Zakłócenia relacji międzypokoleniowych w rodzinie. Na przykładzie studium wielokrotnego przypadku

Praca dotyczy rodziny i jej międzypokoleniowych relacji. Szczególny akcent położony jest na pokazanie zakłóceń w relacjach międzypokoleniowych i czynników, które temu sprzyjają. Praca oparta jest na badaniach jakościowych, prowadzonych w latach 2009–2010 przez Zakład Socjologii Edukacji oraz Zakład Andragogiki i Gerontologii Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku, w ramach międzynarodowego projektu badawczego DAPHNE III pt. Intimate Partner Violence against Older Women

Evaluation and selection of technologies improving the quality of life of older people

Purpose: According to the UN population forecast by the year 2030 people aged 65 years and over will have made up 11.67% of the world's total population and 22.97% of the European population. So, in less than 10 years, almost every fourth Pole will be over 65 years old. It, therefore, seems necessary to examine how health, life and consumption needs of older people can be met and which technologies can improve the quality of life of older people. The main aim of the article is to identify, evaluate and build a ranking of gerontechnologies – technologies improving the quality of life of older people. The article also examines the influence of gender, age, education, and place of residence on the evaluation of gerontechnology groups. Design/Methodology/Approach: The research was carried out with critical literature analysis, logical construct method as well as statistical research. A survey was conducted with the use of CATI and CAWI in the period December 2019 to January 2020 on a representative group of poles aged over 40 years old. Findings: The research assessed and ranked nine main groups of technologies improving the quality of life of older people. The impact of gender, age, education, and place of residence on the assessment of these technologies was also examined. Practical Implications: Identification of the highest-rated technology improving the quality of life of older people. Originality/Value: To gain new knowledge in identifying the needs and expectations of future and current users of technologies that improve the quality of life of older people.peer-reviewe

Incomprehensible emotions : a neuropsychological perspective on alexithymia

Aleksytymia jest określana jako zespół względnie stałych własności jednostki, przejawiający się głównie trudnościami w umysłowym odzwierciedlaniu własnych emocji. Zawiera składniki zaliczane do wymiaru poznawczego, obejmujące trudności w identyfikowaniu, werbalizowaniu i analizowaniu własnych uczuć, oraz komponenty tworzące wymiar afektywny, czyli słabą pobudliwość emocjonalną oraz ograniczone zdolności wyobrażeniowe. U osób z wysokim poziomem aleksytymii stwierdza się deficyty regulacji emocjonalnej i zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych, zwłaszcza depresyjnych i lękowych. Rozpowszechnienie aleksytymii ocenia się na ok. 10% w populacji ogólnej i ok. 20% wśród pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. W pierwszej części artykułu przedstawiono związki aleksytymii z zaburzeniami psychicznymi. Następnie dokonano przeglądu wyników badań nad mózgowymi korelatami i mechanizmami aleksytymii ze szczególnym uwzględnieniem technik neuroobrazowania funkcjonalnego. Komponenty aleksytymii należące do jej poznawczego i afektywnego wymiaru wykazały związki z aktywnością odmiennych struktur mózgowych, a wzorzec zależności okazał się częściowo zróżnicowany ze względu na znak prezentowanych w badaniach bodźców emocjonalnych. Przedstawione powyżej zależności wskazują na dużą złożoność neuropsychologicznych mechanizmów aleksytymii. Wyniki omówionych badań pozwalają na dokonanie cennego wglądu w możliwe neuropsychologiczne mechanizmy aleksytymii, jednak należy je uznać za niewystarczające do ich pełnego zidentyfikowania. Na zakończenie zaproponowano konkretne metodologiczne zalecenia dla przyszłych badań, jak również możliwe implikacje terapeutyczne rezultatów badań neuroobrazowych dotyczących osób z wysokim poziomem aleksytymii.Alexithymia is defined as a syndrome of relatively constant individual characteristics, manifested primarily in problems with mental reflection on one’s emotions. It embraces the components included in the cognitive dimension, involving difficulties in identifying, verbalizing and analysing one’s feelings, as well as the components of the affective dimension, namely weak emotional arousability and constricted imaginal capacities. Among individuals with a high level of alexithymia, disturbed emotion regulation and increased risk of developing mental health problems, depressive and anxiety disorders, in particular, are found. The prevalence of alexithymia is estimated at approximately 10% in the general population and over 20% in the clinical population. The first part of the article covers the relation of alexithymia to mental disorders. Subsequently, the evidence of neural correlates and mechanisms of alexithymia is reviewed, with particular focus on functional neuroimaging studies. Cognitive and affective components of alexithymia were found to be associated with activation of different brain structures. Furthermore, the pattern of those relations was found to vary depending on the valence of presented emotional stimuli. The foregoing associations indicate great complexity of the neuropsychological underpinnings of alexithymia. The discussed evidence provides a valuable insight into the possible neuropsychological mechanisms of alexithymia. Nevertheless, it should be considered insufficient for their complete identification. Finally, specific methodological recommendations for further research, as well as some possible therapeutic implications of the results of neuroimaging studies on alexithymia, are offered

