Twaróg i ser smażony – wczoraj i dziś

Both curd cheese and fried cheese produced following the formulation passed from generation to generation are in great demand in Poland. Beginnings of milk processing in Poland date back to early 4th century B.C. The need to secure reserves and problems connected with milk storage required the simplest measures to be applied in its processing. The first product originating from milk processing was curd cheese. In the 18th century farmers coming from Germany and the Netherlands initiated the practice of frying ripened curd cheese in the Wielkopolska region. When analyzing data on curd cheese production it may be stated that from 1945 to 2013 commercial production was increasing (except for the slump after 1990) and export of curd cheeses initiated in 1958 has been continued to the present. The first information on commercial scale production of fried cheese dates back to 1961. The website of the Ministry of Agriculture and Rural Development presents a list of traditional products, which comprises 66 dairy products, including around a dozen curd cheeses and 5 fried cheeses (in the Wielkopolskie, Opolskie, Śląskie, Pomorskie and Podkarpackie provinces). Cultivation of culinary traditions makes it possible to maintain Polish national identity and find the sense of belonging in the era of overwhelming globalisation.Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie zagadnień związanych z produkcją twarogu i sera smażonego. Niniejsza praca ma charakter przeglądowy. Została oparta na podstawie dostępnej literatury. Praca zawiera informacje pochodzące zarówno z aktualnego piśmiennictwa jaki i odwołania do pozycji z czasów Polski Rzeczpospolitej Ludowej i starszych

Jakość handlowa polskiego masła

W artykule przedstawiono dane związane z produkcją i spożyciem masła oraz aktualne przepisy dotyczące masła. Omówiono podział tłuszczów mlecznych, stosowanie dozwolonych substancji dodatkowych, wymagania dotyczące informacji umieszczanych na opakowaniu, rodzaje zafałszowań masła i jednostki kontrolujące jakość żywności. Przedstawiono wyniki badań ankietowych na temat masła oraz możliwość promocji i ochrony prawnej maseł regionalnych i tradycyjnych.The article presents data related to the production and consumption of butter and the current regulations relating to butter. Discusses the division of milk fats, the use of permitted additives, the information requirements placed on the package, the types of adulteration of butter and food quality inspections. The paper presents results of a survey on the butter and the possibility of promotion and legal protection of regional and traditional butter

Promjene na odabranim oksisterolima u praškastoj hrani

The present research consisted of producing 3 types of powdered concentrates: the dairy, the egg and the dairy-egg (produced from a blend of raw liquid milk and liquid eggs). The dairy-egg powder was produced in order to facilitate formulation of dry food mixes. Powders were vacuumpackaged and packaged in air atmosphere and stored for 24 months. Changes in contents of selected oxysterols (determined by gas chromatography) were recorded. Regardless of the packaging type, the predominant oxysterol in the dairy-egg powder was α-epoxy-C (7.679 and 5.600 μg/g powder, respectively).U sklopu ovog istraživanja proizvedene su 3 vrste koncentrata u prahu: mliječni, od jaja i mješoviti od jaja i mlijeka (proizveden sušenjem smjese sirovog tekućeg mlijeka i sirovih jaja). Mješoviti prah od jaja i mlijeka proizveden je kako bi se omogućilo formuliranje suhih, praškastih prehrambenih mješavina. Prehrambeni prahovi su vakumirani i pakirani u normalnoj atmosferi (zrak) te čuvani 24 mjeseca tijekom kojih su praćene promjene sadržaja odabranih oksisterola (određivano metodom plinske kromatografije). Bez obzira na vrstu pakiranja, u mješovitom prahu sastavljenom od mlijeka i jaja najzastupljeniji oksisterol bio je α-epoksi-C (odnosno: 7,679 i 5,600 μg/g praha)

Wpływ zmiany wytycznych ASCO-CAP na ocenę statusu genu HER2 metodą FISH w kwalifikacji do terapii anty-HER2 w raku piersi

