Selim Sırrı Tarcan and Swedish gymnastics: Integration of Swedish model in physical education into Turkish education system of second constutional period

Bu çalışmanın amacı, eğitimde model arayışlarının ve uygulama çabala¬rının yoğunlaştığı II. Meşrutiyet döneminde özellikle pedagojik, askeri ve sıhhi nedenlerle beden eğitimi alanında etkin konuma yükselen İsveç modelinin Selim Sırrı Tarcan öncülüğünde Türk eğitim sistemine entegrasyonu sürecini incelemektir. Bu kapsamda, 18. ve 19. yüzyıllarda Avrupa'da ortaya çıkan Alman ve İsveç jimnastik akımlarının esasları, öncüleri ve etki alanları, Türkiye'deki tezahürleri ve tutunma çabaları, İsveç usulünün öncüsü Selim Sırrı Tarcan'ın beden eğitimi felsefesini biçimlendiren spor ve jimnastik odaklı ayrıntılı biyografisi, İsveç jimnastiğine yönelmesinde etkili olan faktörler, Türkiye'de İsveç jimnastiğinin tercihinde rol oynayan pedagojik, askeri, sıhhi, sosyal ve ekonomik nedenler, kurumsal yapılanma ve yaygınlaştırma süreçleri ile karşılaşılan tepkiler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri içerisinde değerlendirilen tarama modeli kapsamında, geçmişte olanların öğrenilmesi, anlaşılması ve açıklanması amacıyla kütüphane ve arşivlerden edinilen bilgi ve belgelerin incelenerek yorumlandığı "tarihsel araştırma" yöntemi kullanılmıştır. 19. yüzyıl başlarında öncüsü Ling tarafından kurumsal yapısına kavuşan İsveç jimnastiği, etraflıca tanımlanmış ve gerekçelendirilmiş pedagojik, fizyolojik, askeri ve sıhhi işlevleriyle yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa'da okul beden eğitiminde kullanılan Alman, Fransız ve İngiliz sistemlerinin hâkimiyet alanlarını zorlamış ve kısa sürede etkisini artırmıştı. 1813'ten itibaren İsveç jimnastiği eğitimi verilen ve kendi türünün en önemli, öncü ve model kuruluşu konumuna yükselen Stockholm Kraliyet Merkez Jimnastik Enstitüsü'nde, Avrupa hükümetlerinin gönderdiği sivil ya da askeri personel öğrenim görüyor, dönüşlerinde kendi ülkelerinde İsveç jimnastiğinin öncülüğünü yapıyor, bu sistemi yerleştirmeye çalışıyorlardı. Ülkesinde gelişen askeri ve siyasi şartları bir askeri mühendisi beden eğitimciye evirecek ve Selim Sırrı Tarcan'ın da yönünü 1909'da İsveç'e çevirecekti. Türkiye'nin Tanzimat sonrası tanıştığı batılı beden eğitimi akımlarından Alman Jimnastiği (Turnen) temelli Fransız Amoros Jimnastiği 19. yüzyıl ortalarından itibaren önce askeri, ardından sivil okul programlarına girmişti. Selim Sırrı Tarcan da, programı Fransız sistemine göre oluşturulmuş Mekteb-i Sultani'de bu aletli jimnastik dersiyle karşılaşmış, becerileriyle ön plana çıkmıştı. Askeri Mühendishane'den mezuniyetinden sonra askeri görevlerinden daha çok bu jimnastiğin öğretimi ve yayın yoluyla tanıtımı konusunda çaba harcamıştı. Ancak kuvvet egzersizleriyle geliştirdiği ve her fırsatta sergilemekten hoşlandığı kaslı vücudunun yol açtığı duruş ve genel sağlık bozukluğu, tabi olduğu jimnastik sistemini sorgulamasına neden olacaktı. Sorun Avrupa'nın da gündemindeydi ve beden eğitimi halk sağlığı politikalarının ilgi alanına girmiş, bireysel ve toplumsal sağlığın geliştirilmesinin en elverişli ve ekonomik aracı olduğu görüşü yaygınlaşmış, bu alana hitap eden İsveç jimnastiğini popüler kılmıştı. 19. yüzyıl sonlarından itibaren İsveç usulü jimnastik, Osmanlı başkentinde kurulan tıbbi jimnastik enstitüleri ve spor-sağlık ilişkisine vakıf hekimler ve aydınların bu sistem hakkında yazdıkları yazılarla tanınmaya başlamıştı. Dikkatleri İsveç jimnastiklerine çevrilen Selim Sırrı Bey de, 1908 Meşrutiyet hareketine bir asker olarak aktif katılımı nedeniyle aldığı yurt dışına çıkarılma cezasını fırsata çevirerek Stockholm Kraliyet Merkez Jimnastik Enstitüsü'ne gönderilmesini sağlamıştı. Jimnastik yükseköğrenimi esnasında İsveç'in beden eğitimiyle bütünleşmiş sağlıklı toplum yapısından da etkilenmiş; tedavi amaçlı jimnastik egzersizleri Avrupa kentlerinde adına açılmış kliniklerde uygulanan Zander'in Stockholm'deki kliniğinde tıbbi jimnastik ve masaj dersleri almıştı. Selim Sırrı Bey, jimnastiğin pedagojik ve bilimsel esaslarını tanıdığı ve halk oyunlarının modernleştirici ve sosyalleştirici etkileri üzerine bilinçlendiği İsveç'ten, yanına sonraları gençlik marşı olarak uyarlanacak bir İsveç şarkısının bestesini de alarak Mayıs 1910'da döndü. Artık, ülkesindeki jimnastik öğretmenlerinin nitel ve nicel açılardan tamamen yetersiz, öğretim yöntemlerinin yanlış ve bilimsel esaslardan yoksun olduğunun farkındaydı. Ülkesinde