Engineering Viral Vectors for CRISPR-Cas Mediated Genome Editing in Plants

Tesis por compendio[ES] En el contexto actual de cambio climático, resulta urgente desarrollar nuevas tecnologías de fitomejoramiento que garanticen el suministro de alimentos a una población en rápido crecimiento. La reciente aparición de herramientas basadas en las repeticiones palindrómicas cortas agrupadas y regularmente interespaciadas (del acrónimo CRISPR en inglés) y sus proteínas asociadas (Cas) ha revolucionado la edición genómica dirigida, resultando muy prometedora tanto para la biología vegetal básica como para la mejora de cultivos. Los sistemas CRISPR-Cas más comunes incluyen una endonucleasa Cas y un ARN guía que determina específicamente la secuencia diana a editar en el genoma. El suministro de los componentes de reacción CRISPR-Cas a una célula vegetal es un paso crucial que influye notablemente en la velocidad y la eficiencia de edición. Los enfoques convencionales se basan en el suministro de dichos componentes mediante tecnologías de transformación o la expresión transitoria en protoplastos, siendo ambos procesos laboriosos que pueden acarrear problemas legales. Alternativamente, estudios recientes han destacado el potencial de virus de ARN para ser utilizados como vectores de expresión transitoria de los componentes de reacción CRISPR-Cas en plantas, también conocido como edición genómica inducida por virus (VIGE en inglés). Puesto que la aplicabilidad de cada vector viral se encuentra limitada por sus propiedades moleculares y un rango específico de plantas huésped, esta Tesis ha tenido como objetivo principal expandir y mejorar las herramientas disponibles para el VIGE. En primer lugar, diseñamos un vector derivado del Virus X de la patata (PVX; género Potexvirus; familia Alphaflexiviridae) para suministrar múltiples ARNs guía a una línea transformada de Nicotiana benthamiana que expresaba constitutivamente la nucleasa Cas9 de Streptococcus pyogenes. Mediante el vector derivado de PVX, conseguimos editar genes endógenos de la planta huésped de manera eficiente, IV produciendo casi un 80% de modificaciones en tejidos de plantas adultas. Curiosamente, PVX permitió la expresión simultánea de matrices de ARNs guía no espaciados, lo cual resultó en la edición de múltiples genes en pocos días. Obtuvimos progenies editadas con una alta tasa de mutaciones bialélicas hereditarias tanto de plantas regeneradas a partir de tejido infectado como de semillas de plantas infectadas; en este último caso, el ARN guía fue previamente fusionado a un módulo de ARN móvil. Dado que PVX no se transmite por semillas, todas las plántulas editadas estaban libres de virus. A fin de expandir las estrategias basadas en virus de plantas para una edición genómica sin transformación, seguidamente desarrollamos un sistema de dos vectores virales compatibles para el suministro simultáneo de todos los componentes de reacción CRISPR-Cas en la planta. Modificamos el Virus del grabado del tabaco (TEV; género Potyvirus; familia Potyviridae) para que expresase una nucleasa Cas12a y, en combinación con el envío de ARN guía mediante PVX, logramos la edición sin transformación de una línea de N. benthamiana que expresaba constitutivamente la NIb del potyvirus. Además, demostramos que un único vector PVX era capaz de proporcionar la actividad de NIb, así como de suministrar el ARN guía para la edición genómica en plantas silvestres. En conjunto, el trabajo realizado en esta Tesis contribuye a la expansión de las herramientas actuales para VIGE. La amplia gama de huéspedes que poseen tanto PVX como TEV, particularmente entre solanáceas, postula a ambos virus como candidatos muy prometedores para futuras aplicaciones en genómica funcional y mejora de cultivos.[CA] En el context actual de canvi climàtic, resulta urgent desenvolupar noves tecnologies de fitomillorament que garantisquen el subministrament d'aliments a una població en ràpid creixement. La recent aparició d'eines basades en les repeticions palindròmiques curtes agrupades i regularment interespaiades (de l'acrònim CRISPR en anglés) i les seues proteïnes associades (Cas) ha revolucionat l'edició genòmica dirigida, resultant molt prometedora tant per a la biologia vegetal bàsica com per a la millora de cultius. Els sistemes CRISPR-Cas més comuns inclouen una endonucleasa Cas i un ARN guia que determina específicament la seqüència diana a editar en el genoma. El subministrament dels components de reacció CRISPR-Cas a una cèl·lula vegetal és un pas crucial que influeix notablement en la velocitat i l'eficiència d'edició. Els enfocaments convencionals es basen en el subministrament d'aquests components mitjançant tecnologies de transformació o l'expressió transitòria en protoplasts, sent tots dos processos laboriosos que poden implicar problemes legals. Alternativament, estudis recents han destacat el potencial de virus d'ARN per a ser utilitzats com a vectors d'expressió transitòria dels components de reacció CRISPR-Cas en plantes, també conegut com a edició genòmica induïda per virus (VIGE en anglés). Com que l'aplicabilitat de cada vector viral es troba limitada per les seues propietats mol·leculars i un rang específic de plantes hoste, aquesta Tesi ha tingut com a objectiu principal expandir i millorar les eines disponibles per al VIGE. En primer lloc, dissenyem un vector derivat del