Interglaziale Klimaschwankungen in Nordost-Polen – palynologische und isotopengeochemische Untersuchungen an organischen Seesedimenten

Die Ergebnisse von δ18O- und δ13C-Bestimmungen an Seesedimenten aus dem Augustovian-Interglazial in Nordost-Polen lassen sich nicht einfach interpretieren, weil die δ18O-Werte für palynologisch kühle Perioden hoch (-4 bis -6‰), dagegen für einen palynologisch wärmeren Zeitraum niedriger (-8 bis -10‰) sind. Zusätzliche malakologische, palynologische und Isotopen-Untersuchungen weisen auf einen hohen Grad der Umlagerung älterer Sedimente vor allem in kühlen Perioden mit niedrigem Wasserstand hin. Die Annahme, dass allochthoner Kalzit aus tertiären marinen Sedimenten in die Sedimentationsbecken gelangte, ermöglicht eine plausible Interpretation der Isotopen-Kurven. Kühle Perioden sind charakterisiert durch erhöhte Erosion infolge Verringerung der Vegetation. Dadurch wurde allochthoner Kalzit mit hohen δ18O- und δ13C-Werten in das Becken transportiert. Warme Perioden dagegen sind durch eine reduzierte Redeposition von älteren Sedimenten gekennzeichnet, deshalb sind die Isotopen-Werte negativer. Aus dem Verlauf der Isotopen-Kurven kann deshalb nicht direkt auf Klimaänderungen, wohl aber indirekt auf klimatisch bedingt erhöhte bzw. erniedrigte Erosionsraten im Liefergebiet geschlossen werden.researc

Stanowisko 2 – Kamienec (Kamieniec)

WYCIECZKA II – Brest (Brześć) – Kamieniec- Tovarna Gora (Towarna Góra) – Chepeli (Czepeli) - Brest (Brześć) – CzosnówkaMiasto Kamieniec (Kamieniec Litewski) jest stolicą rejonu w obwodzie brzeskim na Białorusi. Liczy 8,4 tys. mieszkańców (2010). Położone jest nad rzeką Leśną, dopływem Bugu, 39 km na północ od Brześcia. W X-XI w powstała tu niewielka osada, którą w 1276 r. książę wołyński Włodzimierz Wasylewicz przekształcił w gród. Podstawą obrony grodu, położonego na wzgórzu nad doliną rzeki, prócz fosy i wału z drewnianymi umocnieniami, była wysoka ceglana wieża. Nie zawsze jednak wieża spełniała swoją rolę. 13 lat po jej zbudowaniu Kamieniec zdobył, a później gród zniszczył książę drohiczyński Jurij Lwowicz. W XIV wieku gród przechodził z rąk do rąk. Od 1319 r. należał do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a od 1340 r. do króla polskiego Kazimierza Wielkiego. Od 1366 r. znowu do WKL – księcia Kiejstuta, a od 1388 r,. do księcia mazowieckiego Janusza I Starszego, zięcia Kiejstuta, który uważał ziemie podlaskie za wiano swej żony Danuty. W 1384 r. i od 1392 r. Kamieniec należał do księcia Witolda. Miał go i Jagiełło, który w czasach pokoju spotykał się tu na łowach z Witoldem. Trzykrotnie oblegany był przez Krzyżaków, którzy spalili go w 1379 r. Prawa miejskie magdeburskie Kamieniec otrzymał w 1518 r. od króla Zygmunta Starego. Miasto leżało na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Wilna do Krakowa i z Brześcia do Grodna. Dzięki handlowi jego największy rozwój nastąpił w XVI w. Po Unii lubelskiej (1569) Kamieniec wraz z regionem wszedł w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów i znalazł się w województwie brzeskim. Po III rozbiorze Polski należał do Rosji, a w latach 1921-1939 do II Rzeczypospolitej, od 1945 do ZSRR, a od 1991 do Białorusi. Herbem miasta jest czerwona wieża stojąca na zielonym wzgórzu na tle błękitu nieba

Od zlodowacenia Odry/Prypeci do holocenu. Paleogeografia pogranicza polsko-białoruskiego pomiędzy Białymstokiem a Pińskiem

