KASZUBSKIE PIELGRZYMOWANIE W XX WIEKU

The Cassubian pilgrimage movement corresponds with the human characteristic of being „on the way”. Its focal points are the Marian shrines with miraculous images. Due to the recent social and technological changes the way people participate in pilgrimages has evolved. More remote locations have become much more accessible. On the other hand, the laicisation phenomena have also taken their toll and there are fewer participants than before. A new opportunity arose from popular piety of local communities such as Sianowo, Swarzewo and Piaseczno. There shrines are still popular among pilgrims during their patronal feasts. Undoubtedly, the pilgrimage movement is a key to understand the Polish religiousness as such.Ruch pielgrzymkowy Kaszubów wpisuje się w kondycję człowieka, który znajduje się „w drodze”. Specyfika ruchu pielgrzymowania związana jest z istnieniem miejsc, gdzie znajdowały się cudowne wizerunki Matki Bożej. Zmiany społeczne, a także postęp technologiczny sprawił, iż zmienił się sposób pielgrzymowania, natomiast w zasięgu pielgrzymów zaistniały nowe miejsca. Postępująca współcześnie laicyzacja sprawia, iż zmniejsza się nasilenie ruchu pielgrzymkowego. Ogromną nadzieją jest jednak pobożność ludowa małych ojczyzn, sprawiająca, iż miejsca takie jak Sianowo, Swarzewo i Piaseczno są nadal licznie odwiedzane w czasie odpustów. Pielgrzymowanie jest kluczem do zrozumienia w ogóle polskiej religijności

Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu

The monograph proposes a description and interpretation of genre and discourse from the onomastic – or to be exact literary onomastic – perspective. Therefore, it constitutes an attempt at bringing together different conceptions of language description and communication, while broadening and enriching the scope of research. The aim of the study is to present certain angles for reading, description and interpretation of the higher levels of communication (text, genre, discourse) in the context of literary onomastics. It purports to describe the process in which proper names co-form the particular levels and areas of communication. The source material is comprised of Baroque literary texts representing different aesthetics and all stages of development within the period. The author drew abundantly from the works of many poets, both major and minor. That approach allowed to arrive at an averaged, relatively holistic and idiolectically balanced image of the epoch. The study includes a theoretical chapter and two comprehensive empirical chapters. The first chapter of the monograph (Proper name – text – culture) constitutes a theoretical study of the methodological contexts of contemporary literary onomastics, the text-centric nature of communication as well as a reflection on its essence, the markers of the cultural formation of Baroque, and, last but not least, proper names as elements of cultural memory. Chapter two (Proper name towards genre. A study of the epigram and related literary forms) is devoted to the description of the epigram as well as similar literary forms from the onomastic perspective. In particular detail the author discusses the various components of the genre model–structural, stylistic, pragmatic and semantic. The analysis serves to demonstrate certain tendencies and functions connected with the presence of proper names in the text, paying particular attention to the aspects of the genre model. The analysis of the special components of the genre model of the epigram and related literary forms from the perspective of onomastics shows that the particular aspects can be successfully characterised according to proper names. At the structural level, proper names demonstrate, for example, their formative function through their presence in titles relating to the main link. The stylistic aspect is, on the other hand, framed by the cultural and communication category of colloquialism, and, on the one hand – by the markers formulated in poetics and rhetoric of the epoch, which can be identified precisely by the proper names. In the sphere of pragmatics, the onomasticon confirms two primary functions of the genre – ludic and didactic ones. The proper names analysed due to their participation in the formation of the text’s semantic layer reflect the topicality of the matters discussed by Baroque epigram writers; moreover, they convey the varied character of the stereotypes as well as social and cultural clichés of those times. In the following chapter (Proper name towards discourse), the author attempts a discourse analysis from the perspective of proper names present within the discourse itself. To illustrate the point, the author discusses two discourses crucial to the Baroque culture –metaphysical as well as erotic and romantic discourse. The onomasticon, interpreted according to its participation in the formation of the level of discourse, displays both markers typical for the culture of the epoch, and – even more importantly – certain extracultural characteristics. The confirmation of that fact can be found in the presence of multiple mythological names and proper names connected with the Christian formation, which could be called topical, especially in relation to the entirety of Old Polish writing. The proper names of both – the metaphysical and erotic and romantic discourses testifies also to the Baroque idea of varietas, which outlined the cultural map of the epoch, regardless of the discourse, even at the peripheries. The observations concerning the onomastics of the chosen Baroque discourses in turn have leaded to the conclusions that specific affinity and kinship of the genre and discourse, since both of them oftentimes cannot be separated. The richness, but also certain standardisation of the Baroque onomasticon remains closely connected with the cultural characteristics of the epoch. Baroque was, in fact, an extremely complex system, not only within the sphere of ideas and discussed topics, but also that of aesthetics and roles of expressions, which could be interpreted from the perspective of social communication. Moreover, while speaking on the subject of the Baroque, one needs to consider the longevity of the epoch, its rhetorical conventions, but also – the other extreme – the transgressive tendencies, search for new solutions, strong individualisation of languages and cultural programs of the epoch. Many of the discussed markers of genre and discourse, described from the onomastic perspective, could be also found in texts representing other epochs in the history of the civilisation. It, in turns, demonstrates the universality as the quality appropriate for the human civilization

