31 research outputs found

    Ácaros e domácias foliares: sem evidências de mutualismo em plantas de Coffea arabica

    Get PDF
    We conducted experiments by blocking off pit-like domatia from old and new leaves of Coffea arabica L., using tiny resin drops, to investigate the role of domatia on i) mite abundance at the community level and on ii) leaf damages. More than 77% of the mites collected were predators, whereas 19 and 3.3% were omnivores and phytophages, respectively. Domatia blockage treatment had no influence either on mite abundances or leaf damages. However, predatory and omnivorous mites were more abundant on new than on the old leaves; phytophagous mites occurred at very low density and occupied only plants having open domatia. The absence of mutualism between mites and C. arabica probably occurred because the entrances of domatia were too small and did not enable the entry of fitoseid predators in these structures.Domácias são pequenas estruturas presentes na junção entre as nervuras principal e secundárias das folhas de muitas espécies de plantas, que podem mediar interações mutualísticas entre ácaros e plantas. Em experimento, nós bloqueamos as domácias em formato de covas de folhas novas e velhas de Coffea arabica L. com gotas de resina, a fim de investigar o seu papel i) na abundância de ácaros na comunidade e ii) nos danos foliares. Mais de 77% dos ácaros coletados são predadores, enquanto 19 e 3,3% são onívoros e fitófagos, respectivamente. Não houve influência do bloqueio das domácias tanto na abundância quanto nos danos foliares. Entretanto, os ácaros predadores e micófagos foram mais abundantes nas folhas novas do que nas velhas; os ácaros fitófagos ocorreram em pequena densidade e ocuparam somente as plantas com domácias abertas. A ausência de mutualismo entre os ácaros e plantas de C. arabica pode ter ocorrido porque as entradas das domácias analisadas eram muito pequenas, não permitindo a entrada dos predadores fitoseídeos nessas estruturas.2734Fundação de Amparo à Pesquisa do Estado de São Paulo (FAPESP)Conselho Nacional de Desenvolvimento Científico e Tecnológico (CNPq)Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior (CAPES

    Artropodofauna associada à cagaiteira (Eugenia dysenterica DC., Myrtaceae) em coleção de germoplasma ex situ em Goiás, Brasil

    Get PDF
    Eugenia dysenterica is a native species of the Cerrado biome which has potential for economic exploitation due to its economic importance in food. However, further studies are crucial to enable the domestication of this species in commercial plantation. Actually, the fruits are obtained by extractivism in area of the Cerrado vegetation. The arthropodfauna associated to Eugenia dysenterica is practically unknown. Thus, the present study aimed to evaluate the arthropodofauna associated with leaves of Eugenia dysenterica. We evaluated the arthropodfauna biweekly in Eugenia dysenterica plants in the collection of ex situ germoplasm of ‘Escola de Agronomia’, UFG. Three branches of the middle third were sampled in 16 plants. Seven leaves/branch were selected and analyzed under stereomicroscope. Cochineals were the most abundant arthropods in Eugenia dysenterica. The presence of new leaves on the plants, October, coincided with the hatching of the nymphs of the cochineal Ceroplastes acutus and the appearance of leaf galls caused by Diptera. The superfamily Coccoidea and the family Aleyrodidae were classified as superabundant and superfrequent. Two families of Thysanoptera were reported: Thripidae and Phlaeothripidae. In relation to plant mites, phytophagous species were the most abundant ones, followed by predatory mites. Families Phytoseiidae and Tenuipalpidae were the most representative in the samples. Aleyrodidae, Diptera and cochineal Ceroplastes acutus are associated with the emission of new leaves of Cagateira. This is the first report of the occurrence of mite species, thrips and Ceroplastes acutus in Eugenia dysenterica.Eugenia dysenterica é uma espécie nativa do Cerrado com potencial para exploração econômica em função do seu uso na alimentação. No entanto, estudos são necessários para possibilitar a domesticação da espécie em plantio comercial. Atualmente, os frutos são obtidos a partir do extrativismo em áreas do Bioma Cerrado. A artropodofauna associada à Eugenia dysenterica é praticamente desconhecida. Assim, o presente estudo teve como objetivo avaliar a artropodofauna associada às folhas de Eugenia dysenterica. Avaliamos quinzenalmente a artropodofauna em plantas de Eugenia dysenterica na coleção de germoplasma ex situ da Escola de Agronomia, UFG. Para tanto, três ramos do terço médio foram amostrados em 16 plantas. Posteriormente, sete folhas/ramo foram selecionadas e analisadas sob microscópio estereoscópio. As cochonilhas foram os artrópodes mais abundantes em Eugenia dysenterica. A presença de folhas novas no mês de outubro coincidiu com a eclosão das ninfas da cochonilha Ceroplastes acutus e com o aparecimento de galhas foliares causadas por dípteros. A superfamília Coccoidea e a família Aleyrodidae foram classificadas como superabundantes e superfrequentes. Duas famílias de Thysanoptera foram encontradas: Thripidae e Phlaeothripidae. Com relação aos ácaros, as espécies fitófagas foram as mais abundantes, seguidas pelos ácaros predadores. As famílias Phytoseiidae e Tenuipalpidae foram as mais representativas nas amostras. Aleirodídeos, dípteros e a cochonilha Ceroplastes acutus estão associados à emissão de novas folhas da cagaiteira. Este é o primeiro relato de ocorrência de espécies de ácaros, tripes e da cochonilha Ceroplastes acutus em Eugenia dysenterica

