Izazovi i mogućnosti evropske akvakulture

Evropski udeo u globalnoj akvakulturi je bio samo 4.5 % u 2008; ipak, Evropa je vodeći region za proizvodnju vrsta kao što su losos, pastrmka, brancin, orada, riba list i dagnje. Između 2000. i 2009. godine, obim proizvodnje Evropske akvakulture je porastao za 20,8 %, sa 2 056 000 tone na 2 484 000 tone, dok se proizvodna vrednost skoro udvostručila, sa 4 638 miliona američkih dolara na 8 799 miliona američkih dolara. Ovaj se porast najviše može pripisati porastu akvakulture morskih riba, dok je proizvodnja slatkovodnih riba opadala. Takođe, došlo je do znatne promene u trendovima proizvodnje po regijama. Dok proizvodnja u akvakulturi stagnira u zemljama Evropske Unije, postoji porast u proizvodnji u severnim, istočnim i južnim Evropskim zemljama koje nisu članice Evropske Unije, naročito u Norveškoj, Turskoj i Rusiji. Oko 75% Evropske proizvodnje u akvakulturi potiče iz morskih sredina, gde su najčešće proizvedene vrste losos, brancin i orada. Sistemi i tehnologije gajenja takođe pokazuju veliku raznolikost u Evropi i uključuju ekstenzivno gajenje u jezerima, lagunama i priobalnim oblastima; poluintenzivno gajenje u jezerima i lagunama; intenzivno gajenje u protočnim sistemima, recirkulacionim sistemima i morskim kavezima, u zaklonjenim i izloženijim zonama. Školjke se tradicionalno gaje na dnu ili na stubovima i splavovima. Obalska i marikultura otvorenog mora predstavljaju rastući udeo u ukupnoj proizvodnji. Povećano takmičenje za resursima sa drugim privrednim aktivnostima (urbanizacija, poljoprivreda, industrija, turizam, zaštita životne sredine, itd.) je verovatno glavni izazov za dalji razvoj Evropske akvakulture. Takođe, pristup pogodnim lokacijama za proizvodnju u akvakulturi je jedno od najbitnijih pitanja. Zakonodavstvo takođe predstavlja prepreku za razvoj Evropske akvakulture. Akvakultura je najviše kontrolisan sektor za proizvodnju hrane u Evropi. Što se samih usluga tiče, glavni izazovi su sledeći: Ograničen pristup početnom kapitalu i/ili zajmovima za inovacije, naročito u centralnim i istočnim Evropskim zemljama; dostupnost specijalnih usluga koje zahteva moderna industrija; dostupnost dozvoljenih veterinarsko medicinskih proizvoda. Zamena ribljeg brašna i ribljeg ulja, fazno hranjenje i druge inovacije doprinose održivosti resursa koji se koriste u proizvodnji hrane; ipak, trenutna zabrana za hraniva u Evropskoj Uniji za prerađenje životinske proteine takodje predstavlja veliku prepreku za uvođenje više održivih sistema ishrane. Glavni problemi koji se tiču interakcije akvakulture i životne sredine su: stroge uredbe, kvalitet vode za vodosnabdevanje, uticaj klimatskih promena (ekstremni vremenski uslovi, poplave, itd.); uticaj životne sredine na akvakulturu (korišćenje terapeutskih sredstava i lekova, nedostatak hranljivih materija, bekstvo); EIA (Environment Impact Assessment, Procena uticaja na životnu sredinu); korišćnje egzotičnih vrsta; konflikti sa drugim korisnicima istih resursa; negativan stav javnosti. Zajedno sa proizvodnjom u akvakulturi koja stagnira, Evropsko tržište veoma zavisi od uvoza. Evropska unija je najveći svetski uvoznik morske hrane (više od 65% konzumirane morske hrane je uvezeno). Proizvođači iz Evropske Unije ne mogu da se takmiče sa jevtinim uvezenim morskim proizvodima iz drugih zemalja gde je zakon mnogo manje strog nego u Evropskoj Uniji. Eksterni faktori koji utiču na akvakulturu mogu se sažeti na osnovu sledećeg: faktori životne sredine (npr. Klimatske promene, zagađenje vode); variranje uloga (npr. kapital, riblje brašno i ulje, energija, radna snaga); regulativa (zakonodavni okvir); trgovina (promene u politici i cenama); finansijski faktori (ulaganja, kamatna/devizna stopa, oporezivanje, osiguranje); faktori konkurencije (nove vrste, proizvodi, proizvođači); ekonomska kriza (promene kupovne moći potrošača). Buduće mogućnosti i način napretka i razvoja akvakulture u Evropi mogu se ukratko sumirati na sledeći način: (1) odgovorno korišćenje resursa i zaštita životne sredine će ostati glavni izazovi (izdavanje dozvole, EIA); (2) Pravni okvir treba da bude pojednostavljen i konsolidovan. Ovom sektoru je potreban iznivelisan teren; (3) Postoji potreba za posebnim prikupljanjem podataka za proizvode u akvakulturi i ribarstvu radi podržavanja regulative; (4) Interesne strane treba da procene posledice globalnih klimatskih promena i moguće scenarije; (5) Uspeh modernog, profesionalnog sektora akvakulture zavisi od dostupnosti usluga visokog kvaliteta; (6) Nove tehnologije za akvakulturu pružaju mogućnost razvoja; (7) Eliminacija negativnog javnog stava potrošača i zakonodavaca; (8) Razvoj “ekološke etikete” koja će garantovati praktikovanje akvakulture u Evropi na nacin koji štiti životnu sredinu; (9) Bolja komunikacija kako u okviru lanca vrednosti, tako i sa potrošačima