Galeria gatunków widowiskowych, teatralnych i dramatycznych

Podręczny słownik gatunków dramatycznych – więc powstałych z inspiracji literackich i podporządkowanych zasadom praktyk pisarskich w różnych epokach; gatunków teatralnych – zatem przeznaczonych wyłącznie na scenę (utworów realizujących te gatunki – jak głosi stare powiedzenie – nie czyta się, lecz ogląda), choć zwykle respektują one tradycyjny zapis dramatyczny, poddane są w pierwszym rzędzie niepisanym regułom przedstawienia; oraz gatunków widowiskowych – czyli opartych na scenariuszach rozmaitej proweniencji: od specjalnych, indywidualnych scenariuszy po „napisane” przez tradycję pochodzącą z różnych praktyk kulturowych, dawnych i współczesnych

Architektura Miasto Piękno tom 2

"Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej zawsze był miejscem pełnym osobowości, indywidualności, talentów. Gdy profesorowie i mistrzowie odchodzili z Wydziału, mieliśmy świadomość, że tu nigdy już nie będzie tak samo. Wydział jednak trwał i trwa jak piękno miasta, które jest przecież dziełem zbiorowym, o nakładających się warstwach, wzmacniających i tworzących jego tożsamość. Tak też kolejne pokolenia kontynuują i budują historię Wydziału. Wydział pełen jest wspomnień i anegdot. W fotografiach, księgach, obrazach, meblach kryją się opowieści."(...

Antynomie współczesnej architektury sakralnej

Architekturę sakralną XX wieku cechowała niespotykana wcześniej różnorodność formuł artystycznych. Przyczyną takiego stanu rzeczy było pojawienie się na przełomie XIX i XX wieku nowych idei teologicznych i koncepcji artystycznych, które pozostawały w sprzeczności z bardziej tradycyjnymi ujęciami. Jednym z ważnych zjawisk ideowych, które naruszyły dotychczasowe podstawy budownictwa kościołów, było wystąpienie wśród teologów tezy o pozytywnym sensie zjawiska desakralizacji. Pogląd taki zrodził postulat odrzucenia rozróżniania sfer bytu na część sakralną i świecką, a w architekturze doprowadził do zaistnienia dwóch wykluczających się obyczajów: zachowywania niezwykłości charakteru jednych kościołów i odbierania wszelkiej nadzwyczajności innym. Podobnych sprzecznych koncepcji, które rozbijały właściwą poprzednim epokom jednolitość obiektów sakralnych, było więcej. Dotyczyły one między innymi stosunku do piękna i symbolu, przemian w liturgii oraz możliwości zastosowania architektonicznego modernizmu do tworzenia miejsc kultu. Część architektów podtrzymywała kanoniczne wartości dawnej architektury sakralnej, podczas gdy coraz większa grupa innych twórców próbowała stosować radykalnie nowe formy. Wraz z biegiem lat logika i konsekwencja w obu grupach twórców zaczęła słabnąć, a sprzeczność między „tradycjonalistami” i „modernistami” straciła swoją wyrazistość. Opisywana historia przemian w architekturze sakralnej przebiega zatem od wyostrzania sprzeczności między wartościami modernistycznymi i tradycyjnymi, przez stan czasowej dominacji modernizmu, okres postmodernistycznej kontrrewolucji, aż do aktualnej aprobaty dla wartości irracjonalnych, która przejawia się między innymi w subtelnie artykułowanym kulcie transcendencji.Agnieszka Uziębł