Liczne wcześniejsze prace prowadzą we wschodniej Polsce zasięg lądolodu Odry wzdłuż północnych krańców Wyżyny Lubelskiej (m.in. Różycki 1972, Mojski 2005). Wyniki niniejszej pracy sugerują jednak jego znacznie mniejszy zasięg, na badanym obszarze zbliżony zasięgowi lądolodu stadiału Warty/Soża. Jak się wydaje, lądolód zlodowacenia Odry/Prypeci (MIS 6) na badanym obszarze sięgnął prawdopodobnie równoleżnikowego odcinka doliny Bugu (po polskiej stronie) i północnych krańców Polesia (po białoruskiej stronie). Gliny dolnego stadiału tego zlodowacenia (Odra/Dniepr) znane są z wierceń w Polsce okolicach Mielnika, Zabuża i Horoszek Dużych oraz bardziej ku N w okolicach Werpola i Milejczyc. Na Białorusi rozpoznano je na N od doliny Muchawca i bardziej ku N w rejonie Czepieli i Towarnej Góry. Na Polesiu sandry położone w okolicach Masewicz na SE od Brześcia oraz podłużna równoleżnikowa duża „wyspa” zwana Zahorodziem, położona między Jasiołdą a Piną (na której leży Drohiczyn Poleski) mogły być najprawdopodobniej efektem piaszczystej akumulacji sandrowej tego stadiału. Na wspomnianej „wyspie” położone są wzgórza moren czołowych pochodzące zapewne z okresu stadiału Odra/Dniepr. Niektórzy geolodzy białoruscy (np. R.I. Levickaja) uważają te moreny za formy powstałe w recesyjnej fazie mozyrskiej stadiału Odra/Dniepr (Mahnach i in. 2001). Część tych moren jest zaburzonych nglacitektonicznie. Lodowcową „wyspą” z okresu tego stadiału, zbudowaną ze żwirów i piasków jest najprawdopodobniej opisany niżej ostaniec położony na E od Czernawczyc i Turny Wielkiej

Walory geoturystyczne obszaru przygranicznego Polski i Białorusi w rejonie Białej Podlaski i Brześcia

Obaszar przygraniczny Polski i Białorusi w rejonie Białej Podlaskiej i Brześcia odznacza się zróżnicowaną rzeźbą terenu pochodzenia polodowcowego, która stanowi o jego georóżnorodności. Przeważająca część terenu to rozległe powierzchnie sandrowe, które okalają płaty wysoczyznowe. Z nimi zaś związana jest obecność moren czołowych i kemów, a czasem też form szczelinowych i ozów oraz zagłębień. Część tych form udokumentowana została jako geostanowiska na mapie geologiczno-turystycznej Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”, np. kem w Derle i morena w Neplach (Rychel i in. 2016). Dowodami obecności lądolodu na tym obszarze są licznie występujące na powierzchni głazy narzutowe niekiedy tworzące głazowiska np. w rejonie Zabuża i Mielnika. Większe zagłębienia terenu wykorzystywane są przez rzeki, z których największe to Krzna (fig 1.), Muchawiec, Leśna (Lesnaja) i Bug

Osady zamkniętych basenów sedymentacyjnych północnego Podlasia jako zapis zmian klimatycznych w okresie MIS 6 – MIS 2

Wzgórza Sokólskie (NE Polska) charakteryzuje wyjątkowo zróżnicowana rzeźba i duża ilość zagłębień bezodpływowych, jak na obszary, których rzeźba określana jest mianem staroglacjalnej. Osady wypełniające te zagłębienia stanowią zapis zmian klimatu, jakie miały miejsce od końca zlodowacenia Odry stadiału Warty (MIS 6) do chwili obecnej. Dwa z takich zagłębień poddano szczegółowym badaniom strukturalnym i teksturalnym: Sadowo i Drahle. W każdym z nich wykonano wkop do głębokości odpowiednio 2,3 i 2,2 m. W przypadku Drahli pogłębiono go do głębokości 9,6 m sondą mechaniczną. W każdym z nich, do głębokości ok. 2 m wypełniające je osady to materiał piaszczysty, piaszczystożwirowy i diamikton. Charakteryzuje je brak, bądź niewielka zawartość materii organicznej i całkowite odwapnienie. Ponadto w strukturze osadów zaznacza się wpływ warunków peryglacjalnych, tj. obecność struktur typu ball and pillow, żył i niewielkich rozmiarów klinów z pierwotnym wypełnieniem piaszczystym. W profilu Sadowo na głębokości 2,30 m występują osady biogeniczne wykształcone w formie silnie sprasowanego torfu, który poddano analizie palinologicznej. Na tej postawie określono wiek torfu na eemski. W stanowisku Drahle, osady wypełniające zagłębienie, to mułki o masywnej strukturze do spągu rdzenia, tj. od około 2 do 9,6 m. Nie udało się jednoznacznie określić ich pozycji stratygraficznej

