Review of Jan Sowa’s book "The phantom body of the king. Peripheral struggles with modern form", Universitas, Cracow 2012

Pagrindinė recenzuojamos knygos tema – prielaida, kad Lenkija ir kitos Rytų bei Centrinės Europos šalys kenčia nuo lėtinio „neišsivystymo“, kurio šaknų ieškoma praeityje. Recenzijoje didžiausias dėmesys skiriamas vienai iš dviejų knygos temų, t. y. neanalizuojami ekonominiai klausimai, apžvelgiami tik politiniai. Knygoje teigiama, kad tik šalys, patyrusios absoliutinės monarchijos santvarką, vystėsi teisingai. Nagrinėdamas Ernsto Kantorowicziaus idėją, Janas Sowa teigia, kad tokia politinė sistema yra vienintelė šalies stabilumo ir tęstinumo garantija: po karaliaus „fizinio kūno“ mirties išlieka jo „politinis kūnas“. Abiejų Tautų Respublikoje monarchai buvo renkami, o bajorija siekė suverenumo, todėl „politinis kūnas“ išnyko, o šalis tapo „fantomu“.The main thesis of the book reviewed is an assumption that Poland and other countries of East- Central Europe suffer from a chronic underdevelopment, whose sources the Author is trying to find in the past. The review focuses on one of the two main themes of the book, i.e., leaving out the economic issues, it concentrates on the politics. The Author sets out to claim that only those countries develop correctly which have experienced absolute monarchy in their history. Referring to the idea of Ernst Kantorowicz, Jan Sowa assumes that such a political system is the only guarantee of stability and continuity of a country: on the death of the “physical body” of the king, his “political body” continues to last. In Polish-Lithuanian Commonwealth, because of the elective character of the monarchy and the claims of the nobility to play the role of the sovereign, the “political body” disappeared, and the country turned out to be a “phantom body”. For the Author, this means an atrophy of the country following the death of the last Jagiellonian king, Sigismund II Augustus. Between 1572 and 1795 there is no Polish statehood, since the Author regards the Polish-Lithuanian Commonwealth as only an “illusion”. Both the theories presented above and the sources used to prove their correctness raise substantial doubts. The Author confuses basic notions, identifying sovereignty with absolutism, and he makes basic historical mistakes, regarding the Jagiellons’ throne in the Crown of the Kingdom of Poland as hereditary, and also assuming the factual decay of statehood as early as in 16th century, with its symbolic confirmation in 18th century. He finds the grounds for his theories in political theology and psychoanalysis, using historical and legal historical sources to a very limited extent

Artykuł recenzyjny książki Jana Sowy Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Universitas, Kraków 2012

Review of Jan Sowa’s book The Phantom Body of the King. Peripheral Struggles with Modern Form, Universitas, Cracow 2012The main thesis of the book reviewed is an assumption that Poland and other countries of East-Central Europe suffer from a chronic underdevelopment, whose sources the Author is trying to find in the past. The review focuses on one of the two main themes of the book, i.e., leaving out the economic issues, it concentrates on the politics. The Author sets out to claim that only those countries develop correctly which have experienced absolute monarchy in their history. Referring to the idea of Ernst Kantorowicz, Jan Sowa assumes that such a political system is the only guarantee of stability and continuity of a country: on the death of the “physical body” of the king, his “political body” continues to last. In Polish-Lithuanian Commonwealth, because of the elective character of the monarchy and the claims of the nobility to play the role of the sovereign, the “political body” disappeared, and the country turned out to be a “phantom body.” For the Author, this means an atrophy of the country following the death of the last Jagiellonian king, Sigismund II Augustus. Between 1572 and 1795 there is no Polish statehood, since the Author regards the Polish-Lithuanian Commonwealth as only an “illusion.” Both the theories presented above and the sources used to prove their correctness raise substantial doubts. The Author confuses basic notions, identifying sovereignty with absolutism, and he makes basic historical mistakes, regarding the Jagiellons’ throne in the Crown of the Kingdom of Poland as hereditary, and also assuming the factual decay of statehood as early as in 16th century, with its symbolic confirmation in 18th century. He finds the grounds for his theories in political theology and psychoanalysis, using historical and legal historical sources to a very limited extent

Dwie koncepcje udziału rad narodowych w życiu publicznym PRL

Z wprowadzenia: "W latach 1990-1998 został wprowadzony samorząd terytorialny w jednostkach gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Jego praktyczne funkcjonowanie wzbudza szeroką dyskusję społeczną. Krytyce poddaje się rozwiązania prawne, głównie systemu wyborczego, zmierzające w ostateczności do objęcia przez rządzące siły polityczne, czy wręcz partyjne, swoimi wpływami organów samorządu terytorialnego. Podnosi się obecnie sprawę nadmiernego wpływu ugrupowań partyjnych na obsadę stanowisk w samorządzie, czyni się zarzut, że samorząd stał się strefą walk o władzę różnych partii ze szkodą dla jego prawidłowego, efektywnego działania."(...

