Zabytek literacki czy „dzieło w ruchu”? Wesele Stanisława Wyspiańskiego jako lektura szkolna

The article describes problems related to the functioning of texts recognized as masterpieces of culture in the school circles. One of them is Wesele by Stanislaw Wyspianski. The article describes exemplary strategies for the design of lessons devoted to the discussion of this work in relation to concepts and cultural, literary, media and educational phenomena which are in line with current trends in culture development. The proposed concept of multidimensional reading of texts of particular cultural-creative significance is a proposal to answer questions about the meaning, goals and methods of teaching the reading experiences of the young generation in the age of the Internet.Artykuł dotyczy problemów związanych z funkcjonowaniem w obiegu szkolnym tekstów uznanych za arcydzieła kultury. Jednym z nich jest dramat Stanisława Wyspiańskiego Wesele. W artykule opisane zostały przykładowe strategie projektowania lekcji poświęconych omawianiu tego utworu w nawiązaniu do koncepcji i zjawisk kulturowo-literackich, medialnych i edukacyjnych, które wpisują się w aktualne trendy rozwoju kultury. Zaproponowana koncepcja wielowymiarowego czytania tekstów o szczególnym znaczeniu kulturotwórczym stanowi propozycję odpowiedzi na pytania o sens, cele i sposoby kształcenia doświadczeń lekturowych młodego pokolenia w epoce Internet

Literatura jako „głos Innego” w przestrzeni edukacyjnej

The issue of the article refers to the research on literary and cultural-literary education, which emphasizes the values of dialogue and interaction in the process of educating reading skills. According to theoretical assumptions, the category of the “Other” plays a significant role in such a recognized reading model. Its application in reference to literature as a medium open to communication and motivating to show various forms of activity, is confirmed in many currents of contemporary humanities. The problematic issue is a source of inspiration for the examples and educational reflections on the topic of student support discussed in the text – with the participation of literary texts (and other cultural texts) – in acquiring cognitive, ethical, narrative, communication and information competences important to their development, etc.Problematyka artykułu nawiązuje do badań nad literaturą i edukacją kulturowo-literacką, które eksponują walory dialogu i interakcji w procesie kształcenia umiejętności lekturowych. Zgodnie z teoretycznymi założeniami znaczącą rolę w tak ujmowanym modelu czytania odgrywa kategoria Innego. Jej stosowanie w odniesieniu do literatury, jako medium otwartego na komunikację i motywującego do wykazywania różnych form aktywności, znajduje potwierdzenie w wielu nurtach współczesnej humanistyki. Sygnalizowana problematyka stanowi źródło inspiracji dla omówionych w tekście przykładów i refleksji edukacyjnych na temat wspierania uczniów – przy udziale tekstów literackich (i innych tekstów kultury) – w zdobywaniu ważnych dla ich rozwoju kompetencji poznawczych, etycznych, narracyjnych, komunikacyjno-informacyjnych itd

Ocenianie w szkole jako komunikacja interakcyjna

Assessing as an integral element of the education process is the subject of many discussions. They focus, among other things, on the systems, methods, tools and criteria for assessing student’s educational achievements described in the context of didactic measurement theories and applicable legal bases. Relatively little space is devoted to research on the communication, axiological and formation aspects of this process, personal relationships that are/can be associated with it, and concern teachers and students. In the light of the findings presented, it is this dimension of assessment that should be more appreciated in educational theory and practice. This can be supported by the exemplary evaluation strategies described in the text, understood as interactive communication, the main purpose of which is to support and stimulate student development as part of non-standard assessment practices that a teacher can use.Ocenianie, jako integralny element procesu kształcenia, stanowi przedmiot wielu dyskusji i ciągle aktualnych, ważnych problemów. Koncentrują się one m.in. wokół stosowanych w szkole systemów, metod, narzędzi i kryteriów oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia, opisywanych w kontekście teorii pomiaru dydaktycznego i obowiązujących podstaw prawnych. Stosunkowo niewiele miejsca poświęca się w badaniach nad ocenianiem komunikacyjnym, aksjologicznym i formacyjnym aspektom tego procesu, relacjom personalnym, jakie z nim są lub mogą być związane, a dotyczą nauczycieli i uczniów. W świetle przedstawionych ustaleń to właśnie ten wymiar oceniania powinien być bardziej dowartościowany w teorii i praktyce edukacyjnej. Mogą temu sprzyjać opisane w tekście przykładowe strategie oceniania rozumianego jako komunikacja interakcyjna, której głównym celem jest wspieranie i stymulowanie rozwoju ucznia w ramach niestandardowych praktyk oceniania, jakie może stosować nauczyciel

