Unikanie, uległość, troska... woń ciała w społeczno-kulturowym konstruowaniu Obcego

Die Bewusstwerdung der Bedeutung des Geruchssinns in der Erkenntnis des Menschen in den Geisteswissenschaften kann als ungenügend betrachtet werden, obwohl in den letzten Jahren ein Zuwachs an Interesse an dieser Thematik auch unter den Kulturforschern zu beobachten ist. Im vorliegenden Artikel wird die Rolle des Geruchs in der sozialen Erkenntnis des Menschen aus der evolutionären, historischen und neurobiologischen Perspektive untersucht. Es galt aufzuzeigen, dass das Herausbilden von Einstellungen gegenüber anderen äußerst effektiv mit den Vorstellungen operieren kann, die sich auf den Körpergeruch beziehen. Es wird nach biologischen Mechanismen gesucht, die potentiell über die Wirksamkeit der Geruchsbezüge als eines Kulturwerkzeugs entscheiden, das soziale Grenzen absteckt und die Wahrnehmung von Individuen in den Kategorien des Eigenen und des Anderen / Fremden manipuliert. Die Verfasserin setzt sich zum Ziel, das Bewusstsein der möglichen Effektivität des ausgrenzenden Einflusses der Sprache hinsichtlich des Körpergeruchs zu steigern sowie die Wachsamkeit bei den Empfängern solcher Mitteilungen zu wecken.The significance of olfaction in social communication and perceptional alignment of people has not been fully recognized in humanities but interest in this issue has been nascent in recent years. And that also in cross-cultural research.The matter is analyzed in the article from an evolutionary, historical and neurobiological perspective. The purpose is to show that perception of the human body’s smell can most effectively shape people’s attitudes to others. The author attempts to identify biological mechanisms potentially determining the effectiveness of odor as a cultural tool defining social boundaries and identifying individuals as “one of us”, “someone”, or “a stranger”.Rozpoznanie znaczenie powonienia w poznaniu człowieka w dyscyplinach humanistycznych należy uznać za niedostateczne, choć w ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania tą tematyką, również wśród badaczy kultury. W niniejszym artykule rolę powonienia w społecznym poznaniu człowieka przeanalizowano z perspektywy ewolucyjnej, historycznej i neurobiologicznej. Starano się wykazać, że kształtowanie nastawień wobec innych może niezwykle efektywnie operować wyobrażeniami odnoszącymi się do woni ciała. Poszukiwano biologicznych mechanizmów, które potencjalnie decydują o skuteczności odwołań do powonienia jako kulturowego narzędzia wytyczania społecznych granic i manipulacji postrzeganiem jednostek w kategoriach „swój”, Inny, Obcy. Celem, jaki stawia sobie autorka, jest zwiększenie świadomości w zakresie możliwej efektywności wykluczającego wpływu języka odnoszącego się do woni ciała, oraz wzbudzenie czujności u odbiorców takich komunikatów

The spread of alien species along the touristic routes of the Słowiński National Park

Touristic routes have a great meaning for the spread of alien species through the protected areas like national parks. The aim of the study was to assess the spread of the chosen species along the different kinds of touristic routes of the Słowiński National Park and asphalt roads lying in the direct vicinity of the Park, in its protective zone. The presence of 108 localities of eight alien species were recorded (Padus serotina, Quercus rubra, Acer negundo, Robinia pseudoacacia from woody species and Conyza canadensis, Impatiens parviflora, Juncus tenuis and Oxalis fontana from herbaceous plants). The localities of the woody plants were found in areas where they were formerly deliberately planted or near routes leading to such areas. All of the analysed woody plants can be the source of ecological threat and should be actively removed. Interestingly, regarding herbaceous plants, the species which according to literature are not a threat to untransformed habitats – Juncus tenuis and Oxalis fontana – were noted quite commonly. Their populations should be monitored. The populations of Impatiens parviflora, classified to the IV class of invasiveness and Conyza canadensis, which can invade sand dunes, should be destroyed as soon as possible till they occupy small areas

Scenarios for the Development of Multimodal Transport in the TRITIA Cross-Border Area