Introduction. Breast cancer is the most common cancer among Polish women. Overexpression of the HER2 protein or HER2 gene amplification is associated with a poor prognosis, simultaneously being an indication for the HER2-targeted therapy. In equivocal cases, the FISH assay is used for the final identification of the HER2 gene status. This evaluation should be performed according to the ASCO-CAP guidelines which have been changed in 2013. The aim of this study was to assess whether and how the changes of recommendations affected the distribution of the FISH results. Materials and methods. The results of routine diagnostic FISH analyses were compared for two independent groups of patients assessed with different evaluation criteria (ASCO-CAP 2007 for n = 680 and ASCO-CAP 2013 n = 851), and also in a group of 763 patients, where both criteria were used simultaneously. Results. A comparison of the results obtained in two independent groups showed that the change of evaluation criteria did not alter the percentage of HER2-positive tests (with HER2 amplification). However, the frequency of HER2-negative analyses (without HER2 amplification) diminished significantly from 76.2% to 61.8%, whereas the equivocal group (with an indefinite status of HER2 amplification) increased from 0.4% to 13.6%. In the group where both criteria from 2007 and 2013 were used, we also discovered statistically significant differences. The frequency of HER2-positive results were elevated from 10.6% to 16.8%. The equivocal results were also found more often, rising from 4.2% to 15.6%, while the number of negative results lowered from 85.2% to 67.6%. Conclusions. The use of ASCO/CAP recommendations for the assessment of the HER2 gene status reduces the group of negative results, and concurrently enlarges the number of positive and equivocal ones. This indicates that the new criteria extends the access to HER2-targeted therapy. Nevertheless, they also raise the frequency of analyses with an indefinite status of the HER2 gene. Our outcome suggests that there is a need for an enhanced FISH-based evaluation of this gene in the last group of patients in order to provide them with an unambiguous stratification to risk groups.  Wstęp. Rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet w Polsce. Nadmierna ekspresja białka HER2 lub amplifikacja genu HER2 jest związana ze złym rokowaniem i stanowi wskazanie do zastosowania terapii anty-HER2. W przypadkach wątpliwych rozstrzygającym badaniem jest ocena FISH, wskazująca status amplifikacji genu HER2 według obowiązujących wytycznych ASCO-CAP, które w roku 2013 uległy zmianom. Celem pracy było sprawdzenie, czy i w jaki sposób zmiana zaleceń wpłynęła na rozkład wyników badań FISH w tej grupie pacjentów. Materiały i metody. Analizie porównawczej poddano wyniki rutynowej diagnostyki metodą FISH w dwóch niezależnych grupach pacjentów z zastosowaniem dwóch różnych kryteriów oceny (ASCO-CAP 2007 dla n = 680 i ASCO-CAP 2013 dla n = 851) oraz w grupie 763 pacjentów, gdzie zastosowano równolegle obydwa kryteria oceny. Wyniki. Porównanie wyników uzyskanych w dwóch niezależnych grupach wykazało brak istotnej zmiany odsetka wyników HER2-dodatnich (z amplifikacją) po zmianie kryteriów oceny. Istotne statystycznie okazało się zmniejszenie grupy wyników HER2-negatywnych (bez amplifikacji) z 76,2% na 61,8% przy rozszerzeniu grupy niejednoznacznej (o nieokreślonym statusie amplifikacji) z 0,4% do 13,6%. Grupa badana równolegle wg kryteriów 2007 i 2013 wykazała różnice istotne statystycznie. Zanotowano wzrost przypadków HER2-pozytywnych z 10,6% do 16,8%, znaczny wzrost wyników niejednoznacznych, z 4,2% na 15,6%, przy równoczesnym spadku wyników negatywnych z 85,2% na 67,6%. Wnioski. Zastosowanie nowych wytycznych ASCO-CAP 2013 w ocenie statusu genu HER2 wpływa na zawężenie grupy wyników negatywnych, natomiast rozszerza grupę wyników pozytywnych i niejednoznacznych. Wynik taki wskazuje na rozszerzenie dostępu do kwalifikacji w kierunku terapii anty-HER2. Natomiast istotny wzrost odsetka pacjentów z wynikiem o nieokreślonym statusie amplifikacji genu HER2 wskazuje na konieczność pogłębionej w tej grupie oceny FISH w celu uzyskania możliwości jednoznacznej stratyfikacji do grup ryzyka.