Osteoporosis in diabetes mellitus - a risk factor for fractures

Istotnym problemem klinicznym jest opracowanie metod diagnostycznych i terapeutycznych w Polsce, w celu prewencji złamań osteoporotycznych. Cukrzyca została uwzględniona w zaleceniach wielodyscyplinarnej grupy ekspertów, dotyczących postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w celu zmniejszenia częstości złamań kostnych. Osteoporoza występuje często już w momencie ujawnienia się cukrzycy typu 1 i nasila się wraz z wiekiem. Głównym czynnikiem ryzyka jest niewyrównana cukrzyca. W cukrzycy typu 2 problem osteoporozy jest złożony i zależy od czynników ochronnych, takich jak insulinooporność oraz hiperinsulinizm, i resorpcyjnych, jak hiperkortyzolemia w otyłości. W obu typach cukrzycy częstość złamań jest większa niż u zdrowych osób, bowiem zależy ona od takich czynników, jak: niewyrównana cukrzyca, obecność powikłań, wolny obrót kostny, uszkodzenie mikroarchitektury kostnej. W cukrzycy jest konieczne prowadzenie badań przesiewowych za pomocą ultrasonograficznej oceny masy kostnej kości piętowej (aparat Achilles), ze względu na obecność neuropatii obwodowej i miejscowej osteoporozy.It is of major clinical importance to establish diagnostic procedures and treatment modalities in Poland to prevent osteoporotic fractures. Diabetes mellitus has been included in the multidisciplinary management guidelines to prevent bone fractures. Osteoporosis in type 1 diabetes mellitus is frequently the first symptom of bone density disorders which aggravate with age. Uncontrolled diabetes mellitus is the leading risk factor. In type 2 diabetes mellitus the etiology of osteoporosis is complex and related to protective factors such as insulin resistance and hyperinsulinism, and resorption such as hypercortisolemia in obesity. In both types of diabetes fracture rate is increased due to uncontrolled diabetes, complications, slow bone turnover and altered bone architecture. Diabetic patients should undergo screening using heel bone ultrasound (Achilles device) because of associated peripheral neuropathy and local osteoporosis

Osteoporosis in diabetes mellitus : a risk factor for fractures

Istotnym problemem klinicznym jest opracowanie metod diagnostycznych i terapeutycznych w Polsce, w celu prewencji złamań osteoporotycznych. Cukrzyca została uwzględniona w zaleceniach wielodyscyplinarnej grupy ekspertów, dotyczących postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w celu zmniejszenia częstości złamań kostnych. Osteoporoza występuje często już w momencie ujawnienia się cukrzycy typu 1 i nasila się wraz z wiekiem. Głównym czynnikiem ryzyka jest niewyrównana cukrzyca. W cukrzycy typu 2 problem osteoporozy jest złożony i zależy od czynników ochronnych, takich jak insulinooporność oraz hiperinsulinizm, i resorpcyjnych, jak hiperkortyzolemia w otyłości. W obu typach cukrzycy częstość złamań jest większa niż u zdrowych osób, bowiem zależy ona od takich czynników, jak: niewyrównana cukrzyca, obecność powikłań, wolny obrót kostny, uszkodzenie mikroarchitektury kostnej. W cukrzycy jest konieczne prowadzenie badań przesiewowych za pomocą ultrasonograficznej oceny masy kostnej kości piętowej (aparat Achilles), ze względu na obecność neuropatii obwodowej i miejscowej osteoporozy.It is of major clinical importance to establish diagnostic procedures and treatment modalities in Poland to prevent osteoporotic fractures. Diabetes mellitus has been included in the multidisciplinary management guidelines to prevent bone fractures. Osteoporosis in type 1 diabetes mellitus is frequently the first symptom of bone density disorders which aggravate with age. Uncontrolled diabetes mellitus is the leading risk factor. In type 2 diabetes mellitus the etiology of osteoporosis is complex and related to protective factors such as insulin resistance and hyperinsulinism, and resorption such as hypercortisolemia in obesity. In both types of diabetes fracture rate is increased due to uncontrolled diabetes, complications, slow bone turnover and altered bone architecture. Diabetic patients should undergo screening using heel bone ultrasound (Achilles device) because of associated peripheral neuropathy and local osteoporosis

How to prevent vascular complications of type 2 diabetes? : summary of the rationale, study design and results of the glycemic arm of ADVANCE study

