Peat bog and alluvial deposits reveal land degradation during 16th and 17th century colonisation of the western Carpathians (Czech Republic)

Wallachian (shepherd) colonisation of the upper parts of Carpathians, the second largest mountain range in Europe, provides a unique opportunity to study human-induced ecological changes and subsequent sediment mobilisation within slope and fluvial systems. The Wallachians came to the nearly pristine landscape in the Czech part of the Western Carpathians during the 16–17th Century bringing large scale deforestation and grazing to the upper parts of its ridges. Despite the importance of this event, there is a lack of high-resolution multi-proxy reconstructions to help to decipher the relative influence of anthropogenic and climate factors on this landscape. Here we provide a ca. 2.1 kyr record obtained from a peat bog where, using chronological, sedimentological and pollen analyses, we were able to differentiate between environmental conditions before, during and after colonisation. Prior to colonisation, climate deterioration following the onset of Little Ice Age caused changes in forest composition and erosion events (causing a ~AD 0–1500 gap in the record). Abrupt human-induced deforestation detected in the pollen record, together with the abundant fine-grained minerogenic content of peat deposits between AD ~1640 and AD 1870, correspond to increased runoff and sheet erosion on slopes; enhanced by Little Ice Age climate deterioration. The sedimentary record in alluvial deposits downstream indicates that the colonisation of the mountain slopes in this region not only had a local effect on soil degradation, but it also increased the net aggradation of overbank deposits within valley floors. After reforestation, net aggradation was replaced by river incision into alluvia

The Late Glacial and Early Holocene palaeoenvironmental changes recorded in landslide peat bog (landslide fen) deposits in the northern parts of the Polish Outer Carpathians (Southern Poland)

In the northern part of the Polish Outer Carpathians, the Beskid Makowski Mts., four landslides formed during the Late Glacial have been identified so far. The landslide peat bogs  formed within landslide depressions represent specific type of minerogenic mires filled down by organic-minerogenic deposit. Within the depositional sequences of these peats, palaeoenvironmental changes of the Late Glacial and the Holocene are recorded. The oldest of the studied fens started to form in the Oldest Dryas, the younger ones – in the Bolling  (two peat bogs), Older Dryas and the Younger Dryas (Margielewski, 2003; Margielewski, 2006). In the sediments of the four landslide fens of the thickness varying from 4.5 m to 1.5 m, several logs were cored using the Instorf sampler. The laboratory study of the logs, reaching the deepest parts of the fens, included: palynological analysis, peat analysis (microscopic examination of organic deposits), grain-size (aerometric) analysis and content of minerogenic material (loss on ignition) analysis for 2.5 cm long intervals. Over 50 radiocarbon datings made in the studied logs (7-14 ones for each log), enable to date the horizons of lithological and pollen change

Wstęp do tribologii i tribochemia

Materiał niniejszej książki może być wprowadzeniem ułatwiającym zrozumienie tribochemii procesu tarcia. Część pierwsza – Wstęp do tribologii zawiera podstawową wiedzę o tarciu, zużyciu i adhezji powierzchni ciała stałego, a rozdział: Nanotribologia – podstawowe informacje o procesach tribologicznych przebiegających w bardzo małej skali. Dalej zostały omówione zjawiska fizyczne i fizykochemiczne występujące w strefie tarcia, podstawowe informacje o materiałach konstrukcyjnych i środkach smarowych i o ich rodzajach, o olejach syntetycznych oraz dodatkach uszlachetniających środki smarowe. Ostatnie rozdziały omawiają reakcje tribochemiczne głównych dodatków uszlachetniających środki smarowe oraz zagadnienia tribochemiczne występujące w procesach tarcia z udziałem materiałów ceramicznych.Książka częściowo sponsorowana przez ZRP ORLEN w Płocku

Palaeoenvironmental changes of Orawa-Nowy Targ Basin in the Late Glacial and Holocene recorded in sediments of Grel raised bog