Virus X de la creïlla (PVX; gènere Potexvirus; família Alphaflexiviridae) per a subministrar múltiples ARNs guia a una línia transformada de Nicotiana benthamiana que expressava constitutivament la nucleasa Cas9 de Streptococcus pyogenes. Mitjançant el vector derivat de PVX, aconseguim editar gens endògens de la planta hoste de manera eficient, produint quasi un 80% de modificacions en teixits de plantes adultes. Curiosament, PVX va permetre l'expressió VI simultània de matrius d'ARNs guia no espaiats, la qual cosa va resultar en l'edició de múltiples gens en pocs dies. Vam obtindre progènies editades amb una alta taxa de mutacions bial·lèliques hereditàries tant de plantes regenerades a partir de teixit infectat com de llavors de plantes infectades; en aquest últim cas, l'ARN guia va ser prèviament fusionat a un mòdul d'ARN mòbil. Atés que PVX no es transmet per llavors, totes les plàntules editades estaven lliures de virus. A fi d'expandir les estratègies basades en virus de plantes per a una edició genòmica sense transformació, seguidament desenvolupem un sistema de dos vectors virals compatibles per al subministrament simultani de tots els components de reacció CRISPR-Cas en la planta. Modifiquem el Virus del gravat del tabac (TEV; gènere Potyvirus; família Potyviridae) perquè expressara una nucleasa Cas12a i, en combinació amb l'enviament d'ARN guia mitjançant PVX, aconseguim l'edició sense transformació d'una línia de N. benthamiana que expressava constitutivament la NIb del potyvirus. A més, vam demostrar que un únic vector PVX era capaç de proporcionar l'activitat de NIb, així com de subministrar l'ARN guia per a l'edició genòmica en plantes silvestres. En conjunt, el treball realitzat en aquesta Tesi contribueix a l'expansió de les eines actuals per a VIGE. L'àmplia gamma d'hostes que posseeixen tant PVX com TEV, particularment entre solanàcies, postula a tots dos virus com a candidats molt prometedors per a futures aplicacions en genòmica funcional i millora de cultius.[EN] Innovative breeding technologies are urgently needed to ensure food supply to a rapidly growing population in the face of climate change. The recent emergence of tools based on the clustered, regularly interspaced, short palindromic repeats (CRISPR) and CRISPR-associated (Cas) proteins has revolutionized targeted genome editing, thus holding great promise to both basic plant science and precision crop breeding. Most common CRISPR-Cas arrangements include a Cas endonuclease and a single guide RNA (sgRNA) that determines the specific target sequence to edit in the genome. The delivery of CRISPR-Cas reaction components within a plant cell is a crucial step that greatly influences editing speed and efficiency. Conventional approaches rely on supplying editing reaction components by transformation technologies or transient delivery to protoplasts, both of which are laborious processes that can raise legal concerns. Alternatively, recent studies have highlighted the potential of plant RNA viruses as transient delivery vectors of CRISPR-Cas reaction components, following the so-called virus-induced genome editing (VIGE). Since the applicability of each viral vector is limited to its molecular biology properties and a specific host range, the main objective of this Thesis has been to expand and improve the available toolbox for VIGE. First, we engineered a vector derived from Potato virus X (PVX; genus Potexvirus; family Alphaflexiviridae) to deliver multiple sgRNAs in a Nicotiana benthamiana transformed line constitutively expressing Streptococcus pyogenes Cas9. Using the PVX derived vector, host endogenous genes were efficiently targeted, producing nearly 80% indels in the tissues of adult plants. Interestingly, PVX allowed the simultaneous expression of unspaced sgRNA arrays, achieving highly efficient multiplex editing in a few days. We obtained edited progeny with a high rate of heritable bi-allelic mutations either from plants regenerated from infected tissue or infected plant seeds; in the latter II case, the sgRNA was previously fused to a mobile RNA module. Hence, since PVX is not seed-transmitted, all edited seedlings were virus-free. Aiming to expand the virus-based toolbox for transformation-free editing, we next developed a two-compatible virus vector system for the simultaneous delivery of all CRISPR-Cas reaction components in the plant. Tobacco etch virus (TEV; genus Potyvirus; family Potyviridae) was engineered to express a Cas12a nuclease, and in combination with PVX-assisted sgRNA delivery, we achieved successful transformation-free genome editing in a N. benthamiana line constitutively expressing potyviral NIb. Moreover, we demonstrated that a single PVX vector can supply the potyviral NIb activity as well as perform sgRNA delivery for genome editing in wild-type plants. Altogether, the work performed in this Thesis contributes to the enrichment of the current VIGE toolbox. The wide host range that both PVX and TEV possess, particularly among solanaceous species, postulates them as promising candidates for future applications in VIGE-mediated functional genomics and precision breeding.Uranga Ruiz De Eguino, M. (2022). Engineering Viral Vectors for CRISPR-Cas Mediated Genome Editing in Plants [Tesis doctoral]. Universitat Politècnica de València. https://doi.org/10.4995/Thesis/10251/183374TESISCompendi