    Diversidade de ácaros em Mabea fistulifera Mart.(Euphorbiaceae) e eficiência de seu pólen como alimento fitoseídeos (Acari, Phytoseiidae)

    No full text
    Foram estudadas a diversidade de ácaros em Mabea fistulifera de dois fragmento de mata Estacional Semidecídua (Bosque Municipal = BM; Sítio Santo Antônio = SA) e a eficiência de seu pólen como alimento para ácaros fitoseídeos. BM se localiza na área urbana e SA no perímetro rural do município de São José do Rio Preto. Coletas mensais foram realizadas durante o ano de 2001. Em cada área e em cada coleta foram tomados 60 folíolos ao redor da copa de três árvores distintas de Mabea fistulifera (20 folíolos por planta), até a altura de 7 m. Quando presentes, inflorescências e frutos foram também amostrados. Todos os ácaros encontrados foram montados em lâminas de microscopia utilizando-se o meio de Hoyer, identificados e contados sob microscópio com contraste de fase. Para a análise de diversidade e uniformidade da acarofauna foram aplicados os índices de Shannon-Wiener (H') e de Pielou (e), respectivamente. A diversidade máxima teórica (H'max) foi também determinada. O índice de similaridade de Morisita-Horn (CH) foi utilizado para estabelecer o grau de semelhança entre as duas áreas de coleta, baseando-se na composição da comunidade e abundância das espécies. A constância foi calculada, sendo as espécies classificadas como constantes (C > 50%), acessórias (25 < C < 50%) e acidentais (C < 25%). O teste t de student foi aplicado para comparar a abundância mensal de ácaros fitófagos entre as duas áreas. O índice de correlação de Pearson foi utilizado para estabelecer possível relação entre a abundância dos ácaros com a pluviosidade. A espécie utilizada para testar a eficiência do pólen de M. fistulifera como alimento foi Euseius citrifolius Denmark & Muma, por ser o fitoseídeo mais abundante e freqüente associado a esta planta no presente trabalho....The diversity of mites on Mabea fistulifera from two fragments of Semideciduos forests (Bosque Municipal = BM; Sítio Santo Antônio = SA) and the suitability of its pollen as food for phytoseiid mites were studied. BM is in an urban area whereas SA is in a rural perimeter from São José do Rio Preto. Montly samples were conducted in 2001. In each area and sample, 60 leaves were taken from three different specimens of M. fistulifera (20 leaves per tree) at a maximum high of 7 meters. Whenever possible, inflorescences and fruits were also sampled. All mites found were mounted in microscopy slides using Hoyer's medium, identified and counted under phase contrasting microscope. Species diversity and eveness were analysed using the Shannon Wiener and Pielou index, respectively. The Maximum Theoretical Diversity and Constancy index were also determined. Student t-test was applied to compare monthly abundance of phytophagous mites. Possible relationships between mite abundance and rainfall were investigated by Pearson correlation. Euseius citrifolius Denmark & Muma was the species choosen for testing the suitability of M. fistulifera pollen as food, because it was the most abundant and frequent phytoseiid on this plant...(Complete abstract, access undermentioned electronic address).Fundação de Amparo à Pesquisa do Estado de São Paulo (FAPESP

