Polish Novel in the 20th Century

The present book “Poland – History, Culture and Society. Selected Readings” is the third edition of a collection of academic texts written with the intention to accompany the module by providing incoming students with teaching materials that will assist them in their studies of the course module and encourage further search for relevant information and data. The papers collected in the book have been authored by academic teachers from the University of Łódź, specialists in such fields as history, geography, literature, sociology, ethnology, cultural studies, and political science. Each author presents one chapter related to a topic included in the module or extending its contents. The book contains the extensive bibliography

The Navy as an Instrument of War in the Socio-economic and Military Environment of Poland in the Interwar Period

The establishment of a naval armed force was one of the conditions for the independent existence of the Republic of Poland, which on 10 February 1920 testified to its enduring bond with the sea. Those who underlined that Poland stood on a bare seashore, aware that an enormous social and economic effort was necessary to make up for centuries of neglect in the maritime field were right. It must be strongly emphasized that the Navy did not derive from the November decree, but from the genuine endeavor of the country that aspired to play a serious political role in this part of Europe. For this reason, among others, bold plans for the construction of a navy were designed, notwithstanding that their execution was beyond the capabilities of a country in which every area of social and economic life was becoming a challenge. The inter-war period saw considerable progress in maritime affairs, including those directly pertaining to defence. Nonetheless, it was not adequate to the scale of the threat, which had serious repercussions in September 1939.Powołanie do życia morskiej siły zbrojnej było jednym z warunków niepodległego bytu Rzeczypospolitej, która 10 lutego 1920 r. dała świadectwo trwałej więzi z morzem. Rację mieli ci, którzy podkreślali, że stanęła Polska nad pustym brzegiem morza ze świadomością potrzeby ogromnego wysiłku społecznego i ekonomicznego, by w dziedzinie morskiej odrobić wiekowe zaniedbania. Flota wojenna, co należy mocno podkreślić, nie brała się z listopadowego dekretu, tylko z realnego wysiłku państwa, które aspirowało do odgrywania poważnej roli politycznej w tej części Europy. Z tego między innymi powodu kreślono odważne plany budowy floty wojennej, nie bacząc na to, że ich wykonanie było ponad możliwości kraju, w którym każda dziedzina życia społecznego i ekonomicznego stawała się osobliwym wyzwaniem. W dwudziestoleciu międzywojennym dokonał się znaczący postęp w sprawach morskich, również tych związanych bezpośrednio z obronnością. Nie był on jednak adekwatny do skali zagrożeń, co miało swoje poważne reperkusje we wrześniu 1939 r

„Promień ostry, który nas otwiera”. Światło w międzywojennej poezji Czesława Miłosza

In Czesław Miłosz’s poetry, light takes a special place. In my work, I have made an attempt to determine its role in the interwar poetry of the memberof the Żagary literary group, in which light takes various shapes which are often contrary to one another. One can look at them in search of not only a variability of artistic forms, but also for testimonies of the era and declarations of contemporary poetic worldview of the author of Three Winters (Trzy zimy). The clash with various interpretations of the word ‘catastrophism’ shows that light in Miłosz’s poetry leads far beyond the course of history.In Czesław Miłosz’s poetry, light takes a special place. In my work, I have made an attempt to determine its role in the interwar poetry of the memberof the Żagary literary group, in which light takes various shapes which are often contrary to one another. One can look at them in search of not only a variability of artistic forms, but also for testimonies of the era and declarations of contemporary poetic worldview of the author of Three Winters (Trzy zimy). The clash with various interpretations of the word ‘catastrophism’ shows that light in Miłosz’s poetry leads far beyond the course of history

Jalu kurka wodna. Dramat pragmatyczny w 3 tumorach z trupiemi bebechami i wynikające stąd wściekłe nieporozumienia. Recenzja nieistniejącego dramatu Witkacego, z wieloma aluzjami i przypisami