W niniejszym artykule podsumowano założenia, projekt i wyniki badania ADVANCE - jak dotąd największej próby dotyczącej leczenia cukrzycy typu 2. Miało ono dwa główne ramiona badawcze - jedno na temat oceny efektów kontroli ciśnienia tętniczego w leczeniu opartym na stosowaniu Noliprelu (rezultaty tej części badania zaprezentowano w 2007 roku), drugie, szczegółowo opisane w tej pracy, odnoszące się do oceny związku między intensywną kontrolą glikemii (HbA1c £ 6,5%) opartą na Diaprelu MR a częstością mikro- i makronaczyniowych punktów końcowych (wyniki ogłoszono 6 czerwca 2008 r. na Kongresie ADA oraz opublikowano w NEJM). Glikemiczne ramię badania zaprojektowano jako prospektywne, randomizowane otwarte, z zaślepionymi punktami końcowymi. Pacjentów przydzielano losowo do jednej z dwóch grup badawczych. W pierwszej grupie stosowano intensywną wieloczynnikową terapię opartą na Diaprelu MR, mającą na celu osiągnięcie stężenia HbA1c wynoszącego 6,5% lub mniej. W drugiej grupie pacjentów leczono standardowo, zgodnie z obowiązującymi aktualnie regułami opieki diabetologicznej. Po średnio 5-letniej obserwacji wartość HbA1c w grupie intensywnie leczonej była istotnie niższa niż w grupie poddanej konwencjonalnej terapii (odpowiednio: 6,5% vs. 7,3%; p < 0,001). W grupie leczonej intensywnie (HbA1c £ 6,5%) 70% chorych przyjmowało Diaprel MR w dawce 120 mg (4 tabl.). Intensywne leczenie cukrzycy, oparte na stosowaniu preparatu Diaprel MR, wiązało się z 10-procentowym zmniejszeniem względnego ryzyka rozwoju wszystkich naczyniowych powikłań cukrzycy (p = = 0,01), w tym z redukcją ryzyka rozwoju powikłań mikronaczyniowych o 14% (p = 0,01). Intensywna terapia cukrzycy okazała się szczególnie efektywna w prewencji pojawienia się/progresji nefropatii cukrzycowej (zmniejszenie ryzyka o 21%; p = 0,006), w tym prewencji rozwoju makroalbuminurii (zmniejszenie ryzyka o 30%; p < 0,001). W przeciwieństwie do badania ACCORD, w badaniu ADVANCE wykazano pozytywny trend w redukcji śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych (12%) w grupie intensywnie leczonej, mimo że uzyskano porównywalne wartości HbA1c.The article summarizes rationale, design and results of ADVANCE - the biggest ever study on type 2 diabetes. The study had two treatment arms, one aimed on control of blood pressure with the usage of Noliprel as basic drug (this arm of the study has already been summarized and the results were published in 2007), the other, discussed in details in this article, aimed on assesment of the relationship between tight glicemic control, as well as micro- and macrovascular outcomes (the results were presented on June 6, 2008 at the ADA congress and published in NEJM). The glycemic arm of the study was designed as Prospective Randomized Open with Blinded End-points (PROBE) trial. Patients were randomly allocated to intensive glucose control group receiving multifactorial intervention and pharmacotherapy based on Diaprel MR aiming at achieving target HbA1c of 6.5% or less or to the standard treatment group. Intensive treatment of diabetes, based on Diaprel MR 120 mg (4 tabs.) daily, reduced the combined incidence of macro- and microvascular events by 10% (p = 0.01); the risk reduction of microvascular events was reduced by 14% (p = 0.01). Intensive diabetes treatment was particularly effective in prevention of the onset/progression of diabetic nephropathy (relative risk reduction by 21%; p = 0.006), with 30% of risk reduction of the onset of macroalbuminuria (p < 0.001). Contrary to the results of the ACCORD study, the ADVANCE study showed positive trend towards a reduction in cardiovascular mortality (12%) in the intensive treatment group, despite achieving comparable levels of HbA1c

Jak zapobiegać naczyniowym powikłaniom cukrzycy typu 2? Omówienie założeń i wyników ramienia hipoglikemizującego badania ADVANCE*

