Late Roman building at the Čair-castrum site: Contribution to the study of the profane architecture of Viminacium

Prilikom iskopavanja zone zapadne kapije legijskog logora na Viminacijumu, 2018. godine je na prostorn odbrambenog rova istražen kasnoantički horizont sa više različitih celina. Tom prilikom otkriven je deo manje nekropole, sedam građevina i pet kružnih peći. Ove celine su podignute pretežno na prostoru odbrambenog rova, nakon njegovog zatrpavanja, a nalaze se severno i južno od komunikacije koja je vodila od zapadne kapije logora ka gradu. Jedna od istraženih građevina je predmet ovog rada, obeležena u dokumentaciji kao objekat 7. Objekat je lociran jugozapadno od kapije i južno od glavne komunikacije koja je vodila od logora ka gradu, na udaljenosti od oko 8 m od zapadnog bedema (extra muros). Ima nepravilnu pravougaonu, gotovo kvadratnu osnovu, čije spoljašnje dimenzije iznose 8,10/7,70 x 7,75/6,90 m. Zidovi nisu bili konstruktivno povezani već bočnim stranama naležu jedan na drugog, a njihova najviša očuvana visina iznosi 1,20 m. U izgradnji objekta korišćeni su različiti materijali - fragmenti opeka, tegula i imbreksa, kamena škriljca i blokova od krečnjaka, sporadično i crvenke, a uočena je i upotreba spolija; kao vezivni materijal korišćeni su krečni malter i glina. Na zidovima su uočene prepravke, a u unutrašnjosti i jedan manji pregradni zid, koji predstavlja kasniju dogradnju. Objekat je datovan u IV vek, pre svega na osnovu novca. Pokretni nalazi ukazuju na svakodnevne i ekonomske aktivnosti, izuzev nekoliko primeraka oružja. U širem kontekstu i u odnosu na ostale građevine otkrivene u istoj zoni, objekat 7 se može protumačiti kao ekonomski objekat koji je bio deo nekog većeg zanatskog kompleksa.A late Roman horizon comprised of multiple units was investigated in the area of a defensive ditch during the excavations of the western gate zone of Viminacium S legionary camp in 2018. The subject of this paper, marked as building 7 in the internal documentation, was among them. Building 7 was located to the southwest of the gate, and it is oriented parallel to the western rampart of the camp. It was built after the filling of the defensive ditch, over the layers of its filling, using different techniques and materials. According (mostly) to coins, the building is dated to the fourth century. Small finds in the building point to everyday and economic activities, except for several finds of weaponry. In a broader context and in relation to other structures discovered in the extramuros zone of the western rampart, building 7 can be interpreted as an economic structure that was part of a larger craftsmanship complex

Uticaj peroralnog davanja organski modifikovanog klinoptilolita na kvalitet kolostruma prvotelki

characteristics of the full colostrum, colostral and blood serum. The total number of 36 healthy pregnant Holstein heifers was included in this study, starting 30 days before the expected calving date. Animals were divided into two groups: treated heifers (N=20) and control group of heifers (N=16). The treated group of animals has received oral supplementation of organically modified clinoptilolite, in a dose of 150g per day, dissolved in 1L of water and given by a glass bottle, starting from 20±5 days before the expected calving term up to two days after calving. The control group of animals has received pure water in the same amount (1L) and time as treated animals. Samples of colostrum and colostral serum from the first four milkings were collected and analyzed in all experimental animals included in the study...Za zdravlje i preživljavanje novorođene teladi od najvećeg značaja je unošenje adekvatne količine kolostruma dobrog kvaliteta odmah posle rođenja. Pored svoje funkcije kao osnovnog izvora nutritijenata, kolostrum ima esencijalnu funkciju u obezbeđivanju imunske zaštite teleta u ranim fazama života. Ishrana kolostrumom visokog kvaliteta u prvim satima života obezbeđuje tele sa dovoljnom količinom imunoglobulina neophodnih za uspostavljanje pasivnog imuniteta tokom prva tri meseca života. Zeolit se već koristi kao dodatak u hranu kod životinja, u cilju poboljšanja proizvodnih performansi i sprečavanja štetnog delovanja mikotoksina. Dugotrajna suplementacija klinoptilolitom ima pozitivne efekte na zdravlje mlečnih krava međutim uticaj zeolita na kvalitet i sastav kolostruma krava do sada nije izučavan. Pored prirodnih zeolita primenom savremenih tehnologija dobijena su i nova jedinjenja, i u ovoj doktorskoj disertaciji korišćen je organski modifikovan klinoptilolit Minazel Plus® (Patent Co., Srbija). Cilj ove disertacije je bio da se ispita uticaj peroralnog davanja organski modifikovanog klinoptilolita na kvalitet kolostruma prvotelki na osnovu rezultata analize fizičko-hemijskih, biohemijskih i imunohemijskih karakteristika punog klostruma, kolostralnog i krvnog seruma. Za ogled je izabrano 36 zdravih visoko gravidnih prvotelki holštajn- frizijske rase goveda, 30 dana pre očekivanog termina teljenja. Životinje su podeljene u dve grupe, tretiranu u kojoj je bilo 20 jedinki i kontrolnu sa 16 jedinki. Tretirana grupa životinja je počevši od 20±5 dana pre očekivanog termina teljenja do dva dana posle teljenja, svakodnevno dobijala organski modifikovan klinoptilolit u dozi od 150 g dnevno, rastvaran u 1 L vode i davan per os, zalivanjem iz staklene flaše. Kontrolnoj grupi životinja je svakodnevno davana čista voda u količini od 1 L..