Pulmonary tuberculosis in a male with silicosis

Silicosis, a preventable occupational lung disease, is associated with various diseases, including tuberculosis (TB). There is an increased lifelong risk for lung tuberculosis even if exposure to silica dust ceases. That association contributes in a large extent to very high rates of tuberculosis in countries with poor TB and silica exposure control. We report a case of a male with a prior diagnosis of silicosis who was diagnosed with and treated for TB. Anti-tuberculous treatment was extended due to a positive sputum smear in the six th month of treatment. However, the culture of the sputum was negative. This case report highlights the value of thorough screening for tuberculosis in silicotic patients. The clinical management of these patients may be challenging due to frequent overlapping radiological features and uncertain results of TB treatment

New onset diabetes in a patient with active tuberculosis

The present report describes the coincidence of pulmonary tuberculosis (TB) and metabolic disorder such as diabetes. A patient’s bronchoalveolar lavage was found to be positive for acid-fast bacilli (AFB) with following growth of Mycobacterium tuberculosis and complete sensitivity to first line anti-TB drugs. At the same time, the patient presented with typical diabetes manifestation and subsequently required insulin therapy. Combined treatment resulted in significant clinical improvement and gradual resolution of both TB and diabetes symptoms. Therefore, we would like to highlight the value of appropriate medical management of these disorders sharing at least some clinical symptoms and signs such as weight loss and fatigue. Moreover, a growing body of evidence indicates that diabetes may play a role as a risk factor for TB. Consequently, the increasing diabetes prevalence may be a danger to TB control.Opisywany przypadek jest przykładem współistnienia choroby zakaźnej jaką jest gruźlica płuc oraz schorzenia o podłożu metabolicznym — cukrzycy. U pacjenta wykryto prątki kwasooporne w badaniu bezpośrednim popłuczyn oskrzelowych. W dalszej diagnostyce zidentyfikowano prątki gruźlicze, potwierdzono pełną lekowrażliwość na podstawowe leki przeciwgruźlicze. Jednocześnie u pacjenta zdiagnozowano cukrzycę na podstawie typowych objawów oraz wyników badań laboratoryjnych, następnie zastosowano leczenie insuliną uzyskując ustąpienie dolegliwości i poprawę wartości glikemii. Naszym celem jest zwrócenie uwagi na dużą wagę prawidłowego postępowania klinicznego w diagnozowaniu i leczeniu tych dwóch schorzeń o różnej patofizjologii ale zbliżonych niektórych objawach. Związek pomiędzy tymi dwoma jednostkami chorobowymi jest obecnie bardzo dobrze udokumentowany. Co więcej cukrzyca jest traktowana jako czynnik ryzyka rozwoju gruźlicy płuc. Ponadto, wzrastająca globalnie liczba przypadków cukrzycy może utrudnić kontrolę zachorowań na gruźlicę płuc