Upravljanje u akvakulturi u centralnoj i istočnoj Evropi i uloga udruženja proizvođača

It has been well recognised that governance is an important element of sustainable aquaculture development. The application of the four governance principles – accountability, effectiveness and efficiency of governments, equity and predictability of the rule of law – has a vital importance for sustainable development of the aquaculture sector. In addition to governments, there are other participants in aquaculture governance such as communities, non-governmental organizations and producers (Hishamunda et al., 2014). In the European Union the Commission has launched a vast reform of governance in order to drive forward a wide-ranging democratic process in the EU, and proposes four major changes: more involvement of citizens, more effective definition of policies and legislation, engagement in the debate on global governance, and finally the refocusing of policies and institutions on clear objectives. In 2001 the document "European governance - A white paper" was published (EC, 2001) that identifies five principles that are the basis of good governance according to the followings: (1) openness (transparency and communication in decision making); (2) participation; (3) accountability; (4) effectiveness; and (5) coherence (taking into account the extremely diverse policies in the EU). In the European Union the Common Fisheries Policy (CFP) is main governing framework of fisheries and aquaculture and the financial instrument to support its implementation is the European Maritime and Fisheries Fund (EMFF). Aquaculture is an important pillar of the CPF since the marine and freshwater aquaculture is a significant contributor to job and local development, substantial contributor to market for aquatic food, it includes wide range of sub-sectors, part of European cultural heritage and a dynamic and innovative sector. A “Strategic Guidelines for the sustainable development of EU aquaculture” was published by the Commission in 2013 (EC, 2013). The 4th Chapter of the guideline summarizes the main issues of a new governance to support EU aquaculture according to the followings: (1) preparation of multiannual national strategic plan for the promotion of sustainable aquaculture by the Members States; (2) complementarity with the European Maritime and Fisheries Fund (EMFF); (3) exchange of best practices; (4) establishment of an “Aquaculture Advisory Council (AAC). In the frame of an EU funded FP7 project “Aquainnova - Supporting governance and multi-stakeholder participation in aquaculture research and innovation” the document “The Future of European Aquaculture” was elaborated (EATiP, 2012) that includes the “Vision document” and the “Strategic Research and Innovation Agenda”. The Federation of European Aquaculture Producers (FEAP) is a good example of the active participation of producers in aquaculture governance through stakeholder consultations, professional meetings, projects and publications. Although producers associations of only five countries are represented in FEAP from Central and Eastern Europe (Croatia, Czech R., Hungary, Lithuania, Poland), FEAP activities also contribute to the support of governance related to freshwater aquaculture that is dominant in the CEE region. Governments play decisive role in aquaculture governance in some CEE countries and further efforts are needed to strengthen the organisation level of producers and their capacity to make their