Variability of Grading DR Screening Images among Non-Trained Retina Specialists

Poland has never had a widespread diabetic retinopathy (DR) screening program and subsequently has no purpose-trained graders and no established grader training scheme. Herein, we compare the performance and variability of three retinal specialists with no additional DR grading training in assessing images from 335 real-life screening encounters and contrast their performance against IDx-DR, a US Food and Drug Administration (FDA) approved DR screening suite. A total of 1501 fundus images from 670 eyes were assessed by each grader with a final grade on a per-eye level. Unanimous agreement between all graders was achieved for 385 eyes, and 110 patients, out of which 98% had a final grade of no DR. Thirty-six patients had final grades higher than mild DR, out of which only two had no grader disagreements regarding severity. A total of 28 eyes underwent adjudication due to complete grader disagreement. Four patients had discordant grades ranging from no DR to severe DR between the human graders and IDx-DR. Retina specialists achieved kappa scores of 0.52, 0.78, and 0.61. Retina specialists had relatively high grader variability and only a modest concordance with IDx-DR results. Focused training and verification are recommended for any potential DR graders before assessing DR screening images

Stratygrafia południowej części pogranicza polsko-białoruskiego w czwartorzędzie

Miąższość osadów plejstoceńskich w części północnej i środkowej prezentowanego obszaru wynosi 150-80 m. Najmniejsze miąższości 20-30 m występują w rejonie Szebrynia na SE od Brześcia. Najstarsze osady plejstoceńskie należą do facji rzeczno-jeziornych z fragmentami mioceńskich węgli brunatnych, występujących w N części obszaru oraz w rejonie Białej Podlaskiej. Spąg tej serii leży na wysokości 50-60 m n.p.m. W osadach plejstoceńskich występuje 2-5 pokładów glin lodowcowych reprezentujących zlodowacenia Nidy, Sanu 1, Sanu 2 i Odry (w tym stadiał Warty). Stwierdzono również osady interglacjałów: podlaskiego, mazowieckiego i eemskiego

Stanowisko 3 – Tovarna Gora (Towarna Góra). Zaplecze strefy marginalnej lądolodu zlodowacenia Odry stadiału Warty (Towarna Góra, Białoruś)

WYCIECZKA II – Brest (Brześć) – Kamieniec- Tovarna Gora (Towarna Góra) – Chepeli (Czepeli) - Brest (Brześć) – CzosnówkaStanowisko Tovarna Gora (Towarna Góra) znajduje się na terytorium Białorusi, w regionie Równin i Nizin Przedpolesia (Matveev 2002), po polsku nazywanym Przedpolesiem Zachodnim. Położone jest ono ok. 40 km na północ od Brześcia, ok 10 km na północny-wschód od miasta Wysokoje i ok. 14 km na wschód od granicy z Polską. Jest to kraina wzgórz i pagórków oraz dolin niewielkich rzek i strumieni. Tovarna Gora (Towarna Góra) jest podłużnym równoleżnikowo zorientowanym wzniesieniem o długości ponad 10 km i szerokości około 1 km. W centralnej części wzniesienia budują go dwa równoległe „grzbiety”, wyraźnie wznoszące się ponad otaczającą lekko pofalowaną powierzchnię. Wysokości względne sięgają w tym miejscu 20 – 30 m. Natomiast bezwzględne w najwyższej, północnej partii wzgórz dochodzą do 193,3 m n.p.m. (Góra Kraśnica)

Heavy and light minerals as a tool for reconstructing depositional environments: an example from the Jałówka site (northern Podlasie region, NE Poland)

Part of northern Podlasie (NE Poland), shaped during the Wartanian stadial of the Odranian glaciation (Saalian), was situated in the periglacial zone during the Vistulian (Weichselian) glaciation. Both landforms and sediments were affected by the periglacial conditions. This is recorded at the Jałówka site, at the floor of a dry valley, where min-eral deposits of 4.13 m thick, overlying organic deposits from the Eemian interglacial, were examined. These mineral deposits form four units, from bottom to top: a fluvial unit (I), a loess-like unit (II), a solifluction unit (III), and an aeolian unit with ice wedges (IV) on top of unit III. The heavy and light minerals were analysed, as well as the geo-chemistry, in order to find out about the parent material and to reconstruct the climatic conditions during deposition. The mineral analysis indicates that the Saalian till was predominantly derived from shallow-marine deposits; erosion accompanied by sorting of the heavy minerals took place on the basis of their mass and grain size. The original material of the till seems therefore to be sedimentary rocks from the eastern Central Baltic Basin. This material became strongly weathered under the periglacial conditions, resulting in the destruction of the quartz grains, as well as in leaching, lead-ing to complete decalcification of the deposits. Aeolian activity resulted in infilling of ice wedges and the creation of thin layers. The intensity and the duration of these processes was limited, so that the effects of the aeolian abrasion are insignificant. Neither resulted the aeolian activity in significant reshaping of the landscape