Baskil ve yakın çevresindeki yeraltı sularının hidrojeokimyasal ve kirlilik değerlendirmesi

Bu çalışmada, Pliyo-Kuvaterner yaşlı çakıltaşı, silttaşı ve kumtaşlarından oluşan akiferden alınan kuyu sularının hidrojeokimyasal değerlendirilmesi yapılarak bölgede bahçe tarımında kullanılan kimyasal gübrelerin yeraltı sularına etkilerinin olup olmadığı araştırılmıştır. İnceleme alanı ve yakın çevresinde yaşlıdan gence doğru; Permo-Triyas yaşlı Keban metamorfitleri, Üst Kretase yaşlı Baskil magmatitleri, Orta Paleosen-Alt Eosen yaşlı Seske formasyonu, Lütesiyen-Üst Oligosen yaşlı Kırkgeçit Formasyonu, Pliyo-Kuvaterner yaşlı çakıltaşı, silt, kumtaşı, kireçtaşı, yamaç molozu ve alüvyon yüzeylemektedir. İncelenen sularda baskın katyon Ca+2, baskın anyon ise HCO3- olup sular CaCO3 ve MgCO3’lüdür. Sularda bulunan Ca+2 iyonu, amfibol, piroksen, plajiyoklas gibi silikat minerallerinin bünyesinde bulunan Ca+2’nın çözünmesi ve kireçtaşlarının CO2’li sularla çözündürülmesiyle sulara geçmiş olmalıdır. Metal ve iz element içerikleri bakımından da sular değerlendirildiğinde sular standartlara uygundur. Keson ve sondaj kuyu sularının NH4+, NO2-, NO3- ve PO4-3 konsantrasyonları çeşitli standartlara göre değerlendirilmiş ve sularda tarımsal gübre kaynaklı bir kirlilik belirlenmemiştir. Ancak, bazı kuyu sularının NO3- konsantrasyonlarının standartların limit değerine yakın olması, suların bölgede yapılan gübreleme çalışmalarından etkilendiğini göstermektedir.Hydrogeochemical and Pollution Investigation of Groundwaters of Baskil (Elazıg) And Surrounding The hydrogeochemistry of the well waters sampled from Plio-Quaternary aquifer consisting of conglomerate, silt and sandstone have been examined and the effect of chemical fertilizers on groundwaters have been investigated in this study. The units in the investigated area from bottom to top are Permo-Triassic Keban metamorphics, Upper Cretaceous Baskil magmatics, Middle Paleocene-Lower Eocene Seske formation, Lutetian-Upper Oligocene Kırkgeçit Formation, Plio-Quaternary conglomerate, sandstone, silt, limestone, debris and alluvium. The dominant cation is Ca+2and the dominant anion is HCO3- in the groundwaters and these waters are grouped in CaCO3 and MgCO3 classes on Piper Diagram. Ca+2 ion might derived from dissolution of the Ca in amphibole, pyroxene and plagioclase minerals or dissolution of limestone by CO2-rich groundwaters. The groundwaters are within the limits of the standarts according to their metal and trace element concentrations. The NH4+, NO2-, NO3- and PO4-3 concentrations in the groundwaters are compared with some standarts and are determined that there isn’t any contamination in the waters generated from the agricultural fertilizers. However, the NO3- concentrations in some waters samples that are very close to the standart limits might indicate that the groundwaters at that region are effected from the agricultural fertilizers