voice heard. International collaboration may assist these effort especially between producers organisation in EU and non-EU countries.Prepoznato je da je upravljanje važan element održivog razvoja akvakulture. Primena četiri principa upravljanja – odgovornost, učinkovitost i efikasnost vlada, pravičnost i predvidljivost vladavine prava – ima ključni značaj za održivi razvoj sektora akvakulture. Pored vlada, postoje i drugi učesnici koji upravljaju akvakulturom kao što su ljudske zajednice, nevladine organizacije i proizvođači (Hishamunda et al., 2014). Evropska Komisija je lansirala široku reformu upravljanja za unapređenje demokratskih procesa u EU, predložena su 4 osnovna pravca promena: veće učešće građana, efikasnije definisanje pravila i zakona, angažovanje u debati o globalnom upravljanju i na kraju, ponovno usredsređivanje zakona i institucija na jasne ciljeve. 2001. godine objavljen je document “Evropsko upravljanje – bela knjiga” (EC, 2001) koji identifikuje 5 principa koji su osnov dobrog upravljanja: (1) otvorenost (transparentnost i komunikacija prilikom donošenja odluka); (2) učešće/participacija; (3) odgovornost; (4) efikasnost; (5) koherentnost (uzimajući u obzir krajnje različite politike koje postoje u EU). U EU je Zajednička Politika Ribarstva, “Common Fisheries Policy (CFP)” osnovni okvir rukovođenja u ribarstvu i akvakulturi i osnovni finansijski instrument za podršku implementaciji Evropskog Maritimnog i Fonda Ribarstva, “European Maritime and Fisheries Fund (EMFF)”. Akvakultura je važan stub CFP od kako morska i slatkovodna akvakultura značajno doprinose radnim mestima i lokalnom razvoju, kao i tržištu namirnica - plodova mora i uključuje veliki broj pod-sektora, deo je Evropskog kulturnog nasleđa i dinamičan je i inovativan sector. Komisija je 2013 objavila “Strateško uputstvo za održivi razvoj akvakulture u EU ” (EC, 2013). Poglavlje 4 Uputstva objedinjuje osnovne činioce novog načina upravljanja koji podržava EU akvakulturu, na osnovu sledećeg: (1) priprema nacionalnog strateškog plana za nekoliko godina za promociju održive akvakulture od strane država članica; (2) komplementarnost sa Evropskim Maritimnim i Fondom za Ribarstvo (EMFF); (3) razmena dobrih praksi; (4) uspostavljanje Saveta za akvakulturu “Aquaculture Advisory Council (AAC)“. U okviru evropskog FP7 projekta “Aquainnova – Podrška upravljanju i učešću više zainteresovanih strana istraživanju i inovaciji u akvakulturi, Supporting governance and multi-stakeholder participation in aquaculture research and innovation” razvijen je dokument Budućnost Evropske akvakulture “The Future of European Aquaculture” (EATiP, 2012) koji uključuje documente Vizija akvakulture i Strateško istraživanje i inovacije. Evropska federacija proizvođača u akvakulturi (FEAP) je dobar primer aktivnog učešća proizvođača u upravljanju u akvakulturi kroz konsultacije interesnih grupa, stručne sastanke, projekte i publikacije. Iako su udruženja proizvođača iz samo 5 zemalja Centralne i Istočne Evrope (CEE) predstavljene u FEAP (Hrvatska, Češka Republika, Mađarska, Litvanija, Poljska), aktivnosti FEAP takođe doprinose upravljanju u slatkovodnoj akvakulturi koja dominira u CEE regionu. Vlade igraju odlučujuću ulogu u upravljanju u akvakulturi u nekim CEE zemljama i dalji napori su neophodni za ojačavanje organizacije proizvođača i njihove sposobnosti da im se glas čuje. Međunarodna saradnja može da pomogne ovim naporima naročito ona među organizacijama proizvođača u EU i ne-EU zemljama