As the demand for transport is growing, more and more attention is being paid to its quality aspects. These include, among other things, efficiency, safety, and a continuous effort to reduce external costs. That is why the transport policies of the EU countries and individual regions are increasingly addressing the issue of sustainable transport development. Multimodal transport, which is seen as a key element to effectively counterbalance the dominant role of vehicle transport in the economic progress of the European Community, plays an important role in these programmes. For consistency and continuity of freight flows, cooperation between neighbouring countries and regions is essential. The future of multimodal freight transport within the cross-border area of Poland, Czech Republic and Slovakia is not as evident as the transport policies imply. Therefore, the purpose of the paper is to identify a set of factors determining the development of multimodal transport within the cross-border area of TRITIA (The European Grouping of Territorial Cooperation of the four regional governments of Moravian-Silesian Region (CZ), Opole Voivodeship (PL), Silesian Voivodeship (PL) and Žilina Self-governing Region (SK)) and to develop four scenarios, the execution of which in the 2030 perspective depends on the implementation of cross-border infrastructure and organisational projects and the increasing level of cooperation in the field of multimodal transport. The article contains the methodology for developing scenarios of multimodal freight transport development. The research showed that initiating activities targeted at the development of multimodal transport within the cross-border area requires the involvement of all participants in the process, i.e., all countries (Poland, Czech Republic and Slovakia), along with many different stakeholders. The future development of multimodal transport as provided for in the scenarios is not linearly correlated with the increase in cooperation and the number of implemented infrastructure and organisational projects. It is vital for future research to define the role of stakeholders both in terms of cooperation and collaboration development. Document type: Articl

Value of sonomammography utilizing color Doppler technique in qualification of breast cancer patients for sentinel node identification

Background: Sentinel node identification has become a standard procedure in the management of breast cancer. This procedure requires involvement of a multidisciplinary team and is rather costly. Ultrasonography (USG) of axillary lymph nodes is a method that gives hope for improving the quality of qualification of patients for the procedure. Material/Methods: Eighty patients with grade I and II breast cancers underwent sentinel node identification followed by axillary lymphadenectomy. Pre-operative ultrasonography was employed to assess axillary lymph nodes, using the morphological and vascular characteristics as predictors of the presence of lymph node metastases. Results: Sensitivity of sentinel node identification reached 89.3%, specificity - 100%, positive predictive value - 100%, negative predictive value - 93.5%, percentage of false negative results - 10.7%. Sensitivity of USG reached 68.75 %, and specificity - 70.31%. In the group of patients in whom the sentinel node was identified, the sensitivity of the method was 69.23 %, and specificity - 72.41%. Conclusions: Preoperative axillary lymph node ultrasonography in breast cancer patients, utilizing color Doppler technique, allows better selection of patients for sentinel node identification procedure

Long-term prognosis is related to mid-term changes of glucometabolic status in patients with acute myocardial infarction treated invasively