The effect of oral administration of organically modified clinoptilolite on colostrum quality in primiparous dairy cows

За здравље и преживљавање новорођене телади од највећег значаја је уношење адекватне количине колострума доброг квалитета одмах после рођења. Поред своје функције као основног извора нутритијената, колострум има есенцијалну функцију у обезбеђивању имунске заштите телета у раним фазама живота. Исхрана колострумом високог квалитета у првим сатима живота обезбеђује теле са довољном количином имуноглобулина неопходних за успостављање пасивног имунитета током првa три месеца живота. Зеолит се већ користи као додатак у храну код животиња, у циљу побољшања производних перформанси и спречавања штетног деловања микотоксина. Дуготрајна суплементација клиноптилолитом има позитивне ефекте на здравље млечних крава међутим утицај зеолита на квалитет и састав колострума крава до сада није изучаван. Поред природних зеолита применом савремених технологија добијена су и нова једињења, и у овој докторској дисертацији коришћен je органски модификован клиноптилолит Мinazel Plus® (Patent Co., Србија). Циљ ове дисертације је био да се испита утицај пероралног давања органски модификованог клиноптилолита на квалитет колострума првотелки на основу резултата анализе физичко-хемијских, биохемијских и имунохемијских карактеристика пуног клострума, колостралног и крвног серума. За оглед је изабрано 36 здравих високо гравидних првотелки холштајн- фризијске расе говеда, 30 дана пре очекиваног термина тељења. Животиње су подељене у две групе, третирану у којој је било 20 јединки и контролну са 16 јединки. Третирана група животиња је почевши од 20±5 дана пре очекиваног термина тељења до два дана после тељења, свакодневно добијала органски модификован клиноптилолит у дози од 150 g дневно, растваран у 1 L воде и даван per os, заливањем из стаклене флаше. Koнтролној групи животиња је свакодневно давана чиста вода у количини од 1 L...characteristics of the full colostrum, colostral and blood serum. The total number of 36 healthy pregnant Holstein heifers was included in this study, starting 30 days before the expected calving date. Animals were divided into two groups: treated heifers (N=20) and control group of heifers (N=16). The treated group of animals has received oral supplementation of organically modified clinoptilolite, in a dose of 150g per day, dissolved in 1L of water and given by a glass bottle, starting from 20±5 days before the expected calving term up to two days after calving. The control group of animals has received pure water in the same amount (1L) and time as treated animals. Samples of colostrum and colostral serum from the first four milkings were collected and analyzed in all experimental animals included in the study..