DANTE: Un MEGA dinámico para el control del cambio climático en España

El estudio de los impactos económicos de las políticas de control del cambio climático requiere del uso de modelos adecuados. Este artículo presenta un Modelo Dinámico de Equilibrio General Aplicado tipo Ramsey. El modelo implementa un mercado de permisos de emisión perfecto que garantiza una reducción de emisiones eficiente y efectiva, permitiéndonos calcular los costes económicos mínimos asociados al control de las emisiones de efecto invernadero. Además aprovecha al máximo la disponibilidad de datos existentes en España 1) utilizando una matriz de contabilidad social (o SAM) energética mediante la integración de la información económica de la Tablas Input-Output y la información energética de los Balances Energéticos y 2) considerando todas la emisiones sujetas a control además del CO2. Los MEGAs dinámicos son inéditos en cuanto a su elaboración y aplicación en España y permiten investigar ex-ante los efectos de políticas públicas en el medio y en largo plazo.políticas públicas, equilibrio general dinámico, cambio climático

Warning to navigators: IPCC report on climate change mitigation

6 p.Despite the proliferation of climate change plans and strategies, global emissions have accelerated over the last decade. *If the present trends continue, temperatures will have risen between 3.7 and 4.3ºC by the end of the century. *To stabilise temperatures at 2ºC, emissions must be reduced between 40 and 70% by 2050 and have dropped to almost zero in 2100. This will imply a radical change at technological and institutional level; it will also mean an important transformation in lifestyles. *Fortunately, there are several stabilising options which are technically viable and economically assumable. *Nevertheless, it is important that investments are materialised in the coming decades (2010-2030) to avoid having to use technologies to capture emissions in the atmosphere (negative emissions) that would entail higher costs and greater risks. *International cooperation and the search for fair agreements are essential for making progress with and maintaining mitigation efforts

