Prawo i jego nauczanie w Gdańskim Gimnazjum Akademickim od XVI do XIX wieku (1558-1810)

W 1558 r. powstało Gimnazjum Gdańskie, jako czteroklasowy partykularz.W 1580 r. został on przekształcony w Gimnazjum Akademickie. Do istniejącychdotychczas sześciu klas dodano dwie nowe, akademickie, z których najwyższe (prima i secunda) uzyskały przywilej prowadzenia zajęć odpowiadającychuniwersyteckim wydziałom teologii, fi lozofi i, prawa i medycyny, wszakże bez możliwości nadawania stopni naukowych. Odrębna Katedra Prawa i Historii powstała w 1603 r. Były one bowiem nastawione na kształcenie ludzi zarównouczonych, jak i mających w przyszłości piastować najwyższe stanowiskaurzędnicze, nie tylko zresztą w samym Gdańsku, ale i w innych miastachpruskich oraz na dworze królewskim. Związane to było ściśle z równoczesnymnauczaniem historii

Augustyn Wojciech Burkiewicz (1950-2013)

Augustyn Wojciech Burkiewicz (1950-2013

Wpływ polityki monarchów polskich na ustrój Gdańska w latach 1454-1793

Podległość polsko-pomorska Gdańska trwałą 338 lat (970-1308), a całkowicie polska 339 lat (1454-1793), łącznie więc 677 lat, gdy tymczasem krzyżacko-pruska (1308-1454; 1793-1807; 1813-1918), zaledwie 265 lat. W latach 1454-1466 toczyła się wojna trzynastoletnia, której efektem było z jednej strony utworzenie zależnych od Polski Prus Królewskich, zaś z drugiej obdarzenie Gdańska przez króla Kazimierza Jagiellończyka czterema wielkimi przywilejami z lat 1454-1457, dających miastu szeroką autonomię: terytorialną, prawno-sądową, handlowo-celną, morską oraz menniczą, przy niewielkich tylko powinnościach zwierzchnich królów polskich. W XVI w., począwszy od 1517 r., zaczęły się w Gdańsku spory między rządzącym patrycjatem a pospólstwem. Zakończył je w 1526 r. Zygmunt Stary wydając Constitutiones Sigismundi, przywracające generalnie stary ustrój Gdańska, jakkolwiek zmieniony przez utworzenie Trzeciego Ordynku, będącego reprezentacja pospólstwa. W XVII w. w sprawy ustroju Gdańska zaingerował Jan III Sobieski, wydając w 1678 r. dwa dekrety wzmacniające prawa monarsze w mieście oraz pozycję Trzeciego Ordynku. Natomiast w połowie XVIII w. ustrój Gdańska zreformował August III, wydając w 1750 r. deklarację i ordynację rozszerzające prawa króla w mieście, a nadto wzmacniające pozycję Trzeciego Ordynku oraz zmieniające zasady jego osobowej obsady. Wreszcie też dokonano rewizji wielu kwestii administracyjno-organizacyjnych, gospodarczych czy też finansowych.The Polish-Pomeranian sovereignty over Gdańsk continued for 338 years (970-1308) and purely Polish for 339 years (1454-1793), which corresponds to the total of 677 years, while that of the Teutonic Order and Prussia (1308-1454; 1793-1807; 1813-1918) - only to 265 years. The thirteen-years’ war continued from 1454 to 1466. Its result on the one hand was the establishment of Royal Prussia, dependent on Poland, and on the other - the granting of four great privileges (in 1454-1457) by King Casimir the Jagiellon (Kazimierz Jagiellończyk) to Gdańsk. They awarded the city with broad territorial, court and legal, trade and customs, maritime, and minting autonomy, with only limited duties towards the sovereign kings of Poland. In the 16th century, controversies between the governing patriciate and the commons started in Gdańsk around 1517. An end was put to them in 1526 by King Sigismund the Old (Zygmunt Stary), who issued Constitutiones Sigismundi that generally brought back the old political system of Gdańsk, albeit altered by the setting up of the Third Order being a representation of the commons. In the 17th century, King John (Jan) III Sobieski interfered with the political system of Gdańsk, issuing two decrees in 1678. They reinforced the rights of the monarch in the city and the position of the Third Order. The political system of Gdańsk was reformed again in mid-18th century, by King August III who in 1750 issued a declaration and a statute expanding the rights of the king in the city, and reinforcing the position of the Third Order and changing the principles of its nomination. Finally, plenty of administrative, organisational, economic, and financial questions were revised.Die Abhängigkeit der Stadt Gdańsk von dem Königreich Polen und dem Herzogtum Pommern dauerte 338 Jahre (970-1308), nur von dem Königreich Polen 339 Jahre (1454-1793), insgesamt also 677 Jahre, während seine Abhängigkeit von dem Deutschen Orden und Preußen (1308-1454; 1793-1807; 1813-1918) lediglich 265 dauerte. In den Jahren 1454-1466 wurde der Dreizehnjährige Krieg ausgetragen, dessen Ergebnis einerseits die Gründung des von Polen abhängigen Königlichen Preußens und andererseits die Verleihung von vier großen Privilegien aus den Jahren 1454-1457 durch den König Kasimir IV. Andreas an Gdańsk waren, die der Stadt eine weitgehende Autonomie gegeben haben: territoriale, rechtlich-gerichtliche, Handels- und Zollautonomie, See- und Münzhoheit, wobei die Pflichten gegenüber den polnischen Königen lediglich geringfügig waren. Im 16. Jahrhundert begannen in Gdańsk ab 1517 Streitigkeiten zwischen dem regierenden Patriziat und dem gemeinen Volk. Diese wurden 1526 von Sigismund dem Altem beigelegt, indem er Constitutiones Sigismundi erließ, welche die alte Ordnung von Gdańsk grundsätzlich wiederherstellten, obwohl sie durch die Gründung der Dritten Ordnung abgeändert wurde, die als Vertretung des gemeinen Volkes galt. Im 17. Jahrhundert griff Johann III. Sobieski in die Ordnung von Gdańsk ein, indem er 1678 zwei Dekrete erließ, die die königlichen Rechte in der Stadt und die Position der Dritten Ordnung stärkten. Mitte des 18. Jahrhunderts wurde die Ordnung von Gdańsk wiederum von August III. reformiert, indem er 1750 eine Deklaration und ein Gesetz erließ und dadurch die königlichen Rechte in der Stadt erweiterte, die Position der Dritten Ordnung stärkte und die Grundsätze für deren Personenbesetzung änderte. Schließlich wurden viele administrative und organisatorische, wirtschaftliche und finanzielle Fragen überprüft.Гданьск находился в польско-поморском подчинении 338 лет (970-1308), полностью в подчинении Польши 339 лет (1454-1793), т.е. в общей сложности 677 лет, в то время как в тевтонско-прусском подчинении (1308-1454, 1793-1807, 1813-1918), т.е. всего 265 лет. В 1454-1466 гг. состоялась Тринадцатилетняя война, в результате которой, с одной стороны, была создана зависимая от Польши Королевская Пруссия, а с другой - король Казимир предоставил Гданьску четыре великие привилегии 1454-1457 гг., благодаря которым город получил широкую автономию: территориальную, юридическо-судебную, торгово-таможенную, морскую, монетную, и довольно незначительные обязанности относительно польских королей. В XVI в., начиная с 1517 г., в Гданьске проходили бурные споры между правящим патрициатом и простонародьем, которые закончил в 1526 г. Сигизмунд Старый, устанавливая «Constitutiones Sigismundi». Этот документ восстановил старый строй Гданьска, но при этом в городском управлении появились представители народных масс, т.н. Третье сословие. В XVII в., в систему обустройства Гданьска вмешался Ян III Собеский, который в 1678 г. издал два указа, укрепляющие права монарха в городе и положение Третьего сословия. В середине XVIII в. строй Гданьска реформировал Август III, провозглашая в 1750 г. декларацию и свод законов расширяющих королевские права в городе, а также укрепляющих позицию Третьего сословия и вносящих изменения в правила выбора его состава. Кроме того, пересмотрено ряд административно-организационных, экономических и финансовых вопросов