The Grel raised peat bog is located in the Ludźmierz village vicinity in the Orawa-Nowy Targ Basin. This raised bog, has heavily degraded peat dome covered with numerous post excavation pits which are the results of peat extraction for local purposes. Peat bog is overgrown with birch and pine forests and typical vegetation for raised bog. First palynological study of the peat depositional sequence was performed by Koperowa (1962). The beginning of the peat bog formation was then attributed to the Oldest Dryas. Consequently the Grel is the oldest peat bog in the peatland of the Orawa-Nowy Targ Basi

Problems of structural landslides in the Polish Flysch Carpathians in the light of unified criteria of the mass movement classifications - A critical review

Geological classification of the rocky landslides in the Polish Flysch Carpathians is rather oversimplified and incorrectly used. This is especially the case of the "structural landslide" type and related terminology, which are too often used by researchers also for description of landslides which are not displaced along structural discontinuities developed in strongly anisotropic flysch rock massifs. Such an approach has been used by a number of authors and is the reason why deep-seated landslides were commonly incorrectly characterized and classified as "structural" ones. The studies of the Carpathian rocky landslides recently conducted by the author with the use of tectonic analysis, confirmed occurrence of all the types of mass movements including toppling, lateral spreading, translational and rotational and compound slides and rock flow as well as the complex landslide which represents the combined type of various gravitational displacements according to the classification of International Geotechnical Societies'UNESCO Working Party on World Landslide Inventory. In the light of this classification, the structural landslide represents only one type of these phenomena, i.e. translational landslide. In the article, the author tries to elaborate proper definition and description of the "structural landslide" criteria sensu Kleczkowski (1955) and Bober (1984)

Wpływ ditiofosforanów cynku na tribologiczne właściwości stabilizowanego tlenku cyrkonu. Część III. Smarowanie styku tarciowego

Lubrication properties of zinc di-n-alkyldithiophosphates (ZDTPs), zinc di(n-nonylphenyl)-dithiophosphate (MAP) and di(di-n-nonylphenyl) dithiophosphate (DAP) depend on the additive molecular structure and its solution concentration. The effectiveness of friction reduction increases with the increasing length of the hydrocarbon chain in the additive molecule and decreases with increasing sliding speed and load. Lubrication tests of ionic-ZrO2, partially stabilised by Y2O3 (PSZ) were performed with the use of a ball-disk tribometer at 25oC. The lubrication mechanism is discussed based on the Stribeck curve. The loads and sliding speed applications were increased so that the friction contacts ranged from hydrodynamic or mixed to boundary lubrication. The hydrodynamic and mixed regimes are extended with the reduction of the boundary lubrication of tested additives. Results of these lubrication experiments are closely related to the results of the adsorption data of additives on PSZ powder from n-decane solutions, particularly with additive surface layer structure as well as on the differential molar enthalpy of adsorption.Właściwości smarowe di-n-alkiloditiofosforanów cynku (ZDTP), di(mono-n-nonylo-fenylo)ditio-fosforanu cynku (MAP) i di(di-n-nonylofenylo)ditiofosforanu cyku (DAP) zależą od struktury cząsteczki dodatku i jego stężenia w roztworze. Efektywność obniżania tarcia wzrasta ze wzrostem długości łańcucha węglowodorowego cząsteczki dodatku i maleje ze wzrostem prędkością ślizgania i obciążenia. Testy smarowania jonowego ZrO2 częściowo stabilizowanego Y2O3 (PSZ) wykonany był na tribometrze kula-dysk w temperaturze 25°C. Mechanizm smarowania jest omawiany z wykorzystaniem krzywej Stribecka. Zastosowane obciążenia prędkości ślizgania wzrastały tak, że styki tarciowe były smarowane w zakresie od hydrodynamicznego, mieszanego do granicznego. Zakresy mieszanego i hydrodynamicznego smarowania zwiększają się ze zmniejszeniem zakresu smarowania granicznego w wyniku działania przeciw-tarciowego badanych dodatków. Uzyskane wyniki badań smarowania wykazują bliską zależność z wynikami adsorpcji dodatków na proszku PSZ z roztworów n-dekanowych, szczególnie od struktury powierzchniowej warstwy dodatków jak również od różnicowej cząsteczkowej entalpii adsorpcji

