Warszawa – Nowy Jork. O Dwóch biegunach Elizy Orzeszkowej i Wieku niewinności Edith Wharton

WARSAW-NEW YORK. ELIZA ORZESZKOWA’S DWA BIEGUNY AND EDITH WHARTON’S THE AGE OF INNOCENCE The article proposes a comparative reading of two feminine novels: Dwa bieguny by Eliza Orzeszkowa, written in 1893, and The Age of Innocence by Edith Wharton from 1920. In both novels one can see not only the surprising similarities at the level of plot, but also a strong presence of the author. Article points to the convergence in the biographies of the two novelists, and compares the situation of women writers in Poland and America at the turn of the nineteenth century

Metafory i neologizmy współczesnego języka nauk społecznych i ekonomicznych

Together with the development of civilisation we observe a development of the language and not only the colloquial or literary but the language of science as well. The features of this development include, above all, metaphorisation of scientific language, borrowings from other languages (original and translated), and extension of the meaning of existing concepts. As a result, the scientific language, instead of being a tool of communication, causes more and more ambiguity, doubts and problems of interpretation. The selected examples of the changes occurring in the language of social and economic science presented in this article are intended to provoke a reflection on the on-going process which may lead, and does indeed, to many misunderstandings. Scientific language must be clear, simple, logical, concise, unambiguous and comprehensible. Only such will be capable of conveying the meaning of scientific research and investigation. This article presents the author’s point of view and may be controversial but it is also intended to provoke a discussion.Składnikiem rozwoju cywilizacyjno-kulturowego jest ponad wszelką wątpliwość także język, i to nie tylko codzienny i literacki, ale również naukowy. Do cech tego rozwoju zaliczyć można przede wszystkim metaforyzację języka naukowego, użycie słów z języków obcych (oryginalnych lub w tłumaczeniu na język polski), wymyślanie nowych pojęć, a także rozszerzenie znaczenia istniejących. W wyniku tego procesu język naukowy, zamiast być narzędziem naukowej komunikacji, powoduje wiele niejasności, wątpliwości i problemów interpretacyjnych, przez co prowadzi do różnego rodzaju nieporozumień. Przytaczając wybrane przykłady zachodzących w języku nauk społecznych i ekonomicznych zmian, autor ma nadzieję wzbudzić refleksję nad trwającym procesem. Jest bowiem przekonany, że język naukowy musi być jasny, prosty, logiczny, zwięzły, jednoznaczny – i zrozumiały. Tylko taki jest w stanie właściwie i poprawnie oddać sens prowadzonych badań i dociekań naukowych. Jest to oczywiście prezentacja autorskiego punktu widzenia, a zatem dyskusyjnego, a być może nawet kontrowersyjnego. Ma jednak skłonić uczonych do zamyślenia nad stosowanym językiem, jego rozwojem, a w konsekwencji doprowadzić do wyhamowania tempa i korekty dokonujących się zmian. Naukowa nowomowa nie zapewne jest świadectwem wiedzy, kreatywności, nowoczesności, postępu, a być może jedynie zakamuflowanego uprawiania pseudonauki

The Orzeszkowiana Special Collection in the Library of Łódź University

Dynamika systematycznego wzrostu, nowoczesna przestrzeń intelektu, labirynt znaków, magia zaangażowanych w swoją pracę ludzi z pasją – to tylko kilka haseł, które przychodzą na myśl, kiedy chcemy przywołać nazwę Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego i 70 lat jej historii. Łódź przed dwoma wiekami powstawała z tradycji niejednorodnych, i podobnie powstawał – jako mozaika różnych treści intelektualnych – Uniwersytet Łódzki.The article describes a part of the private library of Eliza Orzeszkowa, a famous Polish writer (1841–1910). There are manuscripts and iconographic documents given as presents to the writer on the occasion of 25th and 40th anniversaries of her literary work. They include: diplomas, letters, albums, and photographies from 1860 to 1890. In the Cymelia Reading Room (highly valuable holdings) there are 69 books. The majority of them are marked with the seal of Eliza Orzeszkowa’s name. Some books also include her photographies and the autograph. A large part of the collection are her books translated into ten foreign languages. A few translations were dedicated to Eliza Orzeszkowa herself

Tradycja i nowatorstwo. Od Osiecznej do Rydzyny

Oddajemy do rąk Czytelnika kolejny tom z serii „Podstawowe idee i koncepcje w geografii” pt. Dorobek polskiej geografii po konferencji w Rydzynie. Ocena krytyczna. [...] Właśnie minęło 30 lat od przełomowej dla polskiej geografii konferencji w Rydzynie (1983 r.). Miała ona duże znaczenie dla przemian teorii i praktyki geografii. W Rydzynie zwrócono uwagę na odmienne od dotychczasowych możliwości interpretacyjne rzeczywistości badawczej geografii rozwijane zwłaszcza w krajach anglosaskich. W kontekście tym przedstawiono nowe pola badawcze naszej dyscypliny zwłaszcza nieistniejącą wcześniej geografię społeczną jej podejścia radykalne i behawioralne oraz zaprezentowano perspektywę humanistyczną w badaniach geograficznych. Mimo trudności instytucjonalnych w przebijaniu się efektów tej innowacyjnej konferencji do teorii i empirii polskiej geografii, czas pokazał, że jej dorobek nie został zaprzepaszczony. Niniejszy tom składa się z 13 prac, w których autorzy podjęli teoretyczną refleksję nad rolą konferencji w Rydzynie dla polskiej geografii oraz krytyczny namysł nad dorobkiem geografii po konferencji

