fatigue (using visual analogue scales), psychological state (Depression Anxiety Stress Scale 21-DASS-21), electrophysiological markers of the P300 event-related potential and fully automated (3D, MIPAV, SIENAX and FIRST methods) and non-automated (2D, e.g. third ventricle width, corpus callosum index etc.) MRI assessments.Results44.3% and 67.2% of MS patients were found with CI based on NPT and neurophysiological testing, respectively. The agreement rate of these two testing methods reached 56.9%. Electrophysiological testing had slightly more diagnostic accuracy compared to NPT (76.1% vs. 71.4%) for separating MS and healthy status. P300 amplitude and latency were significantly positively and negatively correlated with cognitive function, respectively. P300 latency was better at discriminating MS patients vs. healthy controls, irrespective of their cognitive function, while P300 amplitude was better at detecting CI among MS patients. Visuospatial memory separated patients with and without electrophysiologically defined CI, while cognitive speed processing distinguished MS patients from healthy controls. Reduced P300 amplitude was associated with decreased both grey matter and peripheral grey matter volume. Frontal horn and third ventricle width were found to be significant determinants of the P300 amplitude. P300 latency was not associated with any MRI marker. Statistically significant differences between patients with and without CI were also found for third ventricle width and volume, corpus callosum index and lesion volume. The main determinants of the total cognitive score were the corpus callosum index and lesion volume. The main determinants of the cognitive speed processing was the corpus callosum index, for verbal memory the frontal horn width and lesion volume and for visuospatial memory the third ventricle width.ConclusionsThis study showed that electrophysiological testing is as effective as NPT for assessing cognitive function in MS. In addition, the combined MRI and electrophysiological testing permits a more comprehensive assessment of cognitive function in MS. In the future, these assessments are expected to play a crucial role both in the clinical research and in the clinical surveillance of MS patients by neurologists.ΕισαγωγήΗ σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣκΠ) είναι μία επίκτητη αγνώστου αιτιολογίας απομυελινωτική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει κυρίως τους νέους ενήλικες προκαλώντας μία σειρά από νευρολογικά συμπτώματα, μεταξύ των οποίων είναι και η γνωστική διαταραχή (ΓΔ). Η συχνότητα της ΓΔ στους ασθενείς είναι περίπου 26-60%, εμφανίζεται νωρίς κατά την πορεία της νόσου και επηρεάζει την συνολική ποιότητα ζωής των ασθενών. Αφορά κυρίως τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, την οπτικοχωρική αντίληψη και το λόγο, ενώ ο κύριος τρόπος αξιολόγησης της ΓΔ στην κλινική πράξη είναι ο νευροψυχολογικός έλεγχος. Στην πρόσφατη βιβλιογραφία νέες απεικονιστικές MRI (Magnetic Resonance Imaging) τεχνικές και δείκτες έχουν αποκαλύψει ενδιαφέρουσες συσχετίσεις με τη ΓΔ στη νόσο. Παράλληλα, έχουν γίνει προσπάθειες εκτίμησης της ΓΔ με τη χρήση του προκλητού δυναμικού P300 που αντανακλά τη λειτουργία του εγκεφάλου στη νοητική δοκιμασία της τυχαίας παρεμβολής (oddball paradigm). Μέχρι στιγμής, δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες που να διερευνούν τη σχέση των λειτουργικών εγκεφαλικών γνωστικών δεικτών που προσφέρει η ηλεκτροφυσιολογία με τους νέους αυτοματοποιημένους και μη, δείκτες της ανατομικής απεικόνισης με MRI. ΣκοπόςΠρωταρχικός στόχος της παρούσας μελέτης είναι να διερευνηθεί η σχέση των ειδικών απεικονιστικών MRI δεικτών με τη νευροφυσιολογική εκτίμηση της ΓΔ με βάση το προκλητό δυναμικό Ρ300 σε ασθενείς με ΣκΠ. Δευτερεύοντες στόχοι είναι η διερεύνηση της διαγνωστικής ακρίβειας του νευροψυχολογικού και νευροφυσιολογικού ελέγχου και του ρόλου των δεικτών της MRI και του κύματος Ρ300 στη γνωστική λειτουργία στη ΣκΠ. Υλικό-ΜέθοδοςΠρόκειται για συγχρονική μελέτη 61 ασθενών με υποτροπιάζουσα ΣκΠ και 51 εξομοιωμένων ως προς το φύλο και την ηλικία υγειών μαρτύρων. Ένα δείγμα 156 υγειών εθελοντών χρησιμοποιήθηκε επιπλέον για την αναγνώριση των κριτηρίων της ΓΔ με βάση του νευροψυχολογικού ελέγχου. Οι μετρήσεις στο βασικό δείγμα της μελέτης περιλάμβαναν κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες, χαρακτηριστικά της νόσου, τον νευροψυχολογικό έλεγχο (Brief International Cognitive Assessment for Multiple Sclerosis-BICAMS), την κόπωση (με τη χρήση οπτικών αναλογικών κλιμάκων), τη ψυχολογική κατάσταση (Depression Anxiety Stress Scale 21-DASS-21), τον ηλεκτροφυσιολογικό έλεγχο με οπτικά προκλητά δυναμικά Ρ300 και τον απεικονιστικό MRI έλεγχο με τη χρήση αυτοματοποιημένων ογκομετρικών δεικτών συνολικά του εγκεφάλου και των υποφλοιωδών δομών (μέθοδοι MIPAV, SIENAX και FIRST) και μη αυτοματοποιημένων γραμμικών δεικτών (π.