Arheološka istraživanja prostora zapadno od viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini

Sistematska arheološka istraživanja prostora viminacijumskog amfiteatra započeta su krajem 2007. godine. Iskopavanja se vrše u okviru kvadratne mreže (dimenzije kvadrata iznose 10 m x 10 m) orijentacije severoistokjugozapad. U toku devet godina istraživanja otkriven je veći deo amfitetra: arena sa ogradnim zidom, prostorije uz zid arene, istočni i zapadni ulazi u objekat, kao i veći deo tribina. Na površinama oko samog amfiteatra, istočno i jugoistočno, otkriven je istočni bedem grada i kapija flankirana dvema pravougaonim kulama, kao i ulica koja je od kapije vodila ka zapadu. Istražen je i odbrambeni rov istočno od bedema, kao i dva objekta sa apsidama. Uz severni deo tribina, otkriven je manji deo gradskog bedema. Dosadašnjim istraživanjima je utvrđeno da je amfiteatar bio izgrađen početkom 2. veka i da je bio korišćen je do prve polovine 4. veka. Nakon prestanka njegove funkcije, u kasnoantičkom periodu je na prostoru ovog objekta formirana nekropola, u okviru koje je istraženo preko 60 skeletno sahranjenih pokojnika, među kojima je veliki broj dečjih grobova

Istraživanja na lokalitetu Čair – castrum (Viminacijum) 2016. godine

Istraživanja vojnog logora Viminacijuma započeta su krajem 19. i početkom 20. veka.2 Manja sondažna iskopavanja na tom prostoru vršena su početkom osamdesetih godina, da bi radovi u znatno većem obimu bili nastavljeni 2002. i 2003. godine, kada je na površini od skoro 500 m2 većim delom istražena severna kapija logora. Otkrivene su istočna i zapadna kula, prolaz sa dve paralelne ulice sa popločanjem od kamenih ploča, kao i kanalizacija između ulica.3 Iskopavanja na lokalitetu Čair tokom 2016. godine vršena su zbog izmeštanja postojećih i postavljanja novih savremenih instalacija.4 Istraživana je površina koja se prostire na 45 m istočno od istočne kapije grada i na oko 65 m jugoistočno od amfiteatra. Zbog instalacija i guste vegetacije, na prostoru planiranom za istraživanja nisu bila moguća geofizička snimanja. Arheološka iskopavanja su vršena sistemom sondi, koje su obeležene arapskim brojevima. U zavisnosti od položaja instalacija, sonde su postavljene u pravcu severoistok-jugozapad, odnosno severozapad- jugoistok, i različitih su dimenzija. Otvoreno je 10 sondi, u okviru kojih je u potpunosti ili delimično istražena površina od preko 1500 m2. Na istraženom prostoru otkriveno je nekoliko arheoloških celina, koje uglavnom predstavljaju delove vojnog logora

Arheološka istraživanja prostora zapadno od viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini

Sistematska istraživanja amfiteatra, započeta krajem 2007. godine, izvođena su u kontinuitetu do sredine jula 2017. godine. Iskopavanja su vršena u okviru kvadratne mreže orijentisane severoistok–jugozapad, sa stranicama kvadrata dužine 10 m. Otkriven je najveći deo amfiteatra, dok je severozapadni deo tribina ostavljen za buduća istraživanja i primenu novih metodologija. Pored samog objekta, istražena je i površina oko amfiteatra, u okviru koje su otkriveni delovi severnog i istočnog gradskog bedema, istočna kapija grada sa dvema pravougaonim kulama, kao i ulica koja je vodila od kapije prema gradu. Uz istočni bedem istražen je i odbrambeni rov, a istočno od njega dva objekta sa apsidama (sl. 1).2 Iskopavanja na prostoru zapadno od amfiteatra započeta su 2016. godine, sa namerom da se otkrije prilaz zapadnom ulazu u objekat. U okviru kvadratne mreže (kvadrati A–B/3-7) otkriveno je nekoliko objekata, koji pripadaju različitim periodima, od kraja 1. do početka 5. veka (Nikolić et al. 2018). Cilj iskopavanja u 2017. godini bio je da se objekti istraže u potpunosti, zbog čega je bilo neophodno da se postojeći iskop proširi ka zapadu, prostoru koji nije obuhvaćen kvadratnom mrežom. Proširenje trapezaste osnove otvoreno je uz zapadne profile kvadrata A/5-7 (sl. 1)

Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja u zoni zapadnog bedema u 2018. godini

