Trzydzieści lat funkcjonowania samorządu terytorialnego – nauka prawa administracyjnego wobec reform ustrojowych. Zagadnienia wprowadzające

The reforms carried out in 1990, which included the reactivation of local self-government, constituted one of the most important elements of the systemic transformation in our country. They were also an important element of the reform measures undertaken to implement the three main goals of the political transformation after 1989: democracy, the free market and decentralization. The postulate of restoring local self-government was included in the Solidarity programme in 1981, and it was the subject of renewed focus during the Round Table talks in 1989. Among the supporters and propagators of this idea in the anti-communist opposition were representatives of the study of administrative law, who envisioned the creation of a completely new institution that would not be indebted to the communist regime. It was therefore assumed that the old system of local authorities had been rejected. The self-government reform carried out in 1990 was at the same time a powerful shock to the study of systemic administrative law, which lost its subject of research, namely the issues of national councils, which from then on were treated only in the context of ‘negative experiences’. The reactivation of the local self-government in 1990 was accompanied by discussions and disputes on the concept of its essence, basic political assumptions and detailed rules of functioning. However, the reform did not come to an end in 1990, as local government law is characterized by a significant dynamic of changes concerning specific solutions, which is reflected in numerous amendments to local government laws. Subsequent reforms were accompanied by the activities of experts in the field of administrative law. At the same time, one should note significant development in the study of administrative law with regard to the consideration of local self-government issues.Przeprowadzone w 1990 r. reformy obejmujące reaktywowanie samorządu terytorialnego stanowiły jeden z najważniejszych elementów przemian ustrojowych w naszym kraju i były one istotnym elementem działań reformatorskich w ramach realizacji trzech głównych celów transformacji ustrojowej po roku 1989: demokracja, wolny rynek, decentralizacja. Postulat przywrócenia samorządu terytorialnego znalazł się w 1981 r. w programie Solidarności i powrócono do niego podczas obrad Okrągłego Stołu w 1989. Wśród zwolenników i propagatorów tej idei w opozycji antykomunistycznej byli przedstawiciele nauki prawa administracyjnego, którzy przewidywali stworzenie całkowicie nowej instytucji, niemieszczącej się w ramach ustroju komunistycznego. Zakładano zatem jednoznaczne odrzucenie starego systemu władz lokalnych. Przeprowadzona w 1990 r. reforma samorządowa stanowiła jednocześnie potężny wstrząs dla nauki ustrojowego prawa administracyjnego, które utraciło swój przedmiot badań w postaci problematyki rad narodowych, traktowanych odtąd wyłącznie w kontekście „negatywnych doświadczeń”. Reaktywowaniu samorządu terytorialnego w 1990 r. towarzyszyły dyskusje i spory wokół koncepcji jego istoty, podstawowych założeń ustrojowych i szczegółowych zasad funkcjonowania. Reforma nie zakończyła się w 1990 r., gdyż prawo samorządowe charakteryzuje się znaczną dynamiką przemian dotyczących konkretnych rozwiązań, co znajduje swój wyraz w licznych nowelizacjach ustaw samorządowych. Kolejnym reformom towarzyszyła działalność ekspertów z zakresu nauki prawa administracyjnego. Jednocześnie odnotować należy znaczny rozwój nauki prawa administracyjnego w zakresie problematyki samorządowej

THE IDEA OF REGION AND THE TASKS OF A PROVINCIAL GOVERNMENT IN POLAND AGAINST THE EUROPEAN BACKGROUND

The contemporary idea of a self-government administrative unit in Poland (named a „self-govemment province” by the legislator) results from many years of debates over the possibility to build democratic local authorities of this level with reference to the national traditions and the western European models. The Polish regional reform has gained in significance in the recent years as the role of the regions has grown significantly both within the particular member states and in Europe as a whole. Quoting the provisions of the Polish Constitution and the relevant parliamentary acts, the Author discusses the Polish regional reform and the particular provisions regulating the creation and work of the local authorities, comparing them to the systems already existing in the Western Europe. In this discussion the Author quotes above all the provisions of the European Charter of Local Self-Government and the European Charter of Regional Self-Government passed by the Congress of Local and Regional Authorities in Europe in June 1997

Legal Nature and Practice of Drawing up Local Monuments Care Programs

The obligations of local government units resulting from the Act of July 23, 2003 on the protection of monuments and care for monuments include the preparation of monuments care programs, i.e. the development and adoption of regional (voivodship), district (poviat) and municipal programs for the care of monuments. Programs of local self-government units, i.e. commune and district (poviat) self-government, differ significantly from those of a regional nature, i.e. prepared by the voivodship self-government. Local care programs for monuments are undoubtedly documents useful for local communities, because they contain multilateral analyzes of local conditions for the care of monuments, as well as the protection of monuments and the protection of cultural heritage.The ambiguities of legal regulations regarding local programs for the care of monuments significantly lower the rank of resolutions of commune and poviat councils in this respect. The long years experience of local government does not eliminate existing irregularities. On the contrary, erroneous assumptions about the possibility of influencing the owners of monuments, despite the lack of authorization to take imperative actions against external units in this mode, are not corrected, and there are tendencies to excessive, unlawful extension of the subject scope of these programs