gelişen yeni sosyal, siyasi ve askeri şartlar, çözümün en uygun aktörü ve aracı olarak Selim Sırrı Bey'i ve İsveç jimnastiğini ön plana çıkarmıştı. Eğitimde model arayışlarının ve uygulama çabala¬rının yoğunlaştığı II. Meşrutiyet dönemi (19081918), Tanzimat'tan sonra başlatılan iyileştirme ve yenileştirme girişimlerine rağmen yetersizliği bilinen geleneksel eğitim kurumlarının reformlarına sahne olmuştu. Dönemin şartları gereği öngörülen paramiliter ve sağlıklı nesiller yetiştirmeye yönelik politikaların gerçekleştirilmesinin başlıca aracı olduğu bilinen beden eğitimi, reform hareketlerinin neredeyse merkezine kurulmuştu. Selim Sırrı Bey, İsveç'ten döner dönmez askerî görevinden istifa etmiş ve okullara beden eğitimini yerleştirmek ve denetlemek üzere Beden Eğitimi Genel Müfettişliği'ne atanmıştı. Bu, II. Meşrutiyet'e kadar devam eden ve jimnastiğin "Jahn-Amoros" usulüne göre uygulandığı "birey yönelimli" sürecin, artık yerini "kitle yönelimli" "İsveç jimnastiği" anlayışına terk etmesi anlamına geliyordu. Beden eğitiminin Türk eğitim sistemine entegrasyonunu amaçlayan yeni süreçte İsveç jimnastiğinin tercihinde pedagojik, sıhhi, askeri, sosyal ve ekonomik alanlarda birçok faktörün rol oynadığı anlaşılmaktadır. Özellikle, aynı anda çok sayıda kişiye uygulanabilirliği ve ders programlarına uygunluğu; her cins, yaş ve sağlık düzeyinde uygulanabilirliğinin fiziksel ve moral açıdan zayıf düşmüş halkın topyekûn yeniden ayağa kaldırılmasında en elverişli araç olarak görülmesi; siyasi gelişmeler nedeniyle gençlerin kısa sürede ve kitlesel olarak askerlik öncesi savaşa hazır hale getirilmesi ihtiyacı; kadınların sağlıklı nesiller yetiştirmelerinde yararları kanıtlanmış bir araç ve kamusal alana çıkışlarında önemli bir fırsat olması ve açık-kapalı her türlü alanda ve alet gerektirmeksizin uygulanabilmesi başlıca tercih nedenleridir. Bu amaçlar doğrultusunda, II. Meşrutiyet döneminde beden eğitimi dersi her düzeyde eğitim kurumları programlarına yerleştirilirken, öğretmen yetiştirecek kurumlar oluşturma çalışmalarına başlandığı; bilgilendirme, bilinçlendirme ve farkındalık yaratma çabalarına hız verildiği görülmektedir. Selim Sırrı Bey, İsveç sisteminin okullarda uygulanmasında rehber olmak üzere bir dizi ders kitabı hazırlamış, gazete ve dergilerde beden eğitiminin her yaş ve cinsiyet için anlamı, önemi ve uygulama biçimleri üzerine yazılar yayımlanmış, telif ve tercüme eserler çoğalmış, seri konferanslar verilmiştir. Öğrenci gençliğin edindiği becerileri ve kazandığı dinamizmi topluma sunmanın aracı olarak 1916, 1917 ve 1918 yıllarında İsveç jimnastiklerinden örneklerin sunulduğu idman bayramları düzenlenmeye başlamış, 1918 Bayramı'nda ilk kez kız öğrencilerin de beden eğitimi gösterilerine katılımı sağlanmıştır. Bununla birlikte geleneksel yapıların radikal değişimlere direncinin sürdüğü görülmektedir. Dini çevrelerin direncine, onların da beden eğitiminin olumlu etkilerini kendi üzerlerinde deneyimlemeleri için Medrese'tül Vaizin programına beden eğitimi dersi koydurarak karşılık veren Selim Sırrı Bey'in, 1912'de eğitim-öğretim politikalarını belirleme görevini üzerinde bulunduran Meclis-i Kebir-i Maarif'in daimi üyeliğine getirilmesinin, problemlerin çözümünü kolaylaştırdığı anlaşılmaktadır. Sonuç olarak 19. yüzyıl başlangıcında kurucusu Ling tarafından temelleri atılan ve ardılları tarafından geliştirilen pedagojik, tıbbi ve askeri alanlardaki uzmanlık birimleriyle İsveç jimnastiği, 19. yüzyıl sonlarına doğru Osmanlı coğrafyasında da tanınmaya başlanmış, II. Meşrutiyet döneminin başlangıcından itibaren Selim Sırrı Tarcan'ın çabaları ile Türk Eğitim Sistemi'ne entegre edilmiştir. II. Meşrutiyet döneminde beden eğitimi öğretmeni yetiştiren bir sistem yeterince geliştirilememiş olmakla beraber, beden eğitiminin gerekliliği konusundaki kanaatlerin yaygınlaşmasına yol açmış, kız okul¬ları da dahil çeşitli düzeydeki okulların ders programlarına beden eğitimi dersleri alınmış, en önemlisi, Cumhuriyet döne-mine, beden eğitimine ilişkin, bir hayli olgunlaşmış teorik ve pratik bilgi, spor kültürü ve organizasyonel deneyim ak¬tarılmıştırThe purpose of this study is to investigate integration of Swedish model, which came to the fore in physical education field for pedagogical, military and medical reasons in particular during Second Constitutional Period, into Turkish education system under the leadership of Selim Sırrı Tarcan. In this context, efforts will be made to reveal basics, pioneers and