Problemy rodziny w opiece nad człowiekiem starym niesprawnym

Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn. Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021.Bień B.: (2002), Stan zdrowia i sprawność ludzi starszych. W: Polska starość. B. Synak, [red.]. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, s. 35-77.Bień B., Wojszel Z. B., Wilmańska J. i inni: (2001), Starość pod ochroną. Opiekunowie rodzinni niesprawnych osób starych w Polsce: porównawcze studium środowiska miejskiego i wiejskiego. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT.Błędowski P., Pędich W.: (2004), Opiekunowie rodzinni jako podstawowe źródło opieki domowej nad nie sprawnymi osobami starszymi. W: Między transformacją a integracją. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, s. 171-182.Cavanaugh J. C.: (1997), Starzenie się. W: Psychologia rozwojowa. P. E. Bryant, A. M. Colman, [red.]. Poznań: Zysk i S-ka.Cyceron M. T.: (1879), Pisma filozoficzne M. T. Cycerona. Część II. Poznań.Czekanowski P.: (2002), Sytuacja materialna. W: Polska starość. B. Synak, [red.]. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, s.102-114.Dyczewski L., [red.]: (1994), Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze. Wyd. KUL, Lublin.Halicka M.: (1996), Człowiek stary jako ofiara nadużyć. Gerontologia Polska, t. 4, s. XXXVI-XL.Halicka M.: (2004), Satysfakcja życiowa ludzi starych. Studium teoretyczno-empiryczne. Białystok: AMB.Halicki J.: (2004), Wyłączanie się jako czynnik ryzyka niepomyślnego starzenia. Edukacja Dorosłych, 3, s. 15-22.Jan Paweł II: (1980), List apostolski Salvifici Doloris. O chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia. Watykan, s. 39-79.Jan Paweł II: (1999a), W oczekiwaniu na "wieniec sprawiedliwości". Ethos, 47, s. 11-12.Jan Paweł II: (1999b), List Ojca Świętego do moich braci i sióstr - ludzi w podeszłym wieku. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_starszych_0110199 [data dostępu: 18 kwietnia 2005, s. 1-12].Kawczyńska-Butrym Z.: (1999), Seniorzy w rodzinie. Problemy Rodziny, 5-6.Knipscheer C. P. M.: (1986), Anomie in der Mehregenerationenfamilie:Kinder und dieVersorgung ihrer alten Eltern. Zeitschrift für Gerontologie, 19, s. 40-46.Kosmala K., Kłoszewska I.: (2003), Ocena wpływu zaburzeń zachowania z chorobą Alzheimera na samopoczucie ich opiekunów. Rocznik Psychogeriatryczny, t. 6, s. 39 -49.Mariański J.: (2001), Kryzys moralny czy transformacja wartości. Studium socjologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KULOssowska M.: (1985), Normy moralne. Próba systematyzacji. Warszawa.Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia: (1987), wyd. III. Poznań-Warszawa: Wydawnictwo Pallottinum.Pędich W.: (1996), Ludzie starzy. Centrum Rozwoju Służb Społecznych, Warszawa.Pędich W., Wojszel B. Z.: (1997), Higiena wieku podeszłego. W: Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Z. Jethon, [red.]. Warszawa: PZWL, s. 203-218.Piotrowski J.: (1973), Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie. Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe.Raport o rozwoju społecznym "Polska 1999". Ku godnej, aktywnej starości: (1999). S. Golinowska, [red.]. Warszawa: UNDP/CASE.Salmon H.E.: (1981), Theories of Aging, Disability and Loss. Journal of Rehabilitation, vol. 47, 4, s. 44-50.Synak B.: (1990), Teoretyczne i pojęciowe problemy zależności w starszym wieku. W: Społeczne problemy starzenia się i starości. J. Staręga-Piasek, B. Synak, [red.]. Warszawa: CMKP, s. 88-108.Synak B.: (2002), Polska starość. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.Tyszka Z.: (1995), Rodzina w krajach cywilizacji postindustrialnej. Problemy Rodziny, 4, s. 3-10.24225