Wstęp: Metabolizm glukozy u pacjentów z zawałem serca (MI) ma znaczenie rokownicze, jednak może zmieniać się po ostrej fazie choroby. Cel: Celem pracy było określenie znaczenia rokowniczego zmian metabolizmu glukozy wykrytych na podstawie doustnego testu obciążenia glukozą wykonanego przy wypisywaniu ze szpitala oraz podczas wizyty kontrolnej u chorych leczonych inwazyjnie w ostrej fazie MI. Metody: Stan metaboliczny określono na podstawie glikemii po 2 godzinach od obciążenia glukozą jako nieprawidłowa tolerancja glukozy lub prawidłowa tolerancja glukozy. Spośród 454 pacjentów, którzy przeżyli okres wewnątrzszpitalny, w wizytach kontrolnych uczestniczyło 368 (81%) chorych, którzy zostali podzieleni na cztery grupy w zależności od stanu metabolicznego określonego przy wypisywaniu ze szpitala i podczas wizyty kontrolnej: grupa 1 — nieprawidłowa tolerancja glukozy przy wypisywaniu ze szpitala i podczas wizyty kontrolnej (n = 101); grupa 2 — nieprawidłowa tolerancja glukozy przy wypisywaniu ze szpitala i prawidłowa podczas wizyty kontrolnej (n = 48); grupa 3 — prawidłowa tolerancja glukozy przy wypisywaniu ze szpitala i nieprawidłowa podczas wizyty kontrolnej (n = 114); grupa 4 — prawidłowa tolerancja glukozy przy wypisywaniu ze szpitala oraz podczas wizyty kontrolnej (n = 105). Śmiertelność całkowita została porównana między grupami przy użyciu testu log-rank. Wyniki: Mediana czasu do wizyty kontrolnej wyniosła 7 miesięcy. Mediana czasu całkowitej obserwacji po MI — 31 miesięcy. Podczas wizyty kontrolnej glikemia po 2 godzinach od obciążenia glukozą była znamiennie wyższa w grupie pacjentów z potwierdzoną nieprawidłową tolerancją glukozy niż w pozostałych grupach badanych. Śmiertelność była wyższa w grupie 1 (11,9%) niż w grupie 2 (2,1%; p = 0,034), jak również w grupie 1 niż w grupie 4 (2,9%; p = 0,009). Rokowanie pacjentów w grupie 2 i w grupie 4 było podobne (2,1% vs. 2,9%; p = 0,781). Śmiertelność w grupie 1 była prawie 2-krotnie wyższa niż w grupie 3 (11,9% vs. 6,1%; p = 0,114), a w grupie 3 ponad 2-krotnie wyższa niż w grupie 4 (6,1% vs. 2,9%; p = 0,247), jednak różnice te nie były istotnie statystycznie. Wnioski: Rokowanie pacjentów, u których podczas wizyty kontrolnej potwierdzono nieprawidłową tolerancję glukozy, było gorsze niż w pozostałych grupach badanych. Pacjenci, u których przy wypisywaniu ze szpitala stwierdzono nieprawidłową tolerancję glukozy, jeżeli poprawili profil metaboliczny, mieli podobne rokowanie do osób z potwierdzoną prawidłową tolerancją glukozy. Otrzymane wyniki mają znaczenie kliniczne, ponieważ wskazują, że ponowna ocena stanu metabolicznego na podstawie doustnego testu obciążenia glukozą u chorych po MI poprawia i wzmacnia stratyfikację ryzyka wykonaną przy wypisywaniu ze szpitala.Background: Glucometabolic status (GS) in patients with acute myocardial infarction (AMI) has an impact on prognosis, but it may change over time. Aim: To evaluate the prognosis after AMI treated invasively with respect to changes in GS assessed by oral glucose tolerance test at discharge and at mid-term follow-up visit (FU-visit). Methods: Glucometabolic status was assessed by two-hour post-load glycaemia and defined as abnormal glucose tolerance (AGT) or normal glucose tolerance (NGT). Out of 454 in-hospital AMI survivors, 368 (81%) patients completed an FU-visit and were divided into four groups with respect to GS at discharge and FU-visit: group 1 — AGT at discharge and FU-visit (n = 101); group 2 — AGT at discharge and NGT at FU-visit (n = 48); group 3 — NGT at discharge and AGT at FU-visit (n = 114); and group 4 — NGT at discharge and FU-visit (n = 105). All-cause mortality was compared between groups with log-rank test. Results: Median time from AMI to FU-visit was seven months. Median remote follow-up duration after AMI was 31 months. Two-hour post load glycaemia was significantly higher in patients with confirmed AGT at FU-visit than in other groups. Mortality was higher in group 1 (11.9%) than in group 2 (2.1%; p = 0.034) and group 4 (2.9%; p = 0.009). Mortality rates between group 2 and 4 were similar (2.1% vs. 2.9%; p = 0.781). There was no significant difference in mortality between group 1 and group 3 (11.9% vs. 6.1%; p = 0.114). Mortality in group 3 was over two-fold higher than in group 4; however, this difference was statistically non-significant (6.1% vs. 2.9%; p = 0.247). Conclusions: Prognosis for patients with confirmed AGT was unfavourable; however, patients with AGT at discharge, in whom GS improved, had similar mortality to subjects with persistent NGT. The major clinical implication from this study is the finding that reassessment of GS by repeated oral glucose tolerance test has significant prognostic value and makes initial risk stratification performed at discharge more reliable

Changes in the Chemical Composition of Plum Distillate During Maturation with Oak Chips under Different Conditions