    Resistência de clones de seringueira ao ataque de Calacarus heveae feres (Acari, Eriphyidae): aspectos biológicos e ecológicos da acarofauna e análises fisiológicas de plantas infestadas

    No full text
    Através de experimentos de campo, laboratório e de casa de vegetação foi analisada a susceptibilidade de diferentes clones de seringueira ao ataque de Calacarus heveae Feres (Acari, Eriophyidae). Em campo foram estudadas a dinâmica populacional de ácaros fitófagos e sua influência na estrutura da comunidade de ácaros em seis clones da seringueira, em área pertencente a empresa Plantações Edouard Michelin, Itiquira, MT. Para isso, foram amostrados 10 folíolos de 10 diferentes plantas em seis parcelas clonais, num intervalo médio de 14 dias, no período de março de 2004 a março de 2005. Em experimentos realizados no Laboratório de Acarologia do Depto. de Zoologia e Botânica, UNESP, São José do Rio Preto, foram acompanhados o ciclo biológico, a reprodução e sobrevivência populacional de 20 indivíduos de C. heveae em folíolos destacados dos clones GT 1, PB 235 e RRIM 600. Os ensaios foram repetidos quatro vezes, sendo cada repetição realizada em período em que se registrou a ocorrência do ácaro no campo. Em ensaio realizado em casa de vegetação, no campus da UNESP, São José do Rio Preto, SP, foi verificada a influência do ataque de C. heveae nos processos fisiológicos foliares e na produção de látex em 9 e 11 mudas dos clones RRIM 600 e GT 1, respectivamente, com cinco meses de idade. Foi verificado que a abundância de cada espécie fitófaga diferiu entre os seis clones estudados e, consequentemente, exerceu influência na ocorrência e distribuição das espécies diretamente ou indiretamente relacionadas. Os clones mais susceptíveis ao ataque de C. heveae foram PB 260 e RRIM 600, enquanto os mais resistentes PB 235, PB 217 e GT 1. Em arenas confeccionadas com folíolos destacados, C. heveae apresentou rápido ciclo biológico e maior taxa reprodutiva...The susceptibility of different rubber tree clones to the attack of Calacarus heveae Feres (Acari, Eriophyidae) was analyzed through field, laboratory and greenhouse essays. In the field essay, we studied the population dynamics of phytophagous mites and its influence on the mite community structure in six rubber trees clones, in a farm belonging to the Plantações Edouard Michelin, Itiquitira, MT. For that, 10 leaflets of 10 different plants were sampled from each of the six clonal plots, from March 2004 to March 2005. We observed in essays performed in the Laboratory of Acarology of Depto. Zoology and Botany, UNESP, São José do Rio Preto, the biological cycle, reproduction and population survivorship of 20 C. heveae individuals reared on detached leaflets of clones GT 1, PB 235 and RRIM 600. The essays were repeated four times, in the periods when C. heveae was more abundant in the field. For the greenhouse essay, performed in UNESP, São José do Rio Preto, SP, we verified the influence of C. heveae attack on physiological processes and on the latex yield in 9 and 11 five-months aged seedlings of the clones RRIM 600 and GT 1, respectively. The phytophagous species had different abundances on the six rubber tree clones and, consequently, influenced the occurrence and distribution of other mite species. The most susceptible clones to the attack of C. heveae were PB 260 and RRIM 600, while the most resistant were PB 235, PB 217 and GT 1. In the arenas made of detached leaflets, C. heveae had faster development, high reproductive rate and survivorship increase on PB 235 and RRIM 600. Probably, the different ages of the plants used in field and laboratory essays influenced the conflicting results in relation to PB 235 susceptibility to C. heveae. The C. heveae attack decreased the photosynthetic rate... (Complete abstract click electronic access below)Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior (CAPES