Plajköy kaynağının (Elazığ) hidrojeoloji incelemesi

Çalışmaya konu olan Plajköy kaynağı, tektonik bir göl olan Hazar Gölü’nün (Elazığ) güneydoğu sahilinde oluşmuş bir fay kaynağıdır. Plajköy kaynağının akiferi Orta Eosen yaşlı Maden Karmaşığı’na ait, aktif tektonizmadan etkilenerek ikincil geçirimlilik ve gözeneklilik kazanmış volkanik, yarı derinlik kayaçları ile bloklar şeklindeki volkanosedimanter birimlerdir. Kaynağın mevcut bir kaptajı olmakla birlikte, alansal boşalım yapan kaynağın tüm akışını toplayamamaktadır. Kaynağın mevcut kaptajını oluşturan çeşmelerin debisi belirli hacim yöntemi kullanılarak, kaptajı yapılmamış, değişik noktalardan çıkan kaynak ve sızıntılar ise tek bir kanala yönlendirilerek üçgen savak yardımı ile ölçülmüştür. Kaynağın mevcut kaptajı ile kaptaj çevresindeki sızıntıların debileri Ekim 2012- Kasım 2013 tarihleri arasında ayda iki kez ölçülmüştür. Kaynağın boşalım katsayısı 1.33*10-3 gün-1 olarak hesaplanmıştır. Boşalım katsayısı, bölgede etkin olan çatlak sistemlerinin geometrisi ve yoğunluğu ile ilişkili olup, kaynağın dar kırık, çatlak ve gözeneklerden beslendiğini göstermektedir. Plajköy kaynağının 31 Mart 2013 ile 13 Ekim 2013 tarihleri arasındaki gerçek rejimde boşalım döneminde boşalttığı su miktarı Maillet yöntemi ile 52x103 m3 olarak hesaplanmıştır. Kaynağın su tipi Ca-MgHCO3 ’tır. Kaynak suyunun kimyasal ve mikrobiyolojik analiz sonuçları TS 266 (TSE, 2005) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO, 2004)’nün içme suyu standartları ile karşılaştırıldığında içme suyu olarak kullanıma uygun olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda önerilen kaynak koruma alanları ve yeni kaptaj planı ile sızıntı ve diğer kaynaklar kirliliğe maruz kalmadan daha verimli bir şekilde kullanılacaktır

Late Pleistocene to Holocene paleoenvironmental evolution of Lake Hazar, Eastern Anatolia, Turkey

High-resolution seismic reflection profiles and core analyses in Lake Hazar provide a detailed record of the lake level fluctuations and the robust chronology of paleoclimatic events of the Eastern Anatolia during the late Pleistocene to Holocene. The earlier period of Marine Isotope Stage 3 (MIS-3) prior to 48 cal ka BP was accompanied by considerable lake level drop below 95 m, whereas the lake level increase during the later period (ca. 48-29 cal ka BP) gave rise to deposition of a transgressive unit with typical of aggradational architecture in the seismic reflection profiles. High climate variability with the Greenland interstadials and stadials (Dansgard-Oeschger and Heinrich events) in Lake Hazar are sensitively recorded in the core sediments by using multi-proxy analyses. Adjustment of seismic units correlating with the radiocarbon-dated chronostratigraphic units in the studied cores implies that the early Marine Isotope Stage 2 (MIS-2) is marked by an another lowstand lake level existed at ca. -90 m during 29-23 cal ka BP. In comparision to MIS-3 stage, the multi-proxy analyses reveal a general dry evaporative condition during most of the Last Glacial Maximum. In Lake Hazar, the maximum humidity in the late glacial period existed during 14.9-13.5 cal ka BP. The existence of a hiatus in the sedimentary record is documented in the seismic data that coincides with the cold and dry Younger Dryas period, implying a remarkable lake level drop. The multi-proxy records of the Holocene sediments reveal that a maximum precipitation in the early Holocene period prevailed during 10.1-9.3 cal ka BP, leading water level rise in the lake. In Lake Hazar, the middle Holocene until 4.9 cal ka BP is represented by highly climate variations, indicating a series of shorter wet and longer dry climate periods. The late Holocene is accompanied by lake level rises under a general wet climate condition that was interrupted by short dry climate intervals during 3.7-3.3 cal ka BP, 2.8-2.6 cal ka BP and 2.1-1.8 cal ka BP. (C) 2017 Elsevier Ltd and INQUA. All rights reserved