Sejmy walne w latach 1588-1598 i ich dorobek ustawodawczy

"Lata 1588-1598 to pierwsze dziesięciolecie rządów Zygmunta III Wazy. Sejmy zbierają się wówczas z dużą częstotliwością, zgodnie jednak z ówczesnym prawem. Artykuły henrykowskie przewidywały bowiem obowiązek zwołania sejmu nie tylko co dwa lata, lecz tak często, jak wymagał tego interes państwa. Powody były w owym czasie rozmaite. Sejm 1589 r. zebrał się, gdyż obowiązek jego zwołania został wpisany do recesu sejmu koronacyjnego. Następne obradowały ze względu na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa państwa. Dwukrotnie również król zwoływał sejm w celu uregulowania wszelkich niezbędnych spraw przed swoim odjazdem do Szwecji, zaplanowanym na 1593 oraz 1598 r. Na pierwsze dziesięciolecie rządów Zygmunta III Wazy przypada zatem 10 sejmów. W każdym kolejnym roku, z wyjątkiem 1594 r., dochodzi do zwołania sejmu walnego."(...

Problem dopuszczalności objęcia przez radnego funkcji ławnika

Z wprowadzenia: "Zagadnienie, będące przedmiotem niniejszych rozważań, budzi szereg wątpliwości ze względu na trudność w interpretacji przepisu prawa. Chodzi o przepis art. 159 &1 pkt. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o ustroju sądów powszechnych1 (usp) następującej treści: Art. 159 &2 Ławnikami nie mogą być 2) osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego."(...

Tradycje odpowiedzialności prawnej monarchy w Polsce

Z wprowadzenia: "Średniowieczne przekazy pełne są opisów władców, zarówno polskich, jak i obcych, zawierających ich ocenę cnót lub przywar. Do „cnót wszelakich” należała szlachetność, sprawiedliwość, prawość, uczciwość. Gniew, pycha, chciwość spotykały się natomiast z głęboką niechęcią. Od początku istnienia państwa polskiego książę był najwyższym sędzią. Z tym uprawnieniem wiązano wyobrażenie monarchy jako ideału sprawiedliwości, który zawsze trafnie potrafi rozsądzić, kogo i jaka spotkała krzywda, a potem albo nagrodzić, albo ukarać."(...

Prawne i polityczne uwarunkowania wolności słowa w Rzeczypospolitej

The article concerns importance of freedom of speech in the public debate. It is one of the most important and fundamental conditions for the development of democracy and building of civil society. This is a liberty that requires responsibility for what is said. It may cause plenty of damage when lies are resorted to as a method of attaining goals at any cost. Such instances destroy the truth in its capacity of an extremely important value in public life. Fight for the truth takes courage. From its earliest days to the contemporary times, the history of the Polish state provides an excellent example of the significance of freedom of speech, attempts at its curtailment until complete abolition, and grappling with lies used as a tool for propaganda and manipulation.Dieser Beitrag setzt sich mit der Bedeutung der Meinungsfreiheit für die öffentliche Debatte auseinander. Die Meinungsfreiheit ist eine der grundlegendsten und wichtigsten Bedingungen für die Gestaltung der Demokratie und der Zivilgesellschaft. Es ist eine Freiheit, die auch der Verantwortung für das Wort bedarf. Sie kann viele Schäden einrichten, wenn Lüge als Methode der Zielerreichung um jeden Preis angenommen wird. Dann wird die Wahrheit, als ein für das öffentliche Leben sehr bedeutender Wert, geradezu vernichtet. Der Kampf um die Wahrheit bedarf Tapferkeit. Seit dem Zeitalter der Adeligen-Demokratie bis heute ist die polnische Staatsgeschichte ein gutes Beispiel für die Bedeutung der Meinungsfreiheit, für die Versuche, sie zu Beschränken oder gänzlich zu eliminieren, sowie für das Ringen gegen die Lüge als Werkzeug der Propaganda und Manipulation