Egzulanci kijowscy, bracławscy i czernihowscy wobec polityki Jana III Sobieskiego w latach 1687-1691

The article discusses the political positions of Ukrainian nobles from three dietines in exile, from the county (voivodship) of Kiev, Bratslav and Chernihiv between 1687 and 1691, who met together in Volodymyr-Volynskyi. Based on documents of assemblies from the pre-diet and after-diet one can analyze political views of nobles from three dietines and their attitudes towards the king and his politics during three consecutive diets (1688, 1688–1689, 1690). Research proves that in these times the opposition had an advantage in the Kiev’s dietine, but the other two dietines were dominated by the Court’s supporters. Additionally, a fierce political struggle was waged at all three assemblies as evidenced by the interruption of some dietines. An analysis of the preserved documents shows that Court’s supporters actively pursued politics in Volodymyr-Volynskyi. His actions proved remarkably effective. The opposing dietine of the Kiev county was interrupted before the 1690s diet, and the remaining two assemblies elected the King’s sympathetic parliamentarians and produced articles of instructions that had advantages for the King. After the diet people trusted by the king dominated the deliberation of the Kiev’s dietine.Artykuł omawia stanowisko polityczne szlachty ukrainnej z sejmików egzulanckich województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego w latach 1687-1691. Zgromadzenia te obradowały wspólnie we Włodzimierzu. Na podstawie akt sejmikowych z sejmików przedsejmowych i relacyjnych można zanalizować postawę polityczną szlachty z trzech województw i ich stosunek do króla i jego polityki podczas trzech kolejnych sejmów (1688, 1688-1689, 1690). Badania dowodzą, że w omawianym czasie na sejmiku kijowskim przewagę miała opozycja, na pozostałych dwóch zjazdach dominowali zwolennicy dworu. Jednocześnie na wszystkich zjazdach toczyła się ostra walka polityczna, o czym świadczy zerwanie kilku sejmików. Z analizy zachowanych akt wynika, że bardzo aktywną politykę prowadziło we Włodzimierzu stronnictwo dworskie. Ich działania zakończyły się ostatecznie sukcesem, ponieważ opozycyjny sejmik kijowski przed sejmem 1690 r. został zerwany, a pozostałe dwa sejmiki wybrały na posłów stronników dworu i spisały korzystne dla króla punkty instrukcji. Po sejmie stronnictwu regalistycznemu udało się również zdominować relacyjny sejmik kijowski

Egzulanci kijowscy, bracławscy i czernihowscy wobec polityki Jana III Sobieskiego w latach 1692–1695

The article discusses the political positions of Ukrainian’s nobles from three dietines in exile, of counties (voivodships) of Kiev, Bratslav and Chernihiv between 1692 and 1695. These assemblies met together in Volodymyr-Volynskyi. Based on documents of the assemblies from pre-diet and after-diet one can analyze political views of nobles from three dietines and their attitude towards the king and his politics during three consecutive diets (1692–1693, 1693, 1695). In these times all three dietines were dominated by the royal party. In the instructions to deputies appear demands in line with the king’s expectations, and among deputies one can find many supporters of the court. Only before the 1695’s diet the opposition came to the force. He was able to dominate the Chernihiv’s dietine, the Bratslav’s dietine was interrupted, and disputes within court’s party led to a duality (division) of Kiev’s dietine. The crisis of royal party was temporary, because they dominated all tree dietines in 1695, and their decisions were in line with the court’s expectations.Artykuł omawia stanowisko polityczne szlachty ukrainnej z sejmików egzulanckich województw kijowskiego, bracławskiego i czernihowskiego w latach 1692–1695. Zgromadzenia te obradowały wspólnie we Włodzimierzu. Na podstawie akt sejmikowych z sejmików przedsejmowych i relacyjnych można zanalizować postawę polityczną szlachty z trzech województw i ich stosunek do króla i jego polityki podczas trzech kolejnych sejmów (1692–1693, 1693, 1695). W omawianym okresie sejmiki te zdominowane były przez stronnictwo prokrólewskie. W instrukcjach dla posłów pojawiają się postulaty zgodne z oczekiwaniami dworu, a wśród posłów można znaleźć wielu królewskich zaufanych. Dopiero przed sejmem 1695 r. opozycja doszła do głosu. Udało jej się zdominować sejmik czernihowski, sejmik bracławski został zerwany, a spory wewnątrz stronnictwa dworskiego doprowadził do rozdwojenia sejmiku kijowskiego. Kryzys regalistów we Włodzimierzu był jednak przejściowy, gdyż już na sejmikach relacyjnych w 1695 r. zdominowali ponownie wszystkie trzy zjazdy, a podjęte wówczas uchwały były zgodne z oczekiwaniami dworu