Mendi lasterketak: barne logika eta entrenamendu printzipioak

40 p. : il. -- Bibliogr.: p. 37-40Arabako lautadan jaiotako mutil bat naiz, eta hala ere, txikitatik izan dut mendiarekiko zaletasuna. Agurainen jaio nintzen, duela 21 urte, eta kirol jarduera ezberdinak egiten hasi nintzen txiki-txikitatik; taekwondo, euskal dantzak eta pilota hasieran, mendi lasterketetan aritzen naiz duela 7 urte ordea. Agurain mendiez inguraturiko herri txikia da, eta hasieratik gustatu izan zait irteerak egitea edo aita bere entrenamenduetan laguntzea. Hori dela eta, nerabea nintzenean egiten nituen kirolak utzi eta mendi lasterketekin jarri nintzen buru-belarri. Pasio bat dela esan daiteke, ez dut nire bizitza mendian korrikarik egin gabe imajinatzen, eta horregatik aukeratu dut jarduera hau nire gradu amaierako lana egiteko. Azken finean, nahiz eta mendian entrenatu edo kirol hau ezagutu, ez ditugu jarduera honen berezitasunak ezagutzen, eta hauetan sakontzen ahaleginduko naiz, mendi lasterketen barne eta kanpo logika hobeto ulertzeko asmoarekin. Lan honetan, batez ere, kirola inguratzen duten faktore eta aldagai ezberdinetan sakonduko da, bai eta hauen arteko harremanean ere (espazioa, iraupena, materiala, gainontzeko kirolariekiko harremana, teknika…). Modu honetan jarduera hobeto ulertuko da, eta osagai guztiak aztertu eta elkarlotuko dira. Gainera, lasterketa hauek izan duten bilakaera eta historiari buruz ere hitz egingo da, eta informazio iturri ezberdinetatik lortutako informazioa bateratuz, marko teoriko bat osatuko dut. Esandako moduan, mendi lasterketen sorreraren inguruan hitz egingo da, lehenengo lehiaketak nabarmenduz, bai eta instituzio eta federazioen sorrera ere. Horretaz aparte, kirol honek izandako bilakaeraren inguruan hitz egingo dut lan honetan, hasierako egoeratik gaur egungo fenomeno internazionalera. Nahiz eta aztertutako laburpenak errendimenduan eragina duten faktoreen inguruan hitz egin, beste faktore eta aldagaien inguruan ere hitz egingo da lan honetan, eta mendi lasterketak bere osotasunean aztertuko dira. Horretarako, atletismoko lasterketa ezberdinen inguruan egindako ikerketa ezberdinak hartu eta informazio horiek mendi lasterketetara aplikatuko dira, transferentzia eginez. Azken finen, nahiz eta ingurune ezberdinetan burututako kirolak izan, energia bideak, lasterketa ekonomia eta bestelako aldagaiak, lanean azalduko direnak, errepikatu egiten dira eta oso baliagarriak izango dira ikerketa hauetatik lortutako datuak. Hala ere, azken urteeran asko handitu dira kirol honen inguruko ikerketa espezifikoagoak, eta informazio iturri horietaz baliatuko naiz datuak bildu eta landu ahal izateko. Hau guztiarekin batera, oso interesgarriak izango dira ere gradu amaierako lan hau amaitu eta gero ateratako ondorio eta emaitza guztiak, egindako ikerketa lana bildu eta laburtuko dutelako, mendi lasterketak bere osotasunean definituz eta aspektu garrantzitsuenak azpimarratuz

The ironic look of Kepa Garraza / Naiara Herrera Ruiz de Eguino

Kepa Garraza (Berango, 1979) is an artist in whose artworks lies a very ironical charge, which is the central axis of these article. It approaches the essential characteristics of the ironic expressions, and from there it revises the pictorial series of Garraza. As a result, it will become apparent that the irony is one of the links between his series and it will also emphasize the ability of the pictorial images to take a critical and ironic characterinfo:eu-repo/semantics/publishedVersio

DANTE: Un MEGA dinámico para el control del cambio climático en España

El estudio de los impactos económicos de las políticas de control del cambio climático requiere del uso de modelos adecuados. Este artículo presenta un Modelo Dinámico de Equilibrio General Aplicado tipo Ramsey. El modelo implementa un mercado de permisos de emisión perfecto que garantiza una reducción de emisiones eficiente y efectiva, permitiéndonos calcular los costes económicos mínimos asociados al control de las emisiones de efecto invernadero. Además aprovecha al máximo la disponibilidad de datos existentes en España 1) utilizando una matriz de contabilidad social (o SAM) energética mediante la integración de la información económica de la Tablas Input-Output y la información energética de los Balances Energéticos y 2) considerando todas la emisiones sujetas a control además del CO2. Los MEGAs dinámicos son inéditos en cuanto a su elaboración y aplicación en España y permiten investigar ex-ante los efectos de políticas públicas en el medio y en largo plazo.El autor agradece al Ministerio de Educación por la financiación recibida para este proyecto (FPU-2002-1001)

Zein nolako erizaintza-interbentzioak lagundu dezakete bularreko minbizidun emakumeen bizi-kalitatean?