Arheološka istraživanja vojnog logora u Viminacijumu započeta su krajem 19. veka,1 a zatim su u manjem obimu obnovljena tek nakon više decenija - početkom osamdesetih godina prošlog veka.2 Radovi su nastavljeni 2002. godine, kada je otkrivena severna kapija logora (porta praetoriae), sa istočnom i zapadnom kulom, prolazom sa dve paralelne ulice i kanalom ispod njih.3 Iste godine započeta je i geofizička prospekcija prostora na kome se nalazio logor. Od janura 2016. godine zaštitna iskopavanja legijskog logora vrše se u kontinuitetu4 i izvode se na prostoru koji se nalazi u severozapadnom delu utvrđenja (sl. 1)5. Delimično su istražene zapadna i severna kapija, sa pravougaonim kulama većih dimenzija, prolazima i odvodnim kanalima. Pored kapija, istražena je i severozapadna ugaona kula, a otkriveno je i delom istraženo deset bočnih kula, od kojih se četiri nalaze na severnom bedemu, ispraćenom u dužini od 164 m, a šest na zapadnom bedemu, koji je istražen u dužini od oko 200 m. Kule se nalaze na unutrašnjoj strani bedema, neznatno su isturene iz njegove ravni i osim ugaone, koja je trapezaste osnove, ostale su približno kvadratne osnove. Dosadašnjim istraživanjima utvrđene su dve osnovne faze izgradnje logora. U starijoj fazi, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, logor je građen od crvenke,6 dok je u mlađoj – datovanoj u period 2. veka, zidan od lomljenog škriljca i krečnjačkih kvadera. Bedem koji pripada mlađoj fazi pruža se uz spoljno lice bedema od crvenke. Bedem od crvenke je bio inkorporiran u bedem mlađe faze, a njegova širina u nadzemnom delu iznosila je 2,10 m. Zidovi mlađih kula su, uglavnom, podignuti na mestima onih iz starije faze ili oko njih, osim kula južno od zapadne kapije, gde je mlađa kula izgrađena južno od starije. U zonama bedema je istraženo više celina, uključujući i odbrambeni rov, koji je otkriven duž zapadnog bedema, dok su ispred severnog bedema konstatovani samo njegovi manji segmenti

The necropolis along the north-western corner of the legionary fortress in Viminacium

During more recent archaeological research in the area of the legionary fort of the Legio VII Claudia in Viminacium, a part of the defensive ditch along the north-western part of the camp was also explored. Several archaeological units were discovered in this area, among others, a smaller necropolis with skeletal burials as well. This necropolis consists of 36 graves, mostly with brick and tegulae constructions, and also several freely buried individuals. On the basis of the stratigraphy and the few find of coins, this necropolis was dated to the second half of the 4th century. It is interesting to note that the most numerous graves at the necropolis are those of new-borns and children, with only a few adult individuals registered

Levels of insulin, insulin-like growth factor-I and thyroid hormones in relation to the body condition score changes in periparturient dairy cows

The objective of this study was to determine the levels of insulin, insulin like growth factor I (IGF-I) and thyroid hormones in relation to the body condition score (BCS) of periparturient dairy cows. The study was carried out on twenty Holstein-Friesian dairy cows with average milk production of 7000 L/305 days in the previous lactation, parity ranging from 2-4. All cows were BCS scored during the early dry period, 7±3 days before and after parturition. Based on the BCS at the early dry period, cows were divided in two groups: cows with high BCS (3.75- 4.25, HBCS, n=10), and cows with moderate BCS (2.75-3.75, MBCS, n=10). Blood samples were taken at the time of BCS evaluation. Concentrations of insulin, IGF-I, triiodothyroinine (T3) and thyroxine (T4) were determined by radioimmunoassay (RIA, INEP-Zemun, Serbia). Statistical differences between mean values were determined using Student t-test (p<0.01). Mean BCS values at early dry period were significantly different compared to two other periods (p<0.01) within both groups, but BCS was similar in both groups at 7±3 days after calving (2.69±0.67:2.62± 0.27, p>0.05). IGF-I level in HBCS cows at days 7±3 before calving was significantly higher (16.28±3.07:11.76±2.28, p<0.01), with a reverse relationship after calving (3.77±1.64:8.46±2.37, p<0.01). Insulin level was significantly lower at 7±3 days before calving in HBCS cows (16.26±4.60:20.18±4.96mIU/L, p<0.05). Thyroid hormones levels were significantly lower in HBCS group et all examined periods. [Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. III 46002 i br. 31003

Microwave assisted electrolysis of alkaline water solution

The effect of microwaves (MW) on the electrolytic process of 6M KOH water solution is investigated in the temperature range from 291 K to 337 K. At lower temperatures, microwaves facilitate electrolytic process, whereas the effect is reversed at higher temperatures.Physical chemistry 2006 : 8th international conference on fundamental and applied aspects of physical chemistry; Belgrade (Serbia); 26-29 September 200