Übersetzen einer Informationsbroschüre über Museumssammlungen – didaktische Überlegungen

The article presents the process of translation of a guidebook, which is basically a popular science text about archaeology. The process of translation itself is an example of collaborative translation produced by translators as well as a terminology expert and a language editor. The article emphasises the significance of specialised knowledge and terminology and the role of experts in the production of the target text. This experience can be shared with students as part of a translation course

Problematyka początków tekstu na przykładzie tekstów umów

Artykuł porusza tematykę inicjalnych elementów tekstu na przykładzie umów. Analizie poddano dwanaście tekstów umów, w tym umowy sprzedaży, budowlane, dzierżawy, umowy najmu oraz umowy o pracę. Opisano umowę jako gatunek tekstu. Do określenia początku tekstu i jego odgraniczenia od pozostałych fragmentów istotne są takie aspekty, jak tematyka tekstu, funkcja oraz struktura tekstu. W artykule pokazano, jak determinują one początek tekstu umowy. Ponadto opracowanie zawiera informacje o innych badaniach dotyczących elementów inicjalnych tekstów.The paper discusses the problems of the opening a text texts as exemplified by contracts. Twelve contracts were examined, including sales contracts, construction contracts, lease contracts, rental contracts and employment contracts. The contract was defined as a text type. Aspects such as a text’s subject matter, function and structure are particularly important for the determination of its opening and its delimitation from the remaining parts of the text. The article illustrates the ways in which these elements determine the opening of the text. The article also contains information on other studies on text openings.Der Beitrag behandelt die Problematik des Textanfangs am Beispiel verschiedener Vertragstexte. Untersucht wurden zwölf Vertragsarten/Vertragstypen, darunter Kaufverträge, Bauverträge, Pacht-verträge, Mietverträge und Arbeitsverträge. Es wurde der Vertrag als Textsorte dargestellt. Für die Bestimmung des Textanfangs und seine Abgrenzung von anderen Textteilen sind Aspekte wie Textthema, Textfunktion sowie die Musterhaftigkeit des Vertragstextes besonders wichtig. In dem Beitrag wird gezeigt, wie sie den Textanfang prägen. Der Beitrag beinhaltet auch Informationen zu anderen Untersuchungen über Textanfänge

Kontrastive Untersuchungen rechtssprachlicher Termini am Beispiel des polnischen und deutschen Arbeitsrechts

The paper constitutes an attempt to apply methods used in linguistics and in terminology studies based on jurisprudence in order to compare specialist vocabulary from the field of Polish and German labour law. The presentation is divided into a theoretical and an empirical part. The theoretical part contains a brief description of the bilateral and unilateral methods used in contrastive linguistics, and subsequently presents methods of legal comparative studies applicable to terminology studies as well as relations observable between lexemes of general and specialist language. The empirical part discusses selected terms of Polish and German labour law which were a subject of a comparative analysis conducted with the help of the methods described in the theoretical part. The paper ends with a summary and conclusions stemming from the analysis

A contrastive analysis of legal terminology based on Polish and German labour law

The paper constitutes an attempt to apply methods used in linguistics and in terminology studies based on jurisprudence in order to compare specialist vocabulary from the field of Polish and German labour law. The presentation is divided into a theoretical and an empirical part. The theoretical part contains a brief description of the bilateral and unilateral methods used in contrastive linguistics, and subsequently presents methods of legal comparative studies applicable to terminology studies as well as relations observable between lexemes of general and specialist language. The empirical part discusses selected terms of Polish and German labour law which were a subject of a comparative analysis conducted with the help of the methods described in the theoretical part. The paper ends with a summary and conclusions stemming from the analysis

Regiment piechoty Feliksa Kazimierza Potockiego, wojewody krakowskiego i chorągiew pancerna Aleksandra Łaszcza, starosty grabowieckiego w roku 1685

The purpose of this publication is to present two historical sources – registers of soldiers from the time of the Polish-Turkish war in the year 1685. The first is a register of a Cracow woiwode Feliks Kazimierz Potocki’s infantry regiment (380 people), and the second – a register of starosta of Grabowiec Aleksander Łaszcz’s calvary squad (“chorągiew pancerna”, 100 horses). The lists include first and last names of officers and soldiers. Both documents are in court book (księga grodzka) of Bełz, that is in Central State Historical Archive of Ukraine in Lviv

Litewski sejmik generalny w Słonimiu na tle sytuacji w Rzeczypospolitej przed sejmem 1685 roku