47 p. -- Bibliogr.: p. 26-29Marko teorikoa eta justifikazioa: Bularreko minbizia, gaur egun, intzidentzia altuenetariko lokalizazioa izaten jarraitzen du, emakumezkoetan nagusitzen den minbizia izanik. Gaixotasunaren ibilbidean zehar, emakumeek fase ezberdinak esperimentatzen dituzte, hauen garapena bizitza baldintzatuz. Era berean, bizipen horrek, bakoitzaren bizi-kalitatean eragina izan dezake, kasu askotan, euskarri emozionalaren falta agerian utziz. Aldaketa eta bizipen hauek onartzeko zein aurrera eramateko, erizaintza-interbentzioak lagungarriak direla frogatu da, hauek lantzearen garrantzia erakustearekin batera. Helburu orokorra: Bularreko minbizia duten emakumezkoen bizi-kalitatea bermatzeko lagungarri izan daitezkeen erizaintza-interbentzioak aztertzea. Metodologia: Literaturaren berrikusketa kritikoa burutu da Medline, Cochrane, PsycInfo, Cinahl eta Cuiden datu-baseetan eta European Journal of Cancer Care, European Journal of Oncology Nursing, Journal of Clinical Nursing, Cancer Nursing eta Psycho-Oncology aldizkarietan bilaketak eginez. Barneratze-irizpide bezala hurrengoak erabili ziren: bularreko minbizia zuten eta minbiziaren edozein faseetan zeuden 18 gorako emakumeak; erizaintza-interbentzioak eta hauen bizitza-kalitatearekiko eraginkortasuna aztertzen zuten artikuluak; full text-ean azken 10 urteetan argitaratutako gaztelaniaz eta ingelesezko artikuluak; errebisio sistematikoak, metanalisiak eta literaturaren errebisioak. Emaitzak eta eztabaida: Guztira 15 artikulu hautetsi ziren eta 4 interbentzio-mota nagusi topatu ziren: “Nurse-Led interventions”, “Patient Navigation Interventions”, “Specialized Oncology Nurse Interventions” eta “Health Belief Model Interventions”. Aurkitutako artikuluek erakutsi zuten, interbentzio mota hauek, bizi-kalitatea eta zenbait azpi-dimentsio, hala nola, funtzionaltasun emozionala, fisikoa eta soziala eta fatiga, mina, insomnioa eta besoetako zein bularretako bezalako sintomatologiaren hobekuntzak bermatzeaz gain, pazienteen ibilbidea eramangarriagoa egin zutela, prozesuaren barne sentiaraziz. Ondorioak: Bularreko minbizidun emakumeentzat bideratutako erizaintza-interbentzio gehienak, paziente hauen bizi-kalitate orokorra zein bigarren mailako ondorioak edota funtzionaltasun fisikoa, soziala eta emozionala bezalako azpi-dimentsioak hobetzeko edo gutxienez bermatzeko eraginkorrak direla frogatu den arren, oraindik ere ikerketa falta handia dagoela egiaztatu da, zainketa espezializatu hauetaz arduratzen den erizain-rolaren sistematizazio edota protokolizazioaren hutsunea somatuz

Educación para el desarrollo en educación infantil en época de crisis : una propuesta de intervención educativa no presencial

El presente trabajo de fin de grado tiene como objetivo investigar el impacto educativo ante una situación extraordinaria de crisis sanitaria (pandemia por COVID 19 (acrónimo del inglés coronavirus disease 2019). En base a los resultados obtenidos, se pretende realizar una propuesta de intervención educativa adaptada a la situación actual de no presencialidad. Dicha propuesta, basada en la educación para el desarrollo (ED), intenta concienciar y poner en práctica algunos de los objetivos de desarrollo sostenible (ODS), como la educación ambiental y el consumo responsable gracias al aprovechamiento de los recursos materiales. Con esta intención hemos desarrollado la fundamentación teórica sobre la situación de crisis sanitaria que deriva a su vez en una crisis educativa. Por otra parte, se incide sobre la importancia de la ED a la hora de transformar la situación de crisis en una oportunidad de cambio. A continuación, realizamos una propuesta de intervención didáctica partiendo del análisis de dos entrevistas realizadas a docentes de educación infantil. Dicha propuesta está adaptada a la vía no presencial y se materializa a través de un blog. Finalmente, expondremos las reflexiones didácticas y los resultados obtenidos, para terminar afirmando que situaciones de crisis como esta nos muestran el valor y la importancia de la ED como motor de cambio hacia una sociedad más implicada en su conservación y evolución.Departamento de PedagogíaGrado en Educación Infanti