domains of German and Swedish gymnastics movements, which emerged in Europe during 18th and 19th centuries, their manifestations and efforts to retain them in Turkey. Sports and gymnastics oriented detailed biography of Selim Sırrı Tarcan, the pioneer of Swedish gymnastics who formed the philosophy of physical education, factors which prompted him to turn to Swedish gymnastics, pedagogical, military, medical, social and economic reasons which played a role in his preference for Swedish gymnastics in Turkey, corporate structuring and dissemination processes and responses encountered. In the study, within the scope of scanning model, which is assessed among qualitative research methods, "historical research" method, in which information and documents obtained from libraries and archives are examined and interpreted in order to learn, understand and clarify what happened in the past, was utilized. Swedish gymnastics gained institutional structure by the courtesy of Ling in the early 19th century, and forced the dominance areas of German, French and British systems, which were used in school physical education in Europe as from the middle of the century, due to their fully defined and justified pedagogical, psychological, military and medical functions, and increased its impact in a short time. Civil or military personnel sent by European governments received education in Stockholm's Royal Central Institute of Gymnastics, which provided Swedish gymnastics education as from 1813, and proved to be the most important, leading and exemplary institution of its genre. On their return to their homelands, they pioneered and tried to introduce Swedish gymnastics in/into their own countries. Military and political conditions in his country would turn a soldier-engineer into a physical educator, and pave the way for Selim Sırrı Tarcan's travel to Sweden in 1909. German Gymnastics (Turnen) based French Amoros Gymnastics is one of physical education movements which Turkey met after political reforms of 1839 (Tanzimat) and it was incorporated into first military school then civil school curricula as from mid-19th century. Selim Sırrı Tarcan encountered this apparatus gymnastics course at Mekteb-i Sultani (today Galatasaray High School), whose curriculum was created according to the French system, and came to the forefront with his skills. After his graduation from Military Engineering School, he put effort to teaching and promotion via media of this gymnastics, rather than dealing with his military duties. However, the posture caused by his muscular body he developed by strength exercises and liked to show on every occasion and his general health problems would make him question the gymnastics system he was governed by. The problem was also in Europe's agenda, and physical education entered the area of interest of public health policies, and the opinion that it is the most convenient and economical means to improve individual and public health became widespread, which popularized Swedish gymnastics appealing to this field. As of late-19th century, Swedish-style gymnastics began to be promoted by medical gymnastics institutes founded in the Ottoman capital as well as by published articles on this system by physicians and intellectuals knowledgeable on sport-health relationship. Selim Sırrı Bey, who was also attracted by Swedish gymnastics, turned his penalty of being sent abroad due to his active participation as a soldier in the constitutional movement of 1908 to opportunity and asked authorities to send him to Stockholm's Royal Central Institute of Gymnastics. During his higher education on gymnastics, he was also impressed by Sweden's healthy social structure into which physical education was integrated, heard of Zander, whose therapeutic gymnastics exercises were being applied in clinics opened on his behalf in European cities, and took medical gymnastics and massage classes at Zander's clinic in Stockholm. Selim Sırrı Bey recognized pedagogical and scientific principles of gymnastics and became familiar with modernizing and socializing effects of folk dances and returned from Sweden on May 1910, taking with him a composition of a Swedish song to be later adapted as a youth march. From then on, he was aware that Turkish gymnastics teachers were totally incompetent both qualitatively and quantitatively, teaching methods were wrong and deprived of scientific basis. New social, political and military