Geological control on the Osława River meander at Duszatyn, Western Bieszczady Mountains, Polish Outer Carpathians

At Duszatyn village (Western Bieszczady Mts.), the Osława River forms an unique meander loop which is not typical for the mountainous area. Detailed analysis has shown that this landform was created due to the evolution of two left-hand tributaries of the Osława River during the formation of its regressive water-gap. These processes were determined by mass movements which have strongly stimulated the fluvial system. The origin of the Osława River meander was largely controlled by lithological differences in rock resistance, orientation of the joint pattern, as well as the presence of bordering oblique and thrust faults which have had a bearing on the diversified neotectonic uplift of the area

Tectonic position of the Roztocze region in the light of the evolution history of the Carpathian Foredeep

Analizy tektoniczne wykonane na podstawie pomiarów powierzchni nieciągłości tektonicznych w obrębie masywów skalnych polskiej części Roztocza, pozwoliły na odtworzenie historii tektonicznej jego struktury, związanej z tworzeniem się zapadliska przedkarpackiego i etapami nasuwczymi Karpat. Analizy wykazały, że struktura Roztocza powstała w efekcie nakładania się asocjacji struktur tektonicznych związanych z formowaniem uskoku prawoprzesuwczego (tzw. struktury kwiatowe ‒ flower structures i struktury typu koński ogon – horse tail structure) i struktury forebulge związanej z wypiętrzeniem przedgórskim spowodowanym nasuwaniem się Karpat na przedpole (tu: zapadlisko przedkarpackie). Wielokrotne reaktywowanie stref dyslokacyjnych, obramowujących Roztocze i dzielących je na bloki, było efektem formowania się uskoków inwersyjnych (związanych ze strukturą forebulge), reaktywowanych później wskutek kolapsu jako uskoki normalne. Zmiana zwrotu uskoku przesuwczego ograniczającego Roztocze na sinistralny, była efektem reorientacji pola naprężeń spowodowanej zmianą kierunku nasuwczego Karpat ku SSE. Spowodowało to inwersję stref naprzemiennie obniżanych i wynoszonych wzdłuż krawędzi Roztocza: obecnie wynoszone są obszary z niezerodowanymi, miąższami pokrywami utworów neogeńskich, obniżane zaś fragmenty strefy krawędziowej erozyjnie pozbawione tych utworów. Współcześnie obserwowane dźwiganie neotektoniczne Roztocza jest efektem footwall elevation, związanej z zespołami aktywnych uskoków zrzutowych (normalnych), ograniczających strukturę zrębową Roztocza, jak też dzielących wał na bloki.The paper presents new concept of the tectonic development of the Roztocze region, uplifted as a tectonic horst structure. Measurements of tectonic discontinuities (joints, faults) in the rocks building the Roztocze region, as well as the analysis of Neogene deposits distribution on the Roztocze horst, have allowed authors to establish several tectonic stages of the Roztocze development. Thrusting of the Carpathians to the north caused the formation of a strike-slip (dextral) fault along the eastern part of their foredeep (and associated flower structures and horse tail structures). As a result of forebulge structure formation, caused by progressive thrusting of the Carpathian orogen and isostatic uplift of their foreland, strike-slip faults were reactivated as reverse-slip faults. Subsequently, due to collapse of the Carpathian massifs, discontinuities were again reactivated as dip-slip faults. The footwall elevation associated with normal faults formed into the Roztocze Horst and divided region to blocks, causing a neotectonic uplift of the Roztocze region