χ. όγκος τρίτης κοιλίας, δείκτης μεσολοβίου κ.α.).ΑποτελέσματαΤο 44.3% και το 67.2% των ασθενών με ΣκΠ βρέθηκε με νευροψυχολογικά τεκμηριωμένη ΓΔ και με ηλεκτροφυσιολογικά βεβαιωμένη ΓΔ (ΗΦΓΔ), αντιστοίχως. Ο βαθμός συμφωνίας μεταξύ της νευροψυχολογικής και της ηλεκτροφυσιολογικής εκτίμησης της γνωστικής λειτουργίας στους ασθενείς με ΣκΠ ήταν 56.9%. Η ηλεκτροφυσιολογική αξιολόγηση με βάση το κύμα Ρ300 είχε ελαφρά μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια από ότι η νευροψυχολογική (76.1% vs. 71.4%) για τη διάκριση των ασθενών με ΣκΠ από τους υγιείς. Το ύψος του Ρ300 κύματος και η χρονοκαθυστέρηση του Ρ300 κύματος συσχετίστηκαν θετικά και αρνητικά, αντιστοίχως, με την επίδοση στο νευροψυχολογικό έλεγχο. Η χρονοκαθυστέρηση του κύματος P300 διέκρινε καλύτερα ασθενείς με υγιείς ανεξάρτητα της παρουσίας ΓΔ, ενώ το ύψος P300 ήταν πιο ειδικός δείκτης για τη ΓΔ στους ασθενείς. Η οπτικοχωρική μνήμη ήταν πιο ειδική στη διάκριση των ασθενών με ή χωρίς ΗΦΓΔ, ενώ η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών ήταν πιο ειδική για τη διάκριση υγειών και ασθενών. Το παθολογικά μειωμένο ύψος P300 σχετίστηκε με μικρότερο σταθμισμένο όγκο της συνολικής φαιάς και της περιφερικής φαιάς ουσίας του εγκεφάλου. Σημαντικοί προσδιοριστικοί παράγοντες για το Ρ300 ύψος ήταν η σταθμισμένη απόσταση των μετωπιαίων κεράτων των κοιλιών του εγκεφάλου και ο συνολικός σταθμισμένος όγκος του εγκεφάλου. Δεν βρέθηκε κανένας σημαντικός απεικονιστικός δείκτης για τη Ρ300 χρονοκαθυστέρηση. Στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους ασθενείς με και χωρίς ΓΔ βρέθηκαν για το σταθμισμένο πλάτος και όγκο της τρίτης κοιλίας, για τον δείκτη του μεσολοβίου και τον συνολικό όγκο των απομυελινωτικών εστιών. Οι κυριότεροι προσδιοριστικοί απεικονιστικοί παράγοντες για τη συνολική γνωστική βαθμολογία ήταν ο δείκτης του μεσολοβίου και ο συνολικός όγκος των απομυελινωτικών εστιών, για την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών ο δείκτης του μεσολοβίου, για τη λεκτική μνήμη η σταθμισμένη απόσταση των μετωπιαίων κεράτων, και ο συνολικός όγκος των εστιών και για την οπτικοχωρική μνήμη το σταθμισμένο πλάτος της 3ης κοιλίας. ΣυμπεράσματαΗ μελέτη έδειξε ότι η γνωστική νευροφυσιολογική εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, όπως και ο κλινικός νευροψυχολογικός έλεγχος, για την εκτίμηση της γνωστικής λειτουργίας στη ΣκΠ. Επιπλέον, η αξιολόγηση νέων ειδικών ανατομικών MRI δεικτών συνδυαζόμενη με τις λειτουργικές εγκεφαλικές δοκιμασίες των προκλητών δυναμικών επιτρέπει την πληρέστερη κλινική γνωστική εκτίμηση του ασθενούς. Στο μέλλον, ο συνδυασμός αυτών των εξετάσεων αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κλινική έρευνα της νόσου και στην παρακολούθηση των ασθενών από τον κλινικό νευρολόγο

Apoptosis of Oligodendrocytes and Post-Translational Modifications of Myelin Basic Protein in Multiple Sclerosis: Possible Role for the Early Stages of Multiple Sclerosis

Recent studies outline apoptosis of oligodendrocytes (OLDs) as an early event prior to the formation of the demyelinated plaque and post-translational modifications (PTMs) of myelin basic protein as characteristic processes of normal-appearing white matter in multiple sclerosis (MS). We reviewed reports using the following keywords: apoptosis, PTMs, autoimmunity and multiple sclerosis in all possible combinations. Introductory basic scientific information is included for the non-experts. Given the standard and ongoing studies, we raise the hypothesis that, at least in some cases, defective apoptosis of OLDs, early in the course of the disease, and post-translationally modified molecules lead to the activation of immune responses and eventually to autoimmunity. Autoimmune reactions and epitope spreading that take place in the course of the disease might obscure the initial events and leave most investigators blind to etiopathogenesis. Our paper outlines the need for studies at the very early stages of the disease, as well as sequential ones, in order to give us a valuable hint about the clarification of the cause(s) of the different clinical subtypes of MS. Copyright (C) 2010 S. Karger AG, Base