Održiva intenzifikacija gajenja slatkovodnih riba u Mađarskoj

Termin “Održiva intenzifikacija” je relativno nov i koncept koji se razvija iz akvakulture koja je definisana kao oblik proizvodnje u kome se “prinos povećava bez nepovoljnog uticaja na životnu sredinu i bez dodatnog kultivisanja zemljišta”. Kako postoje ograničenja u konvencionalnoj intenzifikaciji slatkovodnog ribarstva, povećanje proizvodnje zahteva inovativne pristupei korišćenje novih sistema i tehnologija kao što su Kombinovana intenzivno ekstenzivna (CIE) proizvodnja ili različitih recirkulacionih sistema (RAS) uključujući i RAS na otvorenom na ribnjacima i protočni sistemi. “Jászkiséri Halas” Kft. u Mađarskoj izgrađen je i radi kao novi tip CIE sistema koji se naziva sistemom “ribnjak u ribnjaku”, iako je mali intenzivni system nije jezero već plutajući tank. Intenzivna komponenta “ribnjaka u ribnjaku” se sastoji od 4 uzgojna tanka (30 m3 svaki) koji su uklopljeni u plutajuću jedinicu ukupne zapremine 120 m3. Intenzivna jedinica je bila smeštena u jednom uglu od 20 ha ekstenzivnog ribnjaka u kome se praktikuje konvvencionalna polikultura, a ribnjak koristi nutrijente izintenzivne jedinice. Voda cirkuliše između intenzivne i ekstenzivne komponente sistema putem pumpi. U intenzivnoj jedinici proizvodi se hibridni prugasti grgeč u maksimalnoj gustini nasada od 40 kg/m3. Prinos u ekstenzivnom ribnjaku gde je takođe dodavana hrana dostigao je 1050 kg/ha. Još jedan tip CIE sistema nazvan “kavez u ribnjaku” koristi se u “Aranyponty Zrt.” Za intenzivnu proizvodnju Evropskog soma u intenzivnoj jedinici i ekstenzivnu proizvodnju šarana, belog tolstolobika, belog amura i veslonosa u konvencionalnom ribnjaku. Jedan kavez od 50 m3 postavljen je u ribnjak od 1 ha površine u kome se proizvodi 500 kg evropskog soma (1350 g). Organski otpad iz jednog kaveza donosi dovoljno nutrijenata za 1 ha površine ribnjaka gde su šaran i veslonos osnovne vrste. Nema dodavanja đubriva i dodatne hrane i ekstenzivnom delu gde je prinos bio 700 kg/ha. “Spoljašnji RAS na ribnjaku” nastao je u “Jászkiséri Halas” Kft. konvertovanjem jednog zimovnika (2000 m2) iza velikog (20 ha) ekstenzivnog ribnjaka u intenzivni bazen za proizvodnju šarana. Voda između malog intenzivnog i velikog ekstenzivnog jezera, koje je takođe služilo kao jedinica za prečišžavanje, cirkulisala je pomoću male pumpe sa propelerom. U malom jezeru se intenzivno proizvodi šaran (7000 fish/ha) uz dodavanje peleta. Finalna prosečna telesna masa bila je 1.5 kg i bruto prinos je bio 10,000 kg/ha. U ekstenzivnom jezeru prinos je bio oko 1 t/ha uz korišćenje dodatne hrane. ”Spoljašnji RAS na pastrmskoj farmi” sagrađen je i funkcioniše u “Hoitsy and Rieger Kft.” gde se proizvodi kalifornijska pastrmka, potočna i jezerska pastrmka u 18 betonskih bazena ukupne površine 3700 m2. Da bi se pastrmke proizvodile intenzivno u zaštićenoj životnoj sredini koja je i turističko područje, farma je izgtadila poseban sistem za tretman vode koji uključuje RAS na otvorenom (bubanj filteri i plutajući biofilter) i veštački izgrađena močvara (sa 7 različitih vodenih biljaka). Kao rezultat upotrebe novog sistema za tretman vode farma može da održava nivo proizvodnje bez ikakvog negativnog uticaja na vodu obližnjeg potoka i okolne ekosisteme

The transcriptional control of the VEGFA-VEGFR1 (FLT1) axis in alternatively polarized murine and human macrophages