The article is an elaboration on the review of one staging of a dramatic play by Stanisław Ignacy Witkiewicz publishe in “Jadąmośki Literackie” – a one-time publication by “Wiadomości Literackie” in the middle of 1926, which is an auto-anti-Semitic joke of “circumcised editors” gifted with exceptional sense of humor. The issue contained parodies, auto-parodies, texts mocking the pre-war world, with Witkacy himself being strongly referred to. On the first page, there was a portrait of “Miecio” – Mieczysław Grydzewski, the editor of “Wiadomości Literackie”, signed: “Miecio. The amateur photography by St. Pieńkowski was taken in the facilities of »Myśl Narodowa« according to instructions by St. I. Witkiewicz. C+H+A+Ł+A+T”.            The review appeared on page 4 of “Jadąmośki” in the “Theatrical movement” section, and was decorated with a picture of a head resembling Antoni Słonimski (who was most probably the author of the review). Witkacy suspected Tadeusz Sinka, who was a theatre critic known for his malice, which is confirmed, for instance, by Witkacy’s letter to Sinka from 14 July 1927. However, humoristic texts in “Jadąmośki Literackie” were signed with pseudonyms which mostly clearly indicated the authors, for example Tertuljan Tuwim or Jan Lichoń. Tolek Słonimer – the pseudonym of the author of the analyzed review – clearly points to Antoni Słonimski.Artykuł stanowi opracowanie recenzji jednego przedstawienia dramatu Stanisława Ignacego Witkiewicza opublikowanego w „Jadąmośkach Literackich” – jednodniówce wydanej przez redakcję „Wiadomości Literackich” w połowie 1926 roku, będącej autoantysemickim żartem „redaktorów obrzezanych” obdarzonych wyjątkowym poczuciem humoru. Numer zawierał parodie, autoparodie, teksty wyszydzające świat epoki przedwojennej, postać Witkacego została w nim mocno zaznaczona. Na pierwszej stronie widniał portret „Miecia” – Mieczysława Grydzewskiego, redaktora „Wiadomości Literackich”, podpisany: „Miecio. Zdjęcie amatorskie St. Pieńkowskiego wykonane w zakładach »Myśli Narodowej« według typów St. I. Witkiewicza. C+H+A+Ł+A+T”.Tekst recenzji ukazał się na stronie czwartej „Jadąmośków” w rubryce „Ruch teatralny”, został on ozdobiony zdjęciem rzeźby głowy przypominającej Antoniego Słonimskiego (najprawdopodobniej autora recenzji). Witkacy podejrzewał o sprawstwo Tadeusza Sinkę, znanego ze złośliwości krytyka teatralnego, świadczy o tym np. list Witkacego do Sinki z 14 lipca 1927 roku. Jednak humorystyczne teksty w „Jadąmośkach Literackich” były podpisywane pseudonimami, które przeważnie wprost wskazywały autorów, np. Tertuljan Tuwim czy Jan Lichoń. Tolek Słonimer – pseudonim autora analizowanej recenzji – kojarzy się z Antonim Słonimskim

Włodzimierza Mędrzeckiego wizja Drugiej II Rzeczypospolitej, czyli o książce „Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej”, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2022, ss. 487

The article attempts to go significantly beyond a classic review of Włodzimierz Mędrzecki’s 2022 book Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej [Regained rubbish dump. How we coped with independence in the Second Republic of Poland], which is a new synthesis of the history of interwar Poland, long announced and prepared by the author, being his personal vision of this history based on the latest research results.Artykuł jest próbą znacząco wykraczającego poza klasyczną recenzję odniesienia do wydanej w 2022 r. pracy Włodzimierza Mędrzeckiego Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej, stanowiącej długo zapowiadaną i przygotowywaną przez Autora nową syntezę dziejów międzywojennej Polski, będącą jego osobistą, opartą na najnowszych wynikach badań wizją tych dziejów

Front Line to Text Lines: Władysław Broniewski’s Diary (1918–1921)

283

Idee niepodległości i suwerenności Polski w działalności informacyjno-propagandowej NSZZ „Solidarność” w Bydgoszczy w latach 1980-1989

We can talk about the evolution of ideas proclaimed by the broadly understood Solidarity Movement, from socio-social ideas, including emancipation, through democratic and civic ideas to independence and the sovereignty of the nation and the state. The power of articulation of these ideas clearly increased after the declaration of Martial law on 13 December 1981, and ever closer to its realization after the Round Table Talks on 1989