conditions in Turkey revealed Selim Sırrı Bey and Swedish gymnastics as the most appropriate actor and tool of the solution. The Second Constitutional Period (1908-1918), during which efforts were increased to search for and execute a new model in education, became the scene of reformation of traditional education institutions, which were known to be inadequate despite improvement and modernization initiatives launched after political reforms. Physical education, known to be the primary tool for realization of policies aiming at raising paramilitary and healthy generations, stipulated pursuant to the conditions of that period, became almost the core of reform movements. Immediately after his return from Sweden, Selim Sırrı Bey resigned from military duty and was assigned to the General Inspectorate of Physical Education to introduce physical education into schools and make relevant inspections. This meant that "mass-oriented" "Swedish gymnastics" would replace the "individual-oriented" process which lasted until Second Constitutional Period and during which gymnastics was applied according to "Jahn-Amoros" style. During the new process which aimed to integrate physical education into Turkish education system, many factors in pedagogical, medical, military, social and economic fields played a role in the preference for Swedish gymnastics. Primary reasons for making such a preference include the fact that it could be applied to many people at the same time and it was suitable for curricula; that its applicability to any gender, at any age and health status was seen as the most effective means of raising a society weakened both physically and morally; that due to political developments, it became necessary for young people to be ready for war before a military service in a short time and massively; that it was a tool whose benefits in raising healthy generations by women were proven and that it was an important opportunity for them to appear in public areas and that it can be applied in any area, indoors or outdoors, without requiring any tools. It was seen that in accordance with these purposes, during the Second Constitutional Period, while physical education course was incorporated into the curricula of education institutions of all levels, efforts were made to establish institutions which would train teachers, and it was increasingly sought to inform people and raise awareness. Selim Sırrı Bey prepared a series of books to provide guidance on application of Swedish system at schools, published articles on meaning, importance and application methods of physical education for any age and gender in newspapers and magazines, reproduced copyright and translated works, and gave a series of conferences. For schooled young people to present their acquired skills and dynamism, he began to organize training festivals in which samples of Swedish gymnastics were shown from 1916 to 1918, and during the festival in 1918, female students attended physical education shows for the first time. However, it is seen that traditional structures continued to resist to radical changes. It is understood that the resolution of problems became easier when he responded to the resistance of religious circles by introducing physical education course into the curriculum of Medrese'tül Vaizin so that religious circles could experience positive effects of physical education on themselves, after he was assigned as a permanent member of Meclis-i Kebir-i Maarif, which had the task to specify education and teaching policies, in 1912. As a result, Swedish gymnastics, whose foundations were laid by Ling in early 19th century and which was improved by his successors, along with its specialization branches in pedagogical, medical and military fields, began to be recognized in the Ottoman geography towards the end of 19th century and was integrated into Turkish Education system by the courtesy of Selim Sırrı Tarcan's efforts as from the beginning of Second Constitutional Period. Although a system raising physical education teachers could not be developed during Second Constitutional Period, he caused judgments on the requirement for physical education become widespread, and hence physical education courses were introduced into curricula of various levels of schools, including girls' schools; most importantly, he transferred significantly mature theoretical and practical knowledge about physical education, sports culture and organizational experience to the Republic Era