We Do Not Like It: A Likert-Type Scale Survey on the Attitudes of a Young Population towards the Transhumanistic Theory of Education

Transhumanists assume that future education may be purely based on technological stimulation. The question is: Do potential clients of education “like” such vision? In order to check this, we asked over one thousand two hundred young Poles to evaluate their identification with the transhumanistic theory of education. The results are quite surprising: its show that they disagree with the assumptions of this theory, while they rather agree with the postulates of more traditional (and no technology-based) concepts of education

Socio - economic status, type of child care and age at menarche

The aim of the conducted research was to find out if there were differences in the pace of development between the children attending a nursery and kindergarten and the ones being brought up in the family house.The data was collected during sectional research conducted among 610 girl-students of universities on the territory of Cracow and Opole. The subjects to the research were in the 19 – 24 age range (born 1982 – 1984). They mostly came from the region of the south of Poland. The age of the first menstrual period was assessed by the retrospective method. With the help of a poll there was collected the information concerning the social and economical status together with the type of a care that was applied to children who were in the 0 – 7 age range (unemployed mother, grandmother, baby-sitter, nursery, kindergarten).The research showed that there exist statistically important differences in the amount of children attending nurseries and kindergartens depending on social and economical variables being analyzed. The children who lived in villages, those who came from multi-children families, those whose parents had basic education; much more frequently were looked after and brought up at home watched over by an unemployed mother, and they much more rarely attended nurseries and kindergartens than children living in towns and cities, only children, and those whose parents had middle or higher education.In the further analysis it was not proved that there were important differences at the menarche age between the girls attending a nursery and/or kindergarten and the ones who were brought up at home. However, the girls who attended a nursery or kindergarten were characterized by a somewhat faster pace of adolescence than their peers. In the groups that were consistent in terms of the social and economical status it was also noticed that the girls who attended a nursery or kindergarten developed quicker.It was not proved that there were important differences at the menarche age depending on social and economical factors, which may indicate that there is a tendency to disappearing social distance in the biological development in Poland.Celem przeprowadzonych badań było określenie, czy istnieją różnice w tempie dojrzewania pomiędzy dziećmi uczęszczającymi do żłobka i przedszkola a dziećmi wychowującymi się w domu rodzinnym.Dane zostały zebrane w trakcie badań przekrojowych przeprowadzonych wśród 610 studentek wyższych uczelni na terenie Krakowa i Opola. Badane były w wieku 19-24 lata (rok urodzenia 1982-1984). Pochodziły przeważnie z rejonu Polski Południowej. Wiek pierwszej miesiączki określono metodą retrospektywną. Za pomocą ankiety uzyskano informacje dotyczące statusu społeczno-ekonomicznego oraz typu opieki, jaki był sprawowany nad dzieckiem w wieku 0 do 7 lat (niepracująca zawodowo mama, babcia, opiekunka, żłobek i przedszkole). Badania wykazały, że istnieją statystycznie istotne różnice w liczbie dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli w zależności od analizowanych zmiennych społeczno-ekonomicznych. Dzieci, które mieszkały na wsi, które pochodziły z rodzin wielodzietnych, których rodzice mieli wykształcenie zawodowe znacznie częściej wczesne dzieciństwo spędzały w domu po opieką niepracującej mamy, a znacznie rzadziej uczęszczały do żłobków i przedszkoli niż dzieci mieszkające w mieście, jedynacy, których rodzice mieli wykształcenie średnie lub wyższe. W dalszej analizie nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w wieku menarche pomiędzy dziewczętami uczęszczającymi do żłobka i/lub przedszkola a dziewczętami, które wczesne dzieciństwo spędzały w domu. Jednak dziewczęta, które uczęszczały do żłobka lub przedszkola, charakteryzowały się nieco szybszym tempem dojrzewania niż ich rówieśniczki. W grupach jednolitych pod względem statusu społeczno-ekonomicznego również nieznacznie szybsze tempo dojrzewania zaobserwowano u dziewcząt uczęszczających do żłobka i/lub przedszkola. Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w wieku menarche w zależności od czynników społeczno-ekonomicznych, co może wskazywać na tendencje do zanikania w Polsce społecznych dystansów w rozwoju biologicznym