Ustrój sądowy Prus, II Rzeszy i Republiki Weimarskiej (1815–1871 i 1918–1933)

In the late 18th and 19th centuries, Prussia has initiated a change in the system of courts of general jurisdiction. The final separation of the judiciary from the administration was their first result. Furthermore, there was a gradual elimination of the patrimonial courts and separate municipal courts. The ultimate goal was to adapt the organization of the judiciary to the division of the country, while creating exclusive judicial system of the state. The Royal Decree of 1849 and subsequent laws from 1851 to 1852, which together have put uniform system of common courts in Prussia brought the new system of Prussian justice. The new organization of the judiciary, already for the Second Reich was composed of official courts, national courts operating in regions, and the Court of the Reich, based in Leipzig. In addition to courts of law, the courts and the special offices functioned, often associated with them, both in the Second Reich and the Weimar Republic. Almost each of the analyzed courts and the offices of the Second Reich, and later the Weimar Republic, was indirectly connected to the administrative judiciary. It occurred, at the same time, only in its most important federal states, e.g. Prussia, Bavaria, Saxony.Na przełomie XVIII i XIX w. w Prusach zapoczątkowano zmiany w ustroju sądów powszechnych. Pierwszym ich rezultatem był ostateczny rozdział sądownictwa od administracji. Dalszym – stopniowa likwidacja sądów patrymonialnych oraz odrębnych sądów miejskich. Celem ostatecznym stało się dostosowanie organizacji wymiaru sprawiedliwości do podziału terytorialnego państwa, przy jednoczesnym stworzeniu wyłącznego systemu sądownictwa państwowego. Nowe urządzenie pruskiego wymiaru sprawiedliwości przyniosło rozporządzenie królewskie z 1849 r. oraz późniejsze ustawy z lat 1851–1852, które łącznie wprowadziły w Prusach jednolity ustrój sądów powszechnych. Nową organizację wymiaru sprawiedliwości, już dla II Rzeszy, tworzyły: sądy urzędowe, sądy krajowe działające w rejencjach oraz Trybunał Rzeszy z siedzibą w Lipsku. Obok sądów powszechnych zarówno w II Rzeszy, jak i Republice Weimarskiej funkcjonowały, niejednokrotnie z nimi związane, sądy i urzędy szczególne. Było ich w sumie kilkanaście. Prawie wszystkie omawiane sądy i urzędy II Rzeszy, a później Republiki Weimarskiej, były pośrednio związane z jej sądownictwem administracyjnym. Występowało ono przy tym tylko w jej najważniejszych landach, np. Prusach, Bawarii, Saksonii. Dla późniejszego Wolnego Miasta Gdańska główne znaczenie miały rzecz jasna Prusy