THE IDEA OF REGION AND THE TASKS OF A PROVINCIAL GOVERNMENT IN POLAND AGAINST THE EUROPEAN BACKGROUND

The contemporary idea of a self-government administrative unit in Poland (named a „self-govemment province” by the legislator) results from many years of debates over the possibility to build democratic local authorities of this level with reference to the national traditions and the western European models. The Polish regional reform has gained in significance in the recent years as the role of the regions has grown significantly both within the particular member states and in Europe as a whole. Quoting the provisions of the Polish Constitution and the relevant parliamentary acts, the Author discusses the Polish regional reform and the particular provisions regulating the creation and work of the local authorities, comparing them to the systems already existing in the Western Europe. In this discussion the Author quotes above all the provisions of the European Charter of Local Self-Government and the European Charter of Regional Self-Government passed by the Congress of Local and Regional Authorities in Europe in June 1997

Reliability as a Constitutional Requirement of the Quality of Public Administration

W artykule dokonano analizy rzetelności jako konstytucyjnego wymogu jakości działania administracji publicznej w Polsce. Rzetelność jest tradycyjnie ujmowana w ramach kryteriów kontroli. Drugim elementem jest regulacja dotycząca korpusu służby cywilnej. Trzecią perspektywę wyznacza zasada rzetelności oraz sprawności działania instytucji publicznych. Podstawowym celem artykułu jest ustalenie, jaką treść posiada pojęcie rzetelności, użyte w Konstytucji w tych trzech kontekstach, a także na czym polegają różnice znaczeniowe z perspektywy wymagań stawianych administracji publicznej, wywodzone zarówno z samych postanowień konstytucyjnych, jak z i innych aktów normatywnych oraz z orzecznictwa sądowego. Ponadto celem dokonanej analizy jest również ustalenie znaczenia konstytucyjnego pojęcia rzetelności w polskim systemie prawnym.The article analyzes reliability as a constitutional requirement of the quality of public administration in Poland. Integrity is traditionally framed within the control criteria. The second element is the regulation concerning the civil service. The third perspective is determined by the principle of reliability and efficiency of public institutions. The main purpose of the article is to determine the content of the concept of reliability used in the Constitution in these three contexts, as well as what are the differences in meaning from the perspective of the requirements for public administration, derived both from the constitutional provisions themselves, as well as from other normative acts and court decisions. In addition, the purpose of the analysis is also to determine the meaning of the constitutional concept of reliability in the Polish legal system

Problemy prawne ochrony zabytkowych parków dworsko-pałacowych

Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00

Uwagi o międzywojennym prawie opieki nad zabytkami a model współczesny

The modern system of monument protection in Poland is derived from solutions adopted in the interwar period. Particular importance is attributed to the decree on the care of monuments of art and culture passed by the Regency Council in 1918. The decree was the first legal act regarding the care and protection of monuments. The legal system of monument protection in the interwar period was finally shaped by the provisions of the Regulation of the President of the Republic of Poland issued on March 6, 1928 regarding the care of monuments. At present, the view about the special and fundamental role of legal regulations from the interwar period for the construction of the system of the care and protection of monuments should be fully confirmed. In particular, terminology problems are still relevant today. In the Polish legal system, regarding the role of the state in relation to cultural heritage, three terms with a similar meaning have been adopted: “guarding”, “protection” and “care”. It should be noted that the latest law (Act of 23 July 2003) gave the concept of “care of monuments” a different meaning than that adopted in the interwar period. Today, in the 21st century, care over a monument is exercised by its owner or holder and consists in particular in ensuring appropriate conditions for preserving such a monument. In addition, it should be noted that the fundamental problems that existed and attempts made to solve them at the beginning of the last century, have still not been solved, which is reflected in both the literature and case law.Współczesny system ochrony zabytków w Polsce wywodzi się z rozwiązań przyjętych w okresie międzywojennym. Szczególne znaczenie przypisuje się uchwaleniu przez Radę Regencyjną dekretu o opiece nad zabytkami sztuki i kultury w 1918 roku. Dokument był pierwszym aktem prawnym dotyczącym opieki nad zabytkami i ochrony zabytków. Międzywojenny system prawny ochrony zabytków został ostatecznie ukształtowany przepisami rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o opiece nad zabytkami wydanego 6 marca 1928 roku. Obecnie w pełni należy potwierdzić pogląd o szczególnej, wręcz fundamentalnej, roli regulacji prawnych z okresu międzywojennego do budowy systemu prawa ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Do dziś aktualne są przede wszystkim problemy terminologiczne. W polskim systemie prawnym w odniesieniu do roli państwa wobec dziedzictwa kulturowego przyjęto trzy terminy o charakterze zbliżonym znaczeniowo: „strzeżenie”, „ochrona” i „opieka”. Należy zaznaczyć, że ostatnia ustawa (z dnia 23 marca 2003 roku) nadała pojęciu „opieka nad zabytkami” inne znaczenie niż przyjmowane w okresie międzywojennym. Dzisiaj, w XXI wieku, opieka nad zabytkiem jest sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza i polega w szczególności na zapewnieniu odpowiednich warunków zachowania zabytku. Ponadto należy zauważyć, że podstawowe problemy, z którymi próbowano się uporać na początku ubiegłego stulecia, nadal nie są rozwiązane, co znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno w literaturze przedmiotu, jak i w orzecznictwie