The article summarizes rationale, design and results of ADVANCE - the biggest ever study on type 2 diabetes. The study had two treatment arms, one aimed on control of blood pressure with the usage of Noliprel as basic drug (this arm of the study has already been summarized and the results were published in 2007), the other, discussed in details in this article, aimed on assesment of the relationship between tight glicemic control, as well as micro- and macrovascular outcomes (the results were presented on June 6, 2008 at the ADA congress and published in NEJM). The glycemic arm of the study was designed as Prospective Randomized Open with Blinded End-points (PROBE) trial. Patients were randomly allocated to intensive glucose control group receiving multifactorial intervention and pharmacotherapy based on Diaprel MR aiming at achieving target HbA1c of 6.5% or less or to the standard treatment group. Intensive treatment of diabetes, based on Diaprel MR 120 mg (4 tabs.) daily, reduced the combined incidence of macro- and microvascular events by 10% (p = 0.01); the risk reduction of microvascular events was reduced by 14% (p = 0.01). Intensive diabetes treatment was particularly effective in prevention of the onset/progression of diabetic nephropathy (relative risk reduction by 21%; p = 0.006), with 30% of risk reduction of the onset of macroalbuminuria (p < 0.001). Contrary to the results of the ACCORD study, the ADVANCE study showed positive trend towards a reduction in cardiovascular mortality (12%) in the intensive treatment group, despite achieving comparable levels of HbA1c.W niniejszym artykule podsumowano założenia, projekt i wyniki badania ADVANCE - jak dotąd największej próby dotyczącej leczenia cukrzycy typu 2. Miało ono dwa główne ramiona badawcze - jedno na temat oceny efektów kontroli ciśnienia tętniczego w leczeniu opartym na stosowaniu Noliprelu (rezultaty tej części badania zaprezentowano w 2007 roku), drugie, szczegółowo opisane w tej pracy, odnoszące się do oceny związku między intensywną kontrolą glikemii (HbA1c &#163; 6,5%) opartą na Diaprelu MR a częstością mikro- i makronaczyniowych punktów końcowych (wyniki ogłoszono 6 czerwca 2008 r. na Kongresie ADA oraz opublikowano w NEJM). Glikemiczne ramię badania zaprojektowano jako prospektywne, randomizowane otwarte, z zaślepionymi punktami końcowymi. Pacjentów przydzielano losowo do jednej z dwóch grup badawczych. W pierwszej grupie stosowano intensywną wieloczynnikową terapię opartą na Diaprelu MR, mającą na celu osiągnięcie stężenia HbA1c wynoszącego 6,5% lub mniej. W drugiej grupie pacjentów leczono standardowo, zgodnie z obowiązującymi aktualnie regułami opieki diabetologicznej. Po średnio 5-letniej obserwacji wartość HbA1c w grupie intensywnie leczonej była istotnie niższa niż w grupie poddanej konwencjonalnej terapii (odpowiednio: 6,5% vs. 7,3%; p < 0,001). W grupie leczonej intensywnie (HbA1c &#163; 6,5%) 70% chorych przyjmowało Diaprel MR w dawce 120 mg (4 tabl.). Intensywne leczenie cukrzycy, oparte na stosowaniu preparatu Diaprel MR, wiązało się z 10-procentowym zmniejszeniem względnego ryzyka rozwoju wszystkich naczyniowych powikłań cukrzycy (p = = 0,01), w tym z redukcją ryzyka rozwoju powikłań mikronaczyniowych o 14% (p = 0,01). Intensywna terapia cukrzycy okazała się szczególnie efektywna w prewencji pojawienia się/progresji nefropatii cukrzycowej (zmniejszenie ryzyka o 21%; p = 0,006), w tym prewencji rozwoju makroalbuminurii (zmniejszenie ryzyka o 30%; p < 0,001). W przeciwieństwie do badania ACCORD, w badaniu ADVANCE wykazano pozytywny trend w redukcji śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych (12%) w grupie intensywnie leczonej, mimo że uzyskano porównywalne wartości HbA1c

Are late-night eating habits and sleep duration associated with glycemic control in adult type 1 diabetes patients treated with insulin pumps?

AIMS/INTRODUCTION: Little is known about the impact of sleep duration and late-night snacking on glycemic control in patients with type 1 diabetes using insulin pumps. The aim of the present study was to examine whether late-night eating habits and short sleep duration are associated with glycemic control in continuous subcutaneous insulin infusion-treated type 1 diabetic patients. MATERIALS AND METHODS: We included 148 consecutive adult type 1 diabetic subjects using an insulin pump (100 women and 48 men). Participants completed a questionnaire regarding sleep duration (classified as short if ≤6 h) and late-night snacking. Other sources of information included medical records and data from blood glucose meters. Glycemic control was assessed by glycated hemoglobin (HbA1c) levels and mean self-monitoring of blood glucose (SMBG) readings. RESULTS: The mean age of patients was 26 years, mean type 1 diabetes duration was 13.4 years and mean HbA1c level was 7.2%. In a univariate regression analysis, sleep duration was a predictor of both HbA1c (β = 0.51, P = 0.01) and SMBG levels (β = 11.4, P = 0.02). Additionally, an association was found between frequent late-night snacking and higher SMBG readings (often snacking β = 18.1, P = 0.05), but not with increased HbA1c levels. In the multivariate linear regression, independent predictors for HbA1c and SMBG were sleep duration and patient age. In a univariate logistic regression, sleep duration and frequency of late-night snacking were not predictors of whether HbA1c target levels were achieved. CONCLUSIONS: Short sleep duration, but not late-night snacking, seems to be associated with poorer glycemic control in type 1 diabetic patients treated with continuous subcutaneous insulin infusion