The general dietine (sejmik) of the Grand Duchy of Lithuania became a non-functioning body in the first half of the 17th century. That is why organizing an assembly in Słonim in 1685 by Lithuanians made a great impression all over the country. Its success was possible thanks to the combined influences of the Sapieha and the Radziwiłł families, who united against the king for a short period of time. This initiative was triggered by the decision of the king and the Senate council on moving the 1685 sejm from Grodno to Warsaw, which caused protests of Lithuanians. As a result, it was easier to stir turmoil against the policy of the court among them. The citizens of the Grand Duchy of Lithuania who gathered in Słonim sent a few representatives to the sejm in Warsaw to block the election of the marshal. At the same time the majority of the participants of the Słonim assembly went to Grodno as the rightful place of the sejm. It was only after a few weeks of negotiations that the king managed to convince Lithuanians to agree to come to Warsaw. However, they managed to accomplish their aim of demonstrating their dissatisfaction and hampered the celebration of the Vienna victory, which was supposed to strengthen the king’s authority. During the assembly a new constitution was passed, securing the sejm in Grodno. However, the events of 1685 did not have much influence on the very institution of the Lithuanian general sejmik, which continued to be a non-functioning body in the subsequent years.Sejmik generalny Wielkiego Księstwa Litewskiego w pierwszej poł. XVII w. stał się instytucją martwą. Dlatego wielkie wrażenie w całym kraju wywołało zorganizowanie przez Litwinów tego typu zjazdu w Słonimiu w 1685 r. Za jego sukcesem stały połączone siły Sapiehów i Radziwiłłów, którzy przez krótki okres zjednoczyli swoje siły przeciw królowi. Duże znaczenie dla powodzenia tej inicjatywy miała decyzja króla i rady senatu, na mocy której sejm z 1685 r. został przeniesiony z Grodna do Warszawy. Wywołało to protesty Litwinów, których tym łatwiej można było podburzyć przeciw polityce dworu. Zebrani w Słonimiu obywatele Wielkiego Księstwa wysłali kilku swoich przedstawicieli na sejm do Warszawy, aby ci blokowali wybór marszałka. Natomiast większość uczestników zjazdu słonimskiego udała się do Grodna, a więc na miejsce, w którym zgodnie z prawem miał odbyć się sejm. Dopiero po kilku tygodniach negocjacji królowi udało się przekonać Litwinów do zgody i przyjazdu do Warszawy. Osiągnęli jednak swój cel – zamanifestowali królowi swoje niezadowolenie i przeszkodzili w świętowaniu wiktorii wiedeńskiej, która miała być elementem wzmacniania autorytetu monarszego. Podczas obrad sejmowych uchwalono nową konstytucję, asekurującą sejm w Grodnie. Wydarzenia z 1685 r. nie miały jednak wpływu na samą instytucję sejmiku generalnego litewskiego, który w następnych latach pozostał martwym tworem

Jan III Sobieski’s influence on dietines (provincial assemblies). An attempt to interpret the phenomen

Jan III Sobieski was active in the domestic policy. He tried to influence pre-parliament dietines so they would elect the King’s sympathetic parliamentarians and to take into account instructions advantageous to the Court. There was lot of assembly in Polish-Lithuanian Commonwealth and the King needed many supporters – senators and local noble elites. However, he had a wide range of possibilities on how to win them. People trusted by the Court attended the dietines personally or through their family and political friends. They reported to the King on the results of deliberations, made sure people elected as deputies were recommended by the Monarch and there weren’t disadvantages for the Court in an instruction. Of course, the Court didn’t win the political fight everywhere. Sometimes a compromise with the opposition was necessary. Occasionally Court’s supporters interrupted a dietine to not allow the opposition to win. The King convened often a second dietine, which was sometimes held in secret, with a small circle of trusted people. The methods used by the King weren’t different from methods of opposition and Sobieski took advantage of the cracks in the parliamentary system of Polish-Lithuanian Commonwealth

THE LEVEL OF PHYSICAL ACTIVITY OF ADULTS LIVING IN SOUTH-EASTERN POLAND

Regular physical activity is associated with enhanced health and reduced risk of all-cause mortality. Despite the positive effects of physical activity on health, life has become more sedentary and the decrease in PA has affected people of all ages. The aim of our study was to assess the level of physical activity and related sociodemographic factors of adults aged 18 to 45. Our results showed statistically significant relationships in the majority of the variables examined. Physical activity is undertaken by people of all ages, both residents of cities and rural areas. Among the surveyed inhabitants of the Podkarpackie Province, men much more often than women declare regular willingness to physical activity. The conducted own research shows that 40.90% of the studied group lead an active lifestyle, 31.06% not very active. An important issue is the use of stimulants during physical activity. The problem of using more serious stimulants, i.e. psychoactive substances in my own research, this hypothesis was not confirmed. Article visualizations