U radu je ispitan utjecaj dozrijevanja u kontaktu s hrastovim trijeskama na sastav i koncentraciju destilata šljive. Destilatu šljive su tijekom starenja dodane lagano pržene trijeske francuskog hrasta (Quercus sessiflora i Quercus robur) ili trijeske dobivene od starih bačava u kojima je odležao konjak. Ispitan je utjecaj količine dodanih trijeski, temperature, načina dozrijevanja (statičnog ili uz cirkulaciju) te primjene ultrazvuka. Dozrijevanjem destilata šljive u prisutnosti hrastovih trijeski povećala se količina ekstraktibilnih organskih spojeva (uključujući tanine) i promijenila boja destilata, u ovisnosti o vrsti i količini dodanih trijeski te uvjetima dozrijevanja. Koncentracija se šećera, kao što su glukoza, ksiloza i arabinoza, povećala ovisno o uvjetima dozrijevanja i vrsti trijeski. Razgradnjom lignina oslobođene su određene količine sinapaldehida, siringaldehida, coniferaldehida i vanilina, u ovisnosti o uvjetima pokusa. Od hlapljivih spojeva, koncentracija se viših alkohola i alifatskih (acikiličkih) aldehida u većem broju varijanti pokusa smanjila, dok se koncentracija furanskih aldehida, ovisno o vrsti i količini trijeski te uvjetima dozrijevanja, povećala. Koncentracija se estera, poput etilacetata u većem broju varijanti pokusa smanjila, a etil-kaproata, etil-kaprilata i etil- -kaprata postupno povećala. Neki su fenoli i laktoni pronađeni u uzorcima destilata nakon dozrijevanja, a najmanje su koncentracije tih spojeva pronađene u uzorcima destilata dozrelog u kontaktu s hrastovim trijeskama dobivenim od bačava u kojima je odležao konjak.This study investigates the effect of ageing on the qualitative and quantitative composition of plum distillate in contact with oak wood chips. Maturation was performed with lightly toasted French oak (Quercus sessiflora and Quercus robur) chips or oak chips made from fragments of empty barrels that had been used for ageing cognac. The effects of oak chip dose, process temperature, ageing system (static or circulatory) and ultrasound treatment were assessed. Maturation of plum distillate samples with oak chips resulted in higher levels of extractable organics (including tannins) and colour changes, which were correlated with the type and dose of oak chips, and the conditions of maturation. The content of sugars such as glucose, xylose and arabinose also increased, depending on the conditions and type of oak chips. Degradation of lignin resulted in liberation of sinapaldehyde, syringaldehyde, coniferaldehyde and vanillin, with intensities depending on the applied parameters. In terms of volatiles, decreases in the concentration of higher alcohols and aliphatic aldehydes were observed in the majority of maturation experiments, while concentrations of furanic aldehydes increased depending on the type and dose of oak chips, as well as on the conditions of maturation. The quantities of esters such as ethyl acetate decreased in the majority of experimental variants, whereas concentrations of ethyl caproate, ethyl caprylate and ethyl caprate increased gradually. Some phenols and lactones were detected in all matured samples, with the lowest levels found in the samples aged with oak chips made from cognac barrels

Plejotropowe działanie statyn

Statyny, czyli inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylokoenzymu A, wprowadzono do leczenia jako leki hipolipemizujące. Od tego momentu poznano wiele działań statyn niezależnych od mechanizmu obniżania stężenia cholesterolu. Plejotropizm leków z tej grupy przejawia się między innymi działaniem ochronnym na śródbłonek naczyniowy, stabilizacją blaszki miażdżycowej, efektem przeciwzapalnym oraz wpływem na układ krzepnięcia i fibrynolizy. Działanie statyn wykorzystuje się w pierwotnej i wtórnej prewencji choroby wieńcowej, udaru niedokrwiennego, a także w zapobieganiu powikłaniom naczyniowym u chorych na cukrzycę. W przyszłości, być może, znajdą zastosowanie w leczeniu chorób autoimmunologicznych, neurodegeneracyjnych czy w transplantologii. Siła działania statyn zależy od rodzaju preparatu oraz od dawki. Zastosowanie dużych dawek wiąże się z większą skutecznością, ale także zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wzrost stężenia transaminaz, miopatia, a w skrajnych przypadkach nawet rabdomioliza. Ze względu na wielokierunkowość działań statyny wykazują duży potencjał terapeutyczny. Obecnie są szeroko stosowane w kardiologii, ale ich przyszłość będzie prawdopodobnie związana również z innymi dziedzinami medycyny

Znaczenie konkursu "Teraz Polska" w budowaniu wizerunku nagrodzonej marki oraz przedsiębiorstwa

Tyt. z nagł.Bibliogr. s. 171.Dostępny także w wersji drukowanej.Zadaniem opracowania jest ukazanie istoty marki i jej wizerunku jako podstawowego zasobu przedsiębiorstwa. Przeprowadzono również prezentację badań dotyczących wpływu konkursu "Teraz Polska" na kształtowanie pozycji rynkowej firmy