Introduction: Macrophages significantly contribute to the regulation of vessel formation under physiological and pathological conditions. Although the angiogenesis-regulating role of alternatively polarized macrophages is quite controversial, a growing number of evidence shows that they can participate in the later phases of angiogenesis, including vessel sprouting and remodeling or regression. However, the epigenetic and transcriptional regulatory mechanisms controlling this angiogenesis-modulating program are not fully understood. Results: Here we show that IL-4 can coordinately regulate the VEGFA-VEGFR1 (FLT1) axis via simultaneously inhibiting the proangiogenic Vegfa and inducing the antiangiogenic Flt1 expression in murine bone marrow-derived macrophages, which leads to the attenuated proangiogenic activity of alternatively polarized macrophages. The IL-4-activated STAT6 and IL-4-STAT6 signaling pathway-induced EGR2 transcription factors play a direct role in the transcriptional regulation of the Vegfa-Flt1 axis. We demonstrated that this phenomenon is not restricted to the murine bone marrow-derived macrophages, but can also be observed in different murine tissue-resident macrophages ex vivo and parasites-elicited macrophages in vivo with minor cell type-specific differences. Furthermore, IL-4 exposure can modulate the hypoxic response of genes in both murine and human macrophages leading to a blunted Vegfa/VEGFA and synergistically induced Flt1/FLT1 expression. Discussion: Our findings establish that the IL-4-activated epigenetic and transcriptional program can determine angiogenesis-regulating properties in alternatively polarized macrophages under normoxic and hypoxic conditions

The Epigenetic State of IL-4-Polarized Macrophages Enables Inflammatory Cistromic Expansion and Extended Synergistic Response to TLR Ligands

Prior exposure to microenvironmental signals could fundamentally change the response of macrophages to subsequent stimuli. It is believed that T helper-2 (Th2)-cell-type cytokine interleukin-4 (IL-4) and Toll-like receptor (TLR) ligand-activated transcriptional programs mutually antagonize each other, and no remarkable convergence has been identified between them. In contrast, here, we show that IL-4-polarized macrophages established a hyperinflammatory gene expression program upon lipopolysaccharide (LPS) exposure. This phenomenon, which we termed extended synergy, was supported by IL-4-directed epigenomic remodeling, LPS-activated NF-κB-p65 cistrome expansion, and increased enhancer activity. The EGR2 transcription factor contributed to the extended synergy in a macrophage-subtype-specific manner. Consequently, the previously alternatively polarized macrophages produced increased amounts of immune-modulatory factors both in vitro and in vivo in a murine Th2 cell-type airway inflammation model upon LPS exposure. Our findings establish that IL-4-induced epigenetic reprogramming is responsible for the development of inflammatory hyperresponsiveness to TLR activation and contributes to lung pathologies

Gajenje slatkovodnih riba u centralnoj i istočnoj Evropi: potrebe za istraživanjem i razvojem

Gajenje slatkovodinih riba ima veoma važnu ulogu za stabilizaciju biodiversiteta, resursa podzemnih voda, klime regiona kao i za snabdevenost hranom u Centralnoj i Istočnoj Evropi. Velika konkurencija cena ribe na međunarodnom tržištu i promene u navikama ishrane ljudi pojačavaju pritisak na mala i srednja preduzeća u Centralnoj i Istočnoj Evropi koja se bave gajenjem ribe i mogu da ugroze predeo oko uzgojnih jezera. Da bi povećali vrednost svih karika u lancu proizvodnje slatkovodnih riba, naučnici i proizvođači su identifikovali uobičajene i potencijalne izazove. Da bi se procenile potrebe sektora akvakulture u centralnoj i istočnoj Evropi, sprovedeni su polu strukturirani intervjui sa proizvođačima i prerađivačima ribe i udruženjima u Poljskoj i Češkoj, u okviru projekta SIAD i FP7 EU projekta TRAFOON. Takođe su održane radionice sa istraživačima u sektoru akvakulture duž svake karike lanca proizvodnje riba u Centralnoj i Istočnoj Evropi. Različite interesne strane su identifikovale nekoliko izazova koji ometaju razvoj slatkovodne akvakulture u Centralnoj i Istočnoj Evropi. Razvoj akvakulture zahteva postojanje harmonizovanog regulativnog/pravnog okvira. Razmena znanja bi imala pozitivan uticaj na razvoj uniformnih standarda za održivost, i pomogla bi stvaranju pravnih procedura za izdavanje dozvola i licenci. Potrebno je izvršiti ekonomsku procenu usluga koje ekosistem ribnjaka pruža. Poboljšana tehnoligija koja je povoljna po životnu sredinu i sistemi za upravljanje kvalitetom u proizvodnji i preradi su neophodni da bi se obezbedila ustaljenija ponuda proizvoda od ribe viskog kvaliteta. Potrošači treba da budu bolje informisani o funkciji koju slatkovodna akvakultura i njeni proizvodi imaju za životnu sredinu. Da bi došlo do održivog razvoja sektora akvakulture i da bi se izgradilo poverenje javnosti, veoma je važno podstaći društvene inovacije koje su primenljive na pojedinačni sektor ili pojedinačnu teritoriju. Da bi došlo do održivog razvoja sektora slatkovodne akvakulture potrebno je razviti strategije makro regionalnog razvoja koje su prilagođene određenim tržištima, uslovima životne sredine, ponašanju potrošača, kulturi i tradiciji i koje nude potencijal za razvoj izvan granica jedne zemlje. Razvoj i adaptacija ključnih tehnologija potrebni su da bi se stabilizovala konkurentna i održiva proizvodnja i prerada ribe u čijoj su proizvodnji resursi efikasno iskorišćeni