Ius cogens, soft law and the current political goals of participants in international relations : an example of research in the common field of political theory and international legal theory

Znakomita większość norm składających się na prawo międzynarodowe publiczne tonormy zwy-kłe (ius dispositivum), część jednak ma charakter szczególny, a owa specyfika lokuje je na dwóch przeciwstawnych biegunach tej specjalności prawa. Mowa o normach bezwzględnie obowiązujących (ius cogens), od których żadne odstępstwo nie jest dopuszczalne, oraz o normach prawnie niewią-żących, czyli jedynie postulatywnych (soft law). Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy owe specyficzne normy prawa międzynarodowego publicznego, a zatem mające charakter ius cogens, a także normy o charakterze soft law mogą być wykorzystywane jako instru-ment realizacji bieżących celów politycznych uczestników stosunków międzynarodowych.The vast majority of norms constituting public international law are ordinary norms (ius disposi-tivum), however, some of them are of a special nature, and this specificity places them at the two opposite poles of this specialty of law. These are the mandatory norms (ius cogens), from which no deviation is allowed, and the norms that are not legally binding, i.e., are only postulative (soft law). The aim of this paper is an attempt to answer the question whether those specific norms of public international law, i.e., those having a character of ius cogens as well as the norms of soft law, can be used as an instrument for the realization of the current political goals of participants in interna-tional relations

Ius cogens i soft law a bieżące cele polityczne uczestników relacji międzynarodowych – przykład badań mieszczących się we wspólnej przestrzeni teorii polityki i teorii prawa międzynarodowego

The vast majority of norms constituting public international law are ordinary norms (ius dispositivum), however, some of them are of a special nature, and this specificity places them at the two opposite poles of this specialty of law. These are the mandatory norms (ius cogens), from which no deviation is allowed, and the norms that are not legally binding, i.e., are only postulative (soft law). The aim of this paper is an attempt to answer the question whether those specific norms of public international law, i.e., those having a character of ius cogens as well as the norms of soft law, can be used as an instrument for the realization of the current political goals of participants in international relations.Znakomita większość norm składających się na prawo międzynarodowe publiczne to normy zwykłe (ius dispositivum), część jednak ma charakter szczególny, a owa specyfika lokuje je na dwóch przeciwstawnych biegunach tej specjalności prawa. Mowa o normach bezwzględnie obowiązujących (ius cogens), od których żadne odstępstwo nie jest dopuszczalne, oraz o normach prawnie niewiążących, czyli jedynie postulatywnych (soft law). Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy owe specyficzne normy prawa międzynarodowego publicznego, a zatem mające charakter ius cogens, a także normy o charakterze soft law mogą być wykorzystywane jako instrument realizacji bieżących celów politycznych uczestników stosunków międzynarodowych

Rola etosu mieszczańskiego w badaniach naukowych. Krótki esej o rzetelności i uczciwości

The paper is an attempt to show science as an huge intellectual enterprise, based on bourgeois virtues such as straightforwardness and honesty. These virtues are reflected in methodology of science, which insists on meticulous, conscientious compliance to scientific rules and on using exactly specified methods of investigation. Scientific knowledge is supposed to be objective and critical, which means that it is to tend (1) to eliminate all extracognitive factors, (2) to check up and prove repeatedly the grounds of scientific statements and to adhere to procedures of scrupulous analysis of scientific arguments.Artykuł jest próbą ukazania nauki jako wielkiego przedsięwzięcia intelektualnego, u podstaw którego stoją mieszczańskie cnoty rzetelności i uczciwości. Znajdują one odzwierciedlenie w metodologii nauk, która kładzie akcent na skrupulatne przestrzeganie reguł naukowych i stosowanie ściśle określonych metod badawczych. Poznanie naukowe ma się cechować obiektywizmem oraz krytycyzmem, musi zatem (1) dążyć do wyeliminowania wszelkich czynników pozapoznawczych oraz (2) wielokrotnie sprawdzać zasadność wszelkich twierdzeń naukowych i skrupulatnie analizować naukowe dowody i argumentacje

Olimpizm a edukacja (na przykładzie dorobku Polskiego Komitetu Olimpijskiego)

Prezentowana publikacja dotyczy wybranych zagadnień związanych z kulturą fizyczną i zdrowotną współczesnego człowieka. Autorzy – specjaliści z zakresu pedagogiki, nauk medycznych i nauk o kulturze fizycznej – podejmują m.in. problematykę wartości kultury fizycznej w procesie kształcenia i wychowania, współczesnych czynników promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, zdrowotnych uwarunkowań aktywności ruchowej czy społecznych kontekstów idei olimpijskiej. Tematyka ta wpisuje się w ważny nurt rozważań, w którym poszukuje się nowych rozwiązań pedagogicznych, zwłaszcza w odniesieniu do idei edukacji olimpijskiej i zdrowotnej