Sąd Krajowy (Landgericht) Wersalskiego Wolnego Miasta Gdańska . Ustrój i kompetencje

The article presents the rules governing the internal organization and jurisdiction of the Landgericht against the background of the structure of the judiciary in the Free City of Gdańsk (Danzig) established in the Treaty of Versailles. The subject of the formal-dogmatic analysis is the German legislation governing the organization of judiciary in the Second Reich and the Weimar Republic, which was adopted in the Free City of Gdańsk specifying the structure of the Landgericht. The jurisdiction of this court extended over the whole area of the Free City of Gdańsk. The Landgericht deals in fi rst instance with more important civil, commercial and criminal cases as well hear the appeals of judgments of lower courts in the second instance

Kolegium Rewizyjne (Revision-Collegium) w Napoleońskim Wolnym Mieście Gdańsku (1807–1814). Geneza, struktura i przebieg postępowania odwoławczego w rozwoju historyczno-prawnym

The article presents the rules of appeal proceedings in civil and criminal cases in the Napoleonic Free City of Danzig. The appeals took place before the Revision Commissions which were appointed for civil cases in October 1809 a nd for criminal cases in February 1810. Furthermore, the paper delineates their organizational structure as well as the method of making the final decision (rejecting or accepting the Commission’s decision). The contents of this article were based on the rules and regulations which governed the Commissions which hitherto were not used in research. Moreover, the judiciary and the appeals systems were described in the projects of the constitution of the Free City of Danzig (Danzig Senate from 1807, a project by the mayor of Danzig – Gottlieb Hufeland, as well as a project by the French resident Nicolas Massias). However, these plans were not introduced but they were substituted by the rules and regulations of the Revision Commissions. This serves as an illustration of the French influence on the law in Danzig in the Napoleonic era of the Free City. Also the appeal process in the Napoleonic Free City of Danzig was presented against the backdrop of the general history of appeals in the course of legal cases before the judiciary in Danzig. This facilitates the observation of the changes which took place in the course of legal cases throughout history. In particular, it helps in the observations made at the turn of the 18th century as it was the period when the law transformed from Feudalism to Bourgeoisie

Rzadki przypadek wznowy PEComa (Perivascular Epithelioid Cell Tumor). Przypadek kliniczny i przegląd piśmiennictwa

Perivascular epithelioid cell tumor (PEC-oma) is a rare mesenchymal neoplasm. Literature reports more than 100 cases of PEC-oma, a third of which is of uterine or uterine retroperitoneum origin. The case of a 59-year-old woman presented here is, to the best of our knowledge, the first described fast uterine PEC-oma recurrence of the tumor of the gastrointestinal tract origin. In this text the authors also present literature review concerning this rare female tumor.Perivascular epithelioid cell tumor (PEComa), są bardzo rzadkimi guzami pochodzenia mezenchymalnego. Do dnia dzisiejszego odnotowano w piśmiennictwie ponad 100 przypadków PEComa, z czego mniej więcej 1/3 występowała w macicy lub pokrywającej ją otrzewnej (retroperitoneum). Prezentowany przypadek 59 letniej pacjentki jest według nas pierwszym przedstawiającym szybką wznowę zmiany o typie PEComa zlokalizowaną w obrębie macicy o pierwotnym punkcie wyjścia z przewodu pokarmowego. W poniższym tekście przedstawiamy także przegląd piśmiennictwa dotyczący tego rzadkiego guza kobiecego narządu rodnego

Mammary gland anatomy and the role of mammography and ultrasonography in the early diagnostics of breast cancer. A case report

Progress in imaging techniques has brought a solution to the problem of the early diagnosis of breast cancer. An interesting case of breast cancer is presented here, pictures of the malignant tumour are demonstrated and the usefulness of new diagnostic methods analysed. The presentation of this case may contribute to greater effectiveness in early breast cancer detection