    Diversity of mites on Mabea fistulifera Mart. (Euphorbiaceae) and efficiency of its pollen as food for phytoseiids (Acari, Phytoseiidae)

    Get PDF
    U ovom radu prikazan je utjecaj različitog udjela nano Al2O3 praha na reološka svojstva vodenih suspenzija koje sadrže mikro Al2O3 prah. U tu svrhu pripravljene su četiri 70%-tne Al2O3 suspenzije s različitim masenim udjelom nano Al2O3 praha. Za stabilizaciju svih suspenzija korišteno je 0,4% disperzanta Dolapix CE-64. Pripravljene 70%-tne suspenzije sadržavale su: (i) čisti mikro Al2O3 prah (0% nano Al2O3 prah), (ii) 99 % mikro Al2O3 prah i 1 % nano Al2O3 praha, (iii) 95 % mikro Al2O3 prah i 5 % nano Al2O3 praha te (iv) 90 % mikro Al2O3 prah i 10 % nano Al2O3 praha. Suspenzije su pripravljene homogenizacijom u planetarnom kugličnom mlinu, nakon čega im je izmjerena pH vrijednost i određena reološka svojstva. Viskozimetrom su snimljene krivulje tečenja: ovisnost viskoznosti o brzini smicanja i ovisnost smičnog naprezanja o brzini smicanja.In this paper the influence of varying amounts of nano Al2O3 powder on rheological properties of micro Al2O3 powder suspensions is described. For that purpose four 70 wt. % Al2O3 suspensions, with varying amounts of nano Al2O3 powder, were made. To achieve suspension stability, 0.4 wt. % of Dolaphix CE-64 dispersant was used in each suspension. The first supenson did not contain any nano Al2O3 powder, while the rest contained 1 wt. %, 5 wt. % and 10 wt. % of nano Al2O3 powder, respectively. The prepared suspensions were homogenized in a planetary ball mill, pH values and rheological properties were measured. Viscosimeter was used to record flow curves: viscosity vs. shear rate curve and shear stress vs. shear rate curve

    O valor de Mabea fistulifera Mart. (Euphorbiaceae), planta nativa do Brasil, como reservatório para o predador Euseius citrifolius Denmark & Muma (Acari, Phytoseiidae)

    No full text
    No presente trabalho foi estudada a utilização do pólen de Mabea fistulifera Mart. como alimento para Euseius citrifolius Denmark & Muma, 1970. O experimento foi conduzido em BOD a 25 &plusmn; 1&deg;C, 60 &plusmn; 10% UR e 12 h de fotofase. Pólen de Typha angustifolia L. e Ricinus communis L. foram utilizados para comparação, por serem considerados alimentos favoráveis para manutenção dessa espécie. Cada alimento foi avaliado em três períodos de estocagem a 10&ordm;C: recém coletados a 11 dias (Pólen I); de 15 a 26 dias (Pólen II) e de 30 a 41 dias (Pólen III). A eficiência de cada alimento foi baseada na taxa média de oviposição de 11 dias consecutivos. Para cada tratamento foram utilizadas cinco fêmeas sobre uma arena feita com folha de limoeiro, sendo replicado 10 vezes. As taxas média de oviposição de cada tratamento foram comparadas através da ANOVA, complementada com o teste de Bonferroni. O índice de correlação de Pearson foi utilizado para relacionar a taxa de oviposição com o período de estocagem. Houve diferenças significativas entre alguns tratamentos (F = 4,78, df = 89, p < 0,0001): fêmeas alimentadas com pólen III de M. fistulifera apresentaram maiores taxas de oviposição do que aquelas alimentadas com seu pólen I e III de R. communis. Ácaros alimentados com pólen II de T. angustifolia apresentaram maiores taxas de oviposição do que os alimentados com pólen III de R. communis. Fêmeas alimentadas apenas com pólen de R. communis apresentaram correlação negativa entre a taxa de oviposição e período de estocagem do pólen. Os resultados mostraram que fêmeas de E. citrifolius utilizaram pólen de M. fistulifera como alimento, sendo seu valor nutritivo comparável com o de T. angustifolia. Além disso, apresentou grande durabilidade quando armazenado a 10&deg;C.In this paper, pollen of Mabea fistulifera Mart. was evaluated as food for Euseius citrifolius Denmark & Muma, 1970. The mites were kept in a rearing chamber at 25 &plusmn; 1&deg;C, 60 &plusmn; 10% UR e 12 h of photophase. Pollen of Typha angustifolia L. and Ricinus communis L. were used for comparison, because of their known suitability to this predator. The suitability of those three types of pollen was evaluated when they were stored for different periods at 10&ordm;C: newly collected to 11 days old (Pollen I); from 15 to 26 days old (Pollen II) and from 30 to 41 days old (Pollen III). The suitability of each kind of food was determined based on the oviposition rate at 11 consecutive days. Each experimental plot consisted of five females in an arena made of lemon leaf; treatments were replicated 10 times. Oviposition rate for treatments were compared using ANOVA, and Bonferroni's test. Pearson's correlation index was used to compare oviposition rates at different periods of store of pollen. There were significant differences (F = 4.78; df = 89, p < 0.0001) between some treatments: mites fed pollen III of M. fistulifera had higher oviposition than those fed Pollen I and R. communis Pollen III. Mites fed Pollen II of T. angustifolia had higher oviposition rates than those fed pollen III of R. communis. Only females fed pollen of R. communis had negative correlation between oviposition rates and the periods of storage of pollen. The results showed that M. fistulifera pollen is used by E. citrifolius as food and comparable with pollen from T. angustifolia, futhermore, showed great durability when storage at 10&ordm;C.Conselho Nacional de Desenvolvimento Científico e Tecnológico (CNPq)Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior (CAPES