AKUT VE DÜZENLİ ANTRENMANIN HENTBOLCÜLERDE OKSİDATİF STRES ÜZERİNE ETKİSİ

Teorik olarak sportif aktiviteler esnasında artan metabolik hız ile birlikte organizmanın oksijen kullanımı da artar ve bu da beraberinde reaktif oksijen türlerinin sayısında artısı getirir. Daha önce yapılmıs olan çalısmalar fiziksel sportif yüklenmeler, artmıs oksijen tüketimi ve serbest radikal üretimi arasında bir baglantı oldugunu belirtmislerdir. Sportif yüklenme; kas hücrelerinde mitokondriyel elektron transport zincirine elektron akımının artması, iskemi- reperfüzyona baglı olarak aktive edilen ksantin oksidazın üretilmesi, demir içeren proteinlerin hasar görmesi ve Ca2+ homeostasisinin bozulması gibi nedenlerle, reaktif oksijen türevlerinin olusmasına neden olur. Bu çalısmanın amacı akut ve düzenli antrenmanın oksidatif stres üzerine etkisini belirlemektir. Çalısmaya 17 hentbolcü ve 17 sedanter saglıklı erkek denek katılmıstır. Düzenli antrenmanın etkilerini belirlemek için hentbolcüler 6 haftalık antrenman programı uygulamıslardır. Sedanterler, antrenmansız hentbolcüler ve antrenmanlı hentbolcüler 50 dakikalık uzun süreli aerobik kosu protokolünü uygulamıstır. Plazmada sportif yüklenme öncesi ve sonrası Malondialdehit (MDA) ve ileri oksidasyon protein ürünleri (AOPP) degerlerini ölçmek için sportif yüklenmeden önce ve hemen sonra kan örnekleri alınmıstır. Sonuç olarak, 6 haftalık düzenli antrenman yapan hentbolcülerde dinlenim MDA degerinin azaldıgı saptanmıstır (p<0,05). Bununla beraber hentbolcülerin MDA degerlerinin sedanterlere göre düsük oldugu tespit edilmistir(p<0,001). Akut sportif yüklenmeden sonra MDA degerleri incelendiginde hentbolcülerde anlamlı bir degisiklik saptanamazken, sedanterlerin MDA degerlerinde düsüs bulunmustur (p<0,01). AOPP degerlerine bakıldıgında hentbolcüler ve sedanterlerin AOPP degerleri arasında anlamlı bir fark bulunmazken (p>0,05), antrenmanlı sporcuların AOPP degerlerinde akut aerobik yüklenmeden sonra anlamlı artıs tespit edilmistir(p<0,05). Bu çalısmanın sonuçları göstermektedir ki düzenli yapılan antrenmanlarla; organizma akut olarak ortaya çıkabilecek yüksek oksidatif strese karsı adaptasyon saglamaktadır. Bunun yanı sıra düzenli sportif yüklenmelerle vücudun antioksidan savunma sistemi gelismektedir.Theoretically, during exercise, oxygen consumption is enhanced by an increased metabolic rate, a process that can lead to an increase in the production of reactive oxygen species. Results of previous studies have established a link among physical exercise, increased O2 consumption, and free-radical production. Exercise leads to the production of reactive oxygen species, by factors such as increased electron flux to mitochondrial electron transport chain in muscle cells, created xanthine oxidase, which is activated by ischemia-reperfusion process, damaged iron-containing proteins, and disrupted homeostasis of Ca2+. The purpose of the present study is to examine the effect of acute and regular exercise on oxidative stress. Seventeen healthy male handball players and 17 male sedanters participated in this study. To investigate the effects of regular training, the handball players applied a 6 week training program. A fifty minute aerobic running exercise protocol in a running track was applied to handball players both before and after regular training; it was also applied to the sedanters. To measure the plasma malondialdehyde (MDA) and the advanced oxidation protein products (AOPPs) levels, blood samples were obtained from the subjects both before and immediately after exercise. As a result, it has been established that 6 week of exercise had decresed MDA levels of handball players(p<0,05). Also, we found that MDA levels were lower in sedanters than handball players (p<0,001). By the way, it has been established that acute exhaustive aerobic exercise does not effect lipid peroxidation in handball players, who train regularly. But after acute exercise MDA levels of sedanters decreased significantly (p<0,05). No differences in AOPP levels between sedanters and handball players (p>0,05) were found. However, AOPP levels of trained handball players had increased after acute aerobic exercise (p<0,05). The results of this investigation show that with regular training, organisms adapt to high oxidative stress that increases with acute exercise. Moreover, body antioxidant defense systems increase through regular exercise