Twaróg i ser smażony – wczoraj i dziś

Both curd cheese and fried cheese produced following the formulation passed from generation to generation are in great demand in Poland. Beginnings of milk processing in Poland date back to early 4th century B.C. The need to secure reserves and problems connected with milk storage required the simplest measures to be applied in its processing. The first product originating from milk processing was curd cheese. In the 18th century farmers coming from Germany and the Netherlands initiated the practice of frying ripened curd cheese in the Wielkopolska region. When analyzing data on curd cheese production it may be stated that from 1945 to 2013 commercial production was increasing (except for the slump after 1990) and export of curd cheeses initiated in 1958 has been continued to the present. The first information on commercial scale production of fried cheese dates back to 1961. The website of the Ministry of Agriculture and Rural Development presents a list of traditional products, which comprises 66 dairy products, including around a dozen curd cheeses and 5 fried cheeses (in the Wielkopolskie, Opolskie, Śląskie, Pomorskie and Podkarpackie provinces). Cultivation of culinary traditions makes it possible to maintain Polish national identity and find the sense of belonging in the era of overwhelming globalisation.Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie zagadnień związanych z produkcją twarogu i sera smażonego. Niniejsza praca ma charakter przeglądowy. Została oparta na podstawie dostępnej literatury. Praca zawiera informacje pochodzące zarówno z aktualnego piśmiennictwa jaki i odwołania do pozycji z czasów Polski Rzeczpospolitej Ludowej i starszych

Groundwater Chemistry and Stratification in the Flooded Hard-Coal Mine Shaft “Nowy I” (Nowa Ruda Region, SW Poland)

The flooding of unprofitable underground mines is one of the methods of their closure. After the drainage of the mine has stopped, the voids left in the rock mass as a result of mining, are filled with inflowing groundwater. In this way, reservoirs of groundwater with specific physicochemical parameters are formed. These parameters depend on the interaction of the water flowing into the workings with the rock formations. It was the economic situation in the 1990s that led to the closure of hard coal mines in the Nowa Ruda Coal Basin, where the flooded “Nowy I” shaft is located. In that shaft, in 2008, hydrogeological research was performed and groundwater samples from five various depths were collected. The aim of the study was to recognize if groundwater stratification occurs in the shaft. In 2015, a sample of the water outflowing through the “Aleksander” adit was taken to check the potential influence of mine flooding on the environment and to confirm the changes in groundwater chemistry over time. These were the first, and so far, the only studies on the chemical composition of water in the flooded mine in that area. The article presents results of the preliminary research, which confirmed the existence of not obvious hydrogeochemical stratification in the shaft. It can be assumed that below the depth of 350 m, the water circulating through mining excavations exhibits the highest electrical conductivity and the highest concentration of Ca2+, K+, SO42−, Fetot. In the depth range of 320–380 m there is a transition zone, in which a decrease of Eh value and a change of reduction and oxidation is recorded. Above this zone, infiltration water inflow, from outside the shaft casing, dominates. The research shows that it would be necessary to perform additional sampling of the water in the shaft at greater depths, as well as to perform isotope analysis and periodical tests for at least several years. This would allow for a more complete characterisation of hydrogeochemical processes taking place in the flooded mine

Złożona translokacja wariantowa t(9;22;6;17;1) w przebiegu leczenia przypadku przewlekłej białaczki szpikowej.