The transcriptional activity of hepatocyte nuclear factor 4 alpha is inhibited via phosphorylation by ERK1/2

Hepatocyte nuclear factor 4 alpha (HNF4alpha) nuclear receptor is a master regulator of hepatocyte development, nutrient transport and metabolism. HNF4alpha is regulated both at the transcriptional and post-transcriptional levels by different mechanisms. Several kinases (PKA, PKC, AMPK) were shown to phosphorylate and decrease the activity of HNF4alpha. Activation of the ERK1/2 signalling pathway, inducing proliferation and survival, inhibits the expression of HNF4alpha. However, based on our previous results we hypothesized that HNF4alpha is also regulated at the post-transcriptional level by ERK1/2. Here we show that ERK1/2 is capable of directly phosphorylating HNF4alpha in vitro at several phosphorylation sites including residues previously shown to be targeted by other kinases, as well. Furthermore, we also demonstrate that phosphorylation of HNF4alpha leads to a reduced trans-activational capacity of the nuclear receptor in luciferase reporter gene assay. We confirm the functional relevance of these findings by demonstrating with ChIP-qPCR experiments that 30-minute activation of ERK1/2 leads to reduced chromatin binding of HNF4alpha. Accordingly, we have observed decreasing but not disappearing binding of HNF4alpha to the target genes. In addition, 24-hour activation of the pathway further decreased HNF4alpha chromatin binding to specific loci in ChIP-qPCR experiments, which confirms the previous reports on the decreased expression of the HNF4a gene due to ERK1/2 activation. Our data suggest that the ERK1/2 pathway plays an important role in the regulation of HNF4alpha-dependent hepatic gene expression

Cardioprotective mechanisms of Prunus cerasus (sour cherry) seed extract against ischemia-reperfusion-induced damage in isolated rat hearts.

The effects of kernel extract obtained from sour cherry (Prunus cerasus) seed on the postischemic cardiac recovery were studied in isolated working rat hearts. Rats were treated with various daily doses of the extract for 14 days, and hearts were then isolated and subjected to 30 min of global ischemia followed by 120 min of reperfusion. The incidence of ventricular fibrillation (VF) and tachycardia (VT) fell from their control values of 92% and 100% to 50% (not significant) and 58% (not significant), 17% (P<0.05), and 25% (P<0.05) with the doses of 10 mg/kg and 30 mg/kg of the extract, respectively. Lower concentrations of the extract (1 and 5 mg/kg) failed to significantly reduce the incidence of VF and VT during reperfusion. Sour cherry seed kernel extract (10 and 30 mg/kg) significantly improved the postischemic recovery of cardiac function (coronary flow, aortic flow, and left ventricular developed pressure) during reperfusion. We have also demonstrated that the extract-induced protection in cardiac function significantly reflected in a reduction of infarct size. Immunohistochemistry indicates that a reduction in caspase-3 activity and apoptotic cells by the extract, beside other potential action mechanisms of proanthocyanidin, trans-resveratrol, and flavonoid components of the extract, could be responsible for the cardioprotection in ischemic-reperfused myocardium