    Dinâmica populacional de ácaros fitófagos (Acari, Eriophyidae, Tenuipalpidae) em seis clones de seringueira no sul do Estado de Mato Grosso

    No full text
    Foi estudada a dinâmica populacional de Calacarus heveae Feres, 1992, Phyllocoptruta seringueirae Feres, 1998 (Eriophyidae) e Tenuipalpus heveae Baker, 1945 (Tenuipalpidae) em seis clones de seringueira (Hevea brasiliensis Muell. Arg.), com o intuito de conhecer a sazonalidade e as possíveis diferenças nos níveis de infestação dessas espécies sobre os diferentes clones, em seringal localizado no sul do Estado de Mato Grosso. Para isso, no período de março de 2004 a março de 2005, foram realizadas coletas num intervalo médio de catorze dias em seis parcelas clonais. em cada amostragem, foram analisados 100 folíolos de cada parcela, registrando-se o número total de ácaros encontrados em ambas as faces. Os níveis de infestação das espécies variaram entre os diferentes clones. O clone RRIM 600 apresentou maior abundância de T. heveae, enquanto que PB 235 e PB 260 de P. seringueira e C. heveae, respectivamente. Por outro lado, esse último clone apresentou menor número de indivíduos de T. heveae e P. seringueirae, e PB 235 de C. heveae. O primeiro semestre foi o período crítico de infestação, porém a duração da ocorrência e o pico de abundância dos fitófagos variaram nos diferentes clones.The population dynamics of Calacarus heveae Feres, 1992, Phyllocoptruta seringueirae Feres, 1998 (Eriophyidae) and Tenuipalpus heveae Baker, 1945 (Tenuipalpidae) was studied on six rubber tree clones (Hevea brasiliensis Muell. Arg.) in south of Mato Grosso State, Brazil, in order to verify the seasonality and the possible differences on the infestation levels of these mites. The samplings were made from March 2004 to March 2005, with an average interval of fourteen days between each sampling. In each sampling, 100 leaflets were taken from each clone crop, and the total number of mites found in both leaf surfaces was registered. The infestation levels of mites differed among the clones. The clone RRIM 600 showed the highest number of T. heveae, while PB 235 and PB 260 had the highest abundance of P. seringueirae and C. heveae, respectively. on the other hand, this latter clone had the smallest infestation of T. heveae and P. seringueirae, while in PB 235 the lowest population of C. heveae. The critical period of mite infestation was observed in the first semester, although, there was variation in the duration of phytophagous occurrence and the infestation peak on six rubber trees clones studied
    corecore