Sexu-funtzioaren azterketa posmenopausian. Berrikusketa bibliografikoa

53 p. : il. -- Bibliogr.: p. 20-23Esparru kontzeptuala eta justifikazioa: Posmenopausia azken hilerokoaren ondorengo etapa da. Bertan ematen diren aldaketa hormonalek sexualitatean eta sexu funtzioan eragina dute. Sexu funtzioa 5 aldaketa fisiologiko eta psikologikoek osatzen dute: desioa, berotzea, meseta, orgasmoa eta asetzea. Hau neurtzeko emakume posmenopausikoetan aplikatzeko balioturik dauden galdetegi eta eskala ezberdinak erabili daitezke: CSFQ, FSFI, ASEX eta WSF. Helburua: Klimaterioko etapa posmenopausikoan dauden emakumeen sexu funtzioa aztertzea. Metodologia: literaturaren berrikusketa kritikoa burutu egin zen JBI scoping review metodologia jarraituz. Datu-base ezberdinetan egin zen bilaketa: Medline, Cuiden, Embase eta Psychinfo. Eskuzko bilaketa ere burutu egin zen hainbat aldizkaritan: Journal of midwifery and women’s health, Journal of advanced nursing, International journal of nursing studies eta Journal of obstetric, gynecologic and neonatal nursing. 2010. urtetik gaur egunera arte eta zehaztutako barneratze- eta kanporatze-irizpideak betetzen zituzten ingelesez eta gazteleraz publikaturiko artikuluak aukeratu ziren. Emaitzak: balioztaturiko eskalak erabili dituzten 13 artikuluetatik, 12 artikulutan sexu disfuntzioa identifikatu egin zen lagin ezberdinetako emakume posmenopausikoen %55an baino gehiagotan, FSFI eta CSFQ galdetegiak erabili dituzten ikerketetan sexu funtzioaren baloreak, baita sexu funtzioa osatzen dituzten aldagaien baloreak ere balio-mozketetatik behera zeuden sexu disfuntzioa adieraziz. ASEX erabili duen artikuluan ere laginako emakumeen artean sexu disfuntzioa dagoela adierazten da 19ko balio-mozketatik gorako emaitzarekin. WSF galdetegia erabili duen artikuluan emakumeen %20ak baino gehiagok sexu disfuntzioren bat pairatzen du. Artikulu batean ikusi egin zen sexu disfuntzioren bat zuten emakumeen gehiengoak ez ziola soluziorik jartzen eta gutxi batzuk osasun-langileen pautak jarraitzen zutela. Ondorioak: emakume posmenopausikoen artean sexu-disfuntzioaren prebalentzia altua dela kontuan hartuz, gomendagarria izango litzateke erizaintzako profesionalentzako etapa honetan dauden emakumeen sexu-funtzioa ezagutzea gerta daitezkeen disfuntzioak identifikatzeko eta osasun sexuala sustatzeko, tabuak eta mitoak alde batera utziz, eta sexu funtzioan izan ditzaketen arrisku faktoreak eta sexu disfuntzioak bizi kalitatean duen eragina kontuan hartuz. Etorkizuneko ikerketei begira, gomendagarria ikusten da sexualitatea eta sexu-funtzioa klimaterioko etapa guztietan ikertzea ematen diren aldaketak hobeto zehazteko eta emakumeek disfuntzioei aurre egiteko erabiltzen dituzten estrategiak gehiago aztertzea

Teknika inbasiboen ondoriozko minaren kontrola Neonatologiako Unitatean: metodo ez farmakologikoen eraginkortasuna

60 p. : il. -- Bibliogr.: p. 20-22Mina esperientzia sentsorial eta emozional desatsegina da, kalte tisular potentzial edo erreal batek sortua. Kontuan izanda jaioberrien min unbrala helduena baino baxuagoa dela, etorkizunean sor ditzakeen ondorioak askoz kaltegarriak dira. Haien maneiurako, metodo farmakologikoak eta ez farmakologikoak erabili daitezke. Horregatik, erizainen zeregina, jaioberrien mina murrizteko estrategia eta neurri farmakologiko zein ez farmakologikoak aplikatzea da