The presence of the Philadelphia chromosome (Ph) in chronic myelogenous leukaemia (CML) is a specific cytogenetic change resulting from a reciprocal translocation between chromosomes 9 and 22. In 5–10% of newly diagnosed cases there are variant translocations (vPh) involving more chromosomes. This paper presents the case of a CML patient with a complex variant translocation involving chromosomes 1, 6, 9, 17 and 22. A molecular analysis did not reveal any muta­tion in the kinase domain of BCR-ABL1 gene or the mutation of TP53 gene. After the first-line treatment with imatinib no cytogenetic or molecular response was obtained. The change of treatment to dasatinib resulted in a minimal cytogenetic response (minCyR) followed by a minor cytogenetic response (mCyR). The application of nilotinib in the third-line treatment resulted in a complete molecular response (CMolR) and therapy success. The likely reason for the failure of the first- and second-line treatment was the loss of a fragment of the 17p13 region as a result of a variant translocation. The change can be a functional equivalent of the loss of one copy of TP53. The analysis of presented case confirms the significance of the detailed evaluation of the composition of vPh complex variant translocations as well as importance of combination cytogenetic and molecular diagnostics in CML treatment monitoring. It makes possible to adequate diagnose higher-risk patients and apply effective treatment strategies if an aberration is identified.Obecność chromosomu Philadelphia (Ph) w przewlekłej białaczce szpikowej (PBSz) jest swoistą zmianą cytogenetyczną wynikającą z wzajemnej translokacji pomiędzy chromosomami 9 i 22. W 5-10% nowo diagnozowanych przypadków dochodzi do translokacji wariantowych (vPh), które angażują więcej chromosomów. W pracy przedstawiono przypadek 52-letniego mężczyzny ze stwierdzoną w badaniu cytogenetycznym i molekularnym przewlekłą białaczką szpikową ze złożoną translokacją pomiędzy chromosomami: 1, 6, 9, 17 i 22. Analiza molekularna nie wykazała obecności mutacji w domenie kinazowej genu fuzyjnego BCR-ABL1, ani mutacji genu TP53. Po zastosowaniu leczenia imatynibem w I linii, stwierdzono brak odpowiedzi cytogenetycznej oraz molekularnej. Zmiana leczenia na dazatynib spowodowała uzyskanie minimalnej (minCyR), a następnie mniejszej odpowiedzi cytogenetycznej (mCyR). Po zastosowaniu nilotynibu w III linii leczenia uzyskano całkowitą odpowiedź molekularną (CMolR) i powodzenie terapii. Prawdopodobnie przyczyną niepowodzeń I i II linii leczenia była utrata fragmentu obszaru 17p13 w rezultacie translokacji wariantowej. Zmiana ta jest funkcjonalnie równoważna utracie jednej kopii genu TP53. Analiza przedstawionego przypadku potwierdza, jak istotna jest szczegółowa ocena składu złożonych translokacji wariantowych vPh+, a także wspólna diagnostyka cytogenetyczna i molekularna oraz monitorowanie leczenia przebiegu PBSz. Pozwala to na ujawnienie pacjentów podwyższonego ryzyka, a identyfikacja zaburzenia umożliwia zastosowanie skutecznych strategii leczenia. The presence of the Philadelphia chromosome (Ph) in chronic myeloid leukemia (CML) is a specific cytogenetic change resulting from reciprocal translocation between chromosomes 9 and 22. Variant translocations (vPh) involving more chromosomes occur in 5-10% of newly diagnosed cases. In this study we present the case of a 52-year-old man with vPh in complex translocation between five chromosomes: 1, 6, 9, 17 and 22, diagnosed by cytogenetic and molecular studies. Molecular analysis showed no mutation in the BCR-ABL1 kinase domain of the fusion gene and no mutation of the TP53 gene. Patient demonstrated no cytogenetic and molecular response to standard-dose imatinib in the first-line treatment. Dasatinib therapy, after imatinib failure, induced minimal cytogenetic response (minCyR) followed by minor cytogenetic response (mCyR). Complete molecular response (CMolR) was achieved on the third-line nilotinib therapy. The first and second-line treatment failure could be caused by the loss of a fragment within the 17p13 region, which can be functionally equivalent to the deletion of one copy of TP53 gene. The analysis of the presented case confirms the importance of a detailed assessment of the composition of vPh complex variant translocations, as well as combined cytogenetic and molecular diagnostics in monitoring of the treatment of CML. This approach allows detection of high-risk patients and the identification of the